Con pa Haña Siguridad den un Mundu Yen di Riesgo
CANA den un campo di mina por ta mortal. Bo no ta haña cu lo yuda hopi si bo tabatin un mapa cu ta mustra bo unda e minanan ta? Ademas, laga nos bisa cu bo a ser entrená pa identificá e diferente minanan. Claramente tal conocimentu lo reducí considerablemente bo riesgo di muri of keda lesioná.
Por compará Bijbel cu e mapa ei, huntu cu e entrenamentu pa identificá mina. Bijbel ta contené sabiduria incomparabel den loke ta toca evitá e peligernan i trata cu e problemanan cu ta surgi den bida.
Wak e promesa alentador aki na Proverbionan 2:10 i 11: “Ora sabiduria drenta den bo curason i conocimentu mes bira agradabel pa bo mes alma, abilidad di pensa mes lo vigilá bo, dicernimentu mes lo protehá bo.” E sabiduria i dicernimentu mencioná aki no ta di orígen humano, sino divino. “En cuanto esun cu ta scucha [sabiduria divino], lo e biba den siguridad i miedu di calamidad lo no perturb’é.” (Proverbionan 1:33) Laga nos wak con Bijbel por aumentá nos siguridad i yuda nos evitá hopi problema.
Con pa Evitá Accidente Mortal
Cifranan publicá recientemente dor di Organisacion Mundial di Salú (OMS) ta mustra cu anualmente accidente di tráfico ta causa mas o ménos 1.171.000 morto. Casi 40 miyon otro hende ta keda lesioná, i algu mas cu 8 miyon ta keda desabilitá pa hopi tempu.
Apesar cu siguridad total no ta posibel ora bo ta den tráfico, nos siguridad personal ta aumentá considerablemente si nos obedecé reglanan di tráfico. Papiando di autoridadnan gubernamental, cu ta esnan cu ta traha ley di tráfico i pone nan na vigor, Bijbel ta bisa: “Laga tur alma sea sumiso na autoridadnan superior.” (Romanonan 13:1) Shofernan cu sigui e conseho aki ta reducí e riesgo di haña accidente, cu su consecuencianan hopi bes teribel.
Otro cos cu mester pone nos core cu cuidou ta respet pa bida. Bijbel ta bisa tocante Jehova Dios: “E fuente di bida ta cerca bo.” (Salmo 36:9) Pues, bida ta un regalo di Dios. P’esei nos no tin derecho di kita e regalo ei for di niun hende of mustra falta di respet pa bida, i claro cu esei ta conta pa esun di nos mes.—Génesis 9:5, 6.
Naturalmente, respet pa bida humano kier men tambe cu nos mester haci sigur cu nos auto i nos cas ta mas sigur posibel, den márgen di lo razonabel. Na Israel di antigwedad, siguridad tabatin prioridad haltu den tur aspecto di bida. Por ehempel, ora nan a traha un cas, e Ley di Dios a rekerí pa traha un muraya rond di rand dje dak, ya cu tabatin hopi actividad familiar ei riba. “Bo tin cu traha un muraya rond di rand dje dak tambe, pa bo no pone culpa di sanger riba bo cas dor cu un hende . . . lo por cai for di dje.” (Deuteronomio 22:8) Si un hende a cai dor cu no a cumpli cu e ley di siguridad aki, Dios lo a tene e propietario responsabel. Sin duda, dor di aplicá e principio amoroso incorporá den e ley aki, accidente na lugá di trabou i asta durante recreo lo keda reducí na un mínimo.
Con pa Combatí Adiccionnan Mortal
Segun OMS, tin mas cu mil miyon humadó na mundu actualmente, i rond di cuater miyon morto anual por ser atribuí na uso di tabaco. Ta calculá cu e cifra aki lo subi te rond di 10 miyon durante e siguiente 20 pa 30 aña. Miyones di otro humadó, i tambe hende cu ta usa droga, lo daña nan salú i nan calidad di bida dor di nan adiccionnan.
E Palabra di Dios no ta mencioná uso di tabaco ni di droga specíficamente, pero su principionan por protehá nos dje prácticanan aki sí. Por ehempel, 2 Corintionan 7:1 ta consehá: “Laga nos limpia nos mes di tur contaminacion di carni i di spiritu.” No tin duda cu tabaco i droga ta contaminá, of susha carni cu yen di kímico perhudicial. Mas ainda, Dios kier pa nos curpa ta “santu,” esta, puru i limpi. (Romanonan 12:1) Bo no ta di acuerdo cu dor di aplicá e principionan aki, e riesgo cu bo bida ta core ta baha considerablemente?
Con pa Libra di Hábito Peligroso
Hopi hende ta come i bebe di mas. Algun consecuencia di come di mas por ta: diabétis, cancer i enfermedad di curason. Maluso di alcohol ta hiba na mas problema, manera alcoholismo, malesa di higra, famia kibrá i accidente di tráfico. E otro extremo, tenementu di dieta den un manera obsesivo, tambe por ta perhudicial, i por habri caminda pa trastornonan di comementu manera anorexia nervosa, cu por pone hende su bida na peliger.
Aunke Bijbel no ta un buki di medicina, e ta duna conseho bon cla riba e necesidad di ta moderá den comementu i bebementu. “Abo, o mi yu, tende i bira sabí, i guia bo curason riba e caminda. No yega di ta entre bebedónan di demasiado biña, entre esnan cu ta comedónan golos di carni. Pasobra un buraché i un hende golos lo bin para den pobresa.” (Proverbionan 23:19-21) Sin embargo, Bijbel ta bisa cu come i bebe lo mester ta cosnan placentero. “Tur hende come i en berdad bebe i mira e bon pa tur su trabou duru. Esei ta e don di Dios.”—Eclesiástes 3:13.
Tambe Bijbel ta animá un actitud balansá relacioná cu ehercicio físico, afirmando cu “entrenamentu corporal ta beneficioso pa un poco.” Pero e ta agregá: “Debocion na Dios ta beneficioso pa tur cos, ya cu e ta encerá promesa dje bida djawor i di esun pa bini.” (1 Timoteo 4:8) Kisas lo bo puntra: ‘Con debocion na Dios ta beneficioso for di awor?’ Den hopi manera. Ademas di agregá un aspecto spiritual na nos bida, debocion na Dios ta fomentá cualidadnan beneficioso manera amor, goso, pas i dominio propio; i tur esakinan ta contribuí na un punto di bista positivo i na bon salú.—Galationan 5:22, 23.
Consecuencianan Marga di Inmoralidad
Awendia, miyones di hende a bandoná tur restriccion moral. E epidemia di AIDS ta un dje consecuencianan di esaki. Segun OMS, mas cu 16 miyon hende a muri desde cu e epidemia di AIDS a cuminsá, i actualmente tin rond di 34 miyon hende infectá cu HIV, e vírus cu ta causa AIDS. Hopi hende cu ta sufri di AIDS a adkerí e enfermedad dor di actividad sexual promiscuo, angua contaminá cu adictonan di droga ta usa, of transfusion di sanger contaminá.
Otro consecuencianan di moralidad abou ta herpes, gonorea, hepatítis B i C, i sífilis. Maske den tempu di Bijbel nan no tabata usa e tipo di términonan médico ei, nan tabata sa cua órganonan cierto malesanan transmití sexualmente ta atacá. Por ehempel, Proverbionan 7:23 ta describí e consecuencia teribel di fornicacion como ‘un flecha cu ta habri su higra.’ Comunmente sífilis ta atacá higra, i hepatítis mescos. Sí, esta oportuno i amoroso ta e conseho di Bijbel pa cristiannan ‘abstené di sanger i di fornicacion’!—Echonan 15:28, 29.
E Trampa di Amor pa Placa
Den un esfuerso pa bira ricu lihé, hopi hende ta core rísico grandi cu nan placa. Lamentablemente, hopi bes e tipo di rísiconan ei ta hiba na pérdida financiero of ruina. Pero Bijbel ta bisa e sirbidó di Dios: “Lagu’e haci trabou duru, haciendo cu su man loke ta bon trabou, p’e por tin algu pa parti cu un hende den necesidad.” (Efesionan 4:28) Ta berdad cu no ta semper esun cu traha duru lo bira ricu. Pero e tin pas mental sí, i respet propio, i kisas asta medio cu e por contribuí cuné pa un bon causa.
Bijbel ta advertí: “Esnan cu ta determiná di bira ricu ta cai den tentacion i un trampa i hopi deseo insensato i perhudicial, cu ta tira hende den destruccion i ruina. Pasobra amor pa placa ta rais di tur sorto di cos perhudicial, i percurando pa realisá e amor aki algun a ser desviá for dje fe i a hinca nan mes tur caminda cu hopi dolor.” (1 Timoteo 6:9, 10) Nos niun no por nenga cu hopi hende cu “ta determiná di bira ricu,” en berdad ta bira ricu. Pero a cambio di kico? No ta berdad cu nan salú, nan famia, nan spiritualidad i asta nan calidad di soño ta sufri?—Eclesiástes 5:12.
Un hende sabí ta realisá cu “bida no ta resultá dje cosnan cu e ta poseé.” (Lucas 12:15) Placa i algun posesion ta necesario den mayoria sociedad. De echo, Bijbel ta declará cu “placa ta pa un proteccion.” Pero e ta bisa acerca cu “e bentaha di conocimentu ta cu sabiduria mes ta conserbá su doñonan bibu.” (Eclesiástes 7:12) Contrali cu placa, e conocimentu i sabiduria corecto por yuda nos den tur circunstancia, pero specialmente esnan cu tin efecto riba nos bida.—Proverbionan 4:5-9.
Ora cu Ta Sabiduria So Lo Protehá Nos
Pronto sabiduria berdadero lo “conserbá su doñonan bibu” manera nunca promé. Lo e protehá nan atrabes dje “tribulacion grandi” cu ta acercá lihé, ora Dios destruí hende malbado. (Mateo 24:21) Segun Bijbel, n’e tempu ei hende lo benta nan placa riba caya manera “un cos abominabel.” Di con? Dor cu nan lo a siña na mal manera cu oro i plata no por cumpra bida pa nan durante “e dia di Jehova su furia.” (Ezekiel 7:19) Di otro banda, “un multitud grandi,” cu prudentemente a ‘acumulá tesoronan den shelu’ dor di pone interesnan spiritual promé den nan bida, lo beneficiá di nan inversion sigur i gana bida eterno riba un tera paradísico.—Revelacion 7:9, 14; 21:3, 4; Mateo 6:19, 20.
Con nos por obtené e futuro sigur aki? Jesus ta contestá: “Esaki ta nificá bida eterno, cu nan ta ganando conocimentu di bo, e único Dios berdadero, i di esun cu bo a manda, Jesucristo.” (Juan 17:3) Miyones di hende a haña e conocimentu aki den e Palabra di Dios, Bijbel. Hende asina no solamente tin un speransa maraviyoso pa futuro, sino cu nan ta experimentá un grado di pas i siguridad awor tambe. Ta net manera e salmista a expresá: “Den pas lo mi subi cama i tambe drumi, pasobra abo so, o Jehova, ta haci mi biba den siguridad.”—Salmo 4:8.
Bo por pensa riba cualkier otro fuente di informacion cu por yuda reducí riesgo pa bo salú i bida den e grado cu Bijbel ta hacié? Ningun otro buki tin e autoridad cu Bijbel tin, i ningun otro buki por yuda bo haña berdadero siguridad den e mundu yen di riesgo djawe. Di con bo no ta examin’é mas aleu?
[Kuadro/Plachi na página 6]
Mihó Salú i Siguridad—Danki na Bijbel
Pa scapa di realidadnan di bida, un hóben cu yama Janea tabatin custumber di usa marihuana, tabaco, cocaina, anfetamina, LSD i otro droga. E tabata bebe hopi tambe. Segun Jane, su casá no tabata den mihó situacion cuné. Nan futuro a pinta scur. Anto un dia Jane a bini den contacto cu Testigonan di Jehova. El a cuminsá asistí na reunionnan cristian i lesa E Toren di Vigilancia i su revista compañero Spierta!, i el a laga su casá tambe lesa nan. Tur dos a cuminsá studia Bijbel cu e Testigonan. Segun cu nan a desaroyá aprecio pa Jehova su normanan haltu, nan a stop di usa droga completamente. Cu ki resultado? Algun aña despues Jane a skirbi: “Nos bida nobo a duna nos hopi goso. Mi ta gradicí Jehova mashá pa e poder purificador di su Palabra, i pa e bida liber i saludabel cu nos por hiba awor.”
E balor di ser un trahadó onrado ta bini dilanti hopi bon den caso di Kurt, kende pa su trabou mester a encargá su mes cu sistemanan di computer. Tabatin mester di ekipo nobo, i Kurt su doño di trabou a confi’é cu e tarea di busca ekipo na un bon prijs. Kurt a haña un agencia apropiado, i nan a bai di acuerdo tocante un prijs. Pero e oficinista dje agencia a haci un fout ora el a skirbi e oferta, di manera cu e prijs a baha cu casi 72.000 florin. Kurt a nota e fout i a yama e compania, i e manager a bisa cu den su 25 añanan di carera, nunca el a mira un onrades asina. Kurt a splica cu Bijbel a forma su concenshi. Como resultado, e manager a pidi 300 ehemplar dje edicion di Spierta! tocante onrades den negoshi, pa e duna su coleganan di trabou. Pa loke ta Kurt, su onrades a pone cu el a ricibí un promocion.
[Nota]
a A cambia algun nomber.
[Plachi na página 7]
“Ami, Jehova, ta bo Dios, Esun cu ta siña bo beneficiá bo mes.”—ISAÍAS 48:17