Jak dalece młodzi interesują się religią?
OD NASZEGO KORESPONDENTA WE FRANCJI
WIECZOREM rzeszę 750 tysięcy młodych ludzi ogarnęła euforia. Machali chorągiewkami, śpiewali i klaskali. Niebo rozświetlały lasery i sztuczne ognie, a muzycy zagrzewali tłum. Przypominało to „gigantyczną, improwizowaną dyskotekę”. Wreszcie, przy wtórze pochlebczych okrzyków, na scenie pojawił się wyczekiwany mężczyzna.
Czy w ten sposób zainaugurowano światową trasę koncertową jakiejś grupy muzycznej? Nic podobnego. Było to masowe spotkanie religijne w Paryżu w ramach Światowych Dni Młodzieży, a owym człowiekiem okazał się nie kto inny, jak papież Jan Paweł II!
Niektórzy są zdziwieni, że młodzież angażuje się w takie święta religijne. Z drugiej strony media donoszą o odrodzeniu religijnym młodych.
Pozorne wrażenie
Sądząc z pozorów, życie religijne kwitnie. Około 68 procent młodych Europejczyków podaje się za członków jakiegoś wyznania, a w samej Irlandii przeszło 90 procent. W Armenii, byłej republice radzieckiej, religię powszechnie uważano za relikt minionej epoki, tymczasem opustoszałe niegdyś kościoły teraz są pełne, co pewien duchowny skomentował następująco: „Jestem zdumiony, że religia tak bardzo pociąga młode pokolenie”.
W wielu krajach środki przekazu dużo mówią o młodzieży przyłączającej się do sekt i grup charyzmatycznych. Popularnością cieszą się też takie imprezy religijne, jak ta wspomniana na wstępie. Ale co się za tym wszystkim kryje?
Wnikliwa analiza
Dokładniejsza analiza ujawnia, że w roku 1967 odsetek wierzących wśród młodych Francuzów wynosił 81 procent, natomiast w roku 1997 — mniej niż 50 procent. W całej Europie zaledwie 28 procent młodzieży wierzy w osobowego Boga. Nie dziwi więc to, iż tylko 12 procent często się modli. Jak wobec tego młodzi ludzie zapatrują się na religię?
W Danii 90 procent młodych twierdzi, że należy do kościoła narodowego. Ale jedynie 3 procent uważa się za członków praktykujących. Jak wynika z sondażu przeprowadzonego w roku 1997 przez La Croix, katolickie pismo wydawane we Francji, 70 procent tamtejszych młodych ludzi przyznaje, iż religia nie odgrywa w ich życiu żadnej istotnej roli. Trzy czwarte przedkłada własne doświadczenie nad nauki religijne. Podobnie rzecz się ma w większości krajów Europy.
Dlaczego młodzi odwracają się od religii? Otóż powszechnie uznawane kościoły zazwyczaj nie budzą ich zaufania. Na przykład wielu młodych Francuzów uważa religię za czynnik wywołujący na świecie podziały. Inni mają takie odczucia, jak 15-letnia Judith, katoliczka z Hiszpanii. Oto jej słowa: „Nie zgadzam się z poglądem Kościoła na moralność”. A zdaniem 20-letniego Josepha z Tajwanu religia jest „zbyt tradycjonalistyczna”. Skoro większość młodych kwestionuje nauki własnego wyznania, to w co wierzy?
Religia à la carte
Obecnie młodzież bardzo często wybiera sobie wierzenia niczym dania z menu. W pewnym magazynie nazwano to religią „à la carte”, a w piśmie katolickim — „religijnym oglądaniem wystaw”. To, co uchodziło już za przeżytek, teraz zyskuje na popularności. W Europie około 33 procent młodych wierzy w moc amuletów, 40 procent jest przekonanych, że wróżbici mogą przepowiedzieć przyszłość, a 27 procent nie wątpi we wpływ gwiazd na życie ludzi. Wielu uznaje też reinkarnację i inne tego rodzaju nauki.
Istnieje tyle rozmaitych poglądów religijnych, że młodzi mogą się zdecydować na te, które odpowiadają ich upodobaniom. Tylko nieliczni uważają, iż monopol na prawdę ma jedna religia. Ze względu na tę swobodę wyboru różnice pomiędzy wierzeniami młodzieży coraz bardziej się zacierają. Dlatego socjolodzy mówią teraz o „postępującym wymazywaniu” lub „ogólnej erozji” formalnych zasad wiary. Jak w tej atmosferze zachowują się tradycyjne religie?
Religie szukają młodzieży
Religie przekonują się, że nie jest łatwo przyciągnąć młodzież. Mając na myśli tłumy uczestników Światowych Dni Młodzieży w Paryżu, francuski ksiądz zapytał: „Skąd się wzięli ci młodzi? Nie ma ich w moich kościołach. Nigdy ich nie widzę”. Chcąc zwrócić na siebie uwagę młodych, Kościół katolicki musi przeobrazić głoszone orędzie oraz własny wizerunek.
„Kościół zmienia styl!” — ogłosił francuski dziennik Le Figaro. Do przygotowania w Paryżu XII Światowych Dni Młodzieży Kościół wynajął agencje wyspecjalizowane w organizacji koncertów rockowych. Urządzono ponad 300 imprez, na których bawiła się młodzież z przeszło 100 krajów, a dla duchownych uszyto okolicznościowe markowe stroje.
Wiele religii nie znajduje z dzisiejszą młodzieżą wspólnego języka, a kiedy próbuje się do niej dostosować, zaczyna przypominać worek, do którego można włożyć wszystko. O takim nastawieniu świadczą słowa Michela Dubosta, duchownego biorącego udział w organizacji Światowych Dni Młodzieży w Paryżu: „Oczywiście chciałbym, aby wszyscy ochrzczeni byli wierni Chrystusowi. Ale nawet jeśli nie są, mają swe miejsce w Kościele”.
Młodzież szuka odpowiedzi
Podkreślając, że młodzi naprawdę szukają odpowiedzi, pewna gazeta nazwała ich udział w paryskim święcie religijnym „nie tyle przejawem wiary, ile wołaniem o wiarę”. Czy Kościół katolicki na nie zareagował?
Co pozostaje, gdy odrzucimy pozory lub spojrzymy poza to, co katolicki dziennik nazwał „złudzeniem optycznym” dużych uroczystości religijnych? We francuskiej gazecie Le Monde zauważono, że pod powierzchownym wrażeniem kryje się „brak rzeczywistej treści”.
To prawda, iż sposób podania posiłku jest ważny, jednak przede wszystkim musi on być pożywny. Tak samo pytania młodych ludzi o sens życia wymagają odpowiedzi treściwych duchowo. Atrakcyjne, lecz puste wyjaśnienia, które słyszą, nie zadowalają ich.
Czy pozbawione treści imprezy religijne wywierają jakiś daleko idący wpływ na dzisiejszą młodzież? Francuski socjolog Danièle Hervieu-Léger oświadczył: „Jest mało prawdopodobne, by takie spektakularne działania trwale wpłynęły na społeczeństwo”. Gdzie zatem młodzi mogą znaleźć zadowalające odpowiedzi na swe pytania?
Zadowalające odpowiedzi
W roku 1997 we francuskim czasopiśmie Le Point ukazał się artykuł na temat problemów młodych ludzi. Nie tylko zadają oni typowe dla młodego wieku pytania o sens życia, lecz także muszą się borykać z przestępczością i przemocą. Czy mogą się z tym jakoś uporać? W artykule wyjaśniono: „Mając 30 lat, David zaczął się martwić, że alkohol, narkotyki i agresja wyniszczają mu organizm. Gdy zapukali do niego Świadkowie Jehowy, otrzymał odpowiedź — spełniło się jego pragnienie oczyszczenia. Studiował. Nawrócił się. Spłacił długi zaciągnięte na hazard i zwrócił pieniądze wszystkim tym, którzy nawet nie wiedzieli, że oszukał ich podczas gry w pokera. Teraz nie pali, nie pije ani nie wdaje się w bójki”.
O innych młodych, którzy studiowali Biblię ze Świadkami Jehowy, w artykule tym napisano: „Znaleźli odpowiedzi na wszystkie swoje pytania”. Pewien młody Świadek wyraził to prosto: „Biblia naucza prawdy od dwóch tysięcy lat, dlaczego więc miałbym szukać kierownictwa gdzie indziej?”
Słowo Boże zawiera orędzie do młodych. Dzięki swym praktycznym radom pomaga im rozwiązywać dzisiejsze problemy i daje silną podstawę do wiary w to, że niedługo zapanuje pokój, a ludzkość będzie tworzyć społeczność braterską. W naszym wciąż zmieniającym się świecie biblijna nadzieja stanowi „kotwicę dla duszy, pewną i niewzruszoną” — gwarantuje stabilizację i pociechę (Hebrajczyków 6:19). Setki tysięcy młodych znalazło prawdziwy sens życia, studiując Biblię ze Świadkami Jehowy. Sami na sobie się przekonali, że pod jej wpływem w człowieku zachodzą głębokie zmiany. Kiedy młodzi akceptują odpowiedzi biblijne, ich poszukiwania prawdziwej wiary zostają uwieńczone sukcesem.
[Ilustracja na stronie 12]
Święto religijne przyciągnęło do Paryża tysiące młodych
[Ilustracja na stronie 13]
Światowe Dni Młodzieży w Paryżu — prawdziwe odrodzenie religijne?