Olketa Reference for Laef and Ministry Meeting Buk—August
AUGUST 3-9
GUD SAMTING FROM BIBLE | EKSODAS 13-14
“No Fraet and Lukim Hao Jehovah Bae Sevem Iufala”
Moses Garem Strong Faith
Maet Moses no savve God bae divaedem Red Sea for mekem olketa Israelite ranawe from army bilong Pharaoh. Bat Moses bilivim God bae duim samting for protectim pipol bilong Hem. And Moses laekem olketa Israelite tu for bilivim datwan. Bible sei: “Moses sei long olketa pipol: ‘No fraet. Standap kwaet and lukim wei wea Jehovah bae sevem iufala tuday.’” (Exodus 14:13) Waswe, Moses helpem olketa Israelite for garem strong faith? Barava nao! Bible sei: “From olketa Israelite garem faith, olketa katkros long Red Sea olsem olketa wakabaot long drae ples nomoa.” (Hebrew 11:29) From Moses garem strong faith, datwan helpem hem and olketa narawan wea luksavve hem important for garem faith long Jehovah.
Nomata Jehovah Hem Olmaeti Hem Tingim and Kea for Iumi
13 Readim Eksodas 14:19-22. Tingim sapos iu nao long there. Army bilong Pharaoh hem bihaen, Red Sea blokem front, and iufala long midol. Then seknomoa God duim samting. Datfala spesol cloud wea luk olsem fire muv bak bihaen camp bilong iufala, and blokem olketa bilong Egypt. Hem barava dark long saed bilong olketa, bat long saed wea iufala stap, laet shaen braet! Then iu lukim Moses apim hand and pointim sea, and wanfala strong wind wea kam from east, divaedem datfala sea olsem wanfala waed road go kasem narasaed. Then long wei wea organize gud, iu, famili bilong iu, olketa animal, and evri narawan, wakabaot go long datfala sea wea hem drae. Iu sapraes for lukim hao ples wea sea drae from, hem no mud or slippery, bat hem drae and isi for wakabaot antap. From datwan, nomata olketa wea slow isi for wakabaot go kasem narasaed.
Iu Mas No Forgetim Jehovah
Taem olketa long Egypt stragol witim olketa nogud chariot, olketa Israelite kasem nao east saed long Red Sea. Moses apim hand bilong hem ovarem Red Sea. Semtaem nomoa Jehovah mekem tufala wall wata for foldaon antap long olketa long Egypt. Datfala big maeti wata kavarem Pharaoh and army bilong hem and olketa draon nao. No eniwan long olketa hem laef. Israel hem free nao!—Ex. 14:26-28; Ps. 136:13-15.
Taem olketa kantri wea stap klosap herem disfala story, datwan mekem olketa barava fraet fogud. (Ex. 15:14-16) Foti year bihaen, Rahab wea kam from Jericho talem olsem long tufala man long Israel: ‘Mifala evriwan fraet long iufala, from mifala herem hao taem iufala kamaot from Egypt Jehovah mekem Red Sea kamap drae front long iufala.’ (Josh. 2:9, 10) Olketa heathen kantri bat nating forgetim wanem Jehovah duim for sevem pipol bilong hem. Tru nao, staka samting happen for mekem olketa Israelite no forgetim Jehovah.
Faendem Gudfala Point
it-1-E 1117
Big Road, Road
From bifor yet, pipol wakem olketa big road and olketa nara road for kasem olketa taon and kantri lo Palestine. Olketa garem olketa main road tu wea pipol followim for go salem olketa samting lo nara ples. (Nambas 20:17-19; 21:21, 22; 22:5, 21-23; Josua 2:22; Jajis 21:19; Fas Samuel 6:9, 12; 13:17, 18) Wanfala main road nao hem road wea start lo Egypt go kasem Gaza and Ashkelon, tufala taon blo olketa Philistine. Datfala road hem bend north east for kasem Megiddo, then hem gogo kasem Hazor wea stap north lo Sea lo Galilee, and then road hia go kasem Damascus. Disfala road wea go thru lo Philistia hem shortkat for kasem Promis Land from Egypt. Bat Jehovah hem kaen tumas and leadim olketa Israelite lo nara road mekem olketa Philistine no attakim olketa and olketa ranawe go bak lo Egypt.—Eksodas 13:17.
it-1-E 782 ¶2-3
Go Aot From Egypt
Lo wea nao God talem Moses for divaedem Red Sea mekem olketa Israelite savve akrosim?
Bihaen olketa Israelite kasem Etham wea “saet kam long bikfala drae eria ya,” God talem Moses for olketa “tane gobaek long ples ya olketa kolem Pihahiroth. . . . an putumap haostent blong olketa long saet si.” Diswan bae mekem Pharaoh for tingse olketa Israelite “lusim rod an gohed for go olobaot nomoa.” (Eksodas 13:20; 14:1-3) Olketa savveman wea sei olketa Israelite followim el Haj road sei datfala Hebrew verb wea olketa transleitim “tane gobaek” no minim for “go difren” bat savve minim for tane raon and go bak followim sem road wea olketa kam lo hem. Olketa sei taem olketa Israelite kasem wanfala ples north lo hed blo Gulf blo Suez (top part lo Red Sea) olketa tane go bak and then go lo east saed lo Jebel ʽAtaqah, wanfala maunten area lo west saed blo Gulf. Wanfala big crowd, olsem olketa Israelite, no savve kwiktaem ranawe from ples olsem sapos wanfala grup from north kam bihaenem olketa bikos sea nao bae blokem olketa.
Olketa Jew wea laef lo first century C.E. wea studyim history agree witim diswan. Bat samting wea moa important, diswan hem agree witim wanem Bible talem wea happen, nomata staka savveman no agree lo datwan. (Eksodas 14:9-16) Luk olsem olketa Israelite akrosim Red Sea farawe lelebet from hed blo Gulf (or west saed lo top part lo Red Sea) mekem army blo Pharaoh no go raon lo narasaed lo Gulf and attakim olketa Israelite lo east saed.—Eksodas 14:22, 23.
AUGUST 10-16
GUD SAMTING FROM BIBLE | EKSODAS 15-16
“Singsing for Praisem Jehovah”
w95 11/1 7 ¶11
Why Fraet Long Trufela God Distaem?
11 Way wea Jehovah finisim every bit army bilong Egypt mekem hem kamap hae long eye bilong pipol wea worshipim hem and planti otherfela pipol savvy long nem bilong hem. (Joshua 2:9, 10; 4:23, 24) Yes, nem bilong hem kamap barava hae winim olketa giaman god bilong Egypt wea nating strong, and wea no savvy sevem pipol wea worshipim them. Way for trustim olketa god bilong them and olketa man and army lead go long barava no gud samting. (Psalm 146:3) Dastawe diswan muvim olketa Israelite for singim praise wea showim aot gudfela way for fraet long living God, wea sevem pipol bilong hem!
w95 11/1 7-8 ¶15-16
Why Fraet Long Trufela God Distaem?
15 Sapos yumi tu stap safe withim Moses, diswan bae muvim yumi for sing olsem: “Wanem kaen god moa hem olsem yu, O Jehovah? Hu nao hem olsem yu, wea yu prove-im finis yu strong tumas long holy fashion? Dat Wan wea everywan mas fraet long hem withim way for singim praise, dat Wan wea duim olketa nambawan samting.” (Exodus 15:11) Start kam long datfela taem pipol talem olketa sem kaen toktok olsem. Insaed long lastfela buk bilong Bible, aposol John story abaotem wanfela sekson bilong olketa faithful anointed servant bilong God: “Olketa singim disfela song bilong Moses slave bilong God and song bilong Lamb.” Wanem nao disfela nambawan song? “Olketa work bilong yu big tumas and they nambawan, Jehovah God, Olmaeti Wan. Olketa way bilong yu they raeteous and tru, King bilong olawe. Hu nao bae no fraet long yu, Jehovah, and givim glory long nem bilong yu, from yu nomoa yu loyal?”—Revelation 15:2-4.
16 Distaem tu olketa wea stap free and worshipim God ting hae long olketa samting wea God workim and tu long olketa raeteous rul bilong hem. Pipol from every nation they kamap free long spiritual way, they stap different from disfela dirty world bikos they luksavvy and followim olketa raeteous rul bilong God. Every year, staka hundred thousand they ranawe from disfela dirty world for stap insaed klinfela, stretfela organization bilong olketa wea worshipim Jehovah. Klosap nao, bihaen long olketa judgment bilong God againstim giaman religion and every otherfela part bilong disfela badfela system, they bae stap olawe insaed long wanfela raeteous niu world.
it-2-E 454 ¶1
Music
Taem olketa Israelite singsing tugeta, plande taem samfala bae singim wanfala sentence blo song and olketa narawan bae singim nextfala sentence and olketa bae duim olsem lo full song, or wanfala man nomoa bae singim wanfala sentence, then evri narawan bae singim sentence bihaen lo datwan. Lo Eksodas 15:21 and Fas Samuel 18:6, 7 hem storyim datkaen wei for singsing, and samfala psalm tu hem olsem, olsem Sam 136. Lo taem blo Nehemiah, bihaen olketa finisim waka lo wall blo Jerusalem, luk olsem tufala big choir grup wea kam for singim olketa praise olketa sing lo wei olsem.—Nehemaea 12:31, 38, 40-42.
it-2-E 698
Woman Profet
Miriam hem first woman lo Bible for kamap profet. Luk olsem God iusim hem for talem message or olketa message lo pipol blo hem, and maet hem duim datwan lo olketa song wea hem muvim Miriam for singim. (Eksodas 15:20, 21) Dastawe Bible sei Miriam and Aaron tok olsem lo Moses: “Ating [Jehovah] hemi save toktok long mitufala tu.” (Nambas 12:2) Jehovah iusim profet Micah for storyim hao Hem sendem “Mosis, an Eron, an Miriam” for leadim olketa Israelite taem olketa go aot from Egypt. (Maeka 6:4) Nomata Miriam kasem privilege for talemaot message blo Jehovah, hem no kasem semkaen privilege olsem brata blo hem Moses. Taem hem tok againstim Moses, God barava panisim hem.—Nambas 12:1-15.
Faendem Gudfala Point
w11-E 9/1 14
Waswe, Iu Savve Finis?
Why nao God chusim grass bird (quail) for olketa Israelite kaikaim taem olketa stap lo wilderness?
Bihaen olketa Israelite kamaot from Egypt, tufala taem God provaedem staka grass bird for olketa kaikaim.—Eksodas 16:13; Nambas 11:31.
Olketa bird hia smol, samting olsem 18 centimeter long and hevi blo olketa hem samting olsem 100 gram. Olketa bird hia savve leim olketa egg and garem olketa baby lo plande ples lo west Asia and lo Europe. Then bifor cold season start, olketa flae go lo North Africa and Arabia. Taem olketa flae go, olketa akrosim olketa east part lo Mediterranean Sea and flae ovarem Sinai Peninsula.
The New Westminster Dictionary of the Bible sei olketa bird hia “savve flae gud tumas and kwiktaem, and olketa mekius lo wind. Bat sapos wind hem change direction or olketa bird hia taed tumas from olketa flae for staka hour, evri bird hia wea olketa staka tumas, olketa foldaon lo graon olsem olketa haf dead.” Olketa mas rest for wan or tufala day bifor olketa savve flae go lo nara kantri, dastawe lo taem hia hem isi for pipol kasholem olketa. Lo start blo mek-20 century, Egypt exportim samting olsem thri million bird hia each year for pipol kaikaim.
Tufala taem wea olketa Israelite kaikaim olketa bird hia hem lo spring season. Nomata olketa bird hia savve flae ovarem Sinai area lo datfala taem, Jehovah nao “sendem kam wanfala strong win” for tekem kam olketa bird hia lo ples wea olketa Israelite camp lo hem.—Nambas 11:31.
Kwestin From Reader
No longtaem bihaen olketa kamap free from Egypt, olketa Israelite start for komplen abaotem kaikai. So Jehovah provaedem manna for olketa. (Exodus 12:17, 18; 16:1-5) Long datfala taem, Moses talem Aaron: “Tekem wanfala container and putim wanfala omer bilong manna insaed and putim front long Jehovah olsem samting for keepim for olketa genereson bilong iufala.” Bible hem sei: “Olsem Jehovah komandim Moses, Aaron hem putim diswan witim datfala Testimony [ples for keepim sef olketa important samting insaed] olsem samting for keepim.” (Exodus 16:33, 34) Iumi sure hao Aaron putim manna insaed long container long datfala taem, bat hem mas weit go kasem taem Moses wakem datfala Ark bifor hem savve putim datwan witim datfala Testimony.
AUGUST 17-23
GUD SAMTING FROM BIBLE | EKSODAS 17-18
“Brata wea Hambol Trainim and Givim Responsibility lo Narawan”
Moses Showimaot Love
Moses lovem olketa Israelite tu. Olketa luksavve Jehovah iusim Moses for leadim pipol bilong hem, so taem olketa garem eni problem olketa go lukim Moses. Bible sei: “Start long morning go kasem evening pipol go lukim Moses.” (Exodus 18:13-16) Masbi long end long day, Moses taed tumas bihaen hem herem olketa Israelite storyim problem bilong olketa! Bat Moses lovem olketa and hapi for helpem olketa.
Trust Hem Important for Mekem Laef Hapi
Olketa man hia showimaot olketa fasin wea followim God bifor olketa kasem appointment for garem position wea olketa bae garem trust bilong pipol. Olketa pruvim finis hao olketa fraet long God; olketa garem gudfala wei for respectim Creator and fraet for duim eniting for mekem hem feel nogud. Evriwan isi for luksavve hao olketa man hia duim best bilong olketa for keepim olketa standard bilong God. Wei wea olketa heitim wei for kasem selen long rong wei, showimaot olketa garem strong fasin wea bae protectim olketa from paoa wea olketa kasem wea savve spoelem man. Olketa bae no spoelem trust for mekem olketa seleva or olketa fren and relative kasem gud samting.
Faithful Fasin Leadim Olketa wea Honest
Moses tu garem fasin wea no ova tumas and hambol. Taem hem kamap taed tumas from hem lukaftarem problem bilong olketa narawan, Jethro, dadi-in-law bilong hem, talem hem wanfala gudfala idea: Sharem samfala responsibility witim olketa man wea fit. From hem luksavve hao hemseleva hard for duim evri samting, Moses wise for acceptim datfala idea. (Exodus 18:17-26; Numbers 12:3) Wanfala hambol man bae no les for sharem responsibility witim olketa narawan, and tu bae hem no ting hem lusim paoa taem hem sharem responsibility witim olketa nara man wea fit. (Numbers 11:16, 17, 26-29) Winim datwan, hem bae laek for helpem olketa grow long spiritual wei. (1 Timothy 4:15) Iumi tu shud olsem.
Faendem Gudfala Point
“Iufala Mas No Wikdaon”
14 Aaron and Hur helpem Moses taem tufala sapotim hand bilong hem long taem wea olketa Israelite faetem olketa Amalekite. Distaem, iumi tu savve helpem and sapotim olketa narawan. Samfala brata and sista bilong iumi olketa olo, garem problem saed long health, famili againstim olketa, olketa lonely, or famili member hem dae. Iumi savve strongim tu olketa young wan wea kasem hevi for duim olketa nogud samting, or for aftarem bignem long disfala world. (1 Thess. 3:1-3; 5:11, 14) Duim samting wea showimaot iu tingim olketa narawan long Kingdom Hall, long ministry, taem iufala kaikai tugeta, or taem iufala story long telephone.
it-1-E 406
Olketa Holy Raeting
Taem iumi lukluk lo olketa raeting blo Moses, pruv showimaot olketa raeting hia kam from God, hem part lo Bible, and hem helpem pipol for savve lo tru worship. Moses no chus for kamap leader and komanda blo olketa Israelite. Lo firstaem, hem no laek for duim datwan. (Eksodas 3:10, 11; 4:10-14) Bat God nao markem Moses for duim datfala waka and givim paoa lo hem for duim olketa mirakol wea mekem olketa priest blo Pharaoh wea duim magic for luksavve lo datwan. (Eksodas 4:1-9; 8:16-19) So hem no Moses nao wea chus for toktok for olketa Israelite and raetem daon olketa samting. Bat from hem obeyim komand blo God and God givim holy spirit lo hem, hem talemaot toktok blo God and then raetem daon olketa samting hia wea kamap part lo Bible.—Eksodas 17:14.
AUGUST 24-30
GUD SAMTING FROM BIBLE | EKSODAS 19-20
“Olketa Principle wea Join Witim Ten Komandment”
w89-E 11/15 6 ¶1
Wanem Nao Iumi Lanem From Tenfala Komandment?
First fofala komandment mekhae lo responsibility wea iumi garem lo Jehovah. (First wan) Iumi mas worshipim hem nomoa. (Matthew 4:10) (Mek-tu) Iumi mas stap klia lo olketa idol. (1 John 5:21) (Mek-thri) Iumi shud iusim nem blo God lo wei wea showimaot respect. (John 17:26; Rome 10:13) (Mek-foa) Olketa spiritual samting shud main samting lo laef blo iumi. Hem olsem iumi ‘garem wanfala sabbath,’ wea minim iumi stop for tingim iumiseleva nomoa.—Hebrew 4:9, 10.
w89-E 11/15 6 ¶2-3
Wanem Nao Iumi Lanem From Tenfala Komandment?
(Mek-faev) Olketa pikinini mas obeyim parents blo olketa bikos datwan bae mekem famili stap gud and kasem olketa blessing from Jehovah. And iumi kasem nambawan hope from disfala “first law wea garem wanfala promis”! Hem “mekem [iumi] garem gudfala laef and stap for longfala taem long earth.” (Ephesus 6:1-3) From iumi stap lo “olketa last day” blo disfala nogud world, wei for obeyim God savve givim chance lo olketa young pipol for no dae.—2 Timothy 3:1; John 11:26.
Love wea iumi garem for pipol bae stopem iumi for duim olketa samting wea mekem God feel nogud, olsem for (Mek-six) killim dae narawan, (Mek-seven) duim adultery, (Mek-eit) steal, and (Mek-naen) talem laea samting. (1 John 3:10-12; Hebrew 13:4; Ephesus 4:28; Matthew 5:37; Provebs 6:16-19) Bat waswe lo samting wea iumi laekem? Datfala (Mek-ten) komandment wea sei iumi mas no kavet, remindim iumi hao samting wea iumi laek duim mas evritaem followim tingting blo Jehovah.—Provebs 21:2.
Faendem Gudfala Point
it-2-E 687 ¶1-2
Priest
Olketa Christian wea Priest. Jehovah promisim olketa Israelite sapos olketa keepim agreement wea hem mekem witim olketa, olketa bae kamap “olketa priest wea rul olsem king and wanfala holy nation.” (Ex 19:6, NW) Bat olketa priest from laen blo Aaron bae gohed duim datfala waka go kasem taem arrangement for garem olketa priest lo heven hem start. (Heb 8:4, 5) Diswan bae happen taem Law agreement hem finis and niu agreement hem start. (Heb 7:11-14; 8:6, 7, 13) Olketa Jew nao first wan for garem chance for kamap olketa priest lo Kingdom blo God, and gogo olketa wea no Jew tu kasem disfala chance.—Ac 10:34, 35; 15:14; Ro 10:21.
Bat from samfala Jew nomoa acceptim Christ, datfala nation blo Israel no provaedem full namba blo olketa wea bae kamap olketa priest wea bae rul lo kingdom and wanfala holy nation. (Ro 11:7, 20) From olketa Israelite no faithful lo God, God warnim olketa finis abaotem diswan staka handred year bifor. Hem iusim profet Hosea for sei: “An yufala olketa prist i les nao long mi, an les tu fo herem olketa tising blong mi, God blong yufala. From disfala samting nao, mi les long yufala fo stap moa olsem olketa prist blong mi. An bae mi les tu long olketa pikinini blong yufala, mekem olketa nating save kamap olsem prist blong mi.” (Hosia 4:6) And Jesus talem olketa bigman blo olketa Jew: “God bae tekem Kingdom bilong hem from iufala and bae givim long pipol wea duim olketa samting wea hem laekem.” (Mt 21:43) Nomata olsem, taem Jesus Christ stap lo earth, hem stap anda lo Law and luksavve Jehovah gohed iusim olketa priest from laen blo Aaron. Dastawe taem hem healim olketa wea garem leprosy, hem talem olketa for go lo priest and givim sakrifaes wea Law talem olketa for givim.—Mt 8:4; Mr 1:44; Lu 17:14.
Samfala Main Point From Buk Bilong Exodus
20:5—Long wanem wei nao Jehovah “bringim panis for rong bilong olketa dadi” long olketa future genereson? Taem man kamap full-grown, hem bae kasem judgment for fasin and tingting bilong hemseleva. Bat taem nation bilong Israel worshipim idol, olketa genereson bihaen kasem nogud samting from diswan. Olketa faithful Israelite tu kasem samting wea kamaot from diswan from hem kamap moa hard for keepim faithful fasin midolwan bighed pipol.
AUGUST 31–SEPTEMBER 6
GUD SAMTING FROM BIBLE | EKSODAS 21-22
“Tinghae lo Laef Olsem Jehovah”
it-1-E 271
Killim Man
Sapos wanfala Hebrew garem olketa man or gele wea slave, hem savve iusim stik for whipim datfala slave sapos hem no obeyim hem or hem bighed. Bat sapos hem killim datfala slave nogud and hem dae, owner hia mas kasem panis. Bat sapos datfala slave hem dae bihaen wan or tufala day, diswan bae showimaot man wea ownim datfala slave no min for killim hem dae. Hem garem raet for panisim datfala slave bikos slave hia hem “olsem bikfala seleni blong hem nao.” Bae hard for man distroem samting wea hem ownim and lusim selen blo hem. And sapos slave hia dae bihaen wan or tufala day, maet hem dae bikos lo nara samting and no from owner blo hem whipim hem. So sapos datfala slave hem gohed laef for wan or tufala day then hem dae, masta blo hem bae no kasem panis.—Eksodas 21:20, 21.
Garem Sem Tingting Olsem God Abaotem Laef
16 God tinghae tumas long baby wea stap insaed bele bilong mami. Long Israel bifor, sapos wanfala man mekem samting wea spoelem woman wea babule and woman hia or baby bilong hem dae, long tingting bilong God, hem olsem man hia killim man dae, so hem mas “dae” tu (Readim Exodus 21:22, 23.) Tingim feeling bilong Jehovah taem hem lukim olketa killim dae staka baby long bele evri year. Olketa duim datwan bikos olketa durong olobaot and no laek hard waka for lukaftarem pikinini.
Jehovah Laekem Iumi for “Stap Sef”
Datfala Law hem fitim tu sapos wanfala animal hem attakim eniwan. Sapos wanfala man hem dae bikos wanfala buluka attakim hem, man wea ownim buluka mas killim dae datfala animal for protectim nara pipol. For killim dae datfala animal hem wanfala big samting, bikos man wea ownim animal bae no savve kaikaim meat bilong datfala buluka or sellim long olketa narawan. Waswe, sapos buluka attakim wanfala man and man wea ownim no lukaftarem and keepim gud, and bihaen, datfala sem buluka killim dae eniwan, wanem nao bae happen? Olketa mas killim dae datfala man and datfala buluka. Datfala law, hem mekem eniwan wea garem olketa animal for mas evritaem mek sure animal bilong olketa no spoelem eniwan.—Ex. 21:28, 29.
Faendem Gudfala Point
Why Nao Iu Shud Dedicate Long Jehovah?
4 Taem iumi dedicate long God, datwan hem bigfala samting and hem no olsem wanfala agreement nomoa. Hem barava important promis wea iumi talem long God. Bat wanem gud samting nao iumi kasem sapos iumi dedicate long God? Tingim olketa gudfala samting wea man kasem taem hem mekem promis witim narawan. Tingim wei for fren. Sapos iu laekem man for fren gud witim iu, iu tu mas fren gud witim hem. Iu duim olketa samting wea showimaot iu barava tingim fren bilong iu. Bible storyim David and Jonathan nao barava fren gud tugeta. Tufala promis tu for fren gud for olowe. (Readim 1 Samuel 17:57; 18:1, 3.) Staka man no fren gud olsem. Nomata olsem, tufala wea fren savve gohed fren gud sapos tufala duim olketa samting wea showimaot olketa barava tingim narawan.—Prov. 17:17; 18:24.
5 Law wea God givim long olketa Israelite storyim nara gud samting wea pipol kasem taem olketa mekem agreement. Tingim long taem bilong olketa Israelite. Sapos slave laekem tumas for stap olowe witim masta bilong hem, slave hia savve mekem agreement for stap witim hem. Law hem sei: “Sapos slave hem sei, ‘Mi lovem tumas masta bilong mi, waef bilong mi, and olketa pikinini bilong mi, and mi no laek for go free,’ then masta bilong hem mas tekem slave hia for standap long door or post long door. Masta hia bae mekem hol long ear bilong slave witim sharp nila mekem trufala God hem lukim slave hia laek for stap olowe witim masta bilong hem.”—Ex. 21:5, 6.
it-1-E 1143
Horn
Maet toktok lo Eksodas 21:14 minim dat nomata man hem priest, hem bae dae sapos hem min for killim dae narawan, or wei for go holem olketa horn lo altar no sevem man wea min for killim dae narawan.—Comparem Fas Kings 2:28-34.