PIEC

Urządzenie przeznaczone do 1) pieczenia żywności, 2) wytapiania metali z rud, 3) topienia metali przed wykonaniem odlewu lub podgrzewania ich w procesie wykuwania, 4) wypalania ceramiki.

Piece do pieczenia żywności. W starożytnym Izraelu oraz innych krajach używano różnych pieców (ILUSTRACJA, t. 2, s. 952). Jeszcze do niedawna na Bliskim Wschodzie były popularne piece wkopane w ziemię. Niektóre z nich miały od 1,5 do 1,8 m głębokości i prawie 1 m średnicy. W takim piecu można było upiec całą owcę, wieszając ją nad gorącymi kamieniami lub węglami.

Znany w czasach biblijnych piec w kształcie misy zapewne przypominał naczynie używane w dzisiejszych czasach przez palestyńskich chłopów. Na małych kamieniach kładzie się chleb, po czym przykrywa się go dużą glinianą misą odwróconą do góry dnem. Temperaturę potrzebną do pieczenia uzyskuje się przez obsypanie misy z zewnątrz żarem.

W każdym hebrajskim domu zapewne znajdował się przenośny piec w kształcie dzbana, do dziś używany w Palestynie. Było to duże gliniane naczynie, wysokości ok. 90 cm, z otworem u góry i szerszą dolną częścią. Wewnątrz rozpalano drewno lub trawę, a popiół usuwano przez przeznaczony do tego otwór. Piec od góry przykrywano, a gdy się rozgrzał, do jego ścianek (na zewnątrz lub wewnątrz) przyklejano placki. Upieczony w ten sposób chleb był bardzo cienki.

Archeolodzy odnaleźli też wiele pieców z jamą wykopaną w ziemi. Najwyraźniej była to ulepszona wersja pieca w kształcie dzbana. Wnętrze pieca i zwężające się górne partie były wylepione z gliny. Palenisko znajdowało się wewnątrz. Figurki i malowidła odnalezione w Egipcie wskazują, że w tamtym kraju ciasto układano na zewnętrznych ściankach pieca. Jako opału Hebrajczycy mogli używać gałązek i trawy (por. Mt 6:30). W takich piecach można też było opiekać mięso.

Co ciekawe, piece używane obecnie w palestyńskich wsiach niewiele się różnią od tych odkopanych w ruinach lub ukazanych na asyryjskich oraz egipskich płaskorzeźbach i malowidłach. W starożytnej Chaldei piece ustawiano na dziedzińcach domostw i również współcześnie można je zobaczyć w małych piekarniach usytuowanych na podwórzach gospodarstw, choć niekiedy są skupione w jednej części wioski. Wciąż spotyka się też duże piece przeznaczone do wspólnego użytku.

W Egipcie piece były popularne zarówno wśród Izraelitów, jak i Egipcjan. Dlatego w związku z drugą plagą wspomniano, że żaby wchodziły nawet do pieców i w dzieże (Wj 8:3).

W czasie odbudowy murów Jerozolimy pod kierownictwem Nehemiasza naprawiono też Wieżę Pieców Piekarskich (Neh 3:11; 12:38). Nie wiadomo, skąd się wzięła ta nazwa, ale niektórzy uważają, że w pobliżu tej wieży znajdowały się piece zawodowych piekarzy.

Piece metalurgiczne i garncarskie. W czasach biblijnych piece o takim przeznaczeniu wykonywano z cegły lub kamienia. Okrągłe piece do wytopu miedzi, pochodzące prawdopodobnie z okresu sędziów, odkryto w Tall Kasila, na pn. przedmieściach Tel Awiwu-Jaffy, oraz w Tall Dżamma (Tel Gamma), na pd. od Gazy. Piece te miały długie ceglane ciągi doprowadzające powietrze do komory ogniowej. Wewnątrz pieca, na popiołach paleniska były ułożone kamienne płyty, na których stawiano gliniane tygle z miedzią.

Kiedy trzej wierni towarzysze Daniela nie pokłonili się złotemu posągowi, król Nebukadneccar kazał ich wrzucić do rozpalonego pieca (Dn 3). Sprawozdanie biblijne nie podaje, czy był to piec zbudowany specjalnie w takim celu, czy też normalnie miał jakieś zwykłe zastosowanie.

Znaczenie przenośne. W Kapłańskiej 26:26 zanotowano następującą zapowiedź Jehowy: „Gdy połamię wam drążki, na których wiszą okrągłe chleby, dziesięć kobiet będzie piec wasz chleb tylko w jednym piecu i wydawać wasz chleb według wagi; i będziecie jedli, ale się nie nasycicie”. Zazwyczaj każda kobieta potrzebowała własnego pieca do codziennego wypieku chleba. Ale wypowiedź ta wskazywała na nadejście czasu, gdy wskutek braku żywności jeden piec miał wystarczyć aż dziesięciu kobietom. A w Ozeasza 7:4-7 do pieca piekarskiego przyrównano cudzołożnych Izraelitów, najwyraźniej ze względu na płonące w nich niegodziwe żądze.

Egipt, w którym Izraelici nosili ciężkie jarzmo niewoli, nazwano piecem do wytopu żelaza (Pwt 4:20). A wylanie gniewu Bożego na dom izraelski przyrównano do topienia metalu w piecu (Eze 22:18-22). Inne przykłady użycia tego słowa w przenośniach i porównaniach można znaleźć w Przysłów 17:3; 27:21 i w Psalmie 12:6 („piec hutniczy”) (zob. PIEC DO WYPALANIA; RAFINACJA, RAFINER).