Faktornan Esensial pa Yuda Bo Komuniká ku Bo Kasá
‘MI NO mester a bisa e kos ei.’ ‘Mi no a splika bon kiko mi ke men.’ Bo a yega di sinti asina despues ku bo a purba komuniká ku bo kasá? Komunikashon ta un abilidat ku bo tin ku desaroyá. Meskos ku kualke otro abilidat, tin hende ta parse di por domin’é masha fásil, miéntras ku pa otronan ta mas difísil. Pero, maske bo ta pertenesé na e último grupo, bo por siña ekspresá bo pensamentunan na un manera agradabel, es desir, siña komuniká na un manera ku ta produsí e resultado deseá.
Tin biaha, ta kultura ta influensiá e manera ku hende ta trata ku nan kasá. Podisé a base di kultura, hòmbernan ta lanta tende ku ‘hende hòmber no mester papia muchu hopi.’ Kisas hende hòmber ku ta gusta papia ta ser menospresiá i mirá komo insinsero. Ta bèrdat ku Beibel ta bisa: “Tur hende mester ta lihé pa tende, no lihé pa papia.” (Santiago 1:19) Sin embargo, e konseho ei ta apliká tantu pa hende hòmber komo hende muhé i e ta mustra ku komunikashon ta enserá mas ku papia so. Dos hende kisas ta papia ku otro pa basta ratu, pero kiko si nan no ta skucha loke e otro ta bisa? Probablemente no tin berdadero komunikashon entre nan. Manera e teksto di Santiago ta mustra, un parti importante di bon komunikashon ta e arte di skucha.
Komunikashon sin Palabra
Den algun komunidat, esposanan no ta supose di ekspresá loke nan ta pensa ni sinti. Anto esposonan no mester mete den asuntunan di e famia. Den un ambiente asina, esposo i esposa tin ku rei kiko nan kasá ta deseá den kualke situashon ku surgi. Tin esposa ta bira hopi ábil den ripará e nesesidatnan di nan kasá, i ta aktua lihé pa satisfasé esei. Den kasonan asina, ta tuma lugá komunikashon sin palabra entre esposo i esposa. Por lo general, e tipo di komunikashon aki ta bin di un banda so. Miéntras ku e esposa kisas ta siña ripará kiko su esposo ta pensa òf sinti, masha poko biaha ta ser ferwagt di e esposo su banda pa e desaroyá e mesun abilidat i ripará e sintimentunan di su esposa.
Ta bèrdat ku den algun kultura hende hòmber ta opservá e nesesidatnan emoshonal di nan kasá i ta purba satisfasé esei. Pero asta den e kulturanan ei hopi matrimonio lo benefisiá si tin mihó komunikashon.
Komunikashon Ta Hopi Importante
Komunikashon franko por prevení mal komprondementu i mal interpretashon. Kasi na prinsipio di e historia di e israelitanan, e tribunan di Ruben, Gad i mitar tribu di Manasés ku tabata biba na parti ost di Riu Hordan a traha “un altar grandi, impreshonante” serka di Hordan. E otro tribunan a mal interpretá nan akshon. Nan a pensa ku nan rumannan na otro banda di Hordan a kometé un akto di apostasia, i e tribunan na parti wèst a prepará pa bai bringa kontra e “rebeldenan.” Pero, promé ku nan a sali pa bai bringa, nan a manda un delegashon pa komuniká òf papia ku e tribunan na parti ost. Esei tabata un paso sabí! Nan a deskubrí ku e altar no tabata pa ofresé ofrenda kimá ni sakrifisio ilegal. Mas bien, e tribunan na parti ost tabatin miedu ku den futuro e otro tribunan lo a bisa nan: ‘Boso no tin porshon den Yehova.’ E altar lo mester a para komo testigu ku nan tambe tabata adoradónan di Yehova. (Josué 22:10-29) Nan a yama e altar Testigu, probablemente pasobra el a sirbi komo un testigu pa nan ku Yehova tabata e Dios berdadero.—Josué 22:34.
Nan splikashon tabata sufisiente pa konvensé e otro tribunan ku mesora a legumai e idea di tuma akshon kontra e dos tribunan i mei. Sí, komunikashon franko i habrí a evitá un konflikto armá. Mas despues, ora ku Israel a rebeldiá kontra Yehova Dios, nan esposo simbóliko, el a bisa nan ku miserikòrdiosamente lo e ‘papia kariñosamente ku nan.’ (Oseas 2:14) Ki un ekselente ehèmpel pa hende kasá! Sí, purba yega na kurason di bo kasá dor di papia kariñosamente kuné di manera ku e por komprondé bo sintimentunan. Esaki ta importante, foral si e asuntu ku boso mester papia di dje ta un asuntu emoshonal. Pattie Mihalik, un reportera na Merka, a komentá: “Tin hende ta bisa ku palabra ta barata, pero tambe palabra por tin balor inkalkulabel. I ounke tin hende ta haña ku ta difísil pa ekspresá sintimentu, e resultado por produsí hopi mas ku sèn na banko.”
Mehorá e Abilidat di Komuniká
Tin hende ta bisa: ‘Nos matrimonio tabata un frakaso for di prinsipio.’ Otronan kisas ta konkluí: ‘No por skapa e matrimonio aki.’ Kisas nan ta sinti ku ta imposibel pa mehorá nan abilidat di komuniká despues ku nan a kasa. Sin embargo, pensa riba e hendenan ku ta biba den sosiedatnan kaminda ta famia ta skohe ken bo ta kasa kuné. Hopi hende den e kulturanan ei ku tempu ta establesé un bon komunikashon den nan bida matrimonial.
Un pareha den un pais di Oriente a uni via un matrimonio reglá. Ta un intermediario nan a pidi pa biaha un distansia largu pa bai buska un brùit pa e hòmber. Pero tòg e pareha, ku a biba kasi 4.000 aña pasá, a desplegá abilidat remarkabel den e arte di komunikashon. E hòmber, Isaak, a topa e intermediario i su futuro esposa den un kunuku. E hòmber ku tabata fungi komo intermediario “a konta Isaak tur loke ku el a hasi.” E relato bíbliko tokante e matrimonio aki ta sigui bisa: “E ora ei Isaak a hiba Rebeka den tènt di su mama Sara [e paso aki a fungi komo e kasamentu ofisial], i el a tuma Rebeka i esaki a bira su esposa, i el a stim’é.”—Génesis 24:62-67.
Tuma nota ku Isaak a tende e informe promé anto “e ora ei” el a tuma Rebeka komo su esposa. E intermediario tabata un kriá digno di konfiansa ku tabata dediká na Yehova, e Dios ku Isaak a adorá. Isaak tabatin bon motibu pa konfia e hòmber aki. Despues di esei, Isaak a bin ‘stima’ Rebeka, e mucha muhé ku el a kasa kuné.
Isaak ku Rebeka a desaroyá bon abilidat di komuniká ku otro? Wèl, un problema serio a surgi den e famia despues ku nan yu hòmber Esau a kasa ku dos yu muhé di Hèt. Rebeka a keda bisa Isaak: “Mi ta fadá di mi bida pa motibu di e yu muhénan di Hèt; si Jakòb [nan yu mas yòn] tuma un esposa manera esakinan, for di e yu muhénan di Hèt, . . . pakiko biba ainda anto?” (Génesis 26:34; 27:46) Ta bisto ku el a ekspresá su preokupashon bon kla.
Isaak a bisa Jakòb, pia di ohochi di Esau, pa e no tuma un esposa for di e yu muhénan di Kánaan. (Génesis 28:1, 2) Rebeka a ekspresá su punto di bista bon kla i Isaak a komprond’é. E pareha aki a komuniká ku éksito tokante un asuntu familiar sumamente delikado, poniendo un bon ehèmpel pa nos awe. Pero kiko si un pareha no por yega na un akuerdo? Kiko nan por hasi?
Kon pa Trata ku Desakuerdo
Si abo ku bo kasá tin un desakuerdo serio, no tuma e aktitut di stòp di papia ku bo kasá òf no ta aster e. Esei lo transmití un mensahe masha kla: Bo ta infelis, i bo ke pa bo kasá tambe ta infelis. Sin embargo, bo kasá podisé no ta ni komprondé bon-bon ta kiko bo ta deseá òf ta sinti.
Abo ku bo kasá tin ku papia sinseramente over di e asuntu. Si ta un asuntu delikado, kisas no ta fásil pa keda kalmu. E mayornan di Isaak, Abraham ku Sara, un biaha a konfrontá un situashon difísil. Komo ku Sara tabata steril, el a sigui e kustumber di e tempu ei i a duna su kriá Hagar na Abraham komo konkubina pa produsí un yu. Hagar a haña un yu hòmber ku Abraham, Ismael. Sin embargo, despues Sara mes a sali na estado, i el a haña un yu hòmber pa Abraham, Isaak. Ora ku mester a kita Isaak for di pechu, Sara a mira ku Ismael tabata hasi bofon di su yu. Sara a sinti ku esaki lo por a bira un peliger pa su yu i p’esei el a urgi Abraham pa kore ku e kriá i ku Ismael. Sí, Sara a ekspresá na un manera stret kon el a sinti. Pero loke el a pidi no a agradá Abraham niun tiki.
Kon nan a resolvé e desakuerdo? E relato bíbliko ta bisa: “Dios a bisa Abraham: ‘No tene duele pa motibu di e mucha ni pa motibu di bo kriá; kiko ku Sara bisa bo, skuch’é, pasobra ta dor di Isaak bo desendientenan lo wòrdu kontá.’” Abraham a skucha e instrukshon di Yehova Dios i a aktua di akuerdo ku esei.—Génesis 16:1-4; 21:1-14.
Podisé bo ta bisa: ‘Wèl, si Dios papia ku nos for di shelu, fásilmente nos lo por yega na un akuerdo!’ Esei ta trese nos na un otro faktor esensial pa resolvé desakuerdonan matrimonial. Parehanan kasá por skucha Dios. Kon? Dor di lesa e Palabra di Dios huntu i aseptá loke e ta bisa komo guia ku ta bin di Dios.—1 Tesalonisensenan 2:13.
Un esposa kristian maduro a bisa: “Hopi biaha, ora ku un mucha muhé bin serka mi pa haña konseho tokante su matrimonio, mi ta puntr’é si e ku su kasá ta lesa Beibel huntu. Mayoria pareha ku tin problema den nan matrimonio no tin e kustumber ei.” (Tito 2:3-5) Nos tur por benefisiá di su opservashon. Lesa e Palabra di Dios regularmente huntu ku bo kasá. Den e manera ei, bo ta “tende” e palabranan di Dios relashoná ku kon bo tin ku komportá bo dia tras dia. (Isaias 30:21) Pero tene kuidou! No usa Beibel komo un palu pa bati bo kasá kuné, dor di kontinuamente hala atenshon na tekstonan bíbliko ku bo ta haña ku bo kasá no ta apliká. Mas bien, purba mira kon boso tur dos por pone na práktika loke boso ta lesa.
Si bo ta luchando ku un problema difísil, pakiko bo no ta konsultá e Indèks di Publikashonnan Watch Towera (na spañó) relashoná ku e kos spesífiko ei ku ta preokupá bo? Podisé bo tin ku kuida mayornan di edat, i esaki ta kousando tenshon den bo matrimonio. En bes di pleita riba loke bo kasá tin ku hasi òf nò, pakiko boso no ta sinta huntu i konsultá e Indèks? Promé, buska e enkabesamentu prinsipal “Mayornan.” Bo por buska e referensianan bou di e suptemanan, manera “kuida mayornan di edat.” Lesa huntu e artíkulonan relashoná ku esei for di e publikashonnan di Testigunan di Yehova. Lo bo por keda sorprendí ora bo nota kuantu abo ku bo kasá por benefisiá di informashon bíbliko ku a yuda hopi kristian sinsero.
Konsultando e referensianan ei i lesando e informashon huntu lo yuda boso haña un punto di bista ophetivo di boso problema. Boso lo haña tekstonan bíbliko ku ta duna boso Dios su manera di pensa. Buska e tekstonan den Beibel i lesa nan huntu. Sí, asina boso lo tende loke Dios ta bisa tokante e problema ku boso ta konfrontá!
Mantené Bon Komunikashon
Bo a yega di purba habri un porta ku hende no a usa pa basta tempu? Ku masha keñamentu, e porta ta habri pokopoko ku su skarnirnan tur frusá. Pero kiko si tabata usa e porta ei ku regularidat i su skarnirnan tabata bon zetá? Lo tabata fásil pa habrié. Wèl, meskos ta e kaso ku e porta di komunikashon. Si bo hasié un kustumber di komuniká i ta zeta e skarnirnan di e porta di komunikashon ku amor kristian, lo bo por komuniká bo pensamentunan mas fásilmente, asta ora boso tin desakuerdo riba asuntunan hopi importante.
Bo tin ku kuminsá un kaminda. Ounke na prinsipio komunikashon ta rekerí hopi esfuerso, traha riba dje. Anto ku tempu bo por disfrutá di un relashon mas armonioso ku bo kasá, i esei lo hiba na amistat i komprenshon duradero.
[Nota]
a Publiká dor di Testigunan di Yehova.
[Plachi na página 7]
Lo bo buska Dios su guia ora surgi un desakuerdo?