A1
Olketa Gaedlaen for Transleitim Bible
Original languis wea olketa raetem Bible lo hem, hem lo Hebrew, Aramaic, and Greek languis. Tuday, full Bible or samfala part blo hem olketa transleitim lo winim 3,000 languis. Majority blo pipol wea readim Bible no understandim olketa original languis hia, so olketa needim wanfala transleison lo languis wea olketa savve lo hem. Wat nao olketa gaedlaen for followim lo hao for transleitim Bible, and hao nao olketa gaedlaen hia help lo wei for transleitim disfala Niu World Transleison blo Holy Scripture?
Samfala maet ting olsem, wei for transleit word-for-word olsem hao olketa duim lo interlinear Bible, bae helpem reader for minim olketa toktok wea olketa raetem lo olketa original languis. Bat, staka taem hem no olsem. Diswan hem samfala lo olketa reason:
No enitaem tufala languis barava semsem saed lo grammar, word, and hao olketa putim wanfala sentence. Wanfala professor blo Hebrew languis wea nem blo hem, S. R. Driver raet abaotem dat, olketa languis hem “difren no just saed lo grammar and wea nao languis hia kamaot from, bat hem difren tu . . . saed lo hao pipol putim olketa idea lo wanfala sentence.” Olketa languis garem difren wei lo hao pipol tingting and talem samting. Professor Driver sei moa, “from datwan, lo evri languis hao olketa formimap wanfala sentence hem no semsem.”
No eni languis distaem hem barava iusim sem word and followim grammar blo Hebrew, Aramaic and Greek languis wea olketa raetem Bible lo hem firstaem. So for transleitim Bible word-for-word bae hem no klia and samfala taem for duim olsem savve givim rong mining.
Mining blo wanfala word or saying savve change followim context wea olketa iusim datfala word lo hem.
Wanfala transleita maet savve transleitim literal toktok from original languis lo samfala verse, bat hem mas mek sure gud lo diswan.
Diswan nao samfala example lo hao word-for-word transleison savve givim rong mining:
Samfala verse lo Bible iusim toktok “sleep” and “sleep lo dae” for storyim man wea sleep and tu man wea dae. (Matthew 28:13; Acts 7:60, ftn.) Taem olketa iusim olketa toktok olsem lo context wea minim dae, olketa Bible transleita savve iusim word hia, “dae,” for helpem olketa reader distaem for no konfius.—1 Corinthians 7:39; 1 Thessalonians 4:13; 2 Peter 3:4.
Aposol Paul iusim wanfala saying lo Ephesians 4:14 wea literal transleison blo hem nao “for pleim dice for olketa man.” Datfala saying hem go nao for wei blo olketa lo taem bifor, for iusim dice for trikim olketa narawan. Lo staka languis, literal transleison blo disfala saying hem no mek sense. So for transleitim disfala saying for sei “trikim olketa man” hem moa klia and hem givim stret mining.
Lo Romans 12:11, olketa iusim wanfala saying lo Greek languis wea literal mining blo hem “lo spirit hem boel.” Wei for talem datfala saying lo Pidgin hem no givim stret mining, so lo disfala Bible iumi transleitim olsem “letem holy spirit waka lo iufala.”
Literal transleison lo English: “Olketa wea poor lo spirit”
Idea: “olketa wea luksavve olketa needim God”
Lo datfala Sermon lo Maunten, Jesus iusim wanfala saying wea staka taem olketa transleitim olsem, “Olketa wea poor lo spirit bae kasem blessing.” (Matthew 5:3, King James Version) Bat lo staka languis, for transleitim literal lo datfala saying hem no klia. Samfala taem, for barava transleit literal lo datfala toktok “poor lo spirit” savve minim tingting wea no stedy or man no garem strong tingting for duim samting. Bat, lo datfala verse Jesus teachim for pipol hapi hem no depend lo wanem man needim lo physical saed, bat for man luksavve hem needim God for leadim hem. (Luke 6:20) Dastawe for sei, “Olketa wea luksavve olketa needim God” hem givim stret mining blo datfala original saying.—Matthew 5:3.
Lo staka context, datfala Hebrew word wea olketa transleitim for “jealous” hem semsem olsem mining blo datfala word lo English, wea hem, for feel nogud lo fren wea hem no faithful, or for jealous lo olketa narawan for samting olketa garem. (Proverbs 6:34; Isaiah 11:13) Bat, lo Hebrew languis datfala word hem garem tu positive mining. For example, olketa savve iusim for “strong” or for protectim samwan or samting, wea Jehovah garem for olketa servant blo hem or wei wea hem “laekem pipol for worshipim hem nomoa.” (Exodus 34:14; 2 Kings 19:31; Ezekiel 5:13; Zechariah 8:2) And olketa savve iusim tu for olsem “strong feeling” wea olketa faithful servant blo God garem for hem and for saed lo worship blo olketa for hem, or wei wea ‘worship’ hem mas go for God nomoa.—Psalm 69:9; 119:139; Numbers 25:11.
Datfala Hebrew word yadh staka taem hem “hand,” bat lo samfala context hem minim “tek kontrol,” “kaenfala fasin,” “paoa,” and staka mining moa
Datfala Hebrew saying wea evritaem minim hand blo man savve garem staka mining. Depend lo context, disfala word savve minim “tek kontrol,” “kaenfala fasin,” or “paoa.” (2 Samuel 8:3; 1 Kings 10:13; Proverbs 18:21) For tok stret, lo disfala Niu World Transleison blo Holy Scripture olketa transleitim disfala word lo staka difren wei.
From olketa reason hia, for transleitim Bible hem no for transleit word-for-word followim original languis lo wei for iusim sem word lo each verse wea datfala word hem stap. Wanfala transleita mas iusim gudfala tingting for chusim olketa word lo target languis wea barava givim stret mining followim context blo datfala original languis. And tu, transleita need for transleitim sentence followim olketa rul blo grammar blo target languis, mekem text hem isi for readim.
Lo semtaem, hem mas no changem tumas wording blo text. Transleita wea transleitim Bible followim hao hem minim wanfala verse maet savve changem mining blo datfala verse. Hao nao datwan savve happen? Maet transleita hem mistek and addim tingting blo hemseleva lo hao hem minim datfala original text, or hem maet aotem samfala important information wea hem stap lo datfala original text. So maet wei for paraphrasem Bible lo wanfala wei maet hem isi for man readim, bat wei for duim olsem savve stopem reader samfala taem for kasem stret message wea stap lo original text.
Biliv blo wanfala transleita savve isi for affectim transleison blo hem. For example, Matthew 7:13 sei: “Road blo hem leadim man go for dae.” Samfala transleita wea biliv blo olketa affectim transleison blo olketa iusim disfala toktok “hell” instead for iusim Greek word wea really mining blo hem “dae.”
Wanfala Bible transleita mas tingim tu dat olketa raetem Bible lo languis wea pipol savve, and hem languis wea evri difren kaen pipol iusim evriday, olsem olketa farmer, and olketa shepherd, and olketa fisherman. (Nehemiah 8:8, 12; Acts 4:13) So, Bible wea hem wanfala gud transleison, hem garem message wea hem isi for pipol wea heart blo olketa gud for olketa minim, nomata wea nao olketa kam from. Pipol laekem toktok wea hem klia, wea olketa savve iusim, and olketa saying wea isi for minim, winim nao toktok wea pipol no iusim evritaem.
Staka wea transleitim Bible olketa aotem nem blo God, Jehovah, from transleison blo olketa nomata olketa no garem gud reason for duim datwan. Nomata datfala nem hem stap lo olketa Bible manuscript lo bifor. (Lukim Appendix A4.) Staka Bible transleison olketa changem datfala nem witim wanfala title, olsem “Lord,” and samfala haedem disfala truth dat God hem garem wanfala nem. For example, lo samfala transleison, prea blo Jesus lo John 17:26 sei: “Mi mekem olketa for savve lo iu,” and lo John 17:6 sei, “Mi showim iu lo olketa wea iu givim lo mi.” Bat, stret wei for transleitim prea blo Jesus hem: “Mi talemaot nem blo iu lo olketa,” and “Mi talemaot nem blo iu lo olketa pipol lo world wea iu givim lo mi.”
Olsem datfala introduction blo original English edition blo New World Translation hem storyim: “Mifala no paraphrase lo olketa Scripture. Lo full Bible mifala traem best for transleit literal followim original languis, lo ples wea hem fitim for followim English saying and sapos literal transleison bae hem no mekem message for no klia.” So Niu World Bible Transleison Komiti duim best for balance lo wei wea olketa iusim olketa word and phrase wea semsem olsem original languis, bat lo semtaem, olketa careful for no iusim olketa word wea no natural or wea mekem stret mining for no klia. From datwan, pipol wea readim Bible savve isi for minim and savve trustim dat message wea stap insaed wea kam from God hem barava stret.—1 Thessalonians 2:13.