Poor Pipol Kamap Moa Poor
“No eni ples savve garem gud living and hapi sapos big haf long pipol olketa poor and feel iusles.”
SAVVEMAN saed long economy, Adam Smith, talem toktok hia long mek-18 century. Staka sei disfala toktok hem barava tru distaem winim bifor. Rich pipol kamap moa rich and poor pipol kamap moa poor. Long Philippines, big haf long pipol live long selen wea no kasem $1 (U.S.) each day, selen wea pipol long olketa rich kantri kasem insaed tu-thri minute nomoa. United Nations Human Development Report 2002 talem hao “5 percent long olketa barava rich pipol long world kasem selen wea 114 taem moa big winim 5 percent long pipol wea barava poor.”
Nomata samfala pipol enjoyim gud living, staka million mas stap long olketa rabis haos wea olketa wakem from enikaen material long land wea olketa no ownim. Nara pipol worse moa; olketa mas stap long street, witim maet just wan pis cardboard or plastic for leidaon long hem long graon. Staka long olketa kasem need bilong olketa from enikaen wei—rabis bin, waka for karem hevi samting, or kolektem olketa samting olsem botol, wea olketa savve sellim moa.
Wei wea living bilong rich and poor pipol hem barava difren hem no long olketa poor kantri nomoa, bat olsem World Bank hem sei, “evri kantri garem ‘olketa poor area.’ ” Nomata long olketa kantri olsem Bangladesh wea poor or United States wea rich, samfala pipol stap wea stragol for garem inaf kaikai or for garem ples for stap. The New York Times hem sei wanfala 2001 U.S. Census Bureau report showimaot rich pipol kamap moa rich and poor pipol kamap moa poor long United States. Hem sei: “Selen wea 20 percent bilong population kasem, hem haf long selen wea full population kasem insaed last year . . . Selen wea 20 percent bilong population wea barava poor kasem hem 3.5 percent long datfala selen.” For staka nara kantri, diswan hem semsem or worse. Wanfala report from World Bank showimaot hao samting olsem 57 percent bilong pipol long world live long selen wea no kasem $2 each day.
For mekem worse, long 2002, staka million pipol feel nogud long report abaotem olketa bigman long olketa company wea rich from raverave fasin. Nomata sapos olketa no barava brekem eni law, staka pipol ting olketa big boss hia, olsem Fortune magasin talem, “olketa ova tumas long riches.” Taem iumi tingim olketa samting wea gogo ahed long world, samfala laek savve hao nao hem fitim for wanfala man kasem staka handred million dollar, taem staka garem poor living.
Waswe, Poor Living Bae Stap Olowe?
Diswan no minim no eniwan trae for duim samting abaotem nogud living bilong poor pipol. Olketa bigman long gavman and organization wea really laek for help traem olketa difren wei. Human Development Report 2002 hem sei: “Staka kantri kamap moa poor winim 10, 20 and samfala kantri 30 year bifor,” nomata staka duim planti samting for help.
Waswe, diswan minim poor pipol no garem hope nao? Mifala invaetem iu for readim next article for tingim samfala wisdom wea savve help distaem, and tu, olketa ansa wea maet iu no tingim bifor.