PRZYBOCZNY

Hebrajskie słowo szalísz („trzeci mężczyzna”, czyli trzeci wojownik na rydwanie bojowym) w różnych przekładach Biblii bywa oddawane przez: „dowódca”, „tarczownik”, „adiutant”, „giermek” lub właśnie „przyboczny”.

Na niektórych starożytnych płaskorzeźbach przedstawiających „hetyckie” i asyryjskie rydwany bojowe widać trzech mężczyzn: pierwszy powozi, drugi dzierży w ręku miecz, dzidę lub łuk, a trzeci trzyma tarczę. Wprawdzie egipskie wizerunki zazwyczaj nie ukazują rydwanów z trzema osobami, niemniej powyższego określenia użyto w Wyjścia 14:7 w odniesieniu do wojowników faraona walczących na rydwanach. Trzeci wojownik w rydwanie, zazwyczaj ten, który trzymał tarczę, był przybocznym dowódcy. Polskie słowo „przyboczny” znaczy dosłownie „pełniący służbę przy kimś”.

W 1 Królów 9:22 powiedziano, że Salomon nie uczynił niewolnikiem nikogo z synów Izraela, „byli bowiem wojownikami i jego sługami, i jego książętami, i jego przybocznymi oraz dowódcami jego ludzi powożących rydwanami i jego konnicy”. W komentarzu do tego wersetu biblista C. F. Keil napisał, że użyte w nim słowo szaliszím (lm.) można rozumieć jako „przyboczni króla” (Biblischer Commentar über das Alte Testament: Die Bücher der Könige, wyd. 2, Lipsk 1876, s. 117).

Za rządów izraelskiego króla Jehorama Syryjczycy oblegli Samarię, wskutek czego po jakimś czasie zapanował tam głód. Kiedy Elizeusz przepowiedział, że w mieście znowu będzie mnóstwo żywności, jeden z przybocznych króla szydził z tego proroctwa. Zgodnie z zapowiedzią Elizeusza ów człowiek zobaczył spełnienie się tych słów, ale sam nie zjadł ani kęsa ze zdobytych produktów, gdyż w bramie stratowano go na śmierć (2Kl 7:2, 16-20).

Na rozkaz Jehu jego biegacze i przyboczni, a wśród nich zapewne Bidkar, wybili czcicieli Baala (2Kl 9:25; 10:25). Inny przyboczny wymieniony w Biblii, Pekach, zabił izraelskiego króla Pekachiasza i objął po nim tron (2Kl 15:25; zob. Eze 23:15, przyp. w NW).