MENACHEM

(„pocieszyciel”).

Syn Gadiego, panujący nad Izraelem przez 10 lat, od ok. 790 r. p.n.e. Kiedy Menachem się dowiedział, że Szallum zamordował króla Zachariasza, wyruszył z Tircy do Samarii, zgładził zabójcę i przejął władzę. Najwyraźniej w początkach swych rządów zniszczył Tifsach „oraz wszystko, co w nim było, a także jego terytorium począwszy od Tircy, gdyż mu nie otworzono”. Zapewne miasto zwlekało z otwarciem przed nim swej bramy (LXX, Sy, Vg). Mieszkańców potraktowano bardzo surowo: „Wszystkie jego brzemienne kobiety porozpruwał” (2Kl 15:10, 13-17).

Menachem robił to, co złe w oczach Jehowy. Popierał kult cielca i nie porzucił grzechów Jeroboama, pierwszego władcy dziesięcioplemiennego królestwa. Kiedy król asyryjski Pul (Tiglat-Pileser III) najechał Izrael, Menachem musiał mu zapłacić „tysiąc talentów srebra” (6 606 000 dolarów). Potrzebną sumę zebrał przez nałożenie na każdego ‛dzielnego mocarza’ izraelskiego podatku w wysokości 50 sykli srebra. Ponieważ talent srebra to mniej więcej 3000 sykli, na daninę złożyło się ok. 60 000 osób. „Chcąc utwierdzić królestwo w swoim ręku”, Menachem przekazał haracz królowi Asyrii, „żeby jego ręce były z nim”. Po otrzymaniu haraczu Pul wycofał się z kraju (2Kl 15:19, 20).

W pewnej inskrypcji król asyryjski Tiglat-Pileser III twierdzi, że dostał daninę od różnych królów, wśród których wymienia właśnie „Menachema z Samarii” (Me-ni-hi-im-me ^alSa-me-ri-na-a-a), króla Syrii Rezona (Ra-hi-a-nu) oraz Chirama (Hi-ru-um-mu), króla Tyru (nie mylić z Chiramem z czasów Dawida) (Ancient Near Eastern Texts, red. J. Pritchard, 1974, ss. 282, 283; zob. J. A. Thompson, Biblia i archeologia, Warszawa 1965, s. 97). Menachem umarł ok. 781 r. p.n.e., po czym na tronie Izraela zasiadł jego syn Pekachiasz (2Kl 15:22).