Negoshando un Bruidsprijs Razonabel
WE, mescos cu den tempu bíblico, den algun cultura un homber tin cu paga un bruidsprijs p’e muher promé cu e por casa cuné. “Mi ta dispuesto pa sirbí bo shete aña pa Raquel, bo yu muher mas chikitu,” Jacob a bisa su futuro suegro, Laban. (Génesis 29:18) Dor cu Jacob tabata stima Raquel, el a ofrecé pa paga un prijs haltu—e ekivalente di salario di shete aña! Laban a aceptá e oferta, pero el a nek Jacob dor di lagu’é casa promé cu su yu muher mayó, Lea. Despues Laban a sigui trata falsu cu Jacob. (Génesis 31:41) E énfasis cu Laban a pone riba ganashi material a pone cu su yu muhernan a perde respet p’e. Nan a puntra: “Nos no ta realmente stranhero p’e ya cu el a bende nos, pa asina e por sigui come continuamente, asta for dje cen cu a dun’é pa nos?”—Génesis 31:15.
Ta tristu pa bisa, pero den e mundu materialista djawe, hopi mayor ta manera Laban. I algun ta asta hopi mas pió. Segun un korant africano, tin algun matrimonio cu “mayornan golos ta negoshá djis pa nan mes probecho.” Un otro factor ta e presion económico cu ta hinca algun mayor den e tentacion pa considerá nan yu muhernan como un medio pa aliviá crísis financiero.a
Algun mayor ta stroba nan yu muhernan di casa pasobra nan ta warda riba e persona cu ta ofrecé mas tantu. Esaki por causa problemanan serio. Un reportero di korant na oost Africa a skirbi: “Hóbennan ta preferá di hui huntu bai casa pa scapa di paga e bruidschatnan extraordinariamente haltu cu suegronan persistente ta pidi.” Inmoralidad sexual ta un dje problemanan cu e pidimentu di bruidsprijs haltu ta causa. Ademas, algun homber hóben ta logra cumpra un esposa sí, pero hincando nan curpa den debe grandi. “Mayornan mester ta razonabel,” un trahadó social surafricano ta urgi. “Nan no mester exigí montantenan haltu. E pareha recien casá tin cu biba . . . P’esei, pakico manda e homber hóben bankrut?”
Con mayornan cristian por duna un ehempel di razonabilidad ora nan ta negoshá pa paga of ricibí un bruidsprijs? Esaki ta un asuntu serio, pasobra Bijbel ta manda: “Laga tur hende sa cu boso ta razonabel.”—Filipensenan 4:5.
Principionan Bíblico Razonabel
Sea cu mayornan cristian ta dicidí di negoshá pa un bruidsprijs of no, ta un decision personal. Si nan dicidí di hacié, e negociacionnan ei mester bai na armonia cu principionan bíblico. E palabra di Dios ta bisa: “Laga boso moda di biba sea liber di amor pa placa.” (Hebreonan 13:5) Si e principio aki no ta bisto den negociacionnan di matrimonio, un mayor cristian kisas ta mustrando cu e no ta un bon ehempel. Hombernan cu ta ocupá posicionnan responsabel den congregacion cristian mester ta “razonabel,” no “stimadó di placa” of “golos pa ganashi desonesto.” (1 Timoteo 3:3, 8) Un cristian cu di un forma golos i sin repentí ta exigí un bruidsprijs haltu, por asta ser expulsá for dje congregacion.—1 Corintionan 5:11, 13; 6:9, 10.
E problemanan cu golosidad ta causa a pone cu algun gobiernu a establecé leynan cu ta pone un máximo pa bruidsprijs. Por ehempel, na e pais Togo, West Africa, tin un ley cu ta bisa cu e bruidsprijs “por ser pagá cu artículo of cash of den tur dos manera.” E ley ta agregá: “Den ningun caso e montante mag pasa e suma di 10.000 F CFA (35 florin).” Bes tras bes, Bijbel ta manda cristiannan pa nan ta ciudadanonan cu ta cumpli cu ley. (Tito 3:1) Asta si gobiernu no ta wak pa hende cumpli cu un ley asina, un cristian berdadero lo mester obedecé. Haciendo esei lo e mantené un concenshi limpi dilanti Dios i lo e no ta un causa di tropieso pa otronan.—Romanonan 13:1, 5; 1 Corintionan 10:32, 33.
Ken Ta Responsabel p’e Negociacion?
Den algun cultura, e manera cu ta negoshá e bruidsprijs lo por ta na conflicto cu un otro principio importante. Di acuerdo cu Bijbel e tata ta esun responsabel pa asuntunan di su famia di cas. (1 Corintionan 11:3; Colosensenan 3:18, 20) P’esei, esnan cu ta ocupá posicionnan di responsabilidad den e congregacion mester ta hombernan cu ta ‘presidí di manera excelente riba nan yunan i nan mes famia di cas.’—1 Timoteo 3:12.
Sin embargo, kisas den e comunidad ta normal pa laga e negociacionnan importante di matrimonio den man di famianan dje cabes di famia. I e miembronan di famia aki ta exigí un parti dje bruidsprijs. Esaki ta pone hogarnan cristian na prueba. Siguiendo tradicion, algun cabes di famia por permití miembronan di famia incrédulo exigí un bruidsprijs haltu. Tin biaha esaki a pone cu un mucha muher cristian a casa cu un persona incrédulo. Esaki ta contrario cu e amonestacion di cu cristiannan mester casa “solamente den Señor.” (1 Corintionan 7:39) Un cabes di famia cu ta permití miembronan di famia incrédulo tuma decisionnan cu ta resultá di ta perhudicial p’e bienestar spiritual di su yunan, no por ser considerá como “un homber cu ta presidí riba su mes famia di un manera excelente.”—1 Timoteo 3:4.
Kico si un tata cristian no ta tuma parti directamente den e negociacionnan di matrimonio pa un di su yunan, manera den caso dje patriarca, Abraham? (Génesis 24:2-4) Si nombra un otro persona pa haci esaki, e tata cristian mester haci sigur cu e negoshante ta sigui instruccionnan cu ta nan armonia cu e principionan razonabel di Bijbel. Ademas, promé cu dal cualkier paso pa negoshá un bruidsprijs, mayornan cristian mester pensa bon riba e asuntu i no permití custumber i peticionnan irazonabel hiba nan.—Proverbionan 22:3.
Evitá Característicanan No-Cristian
Bijbel ta condená orguyo i e hacimentu di “exhibicion grandioso di bo medio di biba.” (1 Juan 2:16; Proverbionan 21:4) Tog, algun individuo cu ta asociá cu e congregacion cristian a desplegá e característicanan aki durante negociacionnan di matrimonio. Algun di nan ta imitá e mundu dor di broma cu e prueba cu nan a paga of ricibí un bruidsprijs haltu. Di otro banda, un dje sucursalnan di Sociedad Watch Tower na Africa ta informá: “Algun esposo a mustra un falta di respet ora famia di nan futuro casá a pidi un bruidsprijs razonabel, considerando cu a bende nan un esposa pa prijs di ‘baca flacu.’”
Algun cristian a bira víctima di golosidad pa haña un bruidsprijs haltu i esaki a hiba na consecuencianan trágico. Considerá, por ehempel, e informe aki for di un otro sucursal di Sociedad Watch Tower: “Generalmente, ta difícil pa ruman homber soltero casa of pa ruman muher haña un partner. E consecuencia di esaki ta un cantidad aumentante di scomulgacion pa motibu di inmoralidad sexual. Algun ruman homber ta bai den minanan pa busca oro of diamanta cu nan por bende pa asina nan haña moda pa casa. Kisas esaki lo por tuma un of dos aña of asta mas, i por lo general nan ta bira spiritualmente swak ya cu nan ta alehá dje rumannan i no ta asistí n’e congregacion.”
Pa evitá consecuencianan fastioso asina, mayornan cristian mester sigui ehempel di rumannan maduro den e congregacion. Aunke e no tabata un mayor, apostel Pablo tabata razonabel ora el a trata cu compañeronan creyente. El a soru p’e no imponé un peso costoso riba niun hende. (Echonan 20:33) Naturalmente, mayornan cristian mester tuma na cuenta e ehempel inegoista aki ora nan ta bai cuminsá negociacionnan pa un bruidsprijs. De facto, Pablo a haña inspiracion divino pa skirbi: “Unidamente bira imitadónan di mi, rumannan, i mantené boso bista riba esnan cu ta cana den un manera cu ta conforme cu e ehempel cu boso tin den nos.”—Filipensenan 3:17.
Ehempelnan di Razonabilidad
Ora ta trata di negociacionnan di matrimonio, hopi mayor cristian a pone un excelente ehempel di razonabilidad. Considerá e caso di Joseph i su casá Mae, kendenan ta sirbi como evangelisadó di tempu completo.b Nan ta biba riba un dje Islanan Sálomon unda negociacionnan pa bruidsprijs sa ta un problema. Pa evitá e dificultadnan ei, Joseph i Mae a haci areglo pa nan yu muher, Helen, casa riba un dje islanan bisiña. Nan a haci mescos pa casa nan otro yu muher, Esther. Tambe Joseph a bai di acuerdo pa su suegro, Peter, paga un bruidsprijs basta bou di loke tabata considerá razonabel. Ora a puntra Joseph pakico el a haci esaki, el a contestá: “Mi no kier a pone un carga riba mi suegro kende ta un pionero.”
Tin hopi Testigo di Jehova na Africa cu tambe a pone un excelente ehempel di razonabilidad. Den algun área, ta ser sperá cu miembronan di famia extendí ta paga un montante haltu promé cu e negociacionnan pa e bruidsprijs mes cuminsá. I p’e haña un garantia di cu e ta haña su bruid, kisas famianan ta verwagt cu e bruidegom ta primintí cu lo e cubri futuro bruidschat cu ruman homber chikitu di su prometida lo tin di paga.
Na contraste, considerá e ehempel di Kossi i su esposa, Mara. Nan yu muher, Beboko, a casa recientemente cu un superintendente biahero di Testigonan di Jehova. Promé cu nan a casa, famianan a pone hopi presion riba e mayornan pa nan por a haña nan parti for di un bruidsprijs haltu. Sin embargo, e pareha a para firme i nan no a cumpli cu e peticionnan ei. En bes di esei, nan mes a negoshá cu nan futuro suegro i a pidié un prijs abou pa nan yu muher i nan a debolbé mitar di esaki n’e pareha pa nan us’é p’e dia di nan casamentu.
Un otro ehempel den e mésun pais ta esun di un Testigo hóben cu yama Itongo. Na principio, su famia a pidi un bruidsprijs razonabel. Pero otro famianan a exigí pa aumentá e montante. E ambiente tabata tenso, i a parce cu e famianan aki lo a bai logra nan meta. Aunke e tabata tímido di naturalesa, Itongo a lanta para i a declará respetuosamente cu e tabata dicididu pa casa cu un cristian celoso cu yama Sanze, pa e prijs cu a cumbiní na principio. Anto cu curashi el a bisa, “mbi ke” (cu ta nificá: “caso cerá”) i a cai sinta. Su mama cristian, Sambeko, a apoy’é. No a papia mas tocante e asuntu i e pareha a casa manera nan a planea originalmente.
Tin cosnan cu mayornan cristian amoroso ta muchu mas interesá den dje cu e beneficio personal di un bruidsprijs. Un esposo na Camerun ta splica: “Ki ora cu mi suegra haña un chens, e ta bisá mi cu mi mester usa loke mi kier a dun’é como bruidsprijs, pa percurá p’e necesidadnan di su yu muher.” Mayornan amoroso ta interesá tambe den e bienestar spiritual di nan yunan. Considerá por ehempel, Farai cu Rudo kendenan ta biba na Zimbabwe i ta dedicá hopi tempu den e trabou di predicá e bon nobo dje Reino di Dios. Aunke nan no tin un salario, nan a laga nan dos yu muhernan casa, pidiendo casi nada dje prijs cu hende sa pidi. Nan motibu? Nan tabata kier pa nan yu muhernan casa cu homber cu di berdad ta stima Jehova. “Nos a haña cu spiritualidad di tantu nos yunan como nos suegronan tabata mas importante,” nan a splica. Ki refrescante! Nos tin cu encomendá mashá suegronan cu tin un interes amoroso den e bienestar spiritual i material di nan yunan casá.
Beneficionan di Razonabilidad
Joseph cu Mae dje Islanan Sálomon a haña bendicionnan ricu pa e manera generoso i cuidadoso cu nan a trata cu e matrimonionan di nan yu muhernan. Dor di esei, nan suegronan no a haña nan cu debe. Mas bien, tur dos pareha ta trahando pa hopi aña caba den e trabou di tempu completo plamando e mensahe di Reino. Mirando bek, Joseph ta bisa: “E decisionnan cu ami i mi famia a tuma a resultá den bendicionnan ricu. Sí, tin biaha personanan cu no tabatin comprendimentu a pone hopi presion. Pero mi tin un concenshi trankil, i mirando mi yunan ocupá i trahando duru den sirbishi di Jehova, mi ta sinti un satisfaccion. Nan tambe ta felis, i ami i mi casá ta mas cu felis.”
Un otro beneficio tabata un bon relacion entre suegronan. Por ehempel, Zondai i Sibusiso ta sirbi como trahadónan boluntario huntu cu nan esposanan, kendenan ta ruman carnal di otro, n’e sucursal di Sociedad Watch Tower na Zimbabwe. Nan suegro, Dakarai, ta un evangelisadó di tempu completo, i e no tin un salario. Durante e negociacionnan pa un bruidsprijs, el a bisa nan cu e lo a aceptá loke nan por a aford. “Nos ta stima nos suegro mashá tantu mes,” Zondai cu Sibusiso ta bisa, “i nos lo haci tur loke ta na nos alcanse pa yud’é si un dia e ta den necesidad.”
Sí, ser razonabel ora di negoshá bruidsprijs ta contribuí na felicidad den famia. Por ehempel, e pareha recien casá lo no tin debe, loke ta haci mas fácil pa nan adaptá n’e bida casá. Esaki a permití hopi pareha yong sigui tras di bendicionnan spiritual manera, sirbi tempu completo den e trabou urgente di predicá i haci disipel. Na su turno, esaki ta trece gloria n’e amoroso Originador di matrimonio, Jehova Dios.—Mateo 24:14; 28:19, 20.
[Nota]
a Den algun cultura, e situacion ta net lo contrario. E suegronan ta verwagt cu e mayornan dje bruid ta paga un bruidschat.
b A usa nombernan substituto den e artículo aki.
[Kuadro na página 27]
NAN A DEBOLBE E BRUIDSPRIJS
Den algun comunidad, hende ta menospreciá e bruid i su mayornan si nan pidi un bruidsprijs abou. P’esei, tin biaha orguyo i deseo pa exhibí cu e famia su posicion ta motivá hende pa negoshá pa logra un prijs haltu. Un famia na Lagos, Nigeria, a percurá un contraste refrescante. Nan suegro, Dele, ta splica:
“Famia di mi esposa a librá mi di hopi gastu cu tin di haber cu e ceremonia tradicional di bruidsprijs, manera cumpra paña nobo caru. Asta ora mi famia a trece e bruidsprijs pa nan, nan bocero a puntra: ‘Boso ta aceptá e mucha muher aki como esposa of como yu muher?’ Huntu mi famianan a respondé: ‘Nos ta acept’é como yu muher.’ Despues di esei nan a debolbé e bruidsprijs na nos den e mésun envelop.
Te cu awe, mi ta apreciá e manera cu mi suegronan a trata cu nos casamentu. Nan a poné mi haña un respet profundo pa nan. Nan excelente punto di bista spiritual a pone cu mi ta considerá nan como famianan mashá íntimo. Tambe e tabatin un efecto profundo riba e manera cu mi ta mira mi casá. Mi a haña un aprecio profundo p’e debí n’e manera cu su famia a tratá mi. Ora nos tin desacuerdo, mi no ta permití esaki bira un problema. Asina mi corda di cua famia e ta bini, e desacuerdo ta bira un cos chikitu.
Mi famia i esun di dje a bira uní den banchinan fuerte di amistad. Asta awor cu nos tin dos aña casá, ainda mi tata ta manda regalo i cos di come pa famia di mi casá.”