Tutela—Un Punto di Bista Balansa
HOPI bes, e prueba grandi mes ta bini despues di divorcio, ora e lucha cuminsá pa gana e cariño i control di un yu. E dicho “caminda dos pleita, dos tin falta” no ta semper berdad. Por ta un mayor dominante so, cu kier pa cosnan bai na su manera. Un abogado di derecho di famia na Toronto, Cánada, ta comentá: “Tur cos den derecho di famia ta emocionalmente cargá i pegá n’e curason.”
En bes di pensa riba loke ta mihó pa e yu, algun mayor ta prolongá e disputa dor di entregá mocionnan djis pa causa tardansa. Por ehempel, algun a haci intento pa proba cu mester cambia e tutela pa motibu cu e otro mayor ta un Testigo di Jehova i lo priva e yu di hiba un ‘bida normal.’
Kisas esun cu no ta Testigo ta haci celebracion di cumpleaño, Pascu of asta Halloween un problema. Algun lo por keha cu si e yu dicidí di no saludá bandera, lo e keda limitá den su asociacion i ahustamentu social. Of algun lo por insinuá cu e yu lo ser perhudicá den sentido sicológico dor di compañá e mayor pa papia cu otro hende tocante Bijbel. Algun mayor cu no ta Testigo asta a pretendé cu e bida dje yu lo ta na peliger pa motibu cu e mayor Testigo lo no consentí pa e yu haña un transfusion di sanger.
Con un cristian por enfrentá argumentonan emocionalmente cargá asina? Un reaccion emocional di “paga malu cu malu” lo no yuda. Si e caso bai dilanti hues, cada mayor lo tin un oportunidad pa papia. Ta sumamente importante pa tene e conseho bíblico aki na mente: “Tira bo carga riba Jehova mes, i e mes lo sostené bo. Nunca lo e permití e hustu tambaleá.” (Salmo 55:22) Dor di meditá riba esaki i aplicá principionan bíblico, mayornan por, cu Jehova su yudansa, trata cu cualkier eventualidad relacioná cu tutela.—Proverbionan 15:28.
Razonabilidad
E cuestion principal ta loke ta mihó pa e yu. Si un mayor ta demasiado exigente, lo e por perde tutela i asta keda limitá den su privilegionan di areglo di bishita. E mayor prudente ta comportá su mes den un manera pacífico, teniendo na mente e conseho bíblico: “No paga malu cu malu na ningun hende. . . . Duna lugá na rabia . . . No laga malu vencé bo, sino sigui vence malu cu bon.” (Romanonan 12:17-21) Sea den sala di corte, den e oficina di un abogado of cu un persona cu ta evaluá e tutela, mayornan tin cu “laga tur hende sa cu [nan] ta razonabel.”—Filipensenan 4:5.
Tin biaha e casá cu a alehá lo trata na gaña otronan dor di introducí problemanan engañoso i speculativo. Ta sabí pa bringa contra e tendencia humano di reaccioná exagerá na e atakenan verbal aki. Salú, religion i educacion ta tópiconan faborito cu casánan cu a alehá ta usa pa fabricá malicia den un audiencia pa tutela.—Proverbionan 14:22.
Razonabilidad ta tambe e abilidad di considerá e realidad i yega na un acuerdo hustu. Ningun mayor no mag lubidá cu asta despues di divorcio, ainda e yu tin dos mayor. E mayornan a divorciá di otro, pero no a divorciá dje yu. P’esei, excepto den circunstancianan extremo, cada mayor mester tin e libertad di actua como mayor ora e tin su yu cuné. Cada un mester tin e libertad di expresá su sintimentu i balornan i laga e yu participá cuné den e actividadnan cu e mayor tin derecho ariba, sea religioso of otro.
Laga nos considerá e posibel decisionnan cu un corte por yega na dje: (1) ámbos mayor ta mantené e ouderlijke macht of poder paternal, (2) un solo mayor ta voogd i (3) limitacionnan riba privilegionan di bishita. Kico ta e diferencia entre ora ámbos mayor keda cu poder paternal i ora un solo mayor ta voogd? Kico si un mayor ta scomulgá?
Ambos Tin Poder Paternal
Algun hues ta haña cu ta importante pa e yu mantené contacto cu ámbos mayor. Nan razonamentu ta basá riba investigacionnan cu ta mustra cu yunan lo por sufri di ménos stres i daño emocional despues di divorcio ora e mayornan por compartí e tutela. En bes di sinti cu un mayor a bandon’é, e yu lo sinti cu tur dos mayor ta stim’é i cu e ta conta den ámbos famia di cas. Un abogado den derecho di famia ta bisa: “Tutela compartí ta un manera pa laga ámbos mayor keda enbolbí.”
Sin embargo, Dr. Judith Wallerstein, director ehecutivo dje Centro pa Transicion Familiar, na Corte Madera, California, ta spierta cu pa tutela compartí por funcioná bon, ta necesario pa mayornan cooperá cu otro i pa e yu ta flexibel i ta bai bon cu hende. E cualidadnan aki ta esencial, pasobra den tutela compartí, ámbos mayor ta retené e derecho legal pa dicidí riba asuntunan importante en cuanto e salú, educacion, criamentu religioso i bida social di nan yu. Pero esaki ta bai solamente si tur dos mayor ta keda razonabel ora di considerá loke ta mihó pa nan yu en bes di loke ta mihó pa nan mes.
Ora un Solo Mayor Tin Poder Paternal
Corte lo por otorgá poder paternal solamente na e mayor cu, na su opinion, lo por percurá mihó pa e necesidadnan dje yu. E hues lo por dicidí pa laga e mayor cu haña e tutela ta e único cu ta tuma decision en cuanto cuestionnan importante p’e bienestar dje yu. Hopi bes, corte ta yega na e decision despues di a tende e opinion di conseheronan, cu por lo general ta sicólogonan, sikiatranan of trahadónan social.
Partidarionan pa duna poder paternal na un solo mayor ta haña cu e areglo aki ta duna e yu mas stabilidad. Ora mayornan no por of ora no ta probabel cu nan lo comunicá bon cu otro, hopi hues di corte di promé instancia ta preferá e areglo di tutela aki. Naturalmente, e mayor cu no a haña e tutela no ta ser excluí for dje bida dje yu. Por lo general ta otorgá derechonan di bishita na e mayor ei pa asina e yu haña e guia, amor i cariño necesario for di tur dos mayor.
Privilegionan di Bishita
No ta realístico pa mayornan mira e cuestion di tutela como un situacion unda tin un “ganadó” i un “perdedó.” Mayornan ta exitoso i ta “gana” ora nan mira nan yunan crece bira adultonan maduro, competente i respetabel. Exito den cria yu no ta directamente mará na tutela legal. Dor di cumpli cu stipulacionnan ordená dor di corte den asuntunan di tutela, asta ora esakinan ta parce di ta inhustu, un cristian ta mustra cu e ta “sumiso na autoridadnan superior.” (Romanonan 13:1) Ta importante tambe pa corda cu esaki no ta e tempu pa competí pa e cariño of lealtad di bo yunan dor di papia cu menosprecio dje otro mayor pa purba daña su relacion cu nan.
Tin ehempelnan bíblico di mayornan temedó di Dios cu, pa vários motibu, a ser separá for di nan yunan. Por ehempel, Amram i Jokebed, e mayornan di Moises. Nan a haci loke tabata mihó pa nan yu, i a pon’é den un arca chikitu flotante “meimei dje richinan na oriya dje riu Nilo.” Ora e yu muher di fárao a saca e baby for di awa, nan a mantené nan confiansa den Jehova. E mayornan prudente i fiel aki a haña un recompensa ricu di privilegionan generoso pa “bishita” cu nan a usa bon pa entrená e mucha den e caminda di Jehova. Moises a crece bira un sirbidó sobresaliente dje Dios berdadero.—Exodo 2:1-10; 6:20.
Pero kico si un dje mayornan ta scomulgá? E mayor cristian mester haci e yu disponibel pa un areglo di bishita? E proceso di scomulgacion dje congregacion ta cambia solamente e relacion spiritual entre e individuo i e congregacion cristian. De echo, e ta kibra e lasonan spiritual. Pero e relacion entre mayor i yu ta keda intacto. E mayor cu tin e tutela mester respetá e derechonan di bishita dje mayor scomulgá. Sin embargo, si e mayor cu no a haña e tutela ta forma un menasa inminente i substancial pa e bienestar físico of emocional dje yu, e ora ei corte (i no e mayor cu tin e tutela) por haci un areglo pa un di tres persona ta presente durante e bishita.
Nunca Bo Ta Bo So
Trámitenan di divorcio i e pleitunan pa tutela cu ta sigui despues, ta experencianan cu ta emocionalmente agotador. Un union cu a cuminsá asina prometedor a ser desbaratá huntu cu e pareha su soñonan, plannan i prospectonan. Por ehempel, infidelidad of abusu extremo lo por forsa un esposa leal pa busca proteccion legal pa su mes i su yu. Sin embargo, sintimentunan di culpa i di no ta sirbi lo por sigui persistí ora e mira loke a bai malu of con e asuntu por a ser tratá mas mihó. Hopi pareha ta preocupá tocante con nan yunan lo reaccioná n’e kiebro di famia. E lucha den corte pa tutela lo por caba emocionalmente cu bo i no solamente ta pone bo integridad como mayor amoroso na prueba, sino tambe bo fe i confiansa den Jehova.—Compará cu Salmo 34:15, 18, 19, 22.
Ora e casá inocente ta scoge pa tuma accion pa motibu di abusu di mucha of abusu extremo di parti dje casá, of pa protehá su salú contra e rísico di haña malesa transmití sexualmente di un casá infiel, e casá inocente no tin nodi sintié culpabel of pensa cu Jehova a bandon’é. (Salmo 37:28) E casá infiel of abusador ta esun cu a violá e pacto sagrado di matrimonio i “a trata di un manera traicionero” cu su casá.—Malakías 2:14.
Sigui “mantené un bon concenshi” dilanti hende i Jehova dor di aplicá principionan di Bijbel, i trata bo ex-casá cu onestidad. Tambe sea flexibel den bo acuerdo tocante tutela. “Ta mihó sufri pa motibu cu boso ta haci loke ta bon, si e boluntad di Dios ta deseá esei, cu pa motibu cu boso ta haci loke ta malu.”—1 Pedro 3:16, 17.
Pa loke ta e yunan, bo tin cu sigurá nan cu no ta nan falta cu e famia a kibra. Tin biaha cosnan no ta bai manera nos a planea. Pero si aplicá principionan di Bijbel e impacto dje divorcio por ser suavisá dor di stimulá diálogo abierto entre mayornan i yunan. Por ehempel, por haci esaki dor di laga e yunan tene un participacion activo den planea e bida di famia despues dje divorcio. Lo bo yuda bo yunan hopi pa ahustá nan mes na e areglonan nobo di bida, dor di tene pacenshi, ser bondadoso i dor di ta interesá den nan sintimentu i scucha loke nan tin di bisa.
Otronan Por Yuda
Mayornan no ta e úniconan cu por yuda un mucha cu ta pasando den un kiebro di famia. Pariente, maestro i amigunan por haci hopi pa apoyá e yunan di divorcio i laga nan sinti nan stimá. Foral welonan por haci hopi pa contribuí na e stabilidad i bienestar emocional dje yunan.
E welonan cristian lo por ofrecé e muchanan instruccion spiritual i actividad saludabel, pero nan mester respetá e decision dje mayornan tocante entrenamentu religioso, pasobra ta e mayornan, i no e welonan, tin e autoridad moral i legal pa tuma e decisionnan aki.—Efesionan 6:2-4.
Cu apoyo asina, yunan di divorcio por sobrebibí e kiebro dje matrimonio di nan mayornan. I nan por sigui anticipá e bendicionnan di Dios su mundu nobo, caminda tur famia lo ta liber di “sclabitud na corupcion i lo tin e glorioso libertad dje yunan di Dios.”—Romanonan 8:21; 2 Pedro 3:13.
[Kuadro na página 11]
Corigí Malcomprendimentu
“E lenga dje sabínan ta haci loke ta bon cu conocimentu,” i un mayor cristian tin un bon oportunidad pa corigí malcomprendimentu of mitar berdadnan. (Proverbionan 15:2) Por ehempel, pa loke ta e cuido médico di nan yunan, “Testigonan di Jehova ta aceptá tratamentu médico i kirúrgico,” pero ora un Testigo ser designá como e mayor cu a haña e poder paternal, e tin e derecho di duna consentimentu despues di a ser informá tocante cualkier procedura médico.a—The Journal of the American Medical Association.
Testigonan di Jehova ta tuma nan religion, cu ta basá riba e Palabra di Dios, Bijbel, na serio. Esaki ta haci nan mihó tata, mama, yu, amigu, bisiña i ciudadano. Mayornan cristian ta duna disiplina cu amor, ta siña nan yunan respetá autoridad i ta ekipá nan cu un set di balornan sano pa bida.b—Proverbionan 13:18.
Educacion seglar ta un parti importante dje criamentu di un yu, i Testigonan di Jehova kier pa nan yunan haña lo mihó cu tin disponibel.c—Proverbionan 13:20.
[Notanan]
a Mira e foyeto Con sanger por salba bo bida?, publicá dor di Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
b Mira e buki E Secreto pa Felicidad den Famia, capítulo 5-7, 9, publicá dor di Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
c Mira e foyeto Testigonan di Jehova i Educacion, publicá dor di Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
[Plachi na página 10]
E mayor cu tin e tutela mester scucha cu pacenshi ora un yu ta cont’é tocante su bishita cerca e otro mayor