ODŹWIERNY

W starożytności odźwierni pełnili służbę w różnych miejscach, np. w bramach miast i świątyń, a nawet u wejścia do domu. Odźwierni bram miejskich dbali o zamykanie ich na noc oraz występowali w roli strażników. Czasami inni strażnicy stali na szczycie bramy lub wieży, skąd dobrze widzieli okolicę i mogli zapowiadać, kto zbliża się do miasta. Tacy strażnicy współpracowali z odźwiernym (2Sm 18:24, 26). Odźwierny pełnił bardzo odpowiedzialną funkcję, gdyż od niego w dużej mierze zależało bezpieczeństwo miasta; poza tym pośredniczył między osobami znajdującymi się w mieście i na zewnątrz (2Kl 7:10, 11). Odźwierni króla Aswerusa, którzy planowali zamach na jego życie, zostali też nazwani dworzanami (Est 2:21-23; 6:2).

W świątyni. Na krótko przed śmiercią król Dawid starannie zorganizował służbę lewitów i innych pracowników świątynnych, m.in. odźwiernych, których było 4000. Podzielono ich na oddziały pełniące służbę na zmianę po siedem dni. Zlecono im trzymanie straży w domu Jehowy oraz otwieranie i zamykanie bram w określonych porach (1Kn 9:23-27; 23:1-6). Oprócz stróżowania niektórzy z nich mieli pieczę nad datkami przynoszonymi przez lud do świątyni (2Kl 12:9; 22:4). Kiedy w późniejszym czasie arcykapłan Jehojada namaścił na króla młodziutkiego Jehoasza, ustawił specjalnych strażników przy bramach świątyni, by chronili go przed uzurpatorką Atalią (2Kl 11:4-8). A gdy król Jozjasz usuwał wpływy religii fałszywej, odźwierni pomagali wynosić ze świątyni przedmioty używane w kulcie Baala. Spalono je poza miastem (2Kl 23:4).

Kiedy na ziemi przebywał Jezus Chrystus, w świątyni przebudowanej przez Heroda funkcję odźwiernych i strażników pełnili kapłani i lewici. Oczekiwano od nich czujności — nadzorca (zarządca) Wzgórza Świątynnego obchodził teren i odwiedzał ich o różnych porach, musieli więc stale być w pogotowiu na swych stanowiskach. Inny urzędnik wyznaczał przez losowanie służbę w świątyni. Gdy przyszedł i zapukał do drzwi, strażnik musiał mu otworzyć. Zdarzało się jednak, że spał. Na temat czujności Miszna (Middot 1:2) podaje: „Zarządca Wzgórza Świątynnego obchodził wszystkie straże, niosąc przed sobą płonące pochodnie; jeśli któryś ze strażników nie powstał i nie powiedział: ‚Pokój tobie, zarządco Wzgórza Świątynnego!’, i było widoczne, że zasnął, to bił go laską i miał prawo spalić mu odzienie” (tłum. na ang. H. Danby; zob. też Obj 16:15).

Odźwierni i strażnicy mieli za zadanie chronić świątynię przed złodziejami oraz powstrzymywać od wejścia na jej teren wszelkie osoby nieczyste i niepożądane.

W domach. Za dni apostołów w niektórych domach zatrudniano odźwiernych. Kiedy Piotr, uwolniony z więzienia przez anioła, zapukał do domu Marii, matki Jana Marka, wyszła do niego służąca imieniem Rode (Dz 12:12-14). Odźwierna z domu arcykapłana zapytała Piotra, czy jest jednym z uczniów Chrystusa (Jn 18:17).

Pasterze. W czasach biblijnych pasterze wprowadzali owce na noc do owczarni. Były to niskie, kamienne zagrody z bramą. W takiej zagrodzie przebywały owce jednego lub niekiedy kilku pasterzy, a strzegł ich odźwierny. Najwyraźniej nawiązując do tego zwyczaju, Jezus opowiedział przypowieść, w której wspomniał o odźwiernym, a siebie nazwał nie tylko pasterzem trzody Bożej, ale też drzwiami dla owiec (Jn 10:1-9).

Chrześcijanie. Jezus podkreślał, że chrześcijanie muszą czujnie wypatrywać jego przyjścia w roli wykonawcy wyroków Jehowy. Przyrównał swego naśladowcę do odźwiernego, któremu pan kazał czuwać i wypatrywać jego powrotu z podróży za granicę (Mk 13:33-37; zob. BRAMA; STRAŻNIK).