JOCHEBED

(prawdopodobnie: „Jehowa jest chwałą”).

„Córka Lewiego”, żona Amrama z tego samego plemienia, matka Miriam, Aarona i Mojżesza (Lb 26:59; Wj 6:20). Jochebed miała głęboką wiarę i ufała swemu Bogu, Jehowie. Wbrew rozkazowi faraona nie zabiła swego synka, nazwanego później Mojżeszem, i po trzech miesiącach, gdy już nie mogła dłużej ukrywać go w domu, włożyła go do papirusowej skrzynki, którą umieściła wśród trzcin nad brzegiem Nilu. Chłopca znalazła i adoptowała córka faraona. Sprawy przybrały nawet taki obrót, że Jochebed mogła wykarmić własnego syna. Razem z mężem pilnie wpajała Mojżeszowi i pozostałym dzieciom zasady religii prawdziwej, co ujawniło się w ich późniejszym życiu (Wj 2:1-10).

Według tekstu masoreckiego Jochebed była siostrą Kehata, ojca Amrama; oznaczałoby to, że Amram poślubił swą ciotkę, co w tamtym okresie nie było zabronione (Wj 6:18, 20). Jednakże zdaniem części uczonych Jochebed była nie ciotką, lecz kuzynką Amrama. Pogląd ten potwierdza grecka Septuaginta, a także syryjska Peszitta i tradycja żydowska. W różnych przekładach fragment z Wyjścia 6:20 oddano następująco: „Pojął Amram za żonę Jochabed, siostrę stryjeczną swoją” (Wk), „Jochebed, córkę brata swego ojca” (LXX, Bagster), „Amram poślubił swą kuzynkę Jokabad” (Fenton), „Amram ożenił się ze swą krewną imieniem Jochabed” (Kx). W przekładzie J. B. Rotherhama do wyrażenia „siostrę swego ojca” umieszczono przypis: „Prawdopodobnie po prostu jakaś kobieta z rodziny jego ojca”. Thomas Scott napisał: „Według Septuaginty i tradycji żydowskiej Jochebed była kuzynką, a nie ciotką Amrama” (Explanatory Notes, 1832). Podobnie w komentarzach Adama Clarke’a czytamy: „Najbardziej szanowani krytycy przypuszczają, że Jochebed była cioteczną siostrą Amrama, a nie jego ciotką”. W Liczb 26:59 powiedziano, że Jochebed była „córką Lewiego”, co może oznaczać, że była jego wnuczką, podobnie jak w wielu miejscach Pisma Świętego wnuka nazwano „synem”. Na temat występującego w tym wersecie zwrotu ‛urodziła się Lewiemu’ Ferrar Fenton napisał w swym przekładzie: „Tak oddana myśl w języku hebrajskim nie odnosi się bezpośrednio do Lewiego, lecz do kogoś z jego plemienia. Ze względu na odstęp czasu nie mogło chodzić o dziecko samego Lewiego”.

Jeżeli jednak masorecki tekst Wyjścia 6:20 jest zgodny z faktami, to Jochebed była ciotką, a nie kuzynką Amrama. Przy założeniu, że jej ojcem był Lewi, matką musiała być kobieta młodsza od matki Kehata. W takim wypadku Jochebed — przyrodnia siostra Kehata — rzeczywiście byłaby dla Amrama ciotką.