BIBLIOTEKA ONLINE Watchtower
Watchtower
BIBLIOTEKA ONLINE
Papiamentu (Kòrsou)
  • BEIBEL
  • PUBLIKASHON
  • REUNION
  • w96 1/1 pág. 24-28
  • Jehova Nunca A Bandona Nos

No tin vidio disponibel pa esaki.

Despensa, tin un problema pa habri e vidio.

  • Jehova Nunca A Bandona Nos
  • E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—1996
  • Suptema
  • Informashon Similar
  • Siñando e Berdad di Bijbel
  • Predicando Apesar di Oposicion
  • Dificultad Durante Guera Mundial II
  • Probá Riba e Cuestion di Neutralidad
  • Regreso na Nos Pueblo Natal
  • Suministro di Literatura A Ser Cortá
  • Dificultadnan Ta Aumentá
  • Cambionan Dramático
  • Solamente pa e Reino di Dios
  • Yehova A Duna “Poder Mas Ayá di Loke Ta Normal”
    E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—2002
  • Nan A Ofresé Nan Mes di Buena Gana​ pa Sirbi na Albania i Kosovo
    Eksperensia
  • Kon Mi Set Spiritual A Ser Sasiá
    Spièrta!—2003
  • Den Oriente i Occidente, Jehova ta fortalece su pueblo
    E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—1994
Mas Artíkulo
E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—1996
w96 1/1 pág. 24-28

Jehova Nunca A Bandona Nos

MANERA NASHO DORI A RELAT’E

Mbreshtan ta un pueblo chikitu den ceru den parti sur di Albania, no leu for di Grecia. Mi a nace ei na 1907. Ora mi tabatin cincu aña di edad, mi a cuminsá bai un scol griego, pero mi baimentu di scol a ser interumpí ora forsanan di ehército italiano a invadí Albania durante Guera Mundial I. Despues dje guera, mi a cuminsá bai scol di nobo pero den idioma albanes.

AUNKE mi mayornan no tabata masha religioso, nan a sigui e tradicionnan dje Iglesia Albanes Ortodox. Mi tio grandi tabata un pastor na Mbreshtan, pues mi a traha den e iglesia i a haña un bista djacerca di loke tabata pasando ei den. E ritualnan a parce asina bashí, i e hipocresia a molestiá mi.

Siguiendo custumber local, mi mayornan a selectá un mucha muher yong pa mi casa cuné. Argjiro tabata dje pueblo cercano di Grabova, i nos a casa na 1928, ora e tabatin 18 aña di edad.

Siñando e Berdad di Bijbel

Rond dje tempu ei mi a keha tocante e Iglesia Ortodox cerca un primu cu tabata di bishita for di Merca. “Na Merca, banda di mi cas,” el a contestá, “tin un grupo di hende cu no tin un iglesia, pero nan ta studia Bijbel.” E idea di studia Bijbel sin tin un iglesia a atraé mi. Pues mi a puntr’é si lo e por a manda algun literatura bíblico pa mi.

Mi a lubidá completamente riba nos combersacion te ora cu rond di un aña despues mi a ricibí un pakete for di Milwaukee, Wisconsin. Den dje tabatin e buki The Harp of God na albanes i E Toren di Vigilancia na griego. Mi a lesa e buki ariba ariba i a ripará un referencia n’e iglesia berdadero. Esei no a sintá mi bon. ‘Mi no kier tin nada di haci cu un iglesia,’ mi a bisa den mi mes. Pues mi no a lesa e buki a fondo.

Na 1929, mi a drenta sirbishi militar i a ser mandá n’e stad di Tiranë, capital di Albania. Ei mi a topa Stathi Muçi, kende tabata lesando un Bijbel griego. “Bo ta bai iglesia?” mi a puntr’é. “No,” el a contestá. “Mi a bandoná iglesia. Ami ta un Studiante Internacional di Bijbel.” Ami cu un otro soldat a bai un reunion cu Stathi riba diadomingo. Ei mi a siña cu e iglesia berdadero no ta un edificio of un religion, sino cu e ta consistí di sirbidornan ungí di Cristo. Awor mi a comprendé loke The Harp of God tabata bisa.

Nasho Idrizi i Spiro Vruho a regresá Albania for di Merca den añanan ’20 i tabata plamando e berdadnan di Bijbel cu nan a siña aya. Mi a cuminsá asistí n’e reunionnan na Tiranë, huntu cu un man yen di Studiantenan di Bijbel. Pronto a bira bisto pa mi cu mi a haña Jehova su organisacion. Pues dia 4 di augustus, 1930, mi a ser bautisá den un riu cercano.

Despues di esei mi a regresá Mbreshtan pa sigui den mi fishi como sapaté. Pero mas importante, tambe mi a cuminsá compartí cu otronan e berdadnan di Bijbel cu mi a siña. Mi tabata bisa nan: “Jesucristo no ta manera e imágennan den misa. E ta bibu!”

Predicando Apesar di Oposicion

Ahmed Bey Zogu a coge poder na 1925, a haci su mes Rey Zog I na 1928, i a goberná te cu 1939. Su minister di derechonan humano a duna aprobacion pa nos trabou cristian. No obstante, nos a haña nos cu problema. Esaki tabata pasobra Musa Juka, minister di asuntunan interior, tabata estrechamente ligá cu e papa na Roma. Juka a manda pa reconocé solamente tres religion—moslim, ortodox i católico romano. Polisnan a trata na confiscá nos bukinan i stop nos predicacion, pero nan no a logra.

Durante añanan ’30, hopi biaha mi a bishitá Berat, un stad mas grandi na Albania for di unda Mihal Sveci tabata dirigí nos trabou di predicacion. Nos a organisá tournan di predicacion pa tur parti dje pais. Un biaha mi a ser mandá n’e pueblo di Shkodër pa dos siman, i mi tabata capas pa laga hopi literatura. Na 1935 un grupo di nos a huur un bus pa predicá den e pueblo di Këlcyrë. Despues un tour di predicacion mas grandi dor di Albania a ser programá p’e pueblonan di Përmet, Leskovik, Ersekë, Korçë, Pogradec, i Elbasan. Nos a terminá e tour na Tiranë net na tempu pa celebrá e Memorial dje morto di Cristo.

Un suministro di alimento spiritual a yuda nos keda spiritualmente fuerte, di manera cu nos nunca a sinti nos mes bandoná. For di 1930 pa 1939, mi tabata ricibí e Toren di Vigilancia griego regularmente. Mi meta tabata tambe pa lesa e Bijbel pa por lo ménos un ora cada dia, locual mi a haci pa rond di 60 aña promé cu mi bista a bai atras. Solamente recientemente henter e Bijbel a bira disponibel na idioma albanes, pues mi ta contentu cu mi a siña griego tempu mi tabata mucha. Otro Testigonan albanes den e tempu promé cu Guera Mundial II tambe a siña lesa griego di manera cu nan tambe por a lesa henter e Bijbel.

Na 1938, Argjiro a ser bautisá. Pa 1939 siete di nos dies yunan a nace. Lamentablemente, tres di nos promé siete yunan a muri ora nan tabata yong.

Dificultad Durante Guera Mundial II

Den april di 1939, djis promé cu e cuminsamentu di Guera Mundial II, trupanan facista italiano a atacá Albania. Pronto despues e trabou di Testigonan di Jehova a ser prohibí, pero nos grupo chikitu di mas of ménos 50 proclamador di Reino a sigui predicá. Rond di 15.000 di nos bukinan i foyetonan a ser confiscá i destruí durante Guera Mundial II.

Jani Komino tabatin un depósito grandi pa literatura conectá cu su cas. Ora e forsanan di ehército italiano a haña sa cu e bukinan a ser imprimí na Merca, nan a bira agitá. “Boso ta propagandistanan! Merca ta contra Italia!” nan a bisa. E rumannan Thomai i Vasili Cama, hóbennan celoso, a ser arestá, i ora a sali na cla cu e bukinan cu nan tabata distribuyendo tabata procedente di Komino, e tambe a ser arestá. Pronto polis a manda yamá mi pa interogacion.

“Bo conocé e hombernan aki?” nan a puntra.

“Sí,” mi a contestá.

“Bo ta traha cu nan?”

“Sí,” mi a contestá. “Nos ta Testigonan di Jehova. Nos no ta contra gobiernu. Nos ta neutral.”

“Bo ta distribuyendo e literatura aki?”

Ora mi a respondé afirmativamente, nan a boei mi, mi a ser poné den prizon dia 6 di juli, 1940. Ei mi a djoin cincu otro ruman di mi pueblo—Josef Kaci, Llukan Barko, Jani Komino i e rumannan Cama. Miéntras nos tabata den prizon, nos a topa tres otro Testigo—Gori Naçi, Nikodhim Shyti, i Leonidas Pope. Nos tur nuebe a ser di prop den un cel di 1,8 pa 3,7 meter!

Despues di un par di dia, nan a mara nos huntu na cadena i hiba nos n’e stad di Përmet. Tres luna despues nan a transferí nos n’e prizon na Tiranë i tene nos pa un ocho luna mas sin un audiencia.

Finalmente, nos a aparecé dilanti un corte militar. Ami i ruman Shyti a ser sentenciá na 27 luna, ruman Komino na 24 luna, i e otronan a ser librá despues di 10 luna. Nos a ser transferí n’e prizon di Gjirokastër, unda ruman Gole Flloko a yuda obtené nos liberacion na 1943. Despues nos famia a establecé den e stad di Përmet, unda mi a bira e superintendente dje congregacion chikitu.

Maske nos trabou tabata prohibí i Guera Mundial II tabata den su furia den e paisnan rond di nos, nos a sigui haci loke nos tabata por pa cumpli cu nos comision di predicá e mensahe di Reino. (Mateo 24:14) Na 1944 un total di 15 Testigo tabata den prizon. Tog, durante e tempunan difícil aki, nunca nos a sinti cu Jehova a bandoná nos.

Probá Riba e Cuestion di Neutralidad

Aunke e guera a caba na 1945, nos dificultadnan a sigui i asta a bira pió. Votamentu obligatorio a drenta na vigor durante e eleccion di 2 di december, 1946. Ken cu a tribi di keda sin vota a ser considerá un enemigu di Estado. E rumannan den nos congregacion na Përmet a cuminsá puntra, “Kico nos mester haci?”

“Si boso confia den Jehova,” mi a contestá, “boso no tin nodi puntrá mi kico pa haci. Boso sa caba cu e pueblo di Jehova ta neutral. Nan no ta parti dje mundu.”—Juan 17:16.

Dia di eleccion a yega, i delegadonan di gobiernu a bini nos cas. Nan a cuminsá di un manera calmu, “Em, laga nos haña un kopi di cofi i combersá. Bo sa ki dia awe ta?”

“Sí, awe ta dia di eleccion,” mi a contestá.

“Mihó bo haci lihé, sino lo bo cai lat,” un funcionario a bisa.

“No, mi no ta planeá pa bai. Nos voto ta pa Jehova,” mi a contestá.

“O.K., e ora ei bini i vota p’e oposicion.”

Mi a splica cu Testigonan di Jehova ta absolutamente neutral. Ora nos posicion a bira bon conocí, nan a ehercé mas presion riba nos. Nan a ordená nos pa stop di tene nos reunionnan, di manera cu nos a cuminsá reuní secretamente.

Regreso na Nos Pueblo Natal

Na 1947 ami i mi famia a regresá Mbreshtan. Djis despues, riba un atardi friu di december, mi a ser yamá n’e oficina dje Sigurimi (polis secreto). “Bo sa pakico mi a yamá bo?” e oficial a puntra.

“Mi ta imaginá cu ta pasobra bo a tende acusacionnan contra mi,” mi a contestá. “Pero Bijbel ta bisa cu e mundu lo odia nos, pues acusacionnan no ta sorprendé mi.”—Juan 15:18, 19.

“No papia tocante Bijbel cu mi,” el a gritá mi bek. “Lo mi batí bo.”

E oficial i su hombernan a bandoná e oficina, pero a ordená mi pa para pafó den e friu. Despues di un ratu el a yamá mi bek den su oficina i a ordená mi pa stop di tene reunion den nos cas. “Cuantu hende ta biba den boso pueblo?” el a puntra.

“Cient’i binti,” mi a bisa.

“Ki religion nan ta?”

“Ortodox albanes.”

“I abo?”

“Ami ta un Testigo di Jehova.”

“Cient’i binti hende ta bai un direccion i abo ta bai un otro?” E ora ei el a ordená mi pa cende bela den e iglesia. Ora mi a bis’é cu lo mi no hacié, el a cuminsá batí mi cu un bara. Tabata mas of ménos un’or di mardugá ora finalmente mi a ser lagá liber.

Suministro di Literatura A Ser Cortá

Despues cu Guera Mundial II a terminá, atrobe nos a cuminsá ricibí E Toren di Vigilancia via post, pero cu tempu e revistanan no tabata ser entregá mas. Despues, riba un anochi dies’or, polis secreto a manda yamá mi. “Un revista na idioma griego a yega,” nan a bisá mi, “i nos lo kier pa abo splica nos over di kico e ta bai.”

“Mi’n sa griego masha bon,” mi a bisa. “Mi bisiña sabie mihó. Tal bes e por yuda boso.”

“No, nos kier pa abo splica esaki,” un oficial a bisa segun cu e tabata saca algun copia di E Toren di Vigilancia na griego.

“An, esakinan ta di mi!” mi a sclama. “Claro cu mi por splica esaki. Wak, e revistanan aki ta bini for di Brooklyn, New York. Ei ta caminda e oficinanan central di Testigonan di Jehova ta situá. Mi ta un Testigo di Jehova. Pero ta parce cu nan a haci un fout cu e adres. E revistanan aki mester a ser mandá pa mi, no pa bo.”

Nan no kier a duná mi e revistanan, i for dje tempu ei te 1991, mas cu 40 aña mas despues, nos no a ricibí ningun literatura bíblico na Albania. Durante tur e añanan ei, nos a sigui predicá, usando nos Bijbel so. Rond di 20 Testigo tabata den prizon na 1949; algun a haña sentencia di cincu aña.

Dificultadnan Ta Aumentá

Den añanan ’50, e pueblo a ser ordená pa cana cu documentonan cu ta mustra cu nan a apoyá e militarnan. Pero Testigonan di Jehova a nenga di cana cu documentonan asina. Debí na esaki, ami cu ruman Komino a pasa dos luna mas den prizon.

Durante e tempu cu Estado a permití e existencia di cierto religionnan, nos tabatin un midí di libertad. Sin embargo, na 1967 tur religion a ser prohibí, haciendo Albania oficialmente un pais totalmente ateista. E Testigonan a sigui trata di tene reunionnan, pero esei a bira masha difícil. Algun di nos a cose un sacu special den e furu di nos jas di manera cu nos por a sconde un Bijbel chikitu. E ora ei nos tabata sali bai den un cunucu pa les’é.

Testigonan na Tiranë a ser gará, i tres a ser sentenciá na cincu aña di trabou forsá den campamentunan remoto. Como resultado, nan famianan a sufri. Esnan di nos for di pueblonan chikitu i isolá no a ser mandá pa motibu cu nan no a considerá nos un menasa serio. Pero nos neutralidad a hiba n’e kitamentu di nos nombernan for dje listanan di esnan aprobá pa ricibí cuminda. P’esei, bida tabata masha duru. Tambe, dos di nos yunan mas a muri. Tog nunca nos a sinti cu Jehova a bandoná nos.

Temor a prevalecé na Albania. Tur hende tabata ser vigilá i polis secreto tabata traha raport riba cualkier hende cu a tribi di expresá un opinion diferente for di esun dje partido na mando. Pues nos tabata masha cauteloso tocante trahamentu di informe skirbí tocante nos actividad. Nos no por a reuní pa animacion spiritual den gruponan mas grandi cu dos of tres persona. Tog, nos nunca a stop di predicá.

Den un esfuerso pa causa confusion entre e rumannan, polis secreto a plama e rumor cu un Testigo prominente na Tiranë tabata un spion. Esaki a pone algun perde confiansa i esei a perturbá nos unidad un poco. Debí cu nos no tabatin ningun literatura bíblico actual i ningun contacto cu Jehova su organisacion visibel, algun a sucumbí na temor.

Ademas, e autoridadnan a plama e rumor cu Spiro Vruho, un anciano cristian na Albania altamente respetá, a cometé suicidio. “Boso ta mira,” nan a bisa, “asta Vruho a entregá.” Mas despues a sali na cla cu ruman Vruho en realidad a ser asesiná.

Na 1975, ami cu Argjiro a keda Tiranë pa un par di luna cerca nos yu homber. Durante tempu di eleccion, e autoridadnan den e stad a presioná nos dor di menasá nos: “Si boso no vota, nos lo kita boso yu for di trabou.”

“Mi yu tin su trabou pa 25 aña caba,” mi a contestá. Boso tin registro personal detayá tocante e i su famia. Mi no a vota pa mas cu 40 aña. E informacion aki normalmente ta den registronan di e personal. Si esei no ta e caso, e ora ei boso registronan no ta completo. Si e ta den boso registronan, e ora ei boso tabata desleal n’e partido dor di permitié traha pa asina tantu aña.” Ora nan a tende esaki, e autoridadnan a bisa cu si nos regresá Mbreshtan, nan lo no forsa un decision riba e asuntu.

Cambionan Dramático

Na 1983 nos a muda for di Mbreshtan p’e stad di Laç. Djis despues di esei, na 1985, e dictador a muri. El a goberná for di e promé eleccionnan obligatorio na 1946. Cu tempu, su estatua, cu a dominá e plasa principal na Tiranë, i esun di Stalin a ser bashá abou.

Durante e décadanan dje prohibicion riba nos actividad, hopi Testigo a ser tratá brutalmente, i algun a ser matá. Un homber a bisa algun Testigo riba caya: “Durante e tempu dje comunistanan, nos tur a bandoná Dios. Solamente Testigonan di Jehova a permanecé fiel na dje apesar dje pruebanan i dificultadnan.”

Segun cu mas libertad a ser otorgá, nuebe persona a raportá actividad den e ministerio cristian den juni di 1991. Den juni di 1992, un luna despues cu e prohibicion a ser kitá, 56 persona a participá den e trabou di predicacion. Mas promé den e aña ei nos a alegrá pa tabatin 325 persona cu a asistí n’e Memorial dje morto di Cristo. Desde e tempu ei e cantidad di esnan cu ta predicá a aumentá na mas cu 600, i un total di 3.491 persona a asistí n’e Memorial dia 14 di april, 1995! Den añanan recien tabata un goso indescriptibel pa mi pa mira asina tantu personanan hóben bira parti di nos congregacionnan.

Argjiro a keda fiel na Jehova i tabata leal na mi tur e hopi añanan aki. Miéntras mi tabata den prizon of biahando den e trabou di predicacion, cu pacenshi el a percurá p’e necesidadnan di nos famia sin keha. Un di nos yu hombernan i su esposa a ser bautisá na 1993. Esei a haci nos masha felis.

Solamente pa e Reino di Dios

Ta un deleite pa mi mira Jehova su organisacion na Albania asina uní i disfrutando di prosperidad spiritual. Mi ta sintí mi mescos cu Simeon di edad avansá den Jerusalem kende promé cu el a muri a ricibí e privilegio precioso di mira e Mesías tan sperá. (Lucas 2:30, 31) Awor, ora mi ser puntrá cua forma di gobiernu mi ta preferá, mi ta bisa: “Mi no ta preferá ni comunismo ni capitalismo. No ta importante si ta e pueblo of e Estado ta doño dje pais. Gobiernunan ta construí caya, ta trece electricidad na pueblonan lehano i ta percurá un midí di ordu. Sin embargo, Jehova su gobiernu, su Reino celestial, ta e único solucion p’e problemanan difícil cu ta enfrentá Albania i tambe e resto dje mundu.”

Loke sirbidornan di Dios ta haciendo rond mundu den predicacion tocante e Reino di Dios no ta e trabou di ningun hende. Esaki ta e trabou di Dios. Nos ta su sirbidornan. Aunke nos tabatin hopi dificultad na Albania i pa hopi tempu no tabatin comunicacion cu Jehova su organisacion visibel, nunca el a bandoná nos. Su spiritu semper tabata presente aki. El a guia nos cada stap dje caminda. Mi a mira esaki atrabes di mi bida.

    Publikashonnan na Papiamentu (Curaçao) (1986-2025)
    Log Out
    Log In
    • Papiamentu (Kòrsou)
    • Kompartí
    • Preferensia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondishonnan di Uso
    • Maneho di Privasidat
    • Konfigurashon di Privasidat
    • JW.ORG
    • Log In
    Kompartí