Referensia pa Material i Tarea pa Reunion Nos Bida i Sirbishi Kristian
1-7 DI YANÜARI
TESORONAN DI E PALABRA DI DIOS | MATEO 1-3
“E Reino di Shelu A Yega Serka”
nwtsty nota di estudio pa Mat 3:1, 2
prediká: E palabra griego básikamente ta nifiká “hasi proklamashon komo un mensahero públiko.” E ta enfatisá e manera ku ta hasi e proklamashon: por lo general e ta un deklarashon hasí den públiko, en bes di un sermon na un grupo di hende.
Reino: Promé biaha ku e palabra griego basileía ta aparesé, i e ta referí na gobernashon di un rei i tambe na e teritorio i e súpditonan di e gobièrnu. Di e 162 biaha ku e palabra griego akí ta aparesé den e Skritura Griego Kristian, 55 di nan por ser hañá den e relato di Mateo i mayoria di nan ta referí na Dios su gobernashon selestial. Mateo ta usa e término akí asina tantu ku su Evangelio por ser yamá e Evangelio di Reino.
Reino di shelu: E ekspreshon akí ta aparesé mas o ménos 30 biaha den Beibel; e ta aparesé solamente den e Evangelio di Mateo. Den e Evangelionan di Marko i Lukas, un ekspreshon paralelo, esta, “e Reino di Dios,” ta ser usá, indikando ku “e Reino di Dios” ta den shelu i ta goberná for di einan.—Mat 21:43; Mar 1:15; Luk 4:43; Dan 2:44; 2Ti 4:18.
a yega serka: Aki e ta referí na e echo ku e futuro Gobernante di e Reino di shelu tabata a punto di aparesé.
nwtsty medio oudiovisual
Huan Boutista Su Aparensia i Manera di Bisti
Huan su paña tabata trahá di lana di kamel, i na su hep e tabatin un faha di kueru ku por a ser usá pa karga ophetonan chikitu. Profeta Elías a bisti e mesun tipo di paña. (2Re 1:8) Paña trahá di lana di kamel tabata gròf; mayoria di biaha ta hende pober tabata bisti e pañanan ei. Di otro banda, hende riku tabata bisti paña trahá di seda òf lenen. (Mat 11:7-9) Huan tabata un nazareo for di tempu ku el a nase. Debí na esei, podisé nunka e no a kòrta su kabei. Kisas Huan su aparensia i manera di bisti a mustra bon kla ku el a hiba un bida simpel, kompletamente dediká na hasi e boluntat di Dios.
Dalakochi
Ora Beibel ta usa e palabra “dalakochi,” e ta referí na kualke sorto di dalakochi ku tin antèna chikitu, spesialmente esnan ku ta migra den grupo grandi. Segun un investigashon ku nan a hasi na Herúsalèm, dalakochi di desierto ta konsistí di 75 porshento proteina. Awe, promé ku hende kome nan, nan ta kita e kabes, pia, alanan i e parti patras. Nan ta kome loke ta sobra, esta, e pechu, sea kurú òf kushiná. Nan ta bisa ku e insektonan akí ta smak meskos ku kabaron òf kangreu i ta yen di proteina.
Stropi di Abeha di Mondi
Riba e plachi nos ta mira (1) un nèshi ku abeha di mondi a traha i (2) un was di abeha yen di stropi. Ta posibel ku e stropi ku Huan a kome tabata di e abeha di mondi ku yama Apis mellifera syriaca, un abeha ku ta komun den e área kaminda Huan tabata biba. E sorto di abeha akí ta agresivo i ta fásil pa nan biba den e klima kayente i seku di e desierto di Hudea, pero hende no por kria e abehanan akí na kas. Sinembargo, for di siglo 9 promé ku Kristu, hende ku tabata biba na Israel tabata kria abeha den silinder di klei. Meimei di loke ántes tabata un stat (awor Tel Rehov) situá den Vaye di Hordan a haña un kantidat grandi di sobrá di e silindernan akí. Stropi for di e was di abeha ku tabata den e silindernan akí tabata di un sorto di abeha ku aparentemente a ser importá for di kaminda awe nos konosé komo Turkia.
Buska Hoyanan Spiritual
nwtsty nota di estudio pa Mat 1:3
Tamar: E promé hende muhé di e sinku hende muhénan ku Mateo a menshoná den e genealogia di e Mesías. E otro kuaternan tabata Rahab i Rut, kendenan no tabata israelita (vs. 5); Bètsabé, “esposa di Urías” (vs. 6); i Maria (vs. 16). Kisas a inkluí e hende muhénan akí den e genealogia di Hesus pasobra nan tur a bira su antepasado debí na un suseso inusual.
nwtsty nota di estudio pa Mat 3:11
batisá boso: Òf “hinka boso bou di awa.” E palabra griego baptízo ta nifiká “dòp; hinka.” Otro referensia di Beibel ta indiká ku boutismo ta enserá bai kompletamente bou di awa. Na un okashon, Huan tabata batisá hende na un lugá den Vaye di Hordan serka di Salim “pasobra einan tabatin hopi awa.” (Hua 3:23) Ora Felipe a batisá e eunuko di Etiopia, nan tur dos “a baha den e awa.” (Ech 8:38) E Septuaginta ta usa e mesun palabra griego na 2Re 5:14 ora e ta bisa ku Naman “a baha bai i a sambuyá shete biaha den Hordan.”
8-14 DI YANÜARI
TESORONAN DI E PALABRA DI DIOS | MATEO 4-5
“Lèsnan Ku Nos Por Siña for di e Sermon Riba Seru”
nwtsty nota di estudio pa Mat 5:3
Felis: Esaki ta enserá un sintimentu mas ku djis ta kontentu òf di disfrutá di algu. Ora Beibel ta bisa ku un hende ta felis, e ta referí na e manera ku un hende ta sinti ora e tin Dios su aprobashon i bendishon. E palabra akí ta ser usá tambe pa deskribí Dios i pa deskribí Hesus den su gloria selestial.—1Ti 1:11; 6:15.
esnan ku ta konsiente di nan nesesidat spiritual: Den e konteksto akí, e ekspreshon griego tradusí komo “esnan ku ta konsiente,” literalmente “esnan ku ta pober (pasa nesesidat; pidi limosna),” ta referí na hende ku tin un nesesidat i ta hopi konsiente di esaki. E mesun palabra a ser usá na Luk 16:20 i 22 pa referí na e “limosnero” ku yama Lázaro. E frase griego ku algun hende ta tradusí komo esnan ku ta “pober di spiritu” ta duna e idea di hende ku ta bon konsiente ku nan ta pober den sentido spiritual i ku nan tin mester di Dios.
nwtsty nota di estudio pa Mat 5:7
miserikòrdioso: E palabranan ku Beibel ta tradusí komo “miserikòrdioso” i “miserikòrdia” no ta inkluí solamente pordon òf kastigu ménos pisá. Mayoria di biaha e ta deskribí e sintimentu di kompashon i di duele ku ta motivá un hende pa tuma inisiativa pa yuda un otro persona.
nwtsty nota di estudio pa Mat 5:9
pasífiko: Personanan ku no solamente ta mantené pas pero tambe ku ta promové pas kaminda no tin pas.
w07-S 1/12 17
Siña Bo Yunan pa Buska Pas
Mayornan kristian ta hasi tur nan esfuerso pa siña nan yunan pa “buska pas i sigui tras di dje.” (1 Pedro 3:11) No ta fásil pa yunan superá duda, frustrashon i rabia. Pero ora nan mira kon felis hende ku ta buska pas ta, nan ta komprondé ku ta bale la pena hasi e esfuerso ei.
Buska Hoyanan Spiritual
nwtsty nota di estudio pa Mat 4:9
adorá: E verbo griego ku por ser tradusí komo “adorá” ta indiká un akshon di un biaha so òf di un momento so. Pues, Diabel no a puntra Hesus pa ador’é pa semper òf kontinuamente. Mas bien, tabata trata di un solo akto di adorashon.
nwtsty nota di estudio pa Mat 4:23
siña hende . . . prediká: E diferensia entre siña hende i prediká ta ku esun ku ta siña otro hende ta hasi mas ku bisa algu; e ta instruí, splika, duna argumento i prueba di algu.
15-21 DI YANÜARI
TESORONAN DI E PALABRA DI DIOS | MATEO 6-7
“Sigui Buska Promé e Reino”
nwtsty nota di estudio pa Mat 6:24
esklabo: E palabra griego ku a ser tradusí aki komo esklabo ta enserá traha komo esklabo, esta, ku e persona ta pertenesé na un solo doño. Aki, Hesus tabata ke men ku nos no por adorá Dios, kende meresé adorashon eksklusivo, i na mes momento ta dediká nos mes na akumulashon di kos material.
nwtsty nota di estudio pa Mat 6:33
Sigui buska: E forma di e verbo griego ku a ser tradusí komo “sigui buska” ta indiká un akshon kontinuo i por ser tradusí komo “buska kontinuamente.” Hesus su berdadero siguidónan lo no a buska e Reino pa solamente un tempu i despues dediká nan bida na otro kos. Al kontrario, semper e Reino mester ta promé den nan bida.
e Reino: Den algun manuskrito griego di antigwedat tin “Reino di Dios.”
hustisia di Dios: Lit.: “su hustisia,” esun di Dios, e “Tata selestial” menshoná na Mat 6:32. Esnan ku ta buska e hustisia di Dios ta kumpli ku su boluntat di buena gana i ta biba segun su normanan di bon i malu. E siñansa akí ta totalmente diferente for di esun di e fariseonan, kendenan tabata ke establesé nan mes hustisia.—Mat 5:20.
Buska Hoyanan Spiritual
nwtsty nota di estudio pa Mat 7:28, 29
a keda babuká: E verbo griego ku a ser usá aki por nifiká “yená ku asombro te na e punto ku un hende ta bira emoshoná.” E forma di e verbo ta kontinuo, loke ta indiká ku Hesus su palabranan tabatin un efekto duradero riba e multitut.
su manera di siña hende: E ekspreshon akí ta referí na e manera ku Hesus a siña hende, esta, e métodonan ku el a usa. Esakinan a inkluí tur loke el a siña hende den e Sermon Riba Seru.
no manera nan eskribanan: Na lugá di sita e rabinan prominente manera e eskribanan tabatin kustumber di hasi, Hesus a papia komo e representante di Yehova, manera un persona ku tin outoridat, i el a basa su siñansanan riba e Palabra di Dios.—Hua 7:16.
22-28 DI YANÜARI
TESORONAN DI E PALABRA DI DIOS | MATEO 8-9
“Hesus A Stima Hende”
nwtsty nota di estudio pa Mat 8:3
[Hesus a] mishi kuné: E Lei di Moises a rekerí pa hende ku lepra keda den karentena pa nan no kontagiá otro hende. (Lev 13:45, 46; Num 5:1-4) Sinembargo, e lidernan religioso hudiu a bini ku mas regla. Por ehèmpel, un hende mester a keda kuater kodo, esta, mas o ménos 1.8 meter, leu di un leproso, pero riba dia ku tabatin hopi bientu e distansia mester tabata 100 kodo, mas o ménos 45 meter. E reglanan akí a pone ku hende a trata e leprosonan masha kruel. Tradishon hudiu ta papia bon di un rabi ku tabata skonde pa e leprosonan i di un otro rabi ku tabata tira piedra riba e leprosonan pa nan no yega serka. Di otro banda, Hesus tabata asina konmoví ku e súplika di e leproso ku el a hasi loke otro hudiu nunka lo a pensa di hasi: el a mishi ku e hòmber. Hesus a hasi esei aunke ku e por a kura e leproso ku djis un palabra.—Mat 8:5-12.
Mi ke: Hesus no solamente a skucha e petishon, ma a mustra tambe un deseo fuerte pa kumpli kuné. Asina Hesus a mustra ku loke a motiv’é tabata mas ku djis un sentido di deber.
nwtsty nota di estudio pa Mat 9:10
sinta kome na mesa: Pa sinta kome na mesa ku un hende ta nifiká ku bo tin un amistat será kuné. Pues, normalmente e hudiunan den tempu di Hesus nunka lo no a sinta kome na mesa ku hende ku no tabata hudiu.
kobradó di belasting: Hopi hudiu tabata kobra belasting pa e outoridatnan romano. Hende tabata odia e hudiunan akí pasobra nan no solamente tabata kooperá ku un gobièrnu estranhero sino tambe pasobra nan tabata eksigí mas sèn ku tabata stipulá. E hudiunan tabata rechasá e kobradónan di belasting akí, ku tambe tabata hudiu, i a pone nan na mesun nivel ku pekadó i prostituta.—Mat 11:19; 21:32.
nwtsty nota di estudio pa Mat 9:36
haña duele: E verbo griego splagkhnízomai ku a ser usá pa e ekspreshon akí ta relashoná ku e palabra pa “tripa” (splágkhna), i esaki ta nifiká un emoshon intenso, algu ku un hende ta sinti te paden di su kurpa. Esaki ta un di e palabranan griego ku ta ekspresá e sintimentu di mas fuerte di kompashon.
29 DI YANÜARI–4 DI FEBRÜARI
TESORONAN DI E PALABRA DI DIOS | MATEO 10-11
“Hesus A Refreská Hende”
nwtsty nota di estudio pa Mat 10:29, 30
mòfi: E palabra griego strouthíon ta un palabra kòrtiku ku ta referí na kualke para chikitu, pero hopi biaha e ta referí na mòfi, e para di mas barata ku nan tabata bende komo kuminda.
pa un sèn pretu: Lit.: “pa un asarion.” Esei tabata e salario ku un hende tabata gana pa 45 minüt di trabou. (Wak sgd Sekshon 18-B) Na e okashon akí, durante Hesus su di tres biahe na Galilea, el a bisa ku dos mòfi ta kosta un asarion. Na un otro okashon durante su sirbishi na Hudea, aparentemente ún aña despues, el a bisa ku un hende por a kumpra sinku mòfi pa dos asarion. (Luk 12:6) Ora nos kompará e dos relatonan akí ku otro, nos ta komprondé ku mòfi tabatin asina tiki balor pa e komersiantenan ku si un hende kumpra kuater mòfi, e di sinku tabata grátis.
el a konta asta e drachinan di kabei riba boso kabes: Sientífikonan ta kalkulá ku riba kabes di un hende tin komo promedio mas ku 100.000 drachi di kabei. E echo ku Yehova konosé detayenan spesífiko asina di nos ta un garantia ku e ta masha interesá den kada un di e siguidónan di Kristu.
nwtsty medio oudiovisual
Mòfi
Mòfi tabata e para di mas barata ku hende por a kumpra pa kome. Dos mòfi tabata kosta mes tantu ku e salario di un hende pa 45 minüt di trabou. E palabra griego ei por enserá un variedat di para chikitu, inkluso un mòfi komun di kas (Passer domesticus biblicus) i mòfi spañó (Passer hispaniolensis), ku ainda tin hopi di nan na Israel.
nwtsty nota di estudio pa Mat 11:28
kargá: Hesus a invitá hende ku tabata “kargá” ku preokupashon i trabou duru pa bini serka dje. Nan adorashon na Yehova a bira un karga pa motibu di tur e tradishonnan ku hende a agregá na e Lei di Moises. (Mat 23:4) Te asta Sabat, ku tabatin komo meta pa ta un dia di deskanso, a bira un karga.—Éks 23:12; Mar 2:23-28; Luk 6:1-11.
lo mi refreská boso: E palabra griego pa “refreská” por referí tantu na sosiegu (Mat 26:45; Mar 6:31) komo na alivio di trabou duru pa rekuperá i rekobrá forsa (2Ko 7:13; Flm 7). E konteksto ta mustra ku tuma e “yugo” di Hesus (Mat 11:29) ta referí na sirbishi i no na sosiegu. E echo ku e verbo griego ta den forma aktivo i ku Hesus ta e suheto di e frase ta transmití e idea ku e ta renobá i fortalesé esnan ku ta kansá, pa asina nan por haña e deseo di tuma su yugo suave ku no ta pisá.
nwtsty nota di estudio pa Mat 11:29
Tuma mi yugo riba boso: Hesus a usa e palabra “yugo” den sentido figurativo pa referí na rèspèt pa outoridat i guia di un hende. Si Hesus tabatin un yugo dòbel na mente, unu ku Dios a pone riba Hesus, lo e tabata invitando su disipelnan pa tuma e yugo huntu kuné i lo el a yuda nan. Den e kaso ei, e frase lo tabata: “Tuma mi yugo huntu ku mi.” Di otro banda, si ta Hesus mes ta pone e yugo riba otro hende, e ora ei e idea ta ku nos, komo Kristu su disipelnan, mester someté nos mes na su outoridat i guia.