Ngera Ngrullii er Kid el Rokui a Mekemad me a Klautok
“A beluulechad er chelechang a kot el betok a ildisel a klautok luchul a telemellir a rechad el ua sel taem er a Ongerung el Mekemedil a beluulechad, me a ta el chad er a chelsir a reteua el chad a kiei a basio el ngar ngii chouaika el teletael.”
United Nations Deputy Secretary-General Amina J. Mohammed, January 26, 2023.
A mekemad me a klautok a sebechel di kiul el duubech er aike el basio el chelechang e ngbudech. Mo lmuut er tirke el kiei a beluu el diak aika el tekoi er ngii me te mo chuarm er ngii. Me a dirrek okmo ngstob a klaumekemad me a klaudechelakl me nguaisei te mo chuarm er a telemellel el kemanget el taem. Ka molatk a bebil el tellemall el mo er ngii:
Ngelsengesel a kall. A doltirakl er a World Food Programme e a “klautok a dirk sel kot el ngarbab luchul me ngngar ngii a klengerenger, me a 70 el basent er a rechad er a beluulechad el songerenger a kiei aike el basio el ngar ngii a mekemad me a klautok er ngii.”
Secherel a bedenged me a uldesued. Sel lebo el soal duubech a mekemad er a beluu e a rechad a mo chuarm er a klou el stress me a sebekreng. Tirke el kiei a beluu el ngar ngii a mekemad er ngii a diak di lsebechir el metemall a bedengir ngdirrek el sebechel mo er ngii a secherel a uldesuir. Me nguaisei engdi ngdiak a rolel a ukeruul el mo er tir.
Chemiis a delengchokl. A doltirakl er a United Nations High Commissioner for Refugees e a September 2023 e te mle betok er a 114 el miliol el chad el meliuekl er a beluulechad el rokir a mlo kirir el chemiis er a blirir. Klou el luchul tiang a mekemad me a klautok.
Ringelel a keizai. Mekemad a uchul me a rechad a blechoel el mo chobangel a ringelel a keizai el ua inflation. Te mo chuarm e le kabelment a mengoit a betok el udoud el kirel a mekemad el ngii a mle kirel mora tekoi er a ukeruul me a skuul. Me a uriul er a mekemad e a betok el udoud a usbechall el lmuut el meleketek er a beluu.
Telemellel a environment. A rechad a mo chuarm sel lemetemall a chutem el lekiei er ngii. Sel lebo el kikiongel a ralm, eolt, me a chutem e ngmo uchul a oberaod el secherel a bedengir, me a rechad a dirrek el sebechir loriid a klengar tir er a land mines el dirk medechel.
Ngbleketakl el kmo a mekemad a di melemall e klou a chitel a udoud el mechoit er ngii.