Młodzi ludzie pytają:

Dlaczego mój brat cały czas jest w centrum uwagi?

„Boli mnie, że gdy moi bracia i siostry psocą, poświęca się im dużo uwagi — w sensie pozytywnym i negatywnym. A ponieważ ja jestem zwykle posłuszna, nikt się mną nie interesuje” (Kay, lat 18).a

„Moim braciom i siostrom okazuje się więcej zainteresowania i troskliwości. Ja jestem prawie wyłącznie strofowana. Czułabym się lepiej, wiedząc, że oni też dostają burę” (Ruth, lat 15).

„Wydaje mi się, iż moje starsze rodzeństwo ma więcej praw i poświęca się mu więcej uwagi” (Bill, lat 13).

OD DNIA narodzin wszyscy potrzebujemy rodzicielskiego zainteresowania. To zrozumiałe, że jeśli twoim zdaniem nie okazuje ci się go w należytej mierze, możesz się poczuć zraniony i zagniewany. Szczególnie, gdy twój najstarszy, najmłodszy, najbardziej lub nawet najmniej grzeczny brat czy siostra przez cały czas znajduje się w centrum uwagi. Niewykluczone, iż podzielasz odczucia Dawida, który napisał: „Zapomniano o mnie jak o kimś, kto zmarł i nie ma go w sercu; stałem się podobny do uszkodzonego naczynia” (Psalm 31:12).

Obserwowanie, jak rodzeństwo skupia na sobie zainteresowanie, którego sam pragniesz, może być bolesne. Ale czy rzeczywiście znaczy to, że nie jesteś kochany? Bynajmniej. Na niektórych młodych zwraca się wyjątkową uwagę z powodu ich niezwykłych uzdolnień lub ujmującej osobowości. Jedenastoletnia Kenneth opowiada: „Chociaż mój młodszy brat Arthur chodzi dopiero do trzeciej klasy, gra w zespole muzycznym piątoklasistów. Jest też świetny w sporcie i matematyce. Zresztą ze wszystkich przedmiotów ma najwyższe oceny. Czasami myślę, że jest bardziej lubiany niż ja, ale mu nie zazdroszczę. No, może trochę”.

Niekiedy rodzice poświęcają większość czasu jednemu z dzieci tylko dlatego, iż jest najstarsze albo najmłodsze. W Biblii czytamy o młodym Józefie: „Izrael miłował Józefa bardziej niż wszystkich swych pozostałych synów, gdyż był on synem jego starości” (Rodzaju 37:3, 4). Natomiast 18-letni Todd miał wrażenie, że ze względu na wiek wyróżnia się jego najstarszego brata. „Poproszono nas kiedyś o przyniesienie do szkoły ulubionego zdjęcia z niemowlęctwa. Moich fotografii znalazłem tylko kilka, a fotografii starszego brata dużo więcej. Zacząłem się zastanawiać, dlaczego tak jest”.

Często jednak na kimś z rodzeństwa skupia się dodatkowe zainteresowanie z powodu jego problemów, o których być może nic nie wiesz. „Miałam jakieś 16 lat, gdy mój starszy brat przeżywał trudny okres” — opowiada Cassandra, dziś dwudziestodwulatka. „Nie był pewny, czy naprawdę chce służyć Jehowie, i moi rodzice skoncentrowali na nim prawie całą uwagę. Wtedy tego nie rozumiałam. Wydawało mi się, że w ogóle ich nie obchodzę. Czułam się przygnębiona, odtrącona, a nawet wściekła”.

Co jest przyczyną faworyzowania?

Niemniej zdarza się, iż rodzice wyraźnie faworyzują jedno z dzieci. Pewna matka przyznała: „Mój syn Paul wie, że jesteśmy niezmiernie dumni z naszej córki, i bardzo go to boli. Powiedział nam bez ogródek: ‚Gdy Liz coś mówi, zawsze z tatą spoglądacie po sobie’. Z początku nie mieliśmy pojęcia, o co mu chodzi. Potem zrozumieliśmy, że wciąż wymieniamy porozumiewawcze spojrzenia mówiące: ‚Czyż ona nie jest cudowna?’ Ponieważ nas na to wyczulił, naprawdę staramy się nie powtarzać już tego błędu”.

Ale dlaczego rodzice w ogóle wyróżniają któreś z dzieci? Niekiedy wynika to z wychowania, jakie sami odebrali. Na przykład jeśli twoja matka była najmłodsza w domu, niewykluczone że będzie się bardziej utożsamiać ze swą najmłodszą latoroślą. Często zupełnie nieświadomie weźmie jej stronę. Ojciec lub matka może też darzyć szczególną sympatią to dziecko, które ma podobne usposobienie bądź takie same zainteresowania. Zastanów się nad tym, co Biblia mówi o stosunku Izaaka i Rebeki do ich bliźniaków, Jakuba i Ezawa: „Chłopcy podrośli, i Ezaw stał się mężem umiejącym polować, mężem pola, Jakub zaś mężem nienagannym, mieszkającym w namiotach. A Izaak miłował Ezawa, gdyż dzięki temu miał w ustach dziczyznę, natomiast Rebeka miłowała Jakuba” (Rodzaju 25:27, 28).

Co powinieneś zrobić, gdy rodzice najwyraźniej wyróżniają twego brata lub siostrę?b Spróbuj spokojnie o tym porozmawiać, unikając rzucania oskarżeń (Przysłów 15:22). Jeżeli z szacunkiem wysłuchasz rodziców, może uda ci się uwzględnić ich racje. Pomoże ci to otrząsnąć się z rozgoryczenia (Przysłów 19:11). Pewna nastolatka opowiada: „Naprawdę mnie bolało, że mama była bardziej związana z bratem niż ze mną. Kiedy ją o to zapytałam, wyjaśniła, iż brat bardzo przypomina ojca i dlatego lubi jego towarzystwo. Ja natomiast jestem podobna do niej, więc tata lgnie do mnie. Jednocześnie wspólne cechy moje i mamy powodują, że działamy sobie na nerwy. Z kolei podobieństwa pomiędzy tatą i bratem doprowadzają ich do pasji. Słysząc to, nie byłam wprawdzie zachwycona, ale trafiło mi to do przekonania”.

Czy niejednakowe traktowanie jest niesprawiedliwe?

Ale dlaczego rodzice nie mogą po prostu obchodzić się ze swymi dziećmi jednakowo? Beth, obecnie osiemnastolatka, mówi: „Gdy miałam jakieś 13 lat, uważałam, że oboje z bratem powinniśmy być traktowani na równi — dokładnie tak samo. Tymczasem to ja zawsze obrywałam, a jemu wszystko uchodziło na sucho. Poza tym spędzał więcej czasu z tatą, pracując przy samochodzie. Zakrawało to na jawną niesprawiedliwość”.

Jednakże odmienne traktowanie niekoniecznie musi być niesprawiedliwe. Weźmy pod uwagę, jak Jezus Chrystus odnosił się do swych apostołów. Niewątpliwie kochał wszystkich dwunastu, lecz tylko trzech zaprosił, by obserwowali takie niezwykłe wydarzenia, jak wskrzeszenie córki Jaira czy przemienienie (Mateusza 17:1; Marka 5:37). Co więcej, Jezusa łączyła wyjątkowo bliska przyjaźń z apostołem Janem (Jana 13:23; 19:26; 20:2; 21:7, 20). Czy zatem traktował ich niejednakowo? Z pewnością. A czy było to niesprawiedliwe? Bynajmniej. Chociaż Jezus szczególnie lgnął do niektórych apostołów, nie zaniedbywał potrzeb pozostałych (Marka 6:31-34).

Niewykluczone, że również komuś z twego rodzeństwa poświęca się więcej uwagi ze względu na jego uzdolnienia, osobowość albo potrzeby. Naturalnie świadomość tego może ci sprawiać przykrość. Nasuwa się jednak pytanie: Czy twoje potrzeby naprawdę są lekceważone? Czy w trudnych sytuacjach rodzice służą ci radą, pomocą i wsparciem? A jeśli tak, to czy możesz uczciwie powiedzieć, że dzieje ci się krzywda? Biblia zachęca, by troszczyć się o drugich „według ich potrzeb” (Rzymian 12:13). Ponieważ potrzeby twoje i twego rodzeństwa są odmienne, rodzice po prostu nie mogą zawsze odnosić się do was identycznie.

Wspomniana wcześniej Beth zrozumiała, że jednakowe traktowanie nie musi być sprawiedliwe, natomiast sprawiedliwe traktowanie nie musi być jednakowe. Oto, co powiedziała: „Uświadomiłam sobie, iż ja i mój brat to dwie różne osoby, więc należy nas różnie traktować. Patrząc z perspektywy, nie pojmuję, jak mogłam tego wcześniej nie dostrzegać. Jest to chyba jakoś związane z punktem widzenia młodego człowieka”.

Ucz się przejawiać rozeznanie

Twoje reakcje naprawdę w dużym stopniu zależą od „punktu widzenia”. Doznawane uczucia, niczym kolorowe okulary, mogą zabarwić twą ocenę rzeczywistości. A emocjonalna potrzeba rodzicielskiego zainteresowania i aprobaty jest bardzo silna. Uczeni Stephen Bank i Michael Kahn oświadczyli: „Nawet gdyby rodzicom udało się zrealizować niedościgłe marzenie identycznego traktowania swych bardzo różnych dzieci, każde z nich i tak by uważało, że rodzice faworyzują kogoś z rodzeństwa”.

Wróćmy na przykład do wypowiedzi trojga nastolatków cytowanych na wstępie. Ich położenie mogłoby się wydawać beznadziejne, gdyby nie jedna okoliczność: są rodzeństwem! Każde z osobna uważa jednak, że to innym poświęca się więcej uwagi, a samo czuje się ignorowane. A zatem często nasza ocena sytuacji jest nieco zniekształcona. „Mąż odznaczający się rozeznaniem zachowuje spokojnego ducha” — czytamy w Księdze Przysłów 17:27. Człowiek kierujący się rozeznaniem nie ulega emocjom, patrzy na sprawy trzeźwo i obiektywnie. Rozeznanie pomoże ci zrozumieć, że choć rodzice niekoniecznie traktują wszystkie swe dzieci jednakowo, na sercu leży im pomyślność każdego z was. Jeżeli to sobie uświadomisz, nie będziesz popadać w złość i rozgoryczenie.

A co wtedy, gdy rzeczywiście nie okazuje ci się należnego zainteresowania? Co mógłbyś zrobić? Zagadnienie to zostanie omówione w jednym z kolejnych numerów Przebudźcie się!

[Przypisy]

[Ilustracja na stronie 26]

Niejednakowe traktowanie może zakrawać na niesprawiedliwość