Bible Buk Namba 28—Hosea
Man wea Raetem: Hosea
Ples Hem Raetem: Samaria (Distrik)
Taem Hem Finis Raetem: Bihaen 745 B.C.E.
Taem Hem Storyim: Bifor 804–bihaen 745 B.C.E.
OLKETA 12-fala last buk bilong Hebrew Scripture olketa planti taem kolem “olketa smol profet.” Toktok wea olketa iusim long Germany, “olketa little profet,” luk olsem hem barava fitim, from olketa buk hia no smol long wei for no important, nomata long bilong evriwan tugeta bae no kasem long bilong olketa buk olsem Isaiah or Jeremiah. Insaed long Hebrew Bible, hem wanfala sekson bilong olketa buk wea olketa kolem “Twelvfala.” Wei wea olketa putim tugeta olsem maet hem for keepim olketa gud, from wanfala smolfala roll hem maet isi for lus. Olsem evriwan long olketa 12 buk hia, disfala first wan olketa kolem followim nem bilong man wea raetem, Hosea, hem shortfala wei for kolem Hoshaiah, wea minim “Jah Sevem; Jah Hem Sevem.”
2 Insaed buk wea garem nem bilong hem, no staka samting showaot abaotem Hosea bat only samting hem hao hem son bilong Beeri. Olketa profesi bilong hem klosap evritaem tok abaotem Israel nomoa, lelebet samting nomoa abaotem Judah; and nomata Hosea no tok abaotem Jerusalem, hem tok abaotem main tribe bilong Israel, Ephraim, 37 taem and tu kapitol bilong Israel, Samaria, 6-fala taem.
3 Firstfala verse bilong disfala buk hem talem iumi hao Hosea hem serve olsem profet bilong Jehovah for lelebet longtaem, from klosap end bilong rul bilong King Jeroboam II bilong Israel and go insaed long rul bilong Hezekiah bilong Judah. Diswan hem from 804 B.C.E. go kasem bihaen 745 B.C.E., samting olsem 59 year. Insaed taem wea hem talemaot olketa profesi hem go kasem olketa year long rul bilong Jeroboam II and Hezekiah. Insaed long semtaem olketa nara faithful profet bilong Jehovah nao Amos, Isaiah, Micah, and Oded.—Amos 1:1; Isa. 1:1; Mic. 1:1; 2 Chron. 28:9.
4 Iumi savve pruvim disfala profesi hem tru long wei wea Christian Greek Scripture iusim toktok bilong hem samfala taem. Jesus seleva talem toktok from Hosea 10:8 taem hem talemaot judgment long Jerusalem: “Then olketa bae start for sei long olketa maunten, ‘Foldaon ovarem mifala!’ and long olketa hill, ‘Kavarem mifala!’” (Luke 23:30) Lelebet haf long sem toktok hia olketa talem insaed long Revelation 6:16. Matthew tu hem talem toktok from Hosea 11:1 taem hem showimaot hao disfala profesi fulfill: “From Egypt nao mi kolem kam son bilong mi.” (Matt. 2:15) Profesi bilong Hosea abaotem hao full Israel hem kamap gud moa hem fulfill taem staka from ten-tribe kingdom joinim Judah bifor hem kamap prisoner and olketa pikinini from datfala laen olketa midolwan long olketa wea kam bak from wei for olsem prisoner. (Hos. 1:11; 2 Chron. 11:13-17; 30:6-12, 18, 25; Ezra 2:70) Start kam from taem bilong Ezra, disfala buk hem stap long barava ples bilong hem insaed olketa Hebrew Bible buk olsem “word bilong Jehovah thru long Hosea.”—Hos. 1:2.
5 Why nao Jehovah sendem Hosea go long Israel olsem profet bilong hem? Hem from Israel no faithful and kamap dirty long wei for worshipim Baal, and diswan brekem covenant bilong Jehovah. Insaed long Promis Land, Israel kamap pipol wea savve long agriculture, bat taem olketa duim diswan olketa no just followim wei bilong laef bilong olketa long Canaan bat olketa followim lotu bilong olketa for worshipim Baal, wanfala god wea stand for paoa for mekem niu laef kamap. Insaed long taem bilong Hosea, Israel hem tanawe from worship bilong Jehovah for wanfala lotu wea garem raf fasin, olketa kastom wea join witim wei for drunk and insaed diswan hem wei for duim dirty fasin witim olketa jury woman bilong temple. Israel sei Baal nao givim gud living for olketa. Olketa nating loyal long Jehovah, olketa no fitim hem, and so olketa mas kasem discipline. Jehovah bae showim olketa hao olketa material samting bilong olketa no kam from Baal, and so hem sendem Hosea for warnim Israel abaotem wanem nao bae happen sapos olketa no repent. Bihaen Jeroboam II hem dae, Israel feisim wanfala barava nogud taem. Wanfala rul wea mekem man for fraet tumas hem kamap, olketa killim dae samfala long olketa wea rul, wea go ahed kasem taem olketa long Assyria mekem olketa kamap prisoner long 740 B.C.E. Insaed long disfala taem, tufala sekson faet againstim each other, wanfala want for join witim Egypt, and narawan, witim Assyria. No eniwan long tufala laek for trust long Jehovah.
6 Wei bilong Hosea for raet hem showimaot planti samting abaotem hemseleva. Staka taem hem talem samting hem soft and garem feeling and evritaem hem mekhae long loving-kaeness and mercy bilong Jehovah. Hem tingting long evri smol saen bilong wei for repent wea hem lukim. Long narataem bae seknomoa hem talem samting and toktok bilong hem savve followim feeling bilong hem long datfala taem. Maet hem no garem smooth wei for talem samting, bat hem garem paoa and strong. Hem talemaot olketa barava strong feeling and tingting bilong hem savve change kwiktaem.
7 Long start bilong waka bilong hem olsem wanfala profet, Hosea kasem komand for tekem “wanfala waef bilong fornication.” (1:2) Jehovah hem garem purpose for diswan. Israel hem olsem waef bilong Jehovah wea kamap no faithful, and duim fornication. Bat nomata olsem bae hem showim love for hem and trae for tekem hem bak. Waef bilong Hosea, Gomer, barava showimaot diswan. Bihaen taem first pikinini hem born, hem kamap no faithful and garem olketa nara pikinini long wei for duim adultery. (2:5-7) Diswan hem showaot long record wea sei hem “bornem long hem [Hosea] wanfala son” bat hem no tok abaotem disfala profet taem hem story abaotem taem tufala nara pikinini born. (1:3, 6, 8) Chapter 3, verse 1-3, luk olsem hem story abaotem hao Hosea tekem bak Gomer, hem peim hem olsem wanfala slave, and diswan hem join witim wei wea Jehovah tekem bak pipol bilong hem bihaen olketa repent from wei for duim adultery.
8 Main sekson wea profesi bilong Hosea point go long hem, olketa ten-tribe bilong north kingdom bilong Israel, olketa kolem Ephraim, bihaenem nem bilong main tribe long datfala kingdom. Hem iusim tufala nem hia, Israel and Ephraim insaed long disfala buk for minim sem samting.
WEI WEA HEM HELPEM IUMI
14 Buk bilong Hosea hem strongim faith bilong iumi long olketa profesi wea kam from Jehovah. Evri profesi bilong Hosea abaotem Israel and Judah hem kamap tru. Olketa nation for worshipim idol wea lovem Israel lusim hem and Israel hem finis evribit from Assyria long 740 B.C.E. (Hos. 8:7-10; 2 Ki. 15:20; 17:3-6, 18) Nomata olsem, Hosea hem talem finis hao Jehovah bae showim mercy long Judah and sevem hem, bat no witim eni army. Diswan hem fulfill taem angel bilong Jehovah hem killim dae 185,000 man bilong Assyria wea kam againstim Jerusalem. (Hos. 1:7; 2 Ki. 19:34, 35) Nomata olsem, Judah hem insaed long judgment bilong Hos. 8:14: “And mi bae barava sendem go fire insaed long olketa taon bilong hem and hem mas kaikaim olketa taoa for stap long hem bilong each wan,” diswan wanfala warning wea fulfill long barava nogud wei taem Nebuchadnezzar mekem Judah and Jerusalem kamap wanfala drae ples, 609-607 B.C.E. (Jer. 34:6, 7; 2 Chron. 36:19) Planti profesi bilong Hosea abaotem wei wea olketa kamap gud moa hem fulfill taem Jehovah hipimap Judah and Israel tugeta, and ‘olketa go aot from datfala land’ wea olketa olsem prisoner long 537 B.C.E.—Hos. 1:10, 11; 2:14-23; 3:5; 11:8-11; 13:14; 14:1-9; Ezra 2:1; 3:1-3.
15 Iumi bae kasem gud samting distaem sapos iumi ting raonem samting wea olketa wea raetem Christian Greek Scripture story abaotem profesi bilong Hosea. Olsem example, Paul hem minim long strongfala wei Hosea 13:14 taem hem story abaotem resurrection: “Dae, wea nao win bilong iu? Dae, wea nao pain bilong iu?” (1 Cor. 15:55) Taem hem mekhae long kaeness wea man no fit for kasem from Jehovah olsem hem talemaot long olketa dish bilong mercy, Paul iusim toktok from Hosea 1:10 and; 2:23: “Hem olsem hem talem insaed long Hosea tu: ‘Olketa wea no pipol bilong mi, mi bae kolem “pipol bilong mi,” and hem wea mi no lovem bifor mi “lovem”; and long ples wea olketa talem long olketa, “Iufala no pipol bilong mi,” long there olketa bae kolem olketa “olketa son bilong living God.”’” ( Rom. 9:25, 26) Peter iusim samfala toktok hia from Hosea taem hem sei “Bikos long bifor iufala no wanfala pipol, bat distaem iufala kamap pipol bilong God; hem no showim mercy long iufala bifor, bat distaem nao hem showim mercy long iufala.”—1 Pet. 2:10.
16 And so, profesi bilong Hosea hem no just fulfill long taem wea wanfala remnant kam bak long taem bilong Zerubbabel, bat hem fulfill tu long wei wea Jehovah showimaot mercy taem hem hipimap wanfala spiritual remnant wea kamap ‘olketa son bilong living God wea hem lovem.’ God muvim Hosea for lukim wanem nao olketa hia mas duim. Hem no wanfala worship wea garem olketa kastom, bat long toktok bilong Hosea 6:6 (wea Jesus talem moa long Matthew 9:13 and Mt 12:7): “Mi hapi long loving-kaeness, and no long sakrifaes; and long savve bilong God winim full bone offering.”
17 Disfala tokpiksa bilong waef wea duim adultery wea happen insaed laef bilong Hosea seleva showimaot hao Jehovah hem barava heitim olketa wea tanawe from hem and worshipim olketa idol and giaman worship, wea minim olketa duim spiritual adultery. Eniwan wea foldaon long olketa mistek mas kam bak long Jehovah witim trufala fasin for repent and ‘offerim olketa young buluka bilong mouth bilong olketa.’ (Hos.14:2; Heb. 13:15) Olketa hia bae hapi witim disfala remnant bilong olketa spiritual son bilong Israel for lukim disfala Kingdom promis long Hosea 3:5 fulfill: “Bihaen, olketa son bilong Israel bae kam bak and barava lukaotem God bilong olketa Jehovah, and for king bilong olketa David; and olketa bae barava needim Jehovah and gudfala fasin bilong hem long olketa lastfala part bilong olketa day.”