BIBLIOTEKA ONLINE Watchtower
Watchtower
BIBLIOTEKA ONLINE
Papiamentu (Kòrsou)
  • BEIBEL
  • PUBLIKASHON
  • REUNION
  • g96 8/9 pág. 3-4
  • E Mericanonan Nativo—E Fin di un Era

No tin vidio disponibel pa esaki.

Despensa, tin un problema pa habri e vidio.

  • E Mericanonan Nativo—E Fin di un Era
  • Spièrta!—1996
  • Suptema
  • Informashon Similar
  • E Ultimo Defensa di Custer i e Matansa na Wounded Knee
  • Con Nan A Perde Nan Mundu
    Spièrta!—1996
  • Kico Tin den Futuro pa Nan?
    Spièrta!—1996
  • Di Unda Nan A Bini?
    Spièrta!—1996
  • E Tirania di Hende Riba Otro
    Spièrta!—2001
Spièrta!—1996
g96 8/9 pág. 3-4

E Mericanonan Nativo—E Fin di un Era

KEN no a mira un película típico di cowboy i indjan? Hende di tur e mundu a yega di tende di Wyatt Earp, di Buffalo Bill, i di e Yanero Solitario i dje indjannan yamá Geronimo, Sitting Bull (Toro Sintá), Crazy Horse (Cabayo Loco), i Hefe José, i di hopi otronan. Pero, ki auténtico ta e descripcionnan di Hollywood tocante indjan? I ki hustu ta e detayenan cu nan ta duna dje indjannan?

E historia di dominacion europeo dje norteamericanonan nativo (indjannan) ta lanta hopi pregunta.a Bukinan di historia ta describí e indjannan norteamericano na moda exacto? Tin algun les pa nos siña tocante cudishi, opresion, racismo, i atrocidad? Cua ta e berdadero historia di loke ta yamá cowboy i indjan?

E Ultimo Defensa di Custer i e Matansa na Wounded Knee

Na aña 1876, e curandero yamá Sitting Bull dje tribu lakota (unu di e tres tribunan principal dje rasa di sioux) tabata un lider den e famoso bataya dje Riu Little Bighorn, na Montana. Cu 650 soldat, Teniente Coronel “Long Hair” Custer a kere cu e por derotá fácilmente mil guerero di sioux i cheyenne. Esei tabata un mal calculacion grandísimo. Probablemente e tabata enfrentando e grupo di mas grandi di mericanonan nativo guerero cu hamas a reuní—rond di 3.000.

Custer a parti su Regimentu di Cabayeria Number 7 den tres grupo. Sin spera apoyo for dje otro dos gruponan, su grupo a atacá loke Custer a kere lo ta un parti vulnerabel dje campamentu di indjan. Bou di guia di hefe Crazy Horse, Gall, i Sitting Bull, e indjannan a exterminá Custer i su unidad di rond di 225 soldat. Esei tabata un victoria temporal p’e nacionnan di indjan pero un derota amargo p’e ehército di Merca. Sin embargo, un vengansa teribel tabata solamente 14 aña den futuro.

Cu tempu, Sitting Bull a entregá, ya cu e gobiernu a primintí di pordon’é. En bes di esei, nan a cer’é pa un tempu den Fort Randall, Teritorio di Dakota. Mas despues den su bida, el a presentá den público den exhibicion biahero di ‘Wild West’ di Buffalo Bill. E lider di indjan, na un tempu ilustre, a bira simplemente un sombra dje curandero poderoso cu e tabata.

Na 1890, polisnan indjan cu a ser mandá pa arestá Sitting Bull (su nomber indjan lakota tabata Tatanka Iyotake) a tir’é mata. Su matadornan tabata indjannan sioux yamá “Metal Breasts” (Pechunan di Metal, cargadornan di ‘badge’ di polis), Teniente Bull Head (Cabes di Toro) i Sargento Red Tomahawk (Hacha Corá).

N’e mésun aña, resistencia indjan contra e dominacion di hende blancu a ser kibrá por fin den e matansa n’e Riu Wounded Knee (Rudia Heridá) riba e Yanura Grandi mericano. Ei soldat federal cu nan cañon Hotchkiss automático a mata rond di 320 homber, muher, i mucha di indjan sioux cu tabata huyendo. E soldatnan a gaba cu esaki tabata nan vengansa p’e matamentu di nan compañeronan, Custer i su soldatnan, riba lomba dje ceru cerca e Riu Little Bighorn. Asina a terminá mas cu 200 aña di guera i conflicto sporádico entre imigrante mericano invasor i tribunan di indjan residente defensor.

Pero, ta con mericanonan nativo a establecé nan mes na Nort América na principio? Cua moda di biba nan a sigui promé cu hende blancu a yega na Nort América?b Kico a resultá den nan derota final i sumision? I kico ta e situacion actual dje indjannan den un pais cu awor ta dominá pa e desendientenan dje promé imigrantenan europeo? E artículonan cu ta sigui lo contestá eseinan i otro pregunta.

[Notanan]

a Aunke algun hende ta preferá e término “mericano nativo,” e nomber “indjan” tambe ta ser usá ainda den hopi buki di referencia. Nos lo usa e dos términonan aki sin distincion. “Indjan” ta e nomber incorecto cu Colon a duna e nativonan, pasobra el a kere cu el a yega India ora el a baha riba e islanan yamá awor West Indies.

b Den e artículonan aki nos ta trata solamente cu indjannan norteamericano. E amerindionan di México, Centro América, i Sur América—azteca, maya, inca, olmec, i otronan—lo ser considerá den futuro edicionnan dje revista aki.

[Plachi na página 3]

Entiero di indjannan morto na Wounded Knee

[Rekonosementu]

Montana Historical Society

    Publikashonnan na Papiamentu (Curaçao) (1986-2025)
    Log Out
    Log In
    • Papiamentu (Kòrsou)
    • Kompartí
    • Preferensia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondishonnan di Uso
    • Maneho di Privasidat
    • Konfigurashon di Privasidat
    • JW.ORG
    • Log In
    Kompartí