Co można zrobić, by uratować rafy koralowe?
WIELU naukowców z całego świata uważa, że klimat ziemski się ociepla i że w miarę uprzemysławiania krajów rozwijających się szkodliwe skutki tego zjawiska będą się nasilać. W wyniku spalania drewna, węgla i ropy naftowej czy wypalania lasów co roku trafia do atmosfery jakieś trzy miliardy ton dwutlenku węgla (CO2). Zdaniem niektórych badaczy w następstwie tak zwanego efektu cieplarnianego — wywoływanego przez gazy tworzące się podczas spalania paliw — w połowie przyszłego stulecia temperatura atmosfery wzrośnie o trzy do ośmiu stopni Celsjusza. Może się to okazać zgubne dla korali i mieszkańców raf.
Ale obumieranie raf koralowych może też wywrzeć ujemny wpływ na życie na lądzie. W czasopiśmie Natural History zauważono: „Rafy koralowe odgrywają ważną rolę w przeciwdziałaniu skutkom efektu cieplarnianego i na równi z lasami tropikalnymi mogą zmniejszać koncentrację wywołujących go gazów. Korale budują swe szkielety z węglanu wapnia, do czego zużywają ogromne ilości dwutlenku węgla, pobranego z wody morskiej. Kiedy jednak tracą zooksantellę [glony żyjące z nimi w symbiozie] ilość przetwarzanego dwutlenku węgla gwałtownie maleje. Jak na ironię, zniszczenie owego podwodnego ekosystemu może jeszcze wzmóc proces, który do tego doprowadził”.
Zdaniem niektórych naukowców efekt cieplarniany potęgują jeszcze inne gazy uwalniane w procesie spalania. Chodzi o podtlenek azotu i freony. Cząsteczka freonu zatrzymuje 20 000 razy więcej ciepła niż cząsteczka dwutlenku węgla. Ponadto związki te są głównymi czynnikami powodującymi zanikanie powłoki ozonowej, która chroni życie na ziemi przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym. Nad biegunami jej grubość zmniejszyła się do tego stopnia, że mówi się wręcz o dziurach ozonowych. Dla korali jest to kolejna zła nowina. Doświadczenia przeprowadzone na miniaturowych rafach koralowych podrażnionych wcześniej ciepłą wodą wykazały, że nawet niewielki wzrost natężenia promieniowania ultrafioletowego wywołuje jeszcze mocniejsze rozbielenie. W czasopiśmie Scientific American zamieszczono smutną uwagę: „Nawet gdyby już dziś zaprzestać emitowania freonów, to reakcje chemiczne powodujące niszczenie ozonu w stratosferze będą trwać jeszcze przynajmniej wiek. Powód jest oczywisty: owe substancje pozostaną przez ten czas w atmosferze i jeszcze długo po przerwaniu emisji będzie przenikać do stratosfery to, co się wcześniej dostało do troposfery”.
Co mogą zrobić w tej sprawie poszczególne osoby? Okazywać rozwagę i unikać zaśmiecania i zanieczyszczania oceanów oraz wybrzeży. Kiedy zwiedzasz rafy, stosuj się do instrukcji i nie dotykaj ani nie depcz korali. Nie zabieraj ani nie kupuj pamiątek z korala. Podczas żeglugi w pobliżu raf tropikalnych staraj się kotwiczyć na piaszczystym dnie albo w miejscach specjalnie do tego przygotowanych. Nie rozwijaj nadmiernej prędkości i nie mąć wody przy dnie silnikiem łodzi. Nie spuszczaj ścieków do wody; korzystaj z usług portów czy przystani. Bill Causey, dyrektor morskiego parku narodowego Looe Key na Florydzie, zauważył: „Najprawdopodobniej to człowiek jest odpowiedzialny za zachwianie równowagi. Cały świat musi sobie zdać z tego sprawę. Jeśli w dalszym ciągu będziemy wyczulać społeczeństwo na groźbę utraty tego ważnego ekosystemu, może uda się coś zmienić”.
Co można zrobić w skali regionalnej? Opracowano już i wprowadzono w życie prawa chroniące rafy koralowe. Władze stanu Floryda pociągają do odpowiedzialności sądowej właścicieli statków, którzy niszczą rafy. Za pokruszenie kilkudziesięciu arów korali armatorzy pewnego frachtowca zapłacili sześć milionów dolarów grzywny. Część pieniędzy przeznaczono na odnowienie tego siedliska morskiego. Obecnie biolodzy, stosując specjalne spoiwa, próbują odbudować korale zniszczone przez statek w roku 1994. Za zniszczenia spowodowane przez inny frachtowiec na rafie koło Florydy spółkę przewozową ukarano grzywną wysokości 3,2 miliona dolarów. Inne kraje wprowadziły podobne sankcje. W okolicach chętnie odwiedzanych przez nurków, jak Kajmany czy Antyle, do nurkowania wyznaczono odpowiednie miejsca. W Australii rozciągnięto nadzór nad Wielką Rafą Koralową, tworząc na jej terenie park narodowy. Mimo to daje się zauważyć, że im więcej osób nurkuje na rafach, tym większe są uszkodzenia.
Czy narody zjednoczą się w walce o przetrwanie raf?
Co można zrobić w skali ogólnoświatowej? Zaniepokojeni naukowcy oraz przywódcy państwowi są zdania, że rozwiązanie tego problemu przekracza możliwości jednego czy nawet kilku narodów. Na stan raf wpływają zanieczyszczenia, które są rozprzestrzeniane przez krążące wokół ziemi prądy powietrzne i morskie. Poszczególne narody mają zaś swobodę działania jedynie na swych wodach terytorialnych. Odpadki składowane w głębinach morskich po jakimś czasie wypływają na brzeg. Potrzebne są rozwiązania i wysiłki obejmujące zasięgiem całą ziemię.
Na pewno wielu szczerych i zdolnych ludzi na świecie w dalszym ciągu będzie dokładać starań, by ocalić wspaniałe koralowe skarby. Ale najwyraźniej niezbędny jest ogólnoświatowy rząd, który by zważał na środowisko naturalne i troszczył się o nie. Na szczęście zostanie ono uratowane przez samego Stwórcę. Kiedy Bóg stworzył człowieka, powiedział: „Niech panuje nad rybami [i innymi stworzeniami] morskimi” (1 Mojżeszowa 1:26). A ponieważ Bóg nie niszczył podwodnego świata ani nie prowadził w nim gospodarki rabunkowej, owo pełnomocnictwo udzielone ludziom oznaczało zobowiązanie do troszczenia się o środowisko naturalne. Biblia zapowiada: „Są jednak nowe niebiosa [niebiańskie Królestwo Boże] i nowa ziemia, których oczekujemy zgodnie z jego obietnicą, i w nich ma mieszkać prawość” (2 Piotra 3:13). Już niedługo ten niebiański rząd całkowicie oczyści naszą zanieczyszczoną planetę — co dotyczy też oceanów. Poddani Królestwa Bożego będą się troszczyć o podwodny świat i rozkoszować pięknem zamieszkujących go stworzeń.
[Ilustracje na stronie 18]
Tło: Urocza rafa koralowa na Pacyfiku niedaleko Fidżi
Okienka: 1. podwodny portret amfipriona; 2. koral przypominający stół; 3. krewetka czyszcząca koral
[Prawa własności]
Tło na stronie 18: Fiji Visitors Bureau