CAPITULO NUEBE
Famianan di un Solo Mayor Por Tin Exito!
1-3. Kico a contribuí na e aumento den e cantidad di famianan di un solo mayor, i con esnan enbolbí ta ser afectá?
FAMIANAN di un solo mayor a ser yamá “e tipo di famia cu ta aumentando mas rápido” na Merca. E situacion ta similar den hopi otro pais. E cantidad mas grandi registrá di divorcio, abandono, separacion i yunan ilegítimo tabatin consecuencianan di largu alcanse pa miyones di mayor i yunan.
2 “Mi ta un biuda di 28 aña di edad cu dos yu,” un mama soltero a skirbi. “Mi ta hopi deprimí pasobra mi no kier lanta mi yunan sin un tata. Ta parce cu ningun hende ni sikiera ta interesá den mi. Mi yunan ta mirá mi yora hopi bes i esei ta afectá nan.” Ademas di lucha cu sintimentunan manera rabia, culpa i soledad, mayoria mayor soltero ta enfrentá e desafio di tin tantu un empleo pafó di cas como haci trabounan di cas. Un di nan a bisa: “Ser un mayor soltero ta manera ser un persona cu ta tira i fangu vários bala pareu. Despues di seis luna di práctica, finalmente bo ta capas pa tira i fangu cuater bala pareu. Pero asina cu bo ta capas pa haci esei, un hende ta tira un bala mas pa bo!”
3 Hóbennan den famianan di un solo mayor hopi bes tin nan mes lucha. Kisas nan tin cu lucha cu emocionnan intenso como resultado dje morto of abandono abrupto di un mayor. Pa hopi hóben e ausencia di un mayor ta parce di tin un efecto profundamente negativo.
4. Di con nos sa cu Jehova ta interesá den famianan di un solo mayor?
4 Famianan di un solo mayor a existí den tempu bíblico. E Scritura bes tras bes ta haci mencion di e “huérfano di tata” i e “biuda.” (Exodo 22:22; Deuteronomio 24:19-21; Job 31:16-22) Jehova Dios no tabata indiferente pa cu nan problema. E salmista a yama Dios “un tata di huérfanonan di tata i un hues di biudanan.” (Salmo 68:5) Siguramente, Jehova tin e mésun interes pa famianan di un solo mayor awe! En berdad, su Palabra ta ofrecé principionan cu por yuda nan pa tin éxito.
DOMINANDO E RUTINA DI CAS
5. Ki problema mayornan soltero tin cu enfrentá na principio?
5 Considerá e tarea di manehá un cas. “Tin hopi ocasion ora bo ta deseá cu bo tabatin un esposo ei banda,” un señora divorciá ta admití, “manera ora bo auto cuminsá saca zonido i bo no sa di unda e ta bini.” Hombernan cu recientemente a divorciá of a bira biudo di igual manera por sinti nan turdí dor dje cantidad di tareanan di cas cu nan mester haci awor. Pa yunan, desórden den cas ta aumentá e sintimentunan di instabilidad i insiguridad.
Yunan, cooperá cu bo mayor soltero
6, 7. (a) Ki ehempel excelente e “esposa capas” di Proverbionan a pone? (b) Con siendo diligente pa cu responsabilidadnan doméstico ta yuda den casnan di un solo mayor?
6 Kico por yuda? Tuma nota dje ehempel cu e “esposa capas” describí na Proverbionan 31:10-31 a pone. E alcanse di su logronan ta notabel—cumpra, bende, cose, cushiná, invertí den transaccionnan di compra i benta di propiedad, haci trabou di cunucu i manehá un negoshi. Kico tabata su secreto? E tabata diligente, trahando te lat i lantando trempan pa cuminsá cu su actividadnan. I e tabata bon organisá, delegando algun tarea i usando su propio mannan pa cuida otro hende. Nada straño cu el a gana elogio!
7 Si bo ta un mayor soltero, sea conciente en cuanto bo responsabilidadnan doméstico. Haña satisfaccion den trabou asina, pasobra esaki ta haci hopi pa aumentá e felicidad di bo yunan. Sin embargo, planeamentu i organisamentu apropiado ta esencial. Bijbel ta bisa: “E plannan di esun diligente siguramente ta resultá den bentaha.” (Proverbionan 21:5) Un tata soltero a admití: “Mi tin e tendencia di no pensa riba cuminda te ora cu mi tin hamber.” Pero ta mas probabel cu cumindanan planeá ta mas nutritivo i atractivo cu esnan hací den purá. Tambe kisas bo tin cu siña usa bo mannan di otro manera. Dor di consultá amigunan cu sa, bukinan di con pa haci un cos, i profesionalnan dispuesto pa yuda, algun mama soltero tabata capas pa haci e trabou di verfmentu i di ‘loodgieter’ i algun reparacion simpel di auto.
8. Con yunan di mayornan soltero por yuda na cas?
8 Ta hustu pa pidi yunan pa yuda? Un mama soltero a razoná: “Bo kier compensá p’e ausencia dje otro mayor dor di haci tur cos mas fácil p’e yunan.” Esei por ta comprendibel pero kisas no semper den e mihó interes dje yu. Hóbennan temeroso di Dios di tempu bíblico a ser asigná tareanan apropiado. (Génesis 37:2; Cantica di Sálomon 1:6) Pues, aunke siendo cauteloso pa no pone muchu carga riba bo yunan, lo bo ta sabí pa asigná nan tareanan manera laba tayó i mantené nan kamber limpi. Pakico no haci algun tarea huntu? Esaki por ta hopi deleitabel.
E DESAFIO DI GANA E PAN DI CADA DIA
Pasa mas tantu tempu posibel cu bo yunan
9. Pakico mamanan soltero hopi bes ta enfrentá dificultadnan financiero?
9 Mayoria mayor soltero ta haña cu ta difícil pa percurá nan necesidadnan financiero, i mamanan hóben i soltero generalmente ta pasa dor di tempunan particularmente difícil.a Den paisnan caminda ayudo social ta disponibel, por ta sabí pa nan haci uso di dje, por lo ménos te cu ora nan por haña un trabou. Bijbel ta permití cristiannan usa provisionnan asina ora ta necesario. (Romanonan 13:1, 6) Biudanan i muhernan divorciá ta enfrentá mésun desafionan. Hopi di nan, obligá pa drenta e mercado laboral despues di añanan di ser ama di cas, hopi bes por haña solamente trabou cu ta paga tiki. Algun ta logra drecha nan posicion dor di inscribí den programanan di entrenamentu di trabou of cursonan escolar corticu.
10. Con un mama soltero por splica na su yunan pakico e mester busca un trabou seglar?
10 No keda sorprendí si bo yunan no ta keda contentu ora bo ta busca trabou, i no sintí bo culpabel. Mas bien, splica nan pakico bo mester traha, i yuda nan comprendé cu Jehova ta rekerí pa abo percurá pa nan. (1 Timoteo 5:8) Cu tempu, mayoria yu ta adaptá nan mes. Sin embargo, trata na dedicá mas tantu tempu cu nan cu bo programa ocupá ta permití. Tal atencion amoroso tambe por yuda minimisá e impacto di cualkier limitacion financiero cu e famia por experenciá.—Proverbionan 15:16, 17.
KEN TIN CU CUIDA KEN?
E congregacion no ta ignorá “biudanan” i “huérfanonan di tata”
11, 12. Cua límitenan mayornan soltero mester mantené, i con nan por haci esei?
11 Ta natural pa mayornan soltero tin un relacion specialmente íntimo cu nan yunan, tog mester tene cuidou pa e límitenan cu Dios a asigná pa e relacion entre mayor i yu no ser surpasá. Por ehempel, dificultadnan serio por lanta si un mama soltero spera pa su yu homber tuma e responsabilidadnan di cabes di cas of trata su yu muher como un amiga di confiansa, cargando e mucha cu problemanan íntimo. Haciendo esei ta inapropiado, i ta causa tension i kisas confusion pa un mucha.
12 Duna bo yunan e siguransa cu abo, como e mayor, lo percurá pa nan—no vise versa. (Compará cu 2 Corintionan 12:14.) Tin biaha, lo bo tin mester di algun conseho of apoyo. Busca esei cerca ancianonan cristian of kisas cerca muhernan cristian maduro, no cerca bo yunan di menor edad.—Tito 2:3.
MANTENIENDO DISIPLINA
13. Ki problema en cuanto disiplina un mama soltero por enfrentá?
13 Un hende homber kisas tin poco problema pa ser tumá na serio como esun cu ta duna disiplina, pero un hende muher por tin problema cu esaki. Un mama soltero ta bisa: “Mi yu hombernan tin curpa i stem di homber adulto. Tin biaha ta difícil pa no parce indeciso of débil na comparacion cu nan.” Ademas, kisas bo por ta penando ainda pa e morto di un partner stimá, of kisas lo bo por ta sintí bo culpabel of rabiá debí na un separacion matrimonial. Si abo cu bo ex-casá ta compartí e custodia legal dje yunan, kisas bo ta teme cu bo yu ta preferá di ta cu bo ex-casá. Situacionnan asina por hacié difícil pa duna disiplina balansá.
14. Con mayornan soltero por mantené un punto di bista balansá di disiplina?
14 Bijbel ta bisa cu “un mucha homber lagá pa su cuenta lo causa bergwensa pa su mama.” (Proverbionan 29:15) Bo tin e apoyo di Jehova Dios den traha reglanan di famia i pone nan na vigor, pues no entregá na sintimentunan di culpa, remordimentu of temor. (Proverbionan 1:8) Nunca comprometé principionan bíblico. (Proverbionan 13:24) Trata di ta razonabel, consistente i firme. Cu tempu, mayoria yu lo respondé. Tog, bo mester tuma e sintimentunan di bo yunan na cuenta. Un tata soltero ta bisa: “Mi disiplina mester a ser suavisá cu comprendimentu pa motibu dje shok di a perde nan mama. Mi ta papia cu nan na tur oportunidad. Nos tin momentonan pa combersacion íntimo i confidencial ora nos ta prepará cena. Ta e ora ei cu nan realmente ta papia cu mi cu confiansa.”
15. Kico un mayor divorciá mester evitá ora di papia dje ex-casá?
15 Si bo ta divorciá, nada bon ta ser lográ dor di haci e yunan perde respet pa bo ex-casá. Pleitamentu entre mayornan ta doloroso pa yunan i finalmente lo debilitá nan respet pa boso tur dos. P’esei, evitá di haci comentarionan perhudicial manera: “Bo ta mescos cu bo tata!” Cuantu dolor cu bo ex-casá por a causá bo, te ainda e ta e tata of mama di bo yu, kende tin mester dje amor, atencion i disiplina di tur dos mayor.b
16. Cua areglonan spiritual mester ta un parti regular di disiplina den cas di un solo mayor?
16 Manera a ser considerá den capítulonan anterior, disiplina ta enbolbé entrenamentu i instruccion, no solamente castigu. Por evitá hopi problema dor di tin un bon programa di entrenamentu spiritual. (Filipensenan 3:16) Asistencia regular na reunionnan cristian ta esencial. (Hebreonan 10:24, 25) Tambe ta importante pa tin un studio di Bijbel semanal di famia. Ta cierto cu, no ta fácil pa conducí un studio asina regularmente. “Despues di un dia di trabou, realmente bo kier relahá,” un mama conciencial ta bisa. “Pero mi ta prepará mi mes mentalmente pa studia cu mi yu muher, sabiendo cu esei ta algu cu mester ser hací. E realmente ta disfrutá di nos studio di famia!”
17. Kico nos por siña for dje criansa excelente di Pablo su compañero, Timoteo?
17 Timoteo, e compañero di apostel Pablo, evidentemente a haña su entrenamentu den principio bíblico for di su mama i wela—pero aparentemente no for di su tata. Sin embargo, ki un cristian sobresaliente Timoteo a bira! (Echonan 16:1, 2; 2 Timoteo 1:5; 3:14, 15) Abo di igual manera por spera resultadonan faborabel segun cu bo ta haci esfuerso pa cria bo yunan “den e disiplina i reglamentu mental di Jehova.”—Efesionan 6:4.
GANANDO E LUCHA CONTRA SOLEDAD
18, 19. (a) Con soledad por manifestá su mes pa un mayor soltero? (b) Ki conseho ta ser duná pa yuda controlá deseonan carnal?
18 Un mayor soltero a suspirá: “Ora mi yega cas i mira e cuater murayanan ei, i specialmente despues cu e muchanan a bai drumi, soledad realmente ta dominá mi.” Sí, soledad hopi bes ta e problema di mas grandi cu un mayor soltero ta enfrentá. Ta natural pa anhelá p’e compañerismo caluroso i intimidadnan di matrimonio. Pero un persona mester trata na resolvé e problema aki cueste loke cueste? Den tempu di apostel Pablo, algun biuda hóben a permití, “nan impulsonan sexual bini entre nan i Cristo.” (1 Timoteo 5:11, 12) Permitiendo deseonan carnal prevalecé riba interesnan spiritual lo ta perhudicial.—1 Timoteo 5:6.
19 Un homber cristian a bisa: “Impulsonan sexual ta hopi fuerte, pero bo por controlá nan. Ora un pensamentu bin den bo mente, bo no mester keda pensa riba dje. Bo tin cu deshací di dje. Tambe ta yuda pa pensa riba bo yu.” E Palabra di Dios ta consehá: ‘Mata boso miembronan di curpa en cuanto apetit sexual.’ (Colosensenan 3:5) Si bo tabata tratando pa mata bo apetit pa cuminda, lo bo lesa revistanan cu ta presentá plachinan di cuminda delicioso, of lo bo asociá cu hende cu constantemente ta papia tocante cuminda? Apénas! E mésun cos ta cierto en cuanto deseonan carnal.
20. (a) Ki peliger tin scondí pa esnan cu ta namorá personanan no-creyente? (b) Con hende soltero tantu den promé siglo como awe a combatí soledad?
20 Algun cristian a drenta namoracion cu personanan no-creyente. (1 Corintionan 7:39) Esei a resolvé nan problema? No. Un muher cristian divorciá a spierta: “Tin un cos cu ta hopi mas malu cu ser soltero. Esei ta siendo casá cu e persona robes!” Sin duda biudanan cristian di promé siglo tabatin ocasionnan cu nan a sinti nan mes so, pero esnan sabí a keda ocupá ‘hospedando stranheronan, labando pia dje santunan, i aliviando esnan den tribulacion.’ (1 Timoteo 5:10) Cristiannan fiel awe cu a spera hopi aña pa haña un casá temeroso di Dios di igual manera a mantené nan mes ocupá. Un biuda cristian di 68 aña di edad a cuminsá bishitá otro biudanan ki ora cu e tabata sinti su mes so. El a bisa: “Mi ta haña cu haciendo e bishitanan aki, percurando pa no cai atras cu mi trabounan di cas i percurando pa mi spiritualidad mi no tin tempu pa sintí mi so.” Siñando otronan tocante e Reino di Dios ta un bon obra cu ta specialmente probechoso.—Mateo 28:19, 20.
21. Den ki manera oracion i bon asociacion por yuda vence soledad?
21 Nos tin cu admití cu no tin un curacion instantáneo pa soledad. Pero por soport’é cu fortalesa for di Jehova. Tal fortalesa ta bini ora un cristian “ta persistí den súplicanan i oracionnan di dia i anochi.” (1 Timoteo 5:5) Súplica ta rogamentu sincero, sí, un rogamentu pa yudansa, kisas cu sclamacion fuerte i lágrima. (Compará cu Hebreonan 5:7.) Confiando bo problemanan na Jehova “di dia i anochi” realmente por yuda. Ademas, asociacion saludabel por haci hopi pa yena e bashí di soledad. Mediante bon asociacion, un persona por haña “e bon palabra” di animacion describí na Proverbionan 12:25.
22. Considerando kico lo yuda ora sintimentunan di soledad ta lanta de bes en cuando?
22 Si sintimentunan di soledad ta lanta de bes en cuando—manera probablemente lo pasa—corda cu ningun hende tin un bida sin problema. En berdad, “henter e asociacion di boso rumannan” ta sufriendo den un manera of otro. (1 Pedro 5:9) Evitá di biba den e pasado. (Eclesiástes 7:10) Repasá e bentahanan cu bo ta disfrutá di dje. Ariba tur cos, sea determiná pa mantené bo integridad i pa haci Jehova su curason contentu.—Proverbionan 27:11.
CON OTRONAN POR YUDA
23. Ki responsabilidad compañeronan cristian tin pa cu mayornan soltero den e congregacion?
23 E sosten i yudansa di compañeronan cristian ta di gran balor. Santiago 1:27 ta bisa: “E forma di adoracion cu ta limpi i sin contaminacion desde e punto di bista di nos Dios i Tata ta esaki: cuida huérfano i biuda den nan tribulacion.” Sí, cristiannan ta obligá pa yuda famianan di un solo mayor. Cua ta algun manera práctico cu nan por haci esaki?
24. Den ki maneranan por yuda famianan di un solo mayor cu ta den necesidad?
24 Por duna yudansa material. Bijbel ta bisa: “Ken cu tin e medionan dje mundu aki pa sostené bida i ta contemplá su ruman den necesidad i tog ta cera e porta di su tierno compasion p’e, di ki manera e amor di Dios ta permanecé den dje?” (1 Juan 3:17) E palabra griego original pa “contemplá” ta nificá, no djis un bistaso casual, sino un mirada cuidadoso. Esaki ta indicá cu un cristian bondadoso por bira promé familiarisá cu circunstancia i necesidadnan di un famia. Kisas nan ta den necesidad di placa. Algun por tin mester di yudansa cu reparacionnan na cas. Of kisas nan lo simplemente apreciá di ser invitá pa un cuminda of un reunion social.
25. Con compañeronan cristian por mustra compasion pa cu mayornan soltero?
25 Ademas, 1 Pedro 3:8 ta bisa: “Boso tur ser dje mésun ánimo i parecer, mustrando compasion, teniendo cariño fraternal, tiernamente compasivo.” Un mayor soltero cu seis yu a bisa: “Tabata duru i tin biaha mi ta bira deprimí. Sin embargo, de bes en cuando un dje rumannan ta bisá mi: ‘Joan, bo ta haciendo un bon trabou. E resultado final lo ta bale la pena.’ Djis di sa cu otronan ta pensando riba bo i cu nan ta interesá den bo, ta yuda asina tantu.” Muhernan cristian di mas edad por ser particularmente eficas den yuda muhernan hóben cu ta mayornan soltero, scuchando nan ora nan tin problemanan cu por ta incómodo pa nan papia di dje cu un hende homber.
26. Con hombernan cristian maduro por yuda muchanan huérfano di tata?
26 Hombernan cristian por yuda den otro formanan. E homber hustu Job a bisa: “Mi tabata rescatá . . . e huérfano di tata i cualkier cu no tabatin yudante.” (Job 29:12) Algun homber cristian awe di igual manera ta mustra un interes saludabel den muchanan sin tata i ta mustra berdadero “amor for di un curason limpi,” teniendo ningun otro motibu scondí. (1 Timoteo 1:5) Sin neglishá nan propio famia, nan lo por haci areglo de bes en cuando pa traha cu hóbennan asina den e ministerio cristian i lo por invitá nan tambe pa participá den studio di famia of den recreo. Ta muy probabel cu bondad asina lo rescatá un mucha huérfano di tata for di un curso rebelde.
27. Di ki sosten mayornan soltero por ta sigur di dje?
27 Naturalmente, al final mayornan soltero mester ‘hiba nan mes carga’ di responsabilidad. (Galationan 6:5) No obstante, nan por tin e amor di rumannan cristian i di Jehova Dios mes. Bijbel ta bisa di Jehova: “E huérfano di tata i e biuda e ta aliviá.” (Salmo 146:9) Cu Su sosten amoroso, famianan di un solo mayor por tin éxito!
a Si un hóben cristian sali na estado pa motibu di conducta inmoral, e congregacion cristian den ningun manera ta aprobá loke el a haci. Pero si e ta repentí, e ancianonan di congregacion i otronan den e congregacion por deseá na ofrec’é yudansa.
b Nos no ta refiriendo na situacionnan den cua un mucha kisas mester ser protehá for di un mayor abusador. Tambe, si e otro mayor ta trata di debilitá bo autoridad, kisas cu e meta pa persuadí e yunan pa bandoná bo, lo ta bon pa papia cu amigunan experenciá, manera e ancianonan den e congregacion cristian, pa conseho en cuanto con pa trata cu e situacion.