Waswe, Satan Kontrolem Mek-20 Century?
“FROM evri nogud samting wea happen, tru nao, Satan kontrolem mek-20 century. No enitaem long history pipol killkill from wei for heit midolwan olketa difren tribe, religion or pipol olsem long mek-20 century.”
Toktok hia kamap insaed The New York Times niuspepa bilong January 26, 1995, wea reportim mek-50 anniversary bilong taem olketa prisoner kamap free from olketa Nazi camp. Samting olsem six million Jew dae long Holocaust—wanfala long olketa worse killkill bilong history. Klosap thri million pipol bilong Poland wea no Jew dae tu, wea pipol kolem samting wea happen long olketa datfala “Forgotten Holocaust.”
Insaed buk bilong hem, Humanity—A Moral History of the Twentieth Century, Jonathan Glover hem sei: “Olketa sei war killim dae samting olsem 86 million pipol midolwan year 1900 and 1989.” Hem sei moa: “Namba bilong pipol wea dae long olketa war bilong mek-twenti century hem hard for man minim. For talem average namba bilong pipol wea dae long datfala century bae no showaot really samting wea happen, bikos big haf (58 million) long namba hia hem from tufala world war nomoa. Bat, sapos iumi tingim full namba bilong pipol hia wea dae, war killim dae samting olsem 2,500 pipol evri day, datwan hem winim 100 pipol evri hour for naenti year.”
From diswan, olketa sei mek-20 century hem wanfala long olketa worse century saed long killkill. Insaed long buk bilong hem, Hope Against Hope, Nadezhda Mandelstam raet: “Iumi lukim hao evil hem win from wei wea olketa spoelem and barava daonem standard wea man shud garem.” Long stragol midolwan gud and evil, waswe, evil hem win finis?
[Piksa Credit Line long page 2]
COVER: Mother and daughter: J.R. Ripper/SocialPhotos
[Piksa Credit Line long page 3]
U.S. Department of Energy photograph