Czy papieże są nieomylni?

‛DOGMAT, od którego jest uzależniony tryumf katolicyzmu nad racjonalizmem’. Tymi słowami czasopismo jezuickie La Civiltà Cattolica powitało w 1870 roku uroczyste ogłoszenie na Soborze Watykańskim I dogmatu o nieomylności papieża.

W języku teologii katolickiej „dogmat” to nauka „absolutnie wiążąca i niepodważalna”. Definicja nieomylności papieża, przyjęta przez sobór w 1870 roku, brzmi dosłownie:

„Orzekamy, że Biskup Rzymski, kiedy przemawia ex cathedra, tj. gdy sprawuje urząd Pasterza i Nauczyciela wszystkich chrześcijan na mocy swojej najwyższej apostolskiej powagi, i gdy orzeka decydująco (ostatecznie) o nauce, odnoszącej się do wiary i obyczajów, której winien trzymać się cały Kościół — wówczas, dzięki opiece Bożej przyrzeczonej mu w osobie św. Piotra, posiada tę nieomylność, w którą Boski Odkupiciel chciał mieć wyposażony swój Kościół w rzeczach wiary i obyczajów; dlatego też takie orzeczenia Biskupa Rzymskiego nie mogą ulegać żadnym poprawkom, i to z istoty swojej, nie zaś dopiero po przyjęciu ich przez Kościół”.

Zawsze górą

Wielu ludziom trudno zrozumieć powyższą formułę, którą niemiecki teolog August Bernhard Hasler nazwał niejasną. Wskazał on na „mglistość” i „nieprecyzyjność” wyrażenia ex cathedra, twierdząc, że „prawie nigdy nie daje się określić, które decyzje należy uważać za nieomylne”. Zdaniem innego teologa, Heinricha Friesa, omawiana formuła jest „wieloznaczna”, a Joseph Ratzinger przyznał, że kwestia ta wywołała „zawikłany spór”.

Hasler utrzymywał, iż „mglistość pojęć” pozwala zarówno na szerokie zastosowanie dogmatu w celu umocnienia władzy papieża, jak i na węższą interpretację, według której o błędnych naukach z przeszłości zawsze można powiedzieć, że nie zostały podane przez tak zwany nieomylny „urząd nauczycielski”. Innymi słowy: Kościół w każdej sytuacji jest górą.

„Nieomylność” oznacza więc, że chociaż papież popełnia pomyłki jak wszyscy inni ludzie, jest wolny od błędu, gdy pełniąc urząd pasterza Kościoła katolickiego podejmuje ex cathedra decyzje w sprawie wiary lub moralności.

Jak jednak zapatrują się na to sami katolicy?

[Ilustracja na stronie 4]

W roku 1870 papież Pius IX uparcie obstawał przy dogmacie o nieomylności

[Prawa własności]

Culver Pictures