Comunicacion ta mas cu simplemente papiamento
IMAGINÁBO un grupo grandi di turista cu ta admira un paisahe bonita. Aunque henter e grupo ta mira e mesun paisahe, cada persona ta miré di diferente manera. Pakico? Pasobra cada persona tin un distinto punto di bista. No tin dos persona cu ta para precisamente ne mesun sitio. Además, tur hende no ta enfoca riba e mesun sector dje paisahe. Cada persona ta haya cu un diferente aspecto ta specialmente interesante.
Mescos ta cierto den matrimonio. Asta ora e pareha ta mashá di acuerdo, nan dos no tin precisamente e mesun punto di bista di un asunto. Esposo i esposa ta diferente den factor tal como actitud emocional, experencia di hubentud, i influencia di famía. Perspectiva distinto cu ta e resultado di esei por bira un fuente di contencion amarga. Apóstol Pablo a bisa francamente: “Tal hendenan ta hala afliccion i preocupacion riba nan mes.”—1 Corintio 7:28, Testament Nobo, católico.
Comunicacion ta inclui esfuerzo pa armoniza tal diferencia den e relacion di un solo carni. Esei ta exigi apartamento di tempo pa papia. (Mira caha na bladji 7.) Pero, esei ta encerra hopi cos mas.
Manifestando perspicacia
Un proverbio bíblico ta bisa: “E curazón di hende sabí ta haci nan boca manifesta perspicacia, i ta agrega e poder di convence na nan lip.” (Proverbio 16:23) E palabra hebreo traducí ei como ‘haci manifesta perspicacia,’ kier men básicamente ser prudente, pa considera asuntonan cuidadosamente den bo mente. P’sei, e punto focal di comunicacion efectivo ta e curazón, i no e boca. Un bon comunicador mester ta mas cu un papiador; e mester ta un scuchador compasivo. (Santiago 1:19) E mester distingi e sintimento i cuestion cu ta bao di superficie di comportamento di su casá.—Proverbio 20:5.
Di ki manera? Tin bez cu e por haci esei observando circunstancia cu ta rond dje conflicto. Bo casá ta bao di mashá presion emocional of fisical? Un enfermedad ta contribui ne disposicion di bo casá? E Bijbel ta bisa: “Ta ki un gozo pa haya net e palabra apropiado pe ocasion apropiado!” (Proverbio 15:23, Today’s English Version) Pues, un consideracion dje circunstancia por yudábo contestá conforme.—Proverbio 25:11.
Sin embargo, hopi bez e causa dje conflicto tin su raíz den asunto cu no ta relacioná cu e circunstancia actual.
Comprendimento dje pasado
Experencia durante hubentud tin hopi cu ber cu e formacion di nos pensamento como hende grandi. Siendo cu hende casá ta bini di diferente famía, punto di bista contrario ta inevitable.
Un incidente mencioná den e Bijbel ta ilustra esei. Ora e arca dje pacto tabata hibá na Jerusalem, David a expresa su entusiasmo públicamente. Pero, kico di su esposa Mical? E Bijbel ta bisa: “Mical mes, e yiu di Saul, a mira for di bentana djariba i a yega di weita rey David saltando i baliando rond dilanti Jehova; i el a cuminza desprecié den su curazón.”—2 Samuel 6:14-16.
Mical a desplega e disposicion desleal di Saul, su tata inhusto. C. F. Keil i F. Delitzsch, comentarista bíblico, ta sugeri cu p’sei mes Mical ta ser yamá den versículo 16 “yiu di Saul” en bez di esposa di David. En todo caso, e pleitu entre nan despues ta haci claro cu David i Mical no tabatin e mesun punto di bista dje ocasion gozoso.—2 Samuel 6:20-23.
Tal ehempel ta demonstra cu influencia indirecto di crianza por haci esposo i esposa considera un asunto di manera basta diferente. Esei ta cierto aunque nan dos ta uní den e sirbishi di Jehova Dios. Por ehempel, un esposa cu no tabata duná apoyo emocional adecuado como mucha por manifesta un necesidad extraordinario pa aprobacion i siguridad. Esei por confundi su esposo. E por bisa: “Mi por bisé cien bez cu mi ta stimé, i toch esei no ta basta!”
Den caso asina, comunicacion ta enbolbe ‘vigilando cu interés personal no den bo mes asuntonan so, sino també cu interés personal den asunto dje otro.’ (Filipense 2:4) Pa esposo comunica, nan mester mira nan esposa desde e perspectiva dje pasado dje esposa en bez di e pasado dje esposo. I, naturalmente, esposa mester ta impulsá pa haci mescos pa nan esposo.—1 Corintio 10:24.
Ora e pasado tabata abusivo
Interés personal ta specialmente importante si bo casá tabata violá of abusá sexualmente como un mucha—locual, lastimosamente, ta un problema aumentante awe. Por ehempel, un esposa por haya cu ne tempo di relacion sexual, e no por separa e tempo actual for dje pasado, ni separa su esposo for di esun cu a violé, ni relacion sexual for di abuso sexual. Esei por causa frustracion, specialmente si su esposo no ta considera tal asunto delicado desde e perspectiva di su esposa.—1 Pedro 3:8.
Aunque bo no por cambia e pasado ni completamente sana su efecto, bo por haci hopi pa consola bo casá afligí. (Proverbio 20:5) Di ki manera? “Esposo, purba di comprende bo esposa cu locual bo ta biba,” segun Pedro. (1 Pedro 3:7, Phillips) Comprendimento dje pasado di bo casá ta un parti vital di comunicacion. Sin compasion simpático, bo palabra no tin balor.
Jesús “a compadece hende” enfermo cu el a encontra, aunque e nunca a experimenta personalmente nan maleza. (Mateo 14:14) Di igual manera, kizás bo no a experimenta personalmente e mesun negligencia of abuso cu bo casá a experimenta, pero en bez di minimizá su angustia, reconoce su pasado, i duné bo apoyo. (Proverbio 18:13) Pablo a skirbi: “Pero, nos cu ta fuerte tin deber di soporta debilidad di esnan cu no ta fuerte, i no sigi agrada nos mes.”—Romano 15:1.
Den trampa di rencor
Matrimonio ta manera un baso di balor sin igual. Ora adulterio ta dañé, daño incalculable ta ser hací. (Proverbio 6:32) Ta cierto cu si e casá inocente ta decidi di pordoná, un reconciliacion por lijm e pidanan hunto. Pero, e kibrá ta permanece, i durante un argumento, nan por tin un inclinacion pa siñalá ne kibrá i usa e pasado como un arma.
Rencor ta un reaccion normal ne infieldad di un casá. Pero, si bo a pordoná bo casá, vigilá contra di laga e resto di bo indignacion destrui e bon resultado di bo acto di pordoná. Sea cu bo rencor ta herbe ketu den bo curazón of ta salí desenfrená sin misericordia, rencor continuo ta haci daño ne dos hende casá. Pakico? Un docter a sugeri: “Si bo casá ta causábo dolor, ta pa motibo cu bo ta stimé ainda. Pues, si bo ta hala atrás of ta busca vinganza, bo no solamente ta heridá bo casá sino ta destrui bo mes. Bo ta sigi kibra boso relacion cu bo kier mantene sano.”
Sí, bo simplemente no por reconciliá diferencia den bo matrimonio sin calma bo rabia. P’sei, na un tempo ora bo emocion no ta excitá, papia tocante bo sintimento cu bo casá. Splica pakico bo ta sintíbo ofendí, loke bo mester pa sintíbo sigur, i loke bo por haci pa conserba boso relacion. Nunca usa e pasado simplemente como un arma pa dunábo mas forza den un argumento.
Adiccion ta debilita comunicacion
Matrimonio ta sufri di afliccion intenso ora cu hende casá ta bira adicto na alcohol of droga. Hende casá di un adicto por ta den un situacion similar cu esei di Abigail, cu e Bijbel ta mencioná. Mientras cu su esposo Nabal “tabata tanto burrachi posibel,” Abigail tabata haci esfuerzo vigoroso pa cambia e consecuencia di su imprudencia. (1 Samuel 25:18-31, 36) Matrimonio den locual un hende ta un drogadicto i e otro ta haci esfuerzo pa cambia e conducta dje adicto, hopi bez esei ta parce e famía di Nabal i Abigail.a
Ta di comprende cu e casá di un drogadicto ta sinti un gran alivio ora su casá ta cuminza recobramento. Pero, esei ta e principio so. Imaginábo cu un horcán severo ta destrui un pueblo. Cas ta cai, palu ta ser rancá pa raíz, palu di telefón i waya ta cai na suela. Tin gran alegría ora e horcán ta caba. Pero awor drechamento extenso ta necesario. Mescos ta cierto ora un casá ta cuminza recobramento. Relacion kibrá mester ta drechá. Nan mester reestablece confianza i integridad. Nan mester reconstrui canal di comunicacion. Pa hende adicto reformando, tal reconstruccion gradual ta parti di e “personalidad nobo” cu e Bijbel ta exigi pa hende cristian cultivá. E personalidad nobo mester inclui “e forza cu ta impulsa boso mente.”—Efesio 4:22-24.
Un estudio bíblico a yuda Leonardo i Helena kita for di droga, pero e forza impulsando nan mente no a cuminza funciona plenamente.b Pronto otro bicio a presenta. Helena a bisa, “Pa 20 aña nos a purba di aplica principio bíblico i logra un matrimonio satisfactorio, pero semper el a scapa foi nos. Nos bicio tabatin raíz hundo. Nos no por a eliminánan cu estudio i oracion.”
Leonardo i Helena a busca conseho pa nan comprende e causa di nan bicio. Informacion oportuno dje “sclabo fiel i prudente” tocante abuso di yiu, alcoholismo, i respet pa hende muher a yudánan specialmente.c (Mateo 24:45-47) Segun Helena, “Nos a wordu yudá pa drecha nos bida i uni cu otro.”
Resolviendo problema
Rebeca a sinti angustia insoportable riba esposa di Esau, su yiu. Den miedu di cu Jacob, su otro yiu, lo sigi ehempel di Esau, Rebeca a expresa su frustracion bisando su esposo, Isaac: “Mi a yega di odia intensamente e bida di mi pa motibo dje yiu muhernan di Het. Si Jacob na un tempo ta tuma esposa dje yiu muhernan di Het manera eseinan di yiu dje país, cuanto bal e bida di mi?”—Génesis 27:46.
Ripara cu aunque Rebeca a papia firmemente tocante su sintimento, e no a ataca Isaac personalmente. Rebeca no a bisa, “Ta bo falta!” ni “Bo mester domina e situacion mihor!” Mas bien, Rebeca a menciona su mes pa splica con e problema a afecté. Tal consideracion a haci Isaac compadecele en bez di purba di scapa aparencia. Ya cu Isaac no a kere cu Rebeca a ataké, su reaccion ne peticion di Rebeca aparentemente tabata inmediato.—Génesis 28:1, 2.
Esposo i esposa por siña for dje ehempel di Rebeca. Ora conflicto ta presenta, ataca e problema en bez di ataca otro. Mescos cu Rebeca, expresa bo frustracion desde e punto di bista dje manera cu e ta afectábo. “Mi ta frustrá pasobra . . .” of, “Ningun hende ta comprende pasobra . . .” ta hopi mas efectivo en bez di “Bo ta frustrámi!” of, “Bo nunca ta comprendémi!”
Mas cu awante
E matrimonio dje promé pareha humano, Adam i Eva, a sigi pa siglonan, produciendo un famía di yiu homber i yiu muher. (Génesis 5:3-5) Pero, esei no kier men cu nan matrimonio ta bon pa imita. Cerca e principio, un spiritu di independencia i un menosprecio di ley husto dje Creador a daña nan enlace den un solo carni.
Di igual manera, matrimonio djawe por sigi pa hopi tempo, pero por falta elemento vital di comunicacion. Razonamento cu tin raíz fuerte i inclinacion inapropiado di personalidad por tin cu ser rancá. (Compara cu 2 Corintio 10:4, 5.) Esei ta un proceso di educacion continuo. Pero tal esfuerzo ta bale la pena. Jehova Dios ta profundamente interesá den e arreglo matrimonial, siendo cu e ta Creador di dje. (Malaquías 2:14-16; Hebreo 13:4) P’sei, si nos ta haci nos parti, nos por tene confianza cu lo e reconoce nos esfuerzo i dúnanos e sabiduría i fortaleza necesario pa sana cualkier fayo den comunicacion matrimonial.—Compara cu Salmo 25:4, 5; 119:34.
[Nota]
a Yudanza pa famía di hende alcohólico ta ser considerá den Despertad! di 22 di Mei di 1992, bladji 3-7.
b Nomber ta wordu cambiá.
c Mira Despertad! di 8 di October di 1991, 22 di Mei di 1992, i 8 di Juli di 1992.
[Kuadro na página 6]
“E sushi ta recibi mas atencion!”
UN ESPOSO i esposa cu tabatin dificultad den nan matrimonio tabata pidí pa calcula cuanto tempo nan a dedica hibando e sushi pafó tur siman. Nan contesta tabata ‘rond di 35 minut pa siman, of 5 minut pa dia.’ Anto nan tabata puntrá cuanto tempo nan a pasa den conbersacion cu otro. Esei a dal e homber un golpi. El a bisa: “E sushi ta recibi mas atencion!” anto a agrega: “Nos ta gaña nos mes si nos ta kere cu cinco minut pa dia ta suficiente tempo pa mantene un matrimonio. I siguramente no ta suficiente tempo pa haci un matrimonio crece.”
[Kuadro na página 7]
Establece regla fundamental
◻ Trata cu un solo asunto alabez (1 Corintio 14:33, 40)
◻ Expresa sintimento; no haci acusacion (Génesis 27:46)
◻ No dal otro (Efesio 5:28, 29)
◻ No insulta otro (Proverbio 26:20)
◻ Aspira reconciliacion, no purba di gana e bataya (Génesis 13:8, 9)
[Plachi na página 4]
Ora conflicto ta presenta, ataca e problema en bez di ataca otro
[Plachi na página 8]
Expresa sintimento; no haci acusacion