Sztuka inżynierska a niedźwiedź polarny

ZDANIEM niektórych naukowców ludzie mogliby się sporo nauczyć od niedźwiedzia polarnego w dziedzinie wykorzystywania energii słonecznej. W połowie lat siedemdziesiątych myśl ta zafascynowała fizyka Richarda E. Grojeana, gdy usłyszał o ciekawym odkryciu dotyczącym białych zwierząt arktycznych.

Kanadyjscy badacze zajmujący się oceną stanu liczebnego dzikiej zwierzyny stwierdzili, że zwierzęta o białej sierści tak znakomicie wtapiały się w tło, iż nie można im było zrobić zwykłych zdjęć lotniczych. Nie udawały się też zdjęcia w podczerwieni, na których zwierzęta stałocieplne z reguły wychodzą doskonale. Białe foki i niedźwiedzie miały po prostu zbyt dobrą izolację i wydzielały za mało ciepła, by można je było sfilmować. Tymczasem na zdjęciach w nadfiolecie stały się widoczne jako czarne obiekty, wyraźnie odcinające się od białego tła. „Śnieg odbijał promienie ultrafioletowe, zwierzęta natomiast je pochłaniały” — informuje The Toronto Star.

Dlaczego tak się działo? R. E. Grojean oraz specjalista w zakresie budowy maszyn G. Kowalski twierdzą, że rozwiązanie tej zagadki kryje się w niedźwiedzim futrze. Włosy futra pochłaniają 90 procent niewidzialnego promieniowania nadfioletowego i przekazują je niżej, do ciemnej skóry, ogrzewając niedźwiedzia. W Arktyce temperatura często spada do minus 30 stopni Celsjusza, toteż futro zdolne ogrzać swego właściciela jest nadzwyczaj przydatne. Zwykłe dachowe kolektory słoneczne mają daleko mniejszą sprawność. Można by ją jednak zwiększyć o połowę, ocenia G. Kowalski, gdyby się udało nadać im właściwości niedźwiedziego futra.

W widzialnym zakresie widma słonecznego włosy futra zachowują się zupełnie odwrotnie — odbijają 90 procent światła. Właśnie temu zawdzięcza niedźwiedź swój oślepiająco biały wygląd, mimo iż pojedyncze włosy nie są w rzeczywistości białe, lecz przezroczyste i pozbawione pigmentu. Dzięki bieli futra niedźwiedzie mogą polować, pozostając niewidoczne na tle śniegów Arktyki. Zaobserwowano nawet, że zbliżając się do ofiary, zasłaniają swe czarne nosy, jakby świadome potrzeby wtopienia się w tło.

A zatem futro niedźwiedzia polarnego doskonale spełnia dwie najważniejsze dla zwierzęcia funkcje — zapewnia mu biały wygląd i ogrzewa organizm. Nic więc dziwnego, że fizyk R. E. Grojean określił je mianem „fantastycznego osiągnięcia sztuki inżynierskiej”. Owo niezwykłe i wspaniałe stworzenie niewątpliwie daje świadectwo o mądrości swego Stwórcy.