Obserwujemy świat
Noworodki a ból
Uczeni z Uniwersytetu Londyńskiego stwierdzili, iż noworodki odczuwają ból silniej i dłużej niż dorośli. „To, że noworodki i nieco starsze dzieci są wrażliwe na ból, uznaje się dopiero od 10 lat” — czytamy w londyńskim tygodniku The Sunday Telegraph. Przedtem dokonywano bolesnych zabiegów i operacji u wcześniaków bez podawania środków znieczulających. Obecnie lekarze uważają, iż takie postępowanie może narazić dziecko na dalekosiężne konsekwencje, odczuwalne nawet w życiu dorosłym. Przyczyną jest to, że naturalny mechanizm uśmierzania bólu, który funkcjonuje u starszych dzieci i ludzi dorosłych, u wcześniaków jest jeszcze niezupełnie sprawny. Ponadto u niemowląt reaguje na ból większa powierzchnia ciała i nawet drobne skaleczenie skóry może powodować nadwrażliwość na dotyk jeszcze dość długo po wygojeniu się ranki — informuje tygodnik.
Sześć miliardów w roku 1999
Według francuskiego dziennika Le Monde w roku 1999 liczba ludności świata osiągnie pewnego dnia sześć miliardów. Ale tempo przyrostu naturalnego maleje — rocznie jest on o 30 procent mniejszy niż w latach sześćdziesiątych. Przyczyną tego spowolnienia jest między innymi coraz powszechniejsze stosowanie antykoncepcji i lepsze uświadomienie dziewcząt. Jak informuje gazeta, liczba mieszkańców ziemi w wieku od 15 do 24 lat wynosi obecnie ponad miliard, natomiast ludzi po sześćdziesiątce jest ponad 578 milionów.
Symulator starości
Choć zazwyczaj każdy chce się czuć młodo i tryskać energią, zaprojektowano specjalny ekwipunek, po którego włożeniu człowiekowi wydaje się, że jest stary i zniedołężniały — informuje niemiecka gazeta Die Zeit. Pod kierunkiem lekarzy pewna wytwórnia konsultingowa wyprodukowała symulator starości, mający pomóc pielęgniarkom i projektantom różnych artykułów uświadomić sobie, „jak postrzegają świat ludzie w podeszłym wieku”. Na ekwipunek składają się bandaże i szwy krępujące ruchy, ołowiane ciężarki o wadze 14 kilogramów, ułatwiające wyobrażenie sobie, jak mogą osłabnąć mięśnie, ponadto rękawiczki z twardymi guzami wewnątrz, usztywniające palce, słuchawki tłumiące dźwięki o wysokiej częstotliwości oraz ekran zmniejszający o połowę pole i ostrość widzenia. Gazeta radzi: „Każdy, kto nie przekroczył 60 lat, powinien przez parę godzin ponosić na sobie ten ekwipunek — pomoże to przedstawicielom różnych pokoleń lepiej się zrozumieć”.
Historia odsłania swe tajemnice
„Dwa wieki po słynnej bitwie, która zniweczyła nadzieje Napoleona na złamanie potęgi imperium brytyjskiego, w płytkich wodach zatoki Morza Śródziemnego znaleziono flotę cesarza Francuzów” — donosi gazeta The Toronto Star. Podczas tej bitwy, stoczonej w 1798 roku w delcie Nilu, siły floty brytyjskiej pod dowództwem admirała Horatia Nelsona zatopiły okręt flagowy L’Orient oraz dwie inne jednostki: La Seriuse i La Artemise. Franck Goddio, francuski specjalista w dziedzinie archeologii morskiej, znalazł wraki tych okrętów w pobliżu Aleksandrii — w odległości dwóch kilometrów od wybrzeża Egiptu, na głębokości 11 metrów. „Tutaj rozstrzygnęły się losy Europy” — podsumował swe odkrycie F. Goddio.
Ptaki wędrowne wyzbywają się niepotrzebnego ciężaru
Przed dłuższą wędrówką u niektórych ptaków kurczą się nerki, wątroba i inne organy wewnętrzne — informuje czasopismo New Scientist. Szlamnik, brodzący ptak wielkości mewy, o pręgowanym ogonie, odbywający wędrówki z Alaski do Nowej Zelandii, przed wyruszeniem w podróż — w czasie której bez lądowania pokonuje 11 000 kilometrów — najada się aż do przesytu. Uczeni: Theunis Piersma (uniwersytet w Groningen w Holandii) i Robert Gill (amerykański Instytut Geologiczny) odkryli, że dla wyrównania osiągniętego wówczas przyrostu masy ciała ptaki redukują rozmiary narządów trawiennych aż o 25 procent. R. Gill zauważa: „Narządy te zachowują wielkość niezbędną do tego, by ptak po wylądowaniu mógł zacząć znów przyswajać pokarm i je odbudować”.
Ostrzeżenie: niemowlęta a miód
Jak podaje do wiadomości czasopismo Science News, miód zawiera witaminy, sole mineralne i przeciwutleniacze. Na ogół im jest ciemniejszy, tym więcej ma przeciwutleniaczy. Biuletyn University of California Berkeley Wellness Letter ostrzega jednak: „Dopóki dziecko nie ukończy pierwszego roku, nie dawaj mu miodu”. Około 10 procent miodu zawiera przetrwalniki Clostridium botulinum, które czasami wywołują u niemowląt botulizm. „Choroba ta może mieć łagodny przebieg, ale jeśli nie będzie leczona, może spowodować silny paraliż, a nawet nagły zgon” — ostrzega biuletyn. Nie stwierdzono natomiast, by miód szkodził starszym dzieciom.
Odchudzające palenie
Kilkunastoletnie dziewczyny „za wszelką cenę chcą być szczupłe” i właśnie to popycha je do sięgnięcia po papierosa — donosi kanadyjska gazeta The Globe and Mail. Wywiad przeprowadzony z 832 Kanadyjkami i 1936 Brytyjkami w wieku od 10 do 17 lat wykazał, że wiele z nich uważa „palenie za ekwiwalent jedzenia” oraz za czynność pomagającą poskromić apetyt. Niejedna z indagowanych była przeświadczona, iż „jeśli rzuci palenie, zacznie więcej jeść i przybierze na wadze”. Jak informuje The Globe and Mail, „z badań wynika, że do wzrostu ogólnej liczby palących nastolatków w dużej mierze przyczyniają się dorastające dziewczęta; uzyskane dane tłumaczą również, dlaczego kobiety coraz częściej chorują na raka płuc”.
Niepewna praca to niepewne zdrowie
Według tygodnika Science News niepewność co do utrzymania się na posadzie może podkopać zdrowie. Grupę 10 000 urzędników brytyjskiej administracji państwowej poddano długotrwałym obserwacjom lekarskim. Należało do nich ponad 600 kobiet i mężczyzn, którzy w okresie minionych czterech lat słyszeli pogłoski o planowanej prywatyzacji zatrudniających ich instytucji. Przeciętny stan zdrowia w tym gronie był gorszy niż u pozostałych badanych, nie zagrożonych utratą pracy, o czym świadczył podwyższony poziom cholesterolu we krwi oraz większy o 40-60 procent wskaźnik zachorowalności na chorobę wieńcową serca. W tygodniku zauważono: „Pracownicy ci wykazują również nadmierną skłonność do unikania ruchu, do tycia, sypiania ponad 9 godzin, częściej też się rozwodzą lub żyją w separacji”.
Psia zdolność koncentracji
Jakie cechy potrzebne są psu do skutecznego wykrywania narkotyków? Należy do nich wyjątkowo wrażliwe powonienie i „doskonała koncentracja” — odpowiada czasopismo New Scientist. „Dobry tropiciel musi umieć się skupić na węszeniu narkotyków pomimo mnóstwa innych bodźców docierających do niego na lotnisku czy w porcie” — wyjaśniono w artykule. I chociaż rutynowa kontrola poczty trwa nieraz godzinami, „te psy przez cały czas są tak skoncentrowane, że nawet (...) 0,5 grama heroiny (...) ukryte w pękatym worku z listami nie ujdzie ich uwagi”. W 1993 roku wdrożono nowy program hodowli psów, dający świetne rezultaty — ponad połowa zwierząt z tak prowadzonej hodowli nadaje się do wyszukiwania narkotyków we współpracy z Australijskim Urzędem Celnym. Opiekując się kolejnymi pokoleniami psów, hodowcy kładą nacisk również na takie cechy, jak pragnienie otrzymywania pochwał, silny instynkt szukania, wytrwałość i odwaga.
Najstarsza mapa z odległościami podanymi w liczbach
Według depeszy agencji prasowej France-Presse chińscy archeolodzy znaleźli grawerowaną płytę miedzianą pochodzącą sprzed 2300 lat — ściślej mówiąc, jest to mapa, na której odległości zapisano cyframi. Przedstawia ona niewielką część prowincji Hebei w północnych Chinach — w skali 1:500. Towarzysząca mapie rycina ukazuje królewskie mauzoleum władcy Wang Cuo, który żył w IV wieku p.n.e. Badacz chińskiego Zakazanego Miasta, Du Naisong, oświadczył: „Jest to nie tylko najstarsza mapa znaleziona dotąd w Chinach, lecz zarazem najstarsza mapa na świecie, na której figurują liczby”.
Odkrycie dzięki wskazówce studenta
Korzystając ze wskazówki pewnego studenta astrofizyki, astronomowie odkryli następną planetę krążącą wokół innej gwiazdy niż Słońce. Dwom astronomom, którzy odnaleźli już dziewięć takich planet — doktorom Geoffreyowi W. Marcy’emu i R. Paulowi Butlerowi — student Uniwersytetu Sussex w Wielkiej Brytanii, Kevin Apps, podsunął myśl, by przyjrzeć się 30 pominiętym dotąd gwiazdom podobnym do Słońca. Kiedy to zrobili, przy jednej z nich znaleźli planetę wielkości Jowisza. Jak poinformował dr Marcy, Apps wytypował właśnie te gwiazdy, „wziąwszy pod uwagę maksymalne prawdopodobieństwo, że krążą wokół nich planety — obliczone na podstawie danych satelitarnych”. Oprócz wspomnianej planety uczeni odkryli jeszcze jedną, tak iż liczba znanych planet poza Układem Słonecznym wynosi obecnie 12. Wszystkie zostały znalezione w ciągu minionych trzech lat — podaje do wiadomości dziennik The New York Times.