BIBLIOTEKA ONLINE Watchtower
Watchtower
BIBLIOTEKA ONLINE
Papiamentu (Kòrsou)
  • BEIBEL
  • PUBLIKASHON
  • REUNION
  • w98 15/7 pág. 25-28
  • Agora—Curason di Antiguo Aténas

No tin vidio disponibel pa esaki.

Despensa, tin un problema pa habri e vidio.

  • Agora—Curason di Antiguo Aténas
  • E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—1998
  • Suptema
  • Informashon Similar
  • Aténas Ta Haña Su Plenchi Público
  • Tempel, Altar i Diosnan Patrono
  • E Caminda di Panatenea
  • “Yen di Imágen”
  • E Centro di Gobernacion
  • E Stoa di Atalo
  • Un Lugá pa Actividad Cultural
  • E Agora Djawe
  • “Si Nan Hasi Esfuerso pa Buska [Dios], Nan Por Hañ’é”
    ‘Duna Testimonio Kabal Tokante e Reino di Dios’
  • Acuerdo Entre “e Tempel di Dios” i Idolonan na Grecia?
    E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—1997
E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—1998
w98 15/7 pág. 25-28

Agora—Curason di Antiguo Aténas

E COMUNIDAD di intelectualnan na Aténas tabata aríbabou! Semper nan a publicá ideanan nobo den e agora, of plasa, dje stad griego ei. Sin embargo, e biaha aki cosnan tabata hopi diferente. Un cierto homber hudiu cu a caba di yega n’e stad, a parce di ta “un publicadó di deidadnan stranhero.” E tabata declará cosnan asombroso na “esnan cu pa casualidad tabata presente.” E filósofonan epicureo orguyoso i e stoiconan cara cerá a puntra: “Kico e charlatan aki kier bisa?” Ta cierto cu e agora di Aténas tabata e lugá pa tene debatenan abierto riba prácticamente tur tópico. Pero introducí diosnan desconocí—no, esei sí tabata di mas!—Echonan 17:17, 18.

E habitantenan di Aténas a reaccioná hopi desconfiá ora apostel Pablo a cuminsá predicá pa promé bes den e agora di Aténas. E tabata papia tocante Jesucristo i e resureccion. Pero, siendo cu Aténas a parce di ta un comunidad habrí pa cambio, kico tabata asina diferente den introducí e conceptonan nobo ei den e agora?

Aténas Ta Haña Su Plenchi Público

Loke en realidad tabata diferente, ta e agora mes i e papel central cu el a hunga den e bida religioso i público dje habitantenan di Aténas. E agora di Aténas ta un tereno elevá di rond di 10 hectar, situá nortwest di Acrópolis. Ta parce cu na principio di siglo 6 P.E.C., den e tempu di Solon, e estadista i legislador ateno, a designá e pida tereno aki como e sitio p’e plenchi público dje stad. E establecimentu di democracia na Aténas, cu mas i mas a pone énfasis riba bida civil, a pone cu na principio dje siguiente siglo, edificionan a lanta manera paddestoel. Esaki a duna e agora bida atrobe i un papel mas importante.

E palabra griego a·go·rá ta originá di un verbo cu ta nificá “reuní, congregá.” Esaki ta cuadra cu e manera cu nan a usa e agora como e stad su lugá principal pa reuní. E agora a bira e centro di bida social i público. E gobernacion i e sistema hudicial dje stad tabata situá einan. E tabata e lugá principal pa promové producto i servicio i haci negoshi, e esena di teatro cu a presentá obranan griego, un localidad pa tene show di atletismo i un lugá hopi gustá caminda intelectualnan tabata reuní.

Lo bo tin gana di tuma un tour dor di loke a keda dje tempel, galerianan, estatuanan, monumentonan i edificionan público dje agora na Aténas? Pa nos por examiná e pasado dje agora, laga nos bandoná e bochincha i ansiedad dje stad moderno djawe, i pasa riba camindanan di tera, entre e ruinanan silencioso di marmer, piedranan grabá i entradanan bashá abou, tur tapá cu sumpiña i yerba shimaron.

Tempel, Altar i Diosnan Patrono

Bishitantenan ta keda impresioná cu e cantidad di tempel, altar i santuario dedicá na vários deidad. Esakinan tur a haci e agora e centro principal di adoracion; ta Acrópolis so ta mas cuné. Durante e Siglo di Oro di Aténas clásico, religion a infiltrá den tur aspecto di bida seglar. Di mes esaki a pone cu vários divinidad cu a ser designá como “diosnan patrono” di departamentonan di gobiernu i obranan público, a haña santuario den un tempel den e agora.

Un tempel cu a sobresalí entre e edificionan aki tabata e Tempel di Hefesto. Nan a asociá e diosa Atenea cu Hefesto. Nan a adorá tur e dos deidadnan aki como patrononan divino di arte i di artesania. Arte trahá di metal i di klei cu arkeólogonan a descubrí rond dje tempel aki, a pone cu nan a identifik’é cu Hefesto, e dios griego dje artenan cu ta rekerí uso di candela. Ta parce cu den siglo 7 E.C., nan a cambia e tempel bon conserbá aki den e Iglesia Griego Ortodox San Jorge, aunke awe nan no ta us’é como tal.

Naturalmente, e agora tabatin mester di su mes dios patrono. Esaki tabata Zeus Agora, esun cu supuestamente a inspirá e arte di duna discurso público i na ken nan a dedicá un altar dorná, labrá for dje marmer pentílica precioso. (Compará cu Echonan 14:11, 12.) Un altar dje Mama di Diosnan pegá ei, tabata rondoná pa un gran cantidad di monumento dedicá na héroenan.

Un tiki mas leu ei banda, nos ta topa un tempel chikitu dedicá na Jonio. E geógrafo Pausanias a identifik’é como e Tempel di Apolo e Tata. Di con? Pa motibu cu un leyenda griego di antigwedad ta bisa cu Apolo tabata tata di Jonio, fundadó dje rasa joniano di cua e atenonan a forma parti.a Den e posicion aki, Apolo tabata un dje diosnan patrono dje sistema gubernamental dje estado, specialmente relacioná cu e vários hermandadnan cu a existí den e stad.

Direct n’e parti nort, nos ta mira restonan histórico di un tempel mas chikitu cu nan a construí meimei di siglo cuater P.E.C. Aki nan tabata adorá Zeus i Atenea Fatrios, e deidadnan principal dje hermandadnan religioso basá riba antepasado. Ser miembro dje hermandadnan aki tabata casi un rekisito pa bira ciudadano di Aténas. Djis na otro banda dje caya, nos ta haña restonan di un altar di e Diesdos Diosnan.

Ei cerca den e Stoa di Zeus Eleuterio, nan ta onra e deidad griego principal un bes mas, e biaha aki como e dios di libertad i liberacion. E galeria of stoa aki, tabata un patio i lugá popular pa reuní. Hende a bisa cu e famoso filósofo, Sócrates, tabata reuní cu su amigunan den e stoa aki, unda nan por a sinta combersá of cana rond. Hopi dedicacion i ofrenda cu nan a haci pa decorá e stoa aki, manera e escudo dje guereronan cu a muri den lucha pa defendé Aténas, tabatin relacion directo cu e liberacion dje stad for di su enemigunan of cu e conserbacion di su libertad.

E Caminda di Panatenea

Un caminda hanchu di greis cu ta pasa diagonal dor dje agora, yama e Caminda di Panatenea. Nan a derivá su nomber i su característica special for dje fiesta nacional di Aténas, Panatenea. Durante e fiesta aki nan tabata carga e velo di e diosa Atenea a lo largu dje ruta aki for di e Cas di Procesion (pegá cu e porta dje stad) te na Acrópolis. Un cuadro labrá den e muraya dje Partenon ta yuda nos visualisá e splendor i grandesa dje procesion festivo—cabayeria, garoshinan cu ta pusta, baca i carnénan pa sacrificio, muchanan homber i muher cu ta carga e ekiponan cu mester a usa pa haci sacrificio. E ciudadanonan di Aténas i nan huéspednan, pa kendenan su comodidad e arkitectonan a haci percuracionnan amplio tempu nan a construí e agora, tabata para wak e procesion. Por ehempel, en coneccion cu e ruta dje procesion, nan a construí ábilmente galerianan cu terasa i tribuna nan dilanti. E gran cantidad di trapi labrá den e partinan dilanti a acomodá hopi mirones.

“Yen di Imágen”

Cu asina tantu tempel, estatua i monumento huntu, no ta nada straño cu apostel Pablo su “spiritu den dje a bira molestiá ora el a contemplá cu e stad tabata yen di imágen.” (Echonan 17:16) Loke Pablo a mira ora el a drenta e agora mester a shok e. Tabatin asina tantu estatua fálico [den forma dje órgano sexual masculino] dje dios Hermes, cu tabatin mester di henter un porch, conocí como Stoa di Hermes, pa acomodá nan. Tabatin otro imágennan pintá di Hermes bistí na pañanan cu swástika riba dje—símbolo di fertilidad i bida. Tabatin un estatua di Vénus Genetriz, e diosa di amor sexual, i tambe un di Dionisio cu ta carga un cantidad di crus fálico. Un cos cu a mustra cu e agora tabata “santu” tabata un piedra den cua tabatin un ponchera cu a contené awa “bendita” pa tur esnan cu drenta haci nan mes limpi ceremonialmente.

En bista di un ambiente asina religioso, ta fácil pa nos comprendé pakico Pablo tabata den un situacion hopi peligroso. Nan a sospech’é di ta “un publicadó di deidadnan stranhero,” i den e tempu ei, ley a stipulá cu ‘ningun hende mag di tin diosnan apart of diosnan nobo; tampoco no mag adorá cualkier dios stranhero den privá a ménos cu públicamente nan ta ser permití.’ Pues anto, no ta straño cu nan a hiba e apostel pa interogacion n’e Areópago.—Echonan 17:18, 19.

E Centro di Gobernacion

Den un edificio rondó cu nan a yama Tholos, tabatin e oficinanan central dje gobiernu di Aténas. Hopi administradó dje stad tabata drumi anochi den e edificio pa asina semper por tabatin funcionarionan responsabel disponibel. Den e Tholos nan tabatin un set di midí i peso standard. Ei cerca tabatin facilidadnan pa vários departamento di gobiernu. E Cas di Conseho tabata riba un plenchi cobá den ceru parti nortwest dje Tholos. Einan, miembronan dje Conseho cu a consistí di 500 persona, a tene reunionnan den cua nan tabata traha como comision i a prepará leynan p’e Congreso.

Un otro edificio civil importante tabata e Stoa Real. Einan e Arconte Real di Aténas—un di e tres magistradonan principal dje stad—tabatin su sede. For di e lugá ei, e ta cumpli cu vários responsabilidad ehecutivo relacioná cu asuntunan religioso i tambe legal. Tin hopi posibilidad cu ta einan Sócrates mester a presentá ora nan a acus’é di a haci malu. E leynan dje antepasadonan di Aténas tabata grabá riba e murayanan di un edificio enfrente dje stoa. Tur aña, e arcontenan of magistradonan principal tabata para riba un piedra dilanti e mésun edificio, pa haci nan huramentu oficial.

E Stoa di Atalo

E edificio den e agora cu a keda den mas mihó condicion ta e Stoa di Atalo. Como hóben, Atalo, e rey di Pérgamo (siglo 2 P.E.C.), a bai scol na Aténas mescos cu diferente otro yu di famianan real den e área mediteráneo. Tempu cu el a ser entronisá, el a duna e stad unda el a studia e regalo magnífico aki—e Stoa di Atalo.

E funcion principal dje Stoa di Atalo tabata pa percurá dak i un patio elegante pa hende por a asociá i intercambiá di idea. Su pisonan i terasanan tabata sitionan excelente for di cua hende tabatin bista riba procesionnan, miéntras cu su popularidad como patio a sigurá su éxito como un centro comercial. Ta parce cu Estado a huur e pacusnan cu comerciantenan, pa asina e edificio sirbi como un fuente di entrada.

Desde cu a restorá e Stoa di Atalo na su condicion original, e ta sirbi como un excelente ehempel di diseño geométrico. Tur su proporcionnan, e diferencianan agradabel den escala entre e órden mas abou i esun mas ariba dje pilarnan, e interaccion interesante di lus i sombra, i e rikesa i bunitesa dje materialnan di cua el a ser trahá, a hacié algu único. A usa vários manera pa evitá monotonia. Esun mas bisto ta e uso di tres diferente estilo di cabes di pilar, esta, dórico, jónico i egipcio.

Un Lugá pa Actividad Cultural

Un edificio cu tabata un podio pa hopi evento cultural na Aténas tabata e Sala di Concierto. E tabata un regalo di Vipsanio Agripa, suegro dje emperador romano Augusto. E seccion parti dilanti tabatin un flur di marmer multicolor. E auditorio cu tabatin un capacidad di mas o ménos 1.000 asiento, tabatin un hanchura di rond di 25 meter i originalmente e tabatin un dak cu no tabatin nada pa sosten’é di parti paden. Esaki tabata un dje experimentonan cu dak di mas prufiá conocí den e mundu di antigwedad! Sin embargo, ta parce cu hopi dje presentacionnan cu a tuma lugá ei lo tabata cosnan cuestionabel pa cristiannan berdadero cu tabatin normanan moral haltu.—Efesionan 5:3-5.

Probablemente, e personanan di antigwedad deseoso pa siña a bishitá e Biblioteca di Pantainos. Su murayanan tabata yen di kashi unda tabatin wardá rolnan di papiro i perkament skirbí na man. For dje kamber principal dje biblioteca, n’e parti west, bo por a mira un rij di pilar riba un patio yen di galeria—un lugá placentero pa cana keiru, pa lesa of meditá. A haña un borchi riba cua tabatin e reglanan dje biblioteca. Nan tabata: “No bai cas cu ningun buki,” i “[Biblioteca] ta habrí for di e promé ora te cu di seis ora.”

E Agora Djawe

Den e último añanan, American School of Classical Studies a coba saca e agora casi completo. Situá pacíficamente den sombra di Acrópolis cu ta lanta bai haltu, el a bira e sitio faborito di turistanan cu djis kier tira un bista den e historia di Aténas di antigwedad.

Ora bo bai e marshe di pruga di Monastiraki ei cerca—djis algun paso for di e agora i Acrópolis—bo ta pasa drenta un otro mundu fasinante. E ta duna e bishitante un bista sorprendente pero tog deleitabel dje folklor griego i dje bazarnan oriental i prijsnan abou di Medio Oriente. I, naturalmente, e bishitante lo mira Testigonan di Jehova yen di goso ta haci mésun trabou cu apostel Pablo a haci mas cu 1.900 aña pasá: predicá e bon nobo di Reino públicamente ‘na esnan cu pa casualidad ta presente.’

[Nota]

a E nomber Jonio ta bini for di Javan, yu di Jafet i nietu di Noe.—Génesis 10:1, 2, 4, 5.

[Kuadro na página 28]

Comercio den Aténas

E agora no tabata solamente e centro cívico i di intelectualnan di Aténas, sino tambe e plasa principal dje stad. Aténas a bira un centro di comercio, famoso pa e balor di su moneda stabil i su arcontenan escrupuloso cu tabata autorisá pa haci sigur cu transaccionnan di negoshi a bai den un forma onesto i hustu.

Aténas tabata exportá biña, zeta di olijfi, honing, marmer i productonan industrial manera cerámica i metal procesá. A cambio, Aténas a importá principalmente trigu. Dor cu Atica (e region rond di Aténas) no por a producí suficiente cuminda pa su habitantenan, e normanan pa haci negoshi tabata estricto. Semper e plasa na Pireo (e haf di Aténas) mester tabatin cuminda frescu pa suministrá tantu e stad como e ehército. I no a permití comerciantenan stock productonan cu e fin di bende nan na un prijs mas haltu den tempu di scarcedad.

    Publikashonnan na Papiamentu (Curaçao) (1986-2025)
    Log Out
    Log In
    • Papiamentu (Kòrsou)
    • Kompartí
    • Preferensia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondishonnan di Uso
    • Maneho di Privasidat
    • Konfigurashon di Privasidat
    • JW.ORG
    • Log In
    Kompartí