LACHISZ

Judzkie miasto na obszarze Szefeli (Joz 15:21, 33, 39). Utożsamia się je ze wzgórzem Tall ad-Duwajr (Tel Lachisz), położonym wśród dolin ok. 24 km na zach. od Hebronu. W starożytności miejsce to miało strategiczne znaczenie, gdyż leżało przy głównej drodze łączącej Jerozolimę z Egiptem. W pewnym okresie Lachisz zajmowało powierzchnię ok. 8 ha i mogło liczyć od 6000 do 7500 mieszkańców.

Kiedy Izraelici dokonywali podboju Kanaanu, król Lachisz Jafia i czterej inni królowie zaatakowali miasto Gibeon, które zawarło z Jozuem pokój (Joz 10:1-5). Na prośbę Gibeonitów Izraelici wyruszyli z odsieczą, podejmując całonocny marsz z Gilgal. Z pomocą Jehowy pokonali połączone siły kananejskie, a samych królów uwięzili w jaskini i potem zabili (Joz 10:6-27; 12:11). Później po niecałych dwóch dniach walki zdobyto Lachisz, a jego mieszkańców uśmiercono. Król Gezeru Horam, który pośpieszył temu miastu na pomoc, także został pokonany (Joz 10:31-35).

Część archeologów łączy zdobycie Lachisz przez Izraelitów z grubą warstwą popiołu odkrytą w Tall ad-Duwajr, w której znaleziono m.in. skarabeusza Ramzesa. Ale Biblia nie mówi, iż miasto to zostało spalone tak jak Jerycho (Joz 6:24, 25), Aj (Joz 8:28) czy Chacor (Joz 11:11). W Jozuego 11:13 wskazano, że Izraelici na ogół nie palili „miast, które stały na swych wzgórzach”. Nie ma więc biblijnych dowodów na to, iż owa warstwa popiołu pochodzi z czasów Jozuego, a tym samym nie można na jej podstawie ustalać daty podboju Kanaanu. Warto też zauważyć, że nie wiadomo dokładnie, któremu Ramzesowi należy przypisać odnalezionego skarabeusza. Co najmniej jeden archeolog łączył go z Ramzesem III i sugerował zniszczenie Lachisz przez Filistynów w XII w. p.n.e.

Za panowania Rechoboama (997-981 p.n.e.) Lachisz zostało umocnione (2Kn 11:5-12). Później, ok. 830 r. p.n.e., uciekł tam przed spiskowcami król Amacjasz, ale wysłano za nim pościg i go zabito (2Kl 14:19; 2Kn 25:27).

Oblężone przez Sancheriba. W r. 732 p.n.e. Lachisz obległ król asyryjski Sancherib. Stamtąd posłał do Jerozolimy rabszaka, tartana i rabsarisa z potężnym wojskiem, by zmusili króla Ezechiasza do poddania się. Poprzez rabszaka, swego głównego rzecznika, rzucił Jehowie wyzwanie, a później wyprawił posłańców z listami zawierającymi dalsze obelgi i groźby, mające skłonić Ezechiasza do kapitulacji. Odpowiadając na to wyzwanie, Jehowa Bóg posłał swego anioła, który w ciągu jednej nocy zgładził 185 000 wojowników asyryjskich (2Kl 18:14, 17-35; 19:8-13, 32-35; Iz 36:1-20; 37:8-13, 33-36).

Oblężenie Lachisz ukazano na płaskorzeźbie z pałacu Sancheriba w Niniwie. Widać na niej, że miasto było otoczone podwójnym murem z wieżami w regularnych odstępach, a pobliskie wzgórza obfitowały w palmy, winorośl i figowce. Scenie, na której widać, jak Sancherib odbiera łupy z Lachisz, towarzyszy następująca inskrypcja: „Sennacheryb, król świata, władca Asyrii, zasiada na tronie-nîmedu i dokonuje przeglądu łupów [zabranych] z Lakisz [La-ki-su]” (Encyklopedia biblijna, Vocatio, Warszawa 1999, s. 653).

Zdobyte przez Babilończyków. Gdy Babilończycy pod wodzą Nebukadneccara najechali Judę (609-607 p.n.e.), Lachisz i Azeka były dwoma ostatnimi z warownych miast, które zostały zdobyte przed upadkiem Jerozolimy (Jer 34:6, 7). Z tego okresu prawdopodobnie pochodzą tzw. listy z Lakisz (zapisane na glinianych skorupach; 18 takich tekstów znaleziono w Tall ad-Duwajr w r. 1935, a 3 kolejne w r. 1938). Jeden z nich, będący najwyraźniej meldunkiem z posterunku skierowanym do dowódcy wojskowego Lachisz, brzmi: „Patrzymy na sygnały z Lakisz według rozkazów, które mój pan wydał, ponieważ nie możemy już dostrzec sygnałów z Azeka”. Notatka ta sugeruje, że Azeka upadła i dlatego nie ma już stamtąd żadnych sygnałów. Co ciekawe, niemal wszystkie czytelne listy zawierają zwrot: „Niech Jahwe sprawi, by pan mój usłyszał wiadomość o pokoju!” Wynika stąd, że powszechnie posługiwano się wtedy imieniem Bożym (S. Gądecki, Archeologia biblijna, Gniezno 1994, t. 1, s. 338).

Po 70-letnim okresie spustoszenia Judy i Jerozolimy Lachisz zostało ponownie zasiedlone przez powracających wygnańców żydowskich (Neh 11:25, 30).

Prorocza wzmianka. W Micheasza 1:13 skierowano do Lachisz proroczą wypowiedź: „Zaprzęgnij rydwan w rumaki, mieszkanko Lachisz. Była ona początkiem grzechu dla córy syjońskiej, bo w tobie znaleziono bunty Izraela”. Słowa te stanowią część orędzia zapowiadającego porażkę i sugerują, by Lachisz przygotowało się do walki. Pismo Święte nigdzie indziej nie wspomina o „grzechu” Lachisz. Niewykluczone, że w mieście tym narodziła się jakaś forma bałwochwalstwa praktykowana w Jerozolimie. Ale ów grzech mógł też mieć związek z poleganiem na koniach i rydwanach, które być może sprowadzano do Lachisz z Egiptu.