“Traha, No pa e Alimento Cu Ta Perecé”
MANERA DAVID LUNSTRUM A RELAT’E
Ami cu mi ruman homber Elwood tabata mas cu 9 meter na haltu, pintando un borchi nobo riba e edificio di fábrica di Watchtower na Brooklyn, Merca. Mas cu 40 aña despues, e t’ei ainda, instando: “LESA E PALABRA DI DIOS E BIJBEL SANTU DIARIAMENTE.” Tur siman, miles di hende ta mira e borchi aki segun cu nan ta pasa cu auto riba e famoso Brooklyn Bridge.
MI RECUERDONAN di infancia ta incluí mi famia su dia di laba paña. Pa 5:00 or di mainta, Mama tabata lantá, labando paña pa nos famia grandi, i Tata tabata preparando pa bai traha. Nan tabatin un di nan discusionnan ardiente atrobe, Tata argumentando cu hende di un manera of otro a evolucioná durante miyones di aña, i Mama citando for di Bijbel pa proba cu hende tabata un creacion directo di Dios.
Aunke mi tabatin solamente shete aña, mi a realisá cu Mama tabatin e berdad. Pa cuantu cu mi a stima Tata, mi por a mira cu su creencia no a ofrecé ningun speransa pa futuro. Ki felis Mama lo a keda di sa cu hopi aña despues, dos di su yu hombernan a pinta un borchi cu a animá hende pa lesa e Bijbel, un buki cu el a stima asina tantu!
Pero mi ta adelantando mi relato. Con mi a yega na un trabou asina privilegiá? Mi tin cu bai bek na e aña 1906, tres aña promé cu mi a nace.
Mama Su Fiel Ehempel
N’e tempu ei Mama cu Tata tabata recien casá i bibando den un tent na Arizona. Un Studiante di Bijbel, manera Testigonan di Jehova a ser yamá n’e tempu ei, a pasa i a ofrecé Mama e seri di buki skirbí dor di Charles Taze Russell, titulá Studies in the Scriptures. Mama a keda lantá henter anochi lesando nan i pronto a realisá cu esaki tabata e berdad cu e tabata buscando. Casi e no por a warda pa Tata bolbe for di buscamentu di trabou.
Tata tambe tabata malcontentu cu loke e iglesianan tabata siñando, pues pa un tempu el a aceptá e berdadnan bíblico aki. Sin embargo, mas despues el a sigui su mes caminda religiosamente i asta a hacié difícil pa Mama dedicá su mes na adoracion berdadero. Tog nunca Mama a stop di percurá pa e necesidadnan físico i tambe spiritual di su yunan.
Nunca lo mi lubidá con tur anochi Mama tabata baha trapi bin abou, despues di a traha duru henter dia, pa lesa un porcion dje Bijbel pa nos of pa compartí cu nos algun hoya spiritual. Tata tambe tabata un trahador diligente, i segun cu mi a crece, el a siñá mi e ofishi di verfdó. Sí, Tata a siñá mi traha, pero Mama a siñá mi kico pa traha p’e, manera Jesus a instruí, traha pa ‘e alimento cu no ta perecé.’—Juan 6:27.
Cu tempu nos famia a establecé su mes den e pueblecito di Ellensburg den e estado di Washington, alrededor di 180 kilometer oost di Seattle. Tempu cu nos como mucha a cuminsá asistí na e reunionnan dje Studiantenan di Bijbel huntu cu Mama, nos tabata reuní den casnan privá. Tur e hende hombernan a bandoná nos grupo di studio ora e necesidad pa participá den e ministerio di cas-pa-cas a ser enfatisá. Pero Mama nunca a vacilá. Esaki a laga e impresion duradero riba mi pa semper confia den e guia di Jehova su organisacion.
Cu tempu Tata cu Mama a haña nuebe yu. Ami a nace dia 1 di october, 1909, nan di tres yu. Na tur, seis di nos a imitá Mama su excelente ehempel i a bira Testigonan di Jehova celoso.
Dedicacion i Bautismo
Na fin di mi añanan di tiener, mi a haci un dedicacion na Jehova i a simbolisá esaki mediante bautismo bou di awa na 1927. E bautismo a ser tené na Seattle den un edificio bieu cu anteriormente tabata un iglesia bautista. Mi ta contentu cu nan a kita e toren di punta bieu. Nos a ser escoltá p’e pisina den e bodega caminda nan a duna nos un paña largu pretu pa bisti. A parce como si fuera nos tabata bayendo un entiero.
Atrobe mi tabata na Seattle un par di luna despues, i e biaha aki mi a haña mi promé experencia di testificacion di cas-pa-cas. Esun cu tabata hibando e delantera a mandá mi, “Abo bai e banda aki rond dje cuadra, i ami lo bai e banda ei.” Apesar di mi nerviosidad, mi a laga dos set di foyeto cerca un señora masha amabel. Mi a sigui participá den e ministerio di cas-pa-cas ora mi a bolbe na Ellensburg, i awor, casi 70 aña despues, e sirbishi aki ainda ta un gran goso pa mi.
Sirbishi na e Sede Mundial
No muchu tempu despues, un persona cu a yega di sirbi na Betel na Brooklyn, e sede mundial di Sociedad Watch Tower, a animá mi pa ofrecé mi mes pa sirbi ei. Poco despues di nos combersacion, un anuncio a aparecé den e revista Toren di Vigilancia cu a duna di conocé cu tabatin mester di hende pa yuda na Betel. Pues mi a aplicá. Nunca lo mi lubidá mi goso ora mi a ricibí un carta pa meldu pa sirbishi di Betel na Brooklyn, New York, dia 10 di mart, 1930. Asina mi carera di tempu completo pa traha pa ‘e alimento cu no ta perecé’ a cuminsá.
Tal bes lo bo pensa cu, cu mi experencia como verfdó, lo mi a ser asigná pa verf algu. En bes di esei, mi promé trabou tabata pa traha den e fábrica riba e mashin di niet buki i foyeto. Aunke esaki tabata un trabou masha monótono, mi a disfrutá di dje pa mas cu seis aña. E mashin di druk ‘rotary’ grandi cu nos cariñosamente a yama “E Bapor di Guera Bieu” a producí foyeto cu tabata ser mandá riba un banchi transportador na nos piso abou. Nos a pasa pret mirando si nos lo por a niet e foyetonan mes lihé cu nos a ricibí nan for dje “Bapor di Guera.”
Despues mi a traha den un cantidad di departamento na Betel, incluyendo esun caminda nos a traha tocadisco. Nos a usa e mashinnan aki pa toca mensahenan bíblico grabá na porta dje doñonan di cas. Boluntarionan den nos departamento a diseñá i a producí un tocadisco vertical. E tocadisco aki no solamente a toca mensahenan grabá caba sino tambe tabatin lugá special pa pone foyetonan i kisas un sandwich. Mi tabatin e privilegio di demostrá e uso dje ekipo nobo aki na un congreso na Detroit, Michigan, na 1940.
Sin embargo, nos tabata haci mas cu traha mashinnan ingenioso. Tambe nos tabata haci ahustenan spiritual importante. Por ehempel, Testigonan di Jehova tabatin custumber di bisti un borstspeld di un crus-i-corona. Pero despues nos a bin comprendé cu Jesus a ser ehecutá riba un staca regt, no riba un crus. (Echonan 5:30) Pues nos a stop di bisti e borstspeldnan aki. Tabata mi privilegio pa kita e prèkè dje borstspeldnan aki. Despues e oro dje borstspeldnan a ser di smelt i bendé.
Aunke nos tabatin un orario semanal di trabou ocupá di cincu dia i mei, nos tabata enbolbí den e ministerio cristian den finnan di siman. Un dia, 16 di nos a ser arestá i cerá den prizon na Brooklyn. Pakico? Wel, den e dianan ei nos a considerá cu tur religion ta sinónimo cu religion falsu. Pues nos a carga borchinan cu a bisa na un banda “Religion Ta un Trampa i un Fraude” i na e otro “Sirbi Dios i Cristo e Rey.” Pa motibu di a carga e borchinan aki, nos a ser encarcelá, pero Hayden Covington, e abogado dje Sociedad Watch Tower, a paga e fiansa pa nos sali. N’e tempu ei hopi caso enbolbiendo libertad di adoracion tabata ser bringá dilanti e Corte Supremo di Merca, i tabata emocionante pa ta na Betel i tende personalmente e informenan tocante nos victorianan.
Cu tempu mi a ser asigná pa trabounan cu a usa mi experencia di verfmentu. Na Staten Island, un dje cincu districtonan dje Ciudad di New York, nos tabatin nos emisora di radio WBBR. E emisora su torennan cu antena di radio tabata mas cu 60 meter haltu, i nan tabatin tres set di waya pa ancra nan. Mi a sinta riba un tabla di 1 meter largu i 20 centimeter hanchu cologá na cabuya, segun cu un colega a hisá mi. Sintando masha haltu for di suela riba e asiento chikitu ei, mi a verf e wayanan di ancra i e torennan. Algun hende a puntrá mi si nos no a haci hopi oracion haciendo e trabou ei!
Un trabou di zomer cu nunca lo mi lubidá tabata e labamentu dje bentananan i verfmentu dje rand di bentana dje edificio di fábrica. Nos a yam’é nos vacansi di zomer, como kiera cu nos a traha pafó. Nos tabata ahustá nos stelashi di palu i cu bloki i takel, tabata trek nos mes pa subi i baha n’e edificio di ocho piso.
Un Famia Apoyador
Na 1932 mi tata a muri, i mi a puntra mi mes si mi mester a bandoná sirbishi di Betel i yuda percurá pa Mama. Pues riba un dia promé cu cuminda di merdia, mi a pone un nota riba e mesa principal caminda Ruman Rutherford, e presidente dje Sociedad, a sinta. Den e nota mi a pidi pa papia cuné. Ora el a haña sa di mi preocupacion i cu mi tabatin rumannan bibando na cas ainda, el a puntra, “Bo kier keda na Betel i haci e trabou di Señor?”
“Naturalmente mi kier,” mi a contestá.
Pues el a sugerí pa mi skirbi Mama pa wak si e tabata di acuerdo cu mi decision pa keda. Esei ta loke mi a haci, i Mama a skirbí mi bek expresando cu e tabata plenamente di acuerdo cu mi decision. Realmente mi a apreciá Ruman Rutherford su bondad i conseho.
Durante mi hopi añanan na Betel, regularmente mi a skirbi mi famia i a animá nan pa sirbi Jehova, mescos cu Mama a animá mi. Mama a muri na juli 1937. Ki un inspiracion e tabata pa nos famia! Solamente mi ruman homber i ruman muher mas grandi, Paul i Esther, i mi ruman muher mas yong Lois no a bira Testigo. Sin embargo, Paul tabata faborabel pa cu nos obra i a duna tereno riba cua nos a traha nos promé Salon di Reino.
Na 1936 mi ruman muher Eva a bira un pionero, of predicador di tempu completo. E mésun aña ei el a casa cu Ralph Thomas, i na 1939 nan a ser asigná den e trabou biahero pa sirbi e congregacionnan di Testigonan di Jehova. Mas despues nan a muda pa México, caminda nan a dedicá 25 aña yudando cu e obra di Reino.
Na 1939 mi ruman muhernan Alice i Frances tambe a cuminsá den e sirbishi di pionero. Ki un goso tabata pa mira Alice tras di bali na e congreso di St. Louis na 1941 demostrando e uso dje ekipo di tocadisco cu mi a yuda producí! Aunke Alice mester a interumpí su sirbishi di pionero na algun ocasion debí na responsabilidadnan di famia, na tur el a dedicá mas cu 40 aña den e ministerio di tempu completo. Frances a asistí na e Scol Bíblico di Galad di Watchtower na 1944 i a sirbi pa un tempu como misionero na Puerto Rico.
Joel i Elwood, e dosnan mas yong dje famia, a bira pioneronan na Montana na principio di añanan ’40. Joel a keda un Testigo fiel i awor ta sirbi como sirbidor ministerial. Elwood a uni cu mi na Betel na 1944, treciendo gran goso na mi curason. E tabatin ménos cu cincu aña di edad ora mi a bandoná cas. Manera a ser mencioná anteriormente, nos a traha huntu pintando e borchi riba e edificio di fábrica, “Lesa e Palabra di Dios e Bijbel Santu Diariamente.” Hopi bes mi a puntra mi mes cuantu hende cu a mira e borchi ei atrabes di añanan a ser animá pa lesa nan Bijbel.
Elwood a sirbi na Betel te 1956 ora el a casa cu Emma Flyte. Pa hopi aña Elwood cu Emma a traha huntu den e ministerio di tempu completo, sirbiendo pa un tempu na Kenya, Africa, i tambe na Spaña. Elwood a haña cancer i a muri na Spaña na 1978. Emma a keda na Spaña den e trabou di pionero te cu awe.
Matrimonio i Famia
Na september 1953, mi a bandoná Betel pa casa cu Alice Rivera, un pionero di Congregacion Brooklyn Center caminda mi tabata asistí. Mi a laga Alice sa cu mi tabatin e speransa celestial, pero tog e tabata interesá pa casa cu mi.—Filipensenan 3:14.
Despues di biba 23 aña na Betel, tabata un ahuste basta grandi pa cuminsá trabou seglar como verfdó pa mantené ami cu Alice den e trabou di pionero. Alice semper a apoyá mi, asta ora cu pa motibunan di salú e tabatin cu stop di traha pionero. Na 1954 nos tabata spera nos promé yu. E parto no a bai bon, aunke nos yu homber, John, a nace bon. Alice a perde asina tantu sanger durante e ‘keizersnee’ cu dokternan no a kere cu lo e biba. Na cierto momento nan ni sikiera por a sinti su pulso. Tog el a pasa e anochi i cu tempu a recobrá completamente.
Un par di aña despues, ora Alice su tata a muri, nos a muda mas leu pa Long Island pa ta huntu cu su mama. Ya cu nos no tabatin auto, mi a cana of a usa bus i metro como transporte. Asina mi por a continuá den e trabou di pionero i mantené mi famia. E gosonan dje ministerio di tempu completo a surpasá cualkier sacrificio. Yudando hende—manera Joe Natale, kende a renunciá un carera prometedor di baseball pa bira un Testigo—tabata solamente un di mi hopi bendicionnan.
Na 1967, segun cu condicionnan a empeorá den e área di ciudad di New York, mi a dicidí di hiba Alice i John bai biba na mi pueblo natal di Ellensburg. Awor mi ta hañ’é recompensador pa mira asina tantu nietu i bisanietu di mi mama participando den e ministerio di tempu completo. Algun asta ta sirbi na Betel. John huntu cu su esposa i yunan tambe ta sirbiendo Jehova fielmente.
Lamentablemente, mi kerida esposa, Alice, a muri na 1989. Kedando ocupá den e ministerio di tempu completo a yudá mi wanta e pérdida. Ami cu mi ruman muher Alice awor ta disfrutá di traha pionero huntu. Ki excelente ta pa biba atrobe bou dje mésun dak i haña nos mes ocupá den e trabou sumamente importante aki!
Den e primavera di 1994, mi a bishitá Betel pa promé biaha despues di casi 25 aña. Ki un goso tabata pa mira decénas di esnan cu mi a traha cuné mas cu 40 aña pasá! Tempu mi a bai Betel na 1930, tabatin solamente 250 den famia, pero awe e famia di Betel na Brooklyn ta mas cu 3.500!
Sostené dor di Alimento Spiritual
Casi tur mainta trempan mi ta haci un caminata cantu di e Riu Yakima cerca di nos cas. For di einan mi por mira e mahestuoso Mount Rainier tapá cu sneu cu ta subi mas cu 4.300 meter na laira. Tin bestianan di mondi na abundancia. Tin biaha mi ta mira biná, i un biaha asta mi a mira un eland.
E momentonan ketu i solitario aki ta permití mi meditá riba Jehova su provisionnan maraviyoso. Mi ta pidi den oracion pa fortalesa pa sigui sirbi nos Dios, Jehova, fielmente. Tambe mi ta gusta canta segun cu mi ta cana, specialmente e cantica 51 “Alegrando Jehova Su Curason,” cua su palabranan ta bisa [na ingles]: “Gran Dios, nos a hura di haci bo boluntad; den sabiduria nos lo cumpli cu bo trabou. Asina nos por tin porcion den alegrá bo amoroso curason.”
Mi ta contentu cu mi a scoge un trabou cu ta alegrá Jehova su curason. Mi ta pidi den oracion cu mi por sigui haci e trabou aki te ora mi ricibí e recompensa celestial cu a ser primintí. Mi deseo ta cu e relato aki por impulsá otronan tambe na usa nan bida pa ‘traha pa e alimento cu no ta perecé.’—Juan 6:27.
[Plachi na página 23]
Elwood pintando e borchi “LESA E PALABRA DI DIOS E BIJBEL SANTU DIARIAMENTE”
[Plachi na página 24]
Huntu cu Grant Suiter i John Kurzen, demostrando e tocadisco nobo na e congreso di 1940
[Plachi na página 25]
Na 1944 nos cu tabata den e berdad tabata den e ministerio di tempu completo: David, Alice, Joel, Eva, Elwood, i Frances
[Plachi na página 25]
Rumannan na bida ainda, di robes pa drechi: Alice, Eva, Joel, David i Frances