LONGO DIA 48
LUNGIMBO 97 Mbimbi ya Nzambi Yana Hana Monyo
Malongo Tuajiya Guzula mu Ndaga jia Gushimana Jiatshitshile Yesu Tangua Diazolele Muene Mapha
“Ame ngudi dipha dia monyo. Muthu udi muza gudi ame, mbagashigo muvua nzala nga hazonda.”—YONE 6:35.
MU GUHIHIA
Mu longo edi tuza muzuelela lumene ludi mu Yone 6, mukhapho wene uza gutukuatesa ha guzula malongo mu luholo Yesu wazolele mapha nu jishui mu luholo lua gushimana ha gudisa athu avula.
1. Luholo lutshi athu akhalele mutadila mapha mu tangua dikulu?
MU TANGUA dikulu, mapha akhalele ima ya gudia ya ndando mukunda nu athu avula. (Gis. 14:18; Luka 4:4) Gishina giene matangua ako Biblia yana zuelela mapha ha gumonesa ima ya gudia inyi athu akhalele mukalegela muavula. (Mat. 6:11) Mukatshi dia ndaga mbadi jia gushimana jiana jiyiwa muavula jinyi Yesu wakalegele, wazolele nji mapha. (Mat. 16:9, 10) Mukanda wa Yone mukhapho 6 udi muzuelela ndaga imoshi mukatshi dia ndaga jiene. Henyaha tutadilenu malongo tuajiya guzula mu lumene luene mangino.
2. Tangua ditshi athu avula akhalele nu funu ya ima ya gudia?
2 Apostolo a Yesu akhalele yaguhuila gungima dia gubalegesa tangua diavula mu mudimo wa gulongesa, akhalele mutshigina guhululuga, hene Yesu wayile nawo ha sambua dia Kianga gia Galilea. (Mako 6:7, 30-32; Luka 9:10) Ayile mukhala hakhawo gu Betesayida. Tangua athu avile egi Yesu wakhalele guene, athu avula ayile gumusanga guene. Yesu gaakayelego, uvi wasendesele gualongesa nu gisemo giagasue ndaga jiatadila Ufumu wa Nzambi nu gusaga athu akhalele nu ukhashi. Alandudi a Yesu akhalele gudihula gula athu ene mbaaheta ima ya gudia handaga yakhalele mu matangua a ngueze. Yajiya gukhala egi athu ako mukatshi diawo akhalele nu ima yazonda ya gudia, uvi avula akhalele naye guya musumba ima ya gudia mu membo. (Mat. 14:15; Yone 6:4, 5) Itshi Yesu wakalegele?
YESU WAZOLELE MAPHA MU LUHOLO LUA GUSHIMANA
3. Ndaga itshi Yesu wawambelele apostolo enji ha gutshita mukunda nu thundu ya athu? (Tala nji holu dia gizula.)
3 Yesu wawambelele apostolo enji egi athu awa “ajiyilego guya ngenyi; enue hakhenu ahanenu ima ya gudia.” (Mat. 14:16) Yakhalelego ndaga yaleba ha gudisa athu awa agasue handaga mala akhalele hehi nu 5 000. Gula tuabungisa akhetu nu ana mukut’awo agasue ajiya gubua 15 000. (Mat. 14:21) Andele wazuelele egi: “Gudi nu mona mumoshi wa yala haha udi nu mapha thano alondewe nu phupha ya orje nu jishui mbadi jiazonda. Uvi yajiya gutagana athu awa avula ba?” (Yone 6:9) Mapha alondewe nu phupha ya orje ene athu akhalele mudia lusugu nu lusugu, yajiya gukhala egi jishui jiene jiazonda jiakhalele jia gumba mungua nu jiagimigina. Idi yadiago egi mapha thano nu jishui mbadi jinyi mona yala wakhalele najio jiakhalelego naye gumanesa nzala ya athu ene agasue.
Gungima dia gulongesa athu, Yesu udi muhana athu ene ima ya gudia (Tala paragrafe 3)
4. Malongo atshi tuajiya guzula mu mukanda wa Yone 6:11-13? (Tala nji ifuanesa.)
4 Yesu wakhalele mutshigina gumonesela athu ene gisemo, hene wawambelele athu ene ha gukhala mu muangu mu mahunji. (Mako 6:39, 40; Tanga Yone 6:11-13.) Gungima, Yesu wa tshitshile gisambu gudi Nzambi mukunda nu mapha nu jishui jiene. Luholo Yesu wahanele Nzambi mersi, wamonesele egi Nzambi wazolele ima ya gudia. Yesu wahanele gifezegeselo giabonga, esue nji tuajiya gulandula gifezegeselo gienji gula tudi mutshita gisambu gutuama dia gudia ikhale tudi hakhetu nga nu athu ako. Gungima, wawambelele alandudi enji ha gukhaphela athu ima yene, athu ene adile nu akutshile. Ima iko yasalele, uvi Yesu gatshiginyilego egi ayibolese. Hene Yesu wawambelele alandudi enji ha guyihaga fundo dimoshi, yajiya gukhala egi ayidile gungima. Yesu watubembelele gifezegeselo giabonga mu ndaga yatadila gukalegela ima tudi nayo mu luholo luabonga. Gula udi mvuaji, wajiya gukalegela gifezegeselo egi ha gulongesa an’aye egi idi nu ndando ha gukombelela gutuama dia gudia, gumonesela athu ako gisemo, guayamba nu guakhapela ima mudi nayo gifua luholo Yesu wakalegele.
Dihule egi: ‘Ngana landula gifezegeselo gia Yesu ha gukombelela gutuama dia gudia ba?’ (Gifuanesa ha diyiji 4)
5. a)Tangua athu amonele Yesu mutshita ndaga jia gushimana itshi akalegele mu lusugu luene? b) Itshi Yesu watshitshile?
5 Athu akhalele gudihula muavula mu luholo Yesu wakhalele mukalagala ndaga jia gushimana. Moize wazuelele egi Nzambi mbawatumina profete mumoshi wa spesiale, yajiya gukhala egi tangua amonele Yesu adihudile egi: ‘Profete muene muene owu ba?’ (Mikh. 18:15-18) Yajiya gukhala egi athu ene atangijile egi gula Yesu wabua fumu, mbawutuameza muabonga nu mbawuhana ima ya gudia gudi enya Isalele agasue. Gishina giene akhalele “mutshigina guza gumukuata ha gumubuisa fumu.” (Yone 6:14, 15) Nga Yesu watshiginyile egi abue fumu, nga wadinginyishile mu ndaga jia politike jia enya Yuda anyi akhalele mu uhinyinyi wa enya Roma. Uvi Yesu watunyile genji. Biblia idi muzuela egi Yesu wayile mukhala ‘hakhenji mu milundu.’ Gishina giene watunyile gudinginyisa mu ndaga jia politike ngatshima athu akhalele gumushinjiga ha guyitshita. Ndaga yene idi gutulongesa itshi?
6. Luholo lutshi tuajiya gulandula gifezegeselo gia Yesu? (Tala nji gifuanesa.)
6 Yajiya gukhala egi athu atutogelego ha guvudisa mapha nga gusaga athu nga ndo ashigo gututoga ha gubua mafumu ha guhinyina gifutshi. Uvi ajiya gututuma ha gungina mu politike ha gutomba muthu munu adi mumona egi wajiya gukhala fumu wabonga. Gifezegeselo gia Yesu gidi guyimonesa diago haphelo. Watunyile gudinginyisa mu ndaga jia politike, hene wazuelele egi: “Ufumu wami ushigo wa ha mavu awa.” (Yone 17:14; 18:36) Mangino tudi naye gulandula gifezegeselo gia Yesu, ikhale mu matangi nga mu makalegelo etu. Tuana hana mago gu Ufumu wa Nzambi, tuana longesa nu tuana tshita gisambu mukunda nu Ufumu wene. (Mat. 6:10) Henyaha tuzuelelenu luko lumene lua Yesu, wadishile athu mapha mu luholo lua gushimana nu malongo ako tuajiya guzula mu lumene luene.
Yesu watunyile gudinginyisa mu ndaga jia politike, esue nji tudi naye gulandula gifezegeselo gienji (Tala paragrafe 6)
‘UKOTELESHI WA MAPHA’
7. Ndaga itshi Yesu nu apostolo akalegele? (Yone 6:16-20)
7 Tangua Yesu wadishile thundu ya athu, wawambelele apostolo enji ha guvutuga gu Kaphelenauma mu wato, uvi muene wayile gu milundu handaga gakhalelego mutshigina egi athu amubuise fumu. (Tanga Yone 6:16-20.) Tangua apostolo akhalele mutshigina gumagesa wato, muhehe wakola wajile, wabatele matshipha-tshipha akola. Gungima, Yesu wasendesele guwenda holu dia meya, wayile gudi ene. Watamegele mupostolo Phetelo ha guwenda nji holu dia meya. (Mat. 14:22-31) Tangua Yesu wanginyile mu wato, muhehe wahuile. Alandudi adihudile diago muavula, azuelele egi: “Giamatshidia aye udi Mun’a Nzambi.”a (Mat. 14:33) Alandudi adihudile muavula tangua amonele Yesu muwenda holu dia meya, uvi akalegelego ngenyi tangua amumonele mudisa athu mapha. Mako wazuelele egi: “Alandudi adihudile mangololo, handaga ene akoteleselego ndaga ya gushimana yakalegele muene nu mapha. Mitshima yawo yakhalelego mukotelesa.” (Mako 6:50-52) Alandudi akoteleselego egi Yehowa wahanele Yesu ngolo jia gukalagala ndaga jiavula jia gushimana gubalega mapha. Gungima dia ndaga yene, Yesu wamonesele luko ndaga ya gushimana yakalegele muene yatadila mapha nu watuhanele nji longo diko dia ndando.
8-9. Mukunda natshi athu akhalele mukamba Yesu? (Yone 6:26, 27)
8 Athu anyi Yesu wadishile mapha akhalele mutshigina gutagenesa phamba nzala jiawo. Mukunda natshi tuazuela ngenyi? Mu lusugu lualanduile, amonele egi Yesu nu apostolo enji ashiphile. Tangua athu ako ajile nu mawato gu Tibeliade, thundu ya athu yanginyile mu mawato ene alanduile Yesu gu Kaphelenauma. (Yone 6:22-24) Akhalele diago nu funu ya gujiya ndaga jiatadila Ufumu wa Nzambi ba? Ndo. Akhalele mutangiza phamba ima ya gudia. Luholo lutshi tuajiya ndaga yene?
9 Tutadilenu ndaga yakalegewe tangua athu ene amonele Yesu hehi nu Kaphelenauma. Yesu wazuelele egi akhalele mutshigina phamba gutagenesa nzala jiawo. Ngatshima “adile mapha nu akutshile,” uvi Yesu wawambelele egi ‘ima ya gudia yanabola,’ hene wawambelele ha gukamba “ima ya gudia idi musala mukunda nu monyo wa ivo nu ivo.” (Tanga Yone 6:26, 27.) Yesu wazuelele egi Sh’enji mbawahana ima ya gudia yene. Yajiya gukhala egi tangua athu avile egi Yesu udi nu ima ya gudia yajiya guahana monyo, adihudile muavula! Luholo lutshi ima ya gudia yajiya guhana athu monyo? Luholo lutshi athu akhalele mutegelela Yesu akotelesele ndaga yene?
10. Itshi athu akhalele naye gutshita ha guheta monyo wa ivo nu ivo?
10 Yajiya gukhala egi enya Yuda akhalele mukamba gujiya ndaga akhalele naye gutshita hagula ahete ima ya gudia yene. Yajiya nji gukhala egi akhalele mutangiza ndaga Mikhuala ya Moize yakhalele muzuela ha gutshita ha gula ahete ima yene. Uvi Yesu waawambelele egi: “Mudimo wa Nzambi udi egi, mushe gutshigina gudi muthu watumiwe gudi muene.” (Yone 6:28, 29) Ha ‘guheta monyo wa ivo nu ivo’ yakhalele mutoga egi athu ene ashe gutshigina gudi Yesu. Yesu wadiangele guawambela ndaga yene. (Yone 3:16-18, 36) Gungima, wazuelele nji ndaga iko tuajiya gutshita ha guheta monyo wa ivo nu ivo.—Yone 17:3.
11. Luholo lutshi enya Yuda amonesele egi akhalele mutshigina phamba ima ya gudia? (Ngimbo 78:24, 25)
11 Enya Yuda ene atshiginyilego ndaga Yesu waawambelele ha “gusha gutshigina” gudi muene. Amuhudile egi: “Itshi udi mukalagala idi gifua ndaga ya gushimana hagula esue tuyimone nu tugutshigine?” (Yone 6:30) Azuelele egi mu masugu a Moize, akhakh’awo ahetele mana mu luholo lua gushimana, yakhalele ima akhalele mudia lusugu nu lusugu. (Neh. 9:15; tanga Ngimbo 78:24, 25.) Idi yadiago egi akhalele mutangiza phamba ima ya gudia. Gungima, tangua Yesu wazuelele ndaga yatadila “dipha dia giamatshidia diakatuga mu dilu,” dinyi diakhalele dia gudisha nu mana anyi akhalelego muhana monyo wa ivo nu ivo, athu ene akambelego gujiya ndaga Yesu watshiginyile guzuela. (Yone 6:32) Matangi awo akhalele phamba gu ima gudia, hene akambelego gujiya ndaga Yesu wakhalele gualongesa ha guheta monyo wa ivo nu ivo. Ndaga yene idi gutulongesa itshi?
NDAGA YABALEGA NDANDO MUKUNDA NU ESUE
12. Luholo lutshi Yesu wamonesele ndaga yabalega ndando mu monyo wenji?
12 Mukanda wa Yone mukhapho 6 udi nu longo dia ndando mukunda nu esue. Ndaga yabalega ndando mukunda nu esue idi guhaga ndaga jia mu nyuma ha fundo dia thomo mu monyo wetu. Tujimbilago egi Yesu nji wamonesele egi ufuta wenji nu Nzambi wakhalele nu ndando yavula tangua Satana wamulolele. (Mat. 4:3, 4) Mu Diskur dia Yesu Holu dia Mulundu, wamonesele egi idi nu ndando ha gukhala nu ufuta wakola nu Yehowa. (Mat. 5:3) Ha gutadila ndaga eyi, wajiya gudihula egi: ‘Makalegelo ami ana monesa diago egi ngana gusha ndaga jia mu nyuma ha fundo dia thomo ba?’
13. a) Mukunda natshi gusuanguluga nu ima ya gudia ishigo ndaga yabola? b) Mukunda natshi tudi naye gumonesa gutema mu ndaga yene? (1 Kolinto 10:6, 7, 11)
13 Ishigo ndaga yabola gula tudi mukombelela mukunda nu ima tudi nayo funu nu gusuanguluga nu ima yene. (Luka 11:3) Biblia idi muzuela egi idi ndaga yabonga gula muthu ‘wadia, wanua’ nu waheta gusuanguluga mukunda nu mudimo wenji wakola, handaga idi khapho diana ‘katuga gudi Nzambi.’ (Mulo. 2:24; 8:15; Yak. 1:17) Uvi tushigo naye gubemba egi ima ya gujingila izule fundo dia thomo mu monyo wetu. Tuajiya guzula malongo mu ndaga mupostolo Phaula wawambelele Aklisto. Waawunguluishile ndaga jiabola jinyi enya Isalele akalegele tangua ahetele mu mavu a luselenga. Waawambelele ha gutuna guvua “nzala ya ima yabola, gifua muatshitshile” enya Isalele. (Tanga 1 Kolinto 10:6, 7, 11.) Yehowa wazolele enya Isalele ima ya gudia mu luholo lua gushimana, uvi luholo akhalele nu “matangi abola” abuile mu gubola. (Lutang. 11:4-6, 31-34) Luholo enya Isalele akombelele gisongo gia mun’a ngombe, amonesele diago egi akhalele muzula gudia, gunua nu gubalegesa tangua nu ndando yavula gubalega gukombelela Yehowa. (Guz. 32:4-6) Phaula wahanele gifezegeselo egi ha gutemesa Aklisto anyi akhalele mujinga hehi nu tangua dinyi Yelusalema yakhalele naye gushiyiwa mu givo 70 Gungima dia Guvualewa gua Yesu (G.Y.) Esue nji mangino tudi mujinga mu masugu a gisugishilo a ha mavu awa, hene tudi naye guzula malongo a Phaula nu ndando yavula.
14. Ndaga itshi Biblia yana zuela mukunda nu ima ya gudia mu mavu ahe-he?
14 Tangua Yesu wazuelele egi: “Tuhane ima ya gudia tudi nayo funu mangino,” wakhalele muzuelela tangua dinyi Nzambi watombele ha gutagenesa gutshigina guenji “ha mavu gifua mu dilu.” (Mat. 6:9-11) Itshi yana gugujila mu matangi tangua wana tangiza luholo gutshigina gua Nzambi mbagukalegewa ha mavu? Biblia yana monesa egi tangua gutshigina gua Nzambi mbagutagenesewa ha mavu, ima yabonga ya gudia mbayikhala yavula. Mukanda wa Yeshaya mukhapho 25:6-8 wana monesa egi, mu Ufumu wa Nzambi mbatukhala nu ima yavula ya gudia. Mukanda wa Ngimbo 72:16 wana zuela egi: ‘Mavu mbaazola mabundu avula; mu songi jia milundu mabundu mbaafuluga guene.’ Watangijile gale luholo mbawulonda ima ya gudia inyi wana tshigina muavula mu mavu ahe-ahe ba? Mu mavu ahe-ahe mbawukhala nu luendu lua gukuna mitshi ya vinyo nu gudia mabundu ayo. (Yesh. 65:21, 22) Athu agasue ha mavu, mbaasuanguluga nu ima yene gifua aye.
15. Ndaga jitshi athu anyi mbaafuzumuga mbaalonguga? (Yone 6:35)
15 Tanga Yone 6:35. Tangiza gale luko athu anyi Yesu wahanele mapha nu jishui. Tangua athu mbaafuzumuga, yajiya gukhala egi mbawutagana nu athu ako mukatshi diawo. Ikhale amoneselego gutshigina tangua Yesu waalongesele, uvi ajiya gufuzumuga. (Yone 5:28, 29) Athu ene mbaaheta luendu lua gukotelesa mbimbi Yesu waawambelele egi: “Ame ngudi dipha dia monyo. Muthu udi muza gudi ame, mbagashigo muvua nzala nga hazonda.” Mbaakhala nu funu ya gumonesa gutshigina gu mulambu wa Yesu munu wahanele monyo wenji mukunda ene. Mu tangua diene, mbagukhala nu programe ya gulongesa ndaga jia mu nyuma gudi athu mbaafuzumuga nu ana anyi mbaavualewa gungima. Mbatukhala diago nu gusuanguluga ha gulongesa athu ene ndaga jia mu nyuma! Gukuatesa athu ako ha gukolesa ufuta wawo nu Yehowa mbagutubatela gusuanguluga guavula gubalega gudia mapha.
16. Itshi mbatuzuelela mu longo dia landula?
16 Tuakatuga gutadila lumene ludi mu mukanda wa Yone mukhapho 6, uvi Yesu wakhalele nu ndaga jiavula jia gulongesa jiatadila “monyo wa ivo nu ivo.” Hene yakhalele mutoga egi enya Yuda amutegelela nu gutema guagasue, luholo lumoshi, esue nji tudi naye gumutegelela nu gutema guagasue. Mu longo dia landula, mbatumona malongo ako tuajiya guzula mu mukanda wa Yone mukhapho 6.
LUNGIMBO 20 Watuhuile Mun’aye Yesu
a Ha gujiya ndaga jiavula jiatadila lumene lua ndaga jia gushimana Yesu wakalegele, tala mukanda Yesu—Udi Njila, Giamatshidia, nu Monyo, diyiji 131 nu mukanda Imitez leur foi, diyiji 185.