BIBLIOTEKA ONLINE Watchtower
Watchtower
BIBLIOTEKA ONLINE
Papiamentu (Kòrsou)
  • BEIBEL
  • PUBLIKASHON
  • REUNION
  • wp17 num. 6 pág. 12-14
  • Dikon Tin Asina Tantu Beibel?

No tin vidio disponibel pa esaki.

Despensa, tin un problema pa habri e vidio.

  • Dikon Tin Asina Tantu Beibel?
  • E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova (Edishon pa Públiko) 2017
  • Suptema
  • Informashon Similar
  • E BEIBEL ORIGINAL
  • E SEPTUAGINTA GRIEGO
  • E VULGATA LATIN
  • A BINI MAS TRADUKSHON DI BEIBEL
  • E “Septuaginta”—Útil Tantu den Pasado Komo Awe
    E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—2002
  • Parti Un—Con Bijbel A Yega na Nos
    E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—1997
  • Yehova, e Dios di Komunikashon
    E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—2015
  • Kiko Beibel ta?
    Pregunta Ku Beibel Ta Kontestá
Mas Artíkulo
E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova (Edishon pa Públiko) 2017
wp17 num. 6 pág. 12-14
Vários Beibel na diferente formato: manuskrito, imprimí i elektróniko

Dikon Tin Asina Tantu Beibel?

Dikon tin asina tantu diferente vershon òf tradukshon di Beibel? Bo ta haña ku vershonnan nobo ta yuda bo òf stroba bo di komprondé Beibel? Ora bo siña tokante nan orígen, esei por yuda bo evaluá nan korektamente.

Pero promé, ken a skirbi Beibel i na ki tempu?

E BEIBEL ORIGINAL

Beibel ta konsistí di dos parti. E promé ta kontené 39 buki ku tin Dios “su deklarashonnan sagrado.” (Romanonan 3:2) Dios a inspirá hòmbernan fiel pa skirbi e bukinan akí durante un periodo largu di tempu, mas o ménos 1.100 aña, kuminsando for di aña 1513 promé ku Kristu te ku algun tempu despues di aña 443 promé ku Kristu. Mayoria di e hòmbernan akí a skirbi na hebreo. P’esei nos ta yama e promé parti di Beibel e Skritura Hebreo, konosí tambe komo e Tèstamènt Bieu.

E di dos parti ta kontené 27 buki ku tambe ta “e palabra di Dios.” (1 Tesalonisensenan 2:13) Dios a inspirá algun disipel di Hesukristu pa skirbi e bukinan akí durante un periodo di tempu muchu mas kòrtiku, mas o ménos 60 aña, for di rònt di aña 41 te ku aña 98 despues di Kristu. Mayoria di e disipelnan akí a skirbi na griego. P’esei nos ta yama e parti akí di Beibel e Skritura Griego Kristian, konosí tambe komo e Tèstamènt Nobo.

E 66 bukinan inspirá ei ta forma e Beibel, esta, e mensahe di Dios pa hende. Pero dikon a bini mas tradukshon di Beibel? Aki ta sigui algun motibu básiko.

  • Pa hende por lesa Beibel den nan idioma materno.

  • Pa eliminá foutnan ku kopistanan a hasi, i asina restorá e teksto original di Beibel.

  • Pa kambia palabranan antikuá.

Ban wak kon traduktornan a tene kuenta ku e faktornan ei den dos di e promé tradukshonnan di Beibel.

E SEPTUAGINTA GRIEGO

Mas o ménos 300 aña promé ku Hesus, algun eksperto hudiu a kuminsá tradusí e Skritura Hebreo na griego. E tradukshon akí a bira konosí komo e Septuaginta griego. Nan a produsí e vershon akí pa yuda e kantidat grandi di hudiunan ku e tempu ei tabata papia griego en bes di hebreo pa keda pegá na nan “skrituranan santu.”—2 Timoteo 3:15.

Ademas, e Septuaginta a yuda miónes di hende ku no tabata hudiu i ku tabata papia griego haña sa loke Beibel ta siña. Kon asina? Profesor W. F. Howard a bisa: “For di meimei di e promé siglo, [e Septuaginta] a bira e Beibel ku Iglesia Kristian tabata usa. Misioneronan di e iglesia ei tabata bai di un snoa pa otro pa ‘mustra mediante e skrituranan ku Hesus tabata e Mesías.’” (Echonan 17:3, 4; 20:20) Segun F. F. Bruce, un eksperto riba tereno di Beibel, esei tabata un motibu pakiko hopi hudiu a “pèrdè interes den e Septuaginta.”

Segun ku e disipelnan di Hesus tiki tiki tabata haña e bukinan di e Skritura Griego Kristian, nan a pone eseinan huntu ku e Septuaginta, i esei a forma e Beibel kompleto ku nos konosé awe.

E VULGATA LATIN

Mas o ménos 300 aña despues ku Beibel a keda kompletá, Jerónimo, un eksperto riba tereno di religion, a saka un tradukshon di Beibel na latin, i ku tempu esei a bira konosí komo e Vulgata latin. Ya kaba tabatin vários tradukshon na latin. Pues dikon tabatin mester di un mas? The International Standard Bible Encyclopedia ta bisa ku Jerónimo kier a korigí ‘mal tradukshon i foutnan opvio i restorá e teksto bíbliko original.’

Jerónimo a drecha hopi di e foutnan ei. Pero ku tempu, lidernan religioso a tuma un di e pió desishonnan ku nan por a tuma: nan a deklará ku e Vulgata latin ta e úniko tradukshon di Beibel aprobá, i esei a keda asina pa hopi siglo. Na lugá di yuda hende komun komprondé Beibel, e Vulgata a bira un buki ku niun hende no por a komprondé pasobra ku tempu, mayoria di hende no tabata papia latin mas.

A BINI MAS TRADUKSHON DI BEIBEL

Mientrastantu, hende a sigui produsí otro tradukshonnan di Beibel, manera e famoso Peshitta siriako, rònt di siglo 5 despues di Kristu. Pero ta te den siglo 14 hende a bolbe kuminsá hasi esfuerso pa produsí Beibel den idiomanan komun.

Na final di siglo 14 na Inglatera, John Wycliffe a kuminsá tradusí Beibel na ingles, un idioma ku hende na su pais por a komprondé. Poko tempu despues, un método di imprenta ku Johannes Gutenberg a inventá a habri kaminda pa ekspertonan riba tereno di Beibel produsí i distribuí tradukshonnan nobo di Beibel na hopi idioma ku hende na Europa tabata papia.

Komo ku mas i mas tradukshon di Beibel na ingles a ser produsí, krítikonan a kuestioná si tabata nesesario pa produsí diferente vershon den e mesun idioma. John Lewis, un klero ingles di siglo 18, a skirbi: “Idioma ta bira bieu i hende no por komprondé nan mas, p’esei ta importante pa revisá tradukshonnan bieu i kambia nan pa un idioma ku hende ta papia i ku e generashon aktual por komprondé.”

Awe, ekspertonan riba tereno di Beibel ta mihó ekipá ku nunka promé pa revisá tradukshonnan bieu di Beibel. Nan tin mihó komprondementu di idiomanan antiguo di Beibel, i nan tin manuskritonan antiguo di Beibel ku a ser hañá resientemente. Eseinan ta yuda nan determiná na un manera mas eksakto kiko e teksto original di Beibel tabata.

Pues tin bon motibu pa produsí tradukshonnan nobo di Beibel. Naturalmente, nos mester paga tinu ku algun di nan. Pero bo por benefisiá hopi di un tradukshon nobo di Beibel si ta amor pa Dios a motivá e hendenan pa produsí e tradukshon ei.

Pa bo lesa Beibel den bo idioma, sea online òf riba bo aparato elektróniko, bishitá nos website, www.jw.org. Bai na PUBLIKASHON > BEIBEL.

E NÒMBER SAGRADO DI DIOS DEN BEIBEL

E nòmber divino riba un pida manuskrito di e Septuaginta di den tempu di Hesus

E nòmber divino riba un pida manuskrito di e Septuaginta di den tempu di Hesus

E Tradukshon di Mundu Nobo di e Santu Skritura ta usa Dios su nòmber sagrado Yehova den tantu e Skritura Hebreo komo e Skritura Griego Kristian. Mayoria di Beibel moderno no ta usa e nòmber di Dios, ma en bes di esei nan ta usa “Señor.” Algun traduktor a bisa ku un motibu pakiko nan a hasi esei ta pasobra e nòmber di Dios, representá pa e Tetragrámaton (YHWH), no ta aparesé den e Septuaginta griego, ku ta un tradukshon di e Skritura Hebreo. Pero esei ta bèrdat?

Meimei di siglo 20, a haña algun fragmento hopi bieu di e Septuaginta ku tabata eksistí den Hesus su tempu. E fragmentonan akí tin e nòmber sagrado di Dios skirbí ku lèternan hebreo. Ta parse ku mas despues kopistanan a kita e nòmber divino i a kambi’é pa Kýrios, ku ta e palabra griego pa “Señor.” E Tradukshon di Mundu Nobo a pone e nòmber divino bèk kaminda e mester ta den e Skritura.

BEIBEL A SER KAMBIÁ?

E buki di Isaías saká for di e Ròlnan di Laman Morto

Un Ròl di Laman Morto di 2.000 aña bieu di e buki di Isaías. E ta kuadra bon ku loke tin den Beibel awe

No tin duda ku kopistanan di Beibel a hasi fout. Pero niun di e foutnan ei a kambia Beibel. Our Bible and the Ancient Manuscripts ta bisa: “No tin niun kreensia fundamental di e fe kristian ku ta basá riba un teksto bíbliko ku ta kuestionabel.”

Kopistanan hudiu ta esnan ku a hasi ménos fout. Second Thoughts on the Dead Sea Scrolls ta bisa: “E eskribanan hudiu di e promé siglonan di kristianismo a kopia i bolbe kopia e teksto di e Skritura Hebreo ku masha kuidou.”

Por ehèmpel, un ròl di e buki di Isaías ku a ser hañá entre e Ròlnan di Laman Morto ta 1.000 aña mas bieu ku e manuskritonan di e buki di Isaías ku tabata disponibel e tempu ei. Kiko lo bo ripará si bo kompará e ròl ei ku e teksto ku nos tin awe? The Book. A History of the Bible ta bisa: “Aki aya tin palabra ku nan a pone aserka òf a kita afó.”

Awor ta mas fásil pa haña i korigí foutnan, manera kambio di órden di lèter, palabra òf frase, di kopistanan ku a traha ku ménos kuidou. The Books and the Parchments ta bisa: “No tin ningun otro kolekshon di literatura antiguo na mundu ku tin asina tantu prueba pa konfirmá su eksaktitut manera e Tèstamènt Nobo.”

The Book. A History of the Bible ta bisa: “Kreyentenan preokupá por keda masha trankil, pasobra asta e teksto di e promé papironan bíbliko di Egipto no a kambia mashá despues ku pa añanan largu el a biaha i pasa den man di diferente kopista i lugánan di imprenta na Europa.”

Pues, Beibel a ser kambiá? Definitivamente ku nò!

    Publikashonnan na Papiamentu (Curaçao) (1986-2025)
    Log Out
    Log In
    • Papiamentu (Kòrsou)
    • Kompartí
    • Preferensia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondishonnan di Uso
    • Maneho di Privasidat
    • Konfigurashon di Privasidat
    • JW.ORG
    • Log In
    Kompartí