Księga ścisłych dat historycznych

1. Jakie fakty możemy osobiście ustalić w czasie i przestrzeni?

JEST rzeczą oczywistą, że jasno sobie zdajemy sprawę z tego, gdzie się w tej chwili znajdujemy; niewątpliwie wiemy również, jak się znaleźliśmy w tym miejscu. Jesteśmy także zupełnie świadomi, ile czasu upłynęło od jakichś wydarzeń, które przeżywaliśmy osobiście. Wiemy na przykład, gdzie byliśmy i co robiliśmy godzinę temu, wczoraj, czy też przed tygodniem. Większość z nas wie, ile ma lat, i umiemy z dość dużą dokładnością powiązać z sobą ważniejsze wydarzenia, jakie zaszły za naszego życia.

2, 3. Jakie ważne pytania wyłaniają się w związku z minionymi wydarzeniami historycznymi?

² Co jednak wypada powiedzieć o odległej przeszłości sprzed okresu naszego życia? Co wiemy o datach i wydarzeniach, których nie przeżywaliśmy osobiście? Czy znamy na przykład rok urodzenia Jezusa lub — co ważniejsze — datę jego śmierci? A był on przecież największym z ludzi, jacy chodzili po ziemi! Czy wiemy, w którym roku Babilończycy zburzyli Jeruzalem? A właśnie ta data jest bardzo ważna, jeśli masz zrozumieć, czytelniku, dlaczego pewne wydarzenia mają miejsce za naszych dni. Gdzie znajdujesz się teraz w strumieniu czasu? Czy wiadomo tobie, że upłynie zaledwie sześć lat od chwili obecnej, a skończy się szósty tysiąc lat od czasu stworzenia Adama? Czy wiesz, czego się powinieneś spodziewać po roku 1975, jeżeli do niego dożyjesz?

³ Są to z pewnością pytania ważne i ciekawe, ale gdzie można znaleźć rzetelne odpowiedzi? Skoro ścisły związek z tymi sprawami mają wydarzenia, które się działy na długo przed naszym urodzeniem, to jak poznamy odpowiednie fakty? Na jakich dokumentach z przeszłości możemy polegać, uznając je za ścisłe i wiarogodne?

4. Co powinno stanowić dla nas zachętę w szukaniu odpowiedzi na te pytania?

⁴ Szczery poszukiwacz prawdy nie powinien rezygnować z wykrycia odpowiedzi na te pytania, sądząc, że jest to przedsięwzięcie beznadziejne. W istocie rzeczy ma przecież do dyspozycji najstarszą księgę historyczną, a co ważniejsze — księgę, którą można darzyć pełnym zaufaniem, na której można polegać, słusznie uważając ją za najwyższy autorytet. Na podstawie danych w niej zawartych można mierzyć i oceniać wszelkie inne świadectwa. Szczęśliwie się składa, że ów dokument historyczny jest obecnie przetłumaczony na język zrozumiały dla badacza. Księgą tą jest Biblia, natchnione i święte Słowo Jehowy Boga. Tylko Jehowa zna zarówno koniec jak, jak i początek. — Izaj. 46:10.

5. Jaką wartość ma Biblia jako księga historyczna?

⁵ Historycy świeccy, którzy badają odległe czasy, by nam odtworzyć, co działo się w zamierzchłej przeszłości, ale którzy pogardliwie ignorują zapiski biblijne, zmuszeni są do wypełnienia luk między szczupłymi i fragmentarycznymi znaleziskami archeologicznymi wątpliwej wartości tradycjami, fantastycznymi obliczeniami i zwykłymi domysłami. Z drugiej strony rzetelni badacze, a takich jest wielu, uznają prawdziwą wartość Biblii jako bezspornego świadectwa, potwierdzanego przez wszystkie stopniowo odkopywane znaleziska. Poddana próbie Biblia potrafiła dowieść, że istotnie ma wartość najbardziej kompletnego sprawozdania o wydarzeniach z czasów starożytnych i że zawiera niezawodnie dokładne informacje. Zatem wyposażenie w tę księgę ścisłych dat historycznych, umożliwia nam bez większych trudności obliczenie czasu dzielącego nas od chwili stworzenia Adama, jak również wypełnienie luk historii świeckiej takimi danymi, które się nie dadzą podważyć. Co więcej, możemy to uczynić szybko niewielkim nakładem wysiłku.

ZMIANY W RACHUBIE CZASU

6. Kiedy wprowadzono obecny kalendarz i jaki jest stopień jego dokładności?

⁶ Obecnie mierzymy czas za pomocą tak zwanego kalendarza gregoriańskiego, ale ten miernik nie istnieje jeszcze nawet 400 lat. W roku 1582 papież Grzegorz XIII zniósł poprzednio obowiązujący kalendarz juliański, który do tamtej pory zdążył odsunąć się od rzeczywistych wskazań słońca o dziesięć dni. Dla skorygowania tej nieścisłości papież zarządził opuszczenie dziesięciu dni z miesiąca października. Dzień 5 października policzono od razu za 15 października roku 1582. Kalendarz będący aktualnie w użyciu jest tak dokładny, że między nim a prawdziwym rokiem słonecznym zachodzi rozbieżność wynosząca zaledwie około 26,3 sekundy i różnica ta wzrasta w bardzo małym stopniu, bo tylko o 0,53 sekundy na każde stulecie. Stanowi to mniej niż dziewięć minut różnicy na każde sto tysięcy lat, mniej niż dzień na szesnaście milionów lat.

7. Kiedy wszedł w użycie kalendarz juliański i jaką nieścisłość wtedy skorygowano?

⁷ Kalendarz juliański, wyparty przez kalendarz gregoriański, został wprowadzony przez Juliusza Cezara w roku 46 przed naszą erą, który wtedy otrzymał miano „roku zamieszania”. Stało się tak, ponieważ starsze kalendarze, będące do owego czasu w użyciu, wyprzedziły bieg słońca już o jakieś trzy miesiące; wskutek tego trzeba było rok 46 p.n.e. z konieczności przedłużyć do 445 dni, aby słońce, mówiąc obrazowo, mogło dogonić kalendarz.

8. W jaki sposób datowano wydarzenia biblijne, i jaki problem nastręcza powiązanie ich z obecnym kalendarzem?

⁸ Gdyby wydarzenia zanotowane w Biblii były datowane po prostu według kalendarza juliańskiego lub nawet według innych kalendarzy, którymi się posługiwano przed jego wprowadzeniem, wówczas przeliczenie takich danych na daty według kalendarza gregoriańskiego nie nastręczałoby specjalnych trudności. Tak jednak nie jest, Biblia zawiera zapiski dotyczące poszczególnych, często oderwanych od siebie okresów i wydarzeń, datowanych według swoistego sposobu, przy czym każda z tych metod jest niezależna od drugiej. Czasem fakty podawane są w odniesieniu do początku panowania tego czy innego króla (Neh. 2:1; Estery 1:1-3; Dan. 9:1, 2; Łuk. 3:1), wielkiego zwycięstwa czy też klęski wybitnego narodu (1 Król. 6:1; Ezech. 1:1, 2; 8:1; 20:1; 40:1), niekiedy również w odniesieniu do jakiegoś niezwykłego wydarzenia, takiego jak potop za dni Noego. (1 Mojż. 9:28, 29) Trudność polega więc na ustaleniu, kiedy dane wydarzenia biblijne miały miejsce, jeśli mierzyć czas według kalendarza obecnie będącego w użyciu.

9, 10. (a) Jak można zobrazować powyższy problem? (b) Co przede wszystkim powinien uczynić wędrowiec, aby rozwiązać zadanie?

⁹ Powyższy problem można zilustrować za pomocą następującego zdarzenia: Pewien turysta z kontynentu europejskiego postanowił zwiedzić okolicę o historycznym znaczeniu na Wyspach Brytyjskich. Wyszedł rankiem ze schroniska i powoli wędrował przez las, zatrzymując się po drodze na krótko w szczególnie uroczych miejscach i przy cienistych sadzawkach. Po południu w pewnej chwili przeszedł przez strumień i podążył ścieżką, która go zaprowadziła aż na drugą stronę góry. Kiedy dzień zaczął się chylić ku końcowi, przyszło mu na myśl pytanie, jak też daleko zaszedł. Przypomniał sobie, że początkowo widział drogowskazy, na których dokładnie określono w stopach odległości między poszczególnymi miejscami, w których się zatrzymywał; lecz za mostkiem na strumieniu nie ujrzał już żadnego drogowskazu.

¹⁰ Aby się dowiedzieć, jak daleko zaszedł, naszemu turyście nie wystarczy powrócić i przeliczyć ze stóp na metry długości tych odcinków wędrówki, które podano na tablicach. Musiałby przede wszystkim określić odległość od punktu, w którym się obecnie znajduje, poprzez górę i most do ostatniego znaku drogowego. Skoro ustali ten dystans, obliczenie reszty będzie już stosunkowo łatwe, oczywiście pod warunkiem, że zaufa danym umieszczonym na drogowskazach.

11. (a) Od czego więc należy zacząć, aby się dowiedzieć, dokąd zaszliśmy ścieżką czasu? (b) Co należy rozumieć przez „datę absolutną”, i jaką wartość ma taka data?

¹¹ Tak samo przy określaniu, gdzie ludzkość znajduje się teraz w strumieniu czasu, nie rozwiąże problemu po prostu przeliczenie starożytnych kalendarzy na systemy dzisiejsze. Trzeba najpierw zmierzyć wstęgę czasu ciągnącą się przez odstęp, który oddziela współczesność od starożytnych zapisków biblijnych, i dojść do jakiegoś stałego punktu dziejowego, do dobrze ustalonej daty w przeszłości albo — jeśli kto woli tak mówić — do daty absolutnej. Musi to być data, w której wydarzenia biblijne zbiegają się z historią świecką, przy czym dzisiejsze metody mierzenia czasu muszą ją określać jak najbardziej zgodnie. Z chwilą podania takiej daty według terminologii kalendarza gregoriańskiego dowiemy się, ile czasu upłynęło od tamtej pory i gdzie się obecnie znajdujemy. Następnie od tego punktu kluczowego można już mierzyć zarówno w przód, jak i wstecz, obliczając daty innych wydarzeń z historii biblijnej, nawet jeśli były one pierwotnie podawane według zupełnie odmiennego systemu.

DATA ABSOLUTNA — ROK 539 P.N.E.

12. Jaka istnieje data absolutna, związana z zajęciem Babilonu przez Cyrusa?

¹² Do takich zdarzeń, których data ustalona jest z absolutną pewnością, należą wypadki opisane w piątym rozdziale proroctwa Daniela, wierszach od pierwszego do trzydziestego pierwszego. Chodzi tu o czas, kiedy Medowie i Persowie pod wodzą Cyrusa Wielkiego opanowali miasto Babilon i przerywając osławioną ucztę Balsazara obalili trzecie z kolejnych mocarstw światowych. Według kalendarza gregoriańskiego był wtedy rok 539 p.n.e., cztery lata po zapoczątkowaniu ery buddyjskiej w Indiach.

13, 14. Na jakim ważnym znalezisku opiera się ustalanie upadku Babilonu na rok 539 p.n.e.?

¹³ Fakt, że właśnie w roku 539 p.n.e. miało miejsce owo historyczne wydarzenie, ustalono na podstawie dokumentu kamiennego, który znany jest pod nazwą Kroniki Nabonida (Nabunaida). Ważne to znalezisko odkopano w roku 1879 w ruinach położonych w pobliżu Bagdadu, a obecnie przechowuje się je w zbiorach Muzeum Brytyjskiego. Przekład treści tego dokumentu opublikował Sidney Smith w dziele zatytułowanym Babylonian Historical Texts Relating to the Capture and Downfall of Babylon (Historyczne teksty babilońskie dotyczące zdobycia i upadku Babilonu), wydanym w roku 1924 w Londynie. A oto jego fragment:

¹⁴ „W miesiącu Taszritu [odpowiedniku siódmego miesiąca w kalendarzu hebrajskim, Tiszri], kiedy Cyrus natarł na wojsko akkadyjskie w Opis nad Tygrysem, mieszkańcy Akkadu podnieśli bunt, lecz on [Nabonid] zmasakrował zaskoczonych mieszkańców. Czternastego dnia bez walki zostało opanowane Sippar. Nabonid zbiegł. Szesnastego dnia [11-12 października roku 539 p.n.e. według kalendarza juliańskiego lub 5-6 października według gregoriańskiego] Gobryas (Ugbaru), gubernator Gutium, na czele wojsk Cyrusa bez walki wkroczył do Babilonu. Później schwytano Nabonida w Babilonie, kiedy (tam) powrócił. (...) W miesiącu Arahszamnu [odpowiedniku ósmego miesiąca w kalendarzu hebrajskim, Marcheszwana], w trzecim jego dniu [28-29 października według kalendarza juliańskiego], Cyrus osobiście zajechał do Babilonu drogą wysłaną zielonymi gałęźmi — w mieście ogłoszono ‚stan pokoju’ (sulmu).” — James B. Pritchard: Ancient Near Eastern Texts Relating to the Old Testament (Starożytne teksty bliskowschodnie a Stary Testament) Princenton, rok 1955; strona 306.

15, 16. Co tłumaczy fakt, że Kronika Nabonida nie wymienia Balsazara w bezpośrednim związku z upadkiem Babilonu?

¹⁵ Zauważmy, że Kronika Nabonida podaje dokładnie szczegóły co do czasu, w którym się rozegrały powyższe wydarzenia. Uczonym wyposażonym w wiedzę z zakresu astronomii dane te umożliwiają odpowiednie obliczenia, które z kolei pozwalają podać właściwe daty w terminologii kalendarza juliańskiego lub gregoriańskiego. Powstaje kwestia, dlaczego omawiana Kronika nie wymienia Balsazara w bezpośrednim związku ze zdobyciem Babilonu przez Cyrusa. Kwestię tę ciekawie wyjaśnia, i zarazem potwierdza rok 539, profesor Jack Finegan w dziele zatytułowanym Light from the Ancient Past (Światło z odległej starożytności), wydanym w roku 1959, na stronach 227-229:

¹⁶ „Nabunaid (Nabonid) dzielił władzę królewską ze swym najstarszym synem, Belszazarem (Balsazarem). W inskrypcjach babilońskich Belszazar nazywany bywa następcą tronu. (...) Skoro więc Belszazar rzeczywiście był w Babilonie współwładcą i zapewne piastował te funkcję do samego końca, księga Daniela (5:30) słusznie przedstawia go jako ostatniego króla Babilonu. Babilon wpadł w ręce Cyrusa Persa w siedemnastym roku panowania Nabunaida. Dokładne dane co do tego podaje Kronika Nabunaida. W czternastym dniu miesiąca Taszritu, czyli dnia 10 października roku 539 przed Chr., oddziały perskie zajęły Sippar; w dniu szesnastym, czyli 12 października, ‚wojska Cyrusa bez walki wkroczyły do Babilonu’, a w trzecim dniu miesiąca Arahszamnu, czyli 29 października, odbył się wjazd do miasta samego Cyrusa.”

17. Jakie dalsze autorytety potwierdzają dzień, miesiąc i rok upadku Babilonu?

¹⁷ Inni badacze podają: „Kronika Nabunaida (...) stwierdza, że Sippar padł pod naporem sił perskich VII/14/17a (10 października roku 539)b, że Babilon padł VII/16/17 (12 października) i że Cyrus wkroczył do Babilonu VIII/3/17c (29 października). Ustala to koniec panowania Nabunaida i początek rządów Cyrusa. Rzecz interesująca, że ostatni dokument datowany według panowania Nabunaida to tabliczka pochodząca z Uruk, która nosi datę o jeden dzień późniejszą niż zajęcie Babilonu przez Cyrusa. Wiadomość o jego zdobyciu widocznie nie dotarła od razu do tego miasta, położonego w odległości jakichś 200 kilometrów na południe.” — Brown University Studies, tom XIX; Parker i Dubberstein: Babylonian Chronology 626 B.C. — A.D. 75, rok 1956, strona 13.

18. (a) Jaką datę potwierdza zgodnie przeszło dwudziestu przytoczonych tu autorów, historyków i komentatorów? (b) Czy tę zgodność osiągnięto dopiero niedawno?

¹⁸ Uznane autorytety współczesne przyjmują bez zastrzeżeń, że Cyrus Wielki opanował Babilon w roku 539 p.n.e. W uzupełnieniu powyższych cytatów podajmy niżej jeszcze szereg dalszych wyjątków z książek historycznych, aby ukazać, jak na ten temat wypowiadają się autorzy czy to ogólnych wydawnictw informacyjnych, w rodzaju encyklopedii, czy też szczegółowych opracowań.d Poniższe krótkie przytoczenia dowodzą również, że nie jest to data podawana od niedawna, lecz gruntownie zbadana i ogólnie przyjęta już co najmniej od sześćdziesięciu lat.

„Cyrus wkroczył do Babilonu w roku 539 przed Chr.” („Encyclopaedia Britannica”, 1946, tom 2; strona 852.) „Kiedy Cyrus pokonał armię Nabonida, Babilon w październiku 539 roku bez oporu poddał się dowódcy perskiemu Gabryasowi.” — Tamże, tom 6; str. 930.

„W roku 539 przed Chr. Babilon bez walki dostał się w ręce Cyrusa Wielkiego, Persa z dynastii królewskiej Achemenidów.” — „The Encyclopedia Americana”, 1956 tom III; str. 9.

„Babilon został zdobyty przez Cyrusa w roku 539 przed Chr.” — Yale Oriental Series — Researches — tom XV, 1929; Dougherty: „Nabonidus and Belshazzar”, str. 46.

„Persowie zawładnęli miastem w roku 539 przed Chr.” („The World Book Encyclopedia”, 1966, tom 2; str. 10.) „W roku 539 przed Chr. Persowie pokonali Babilonię.” (Tamże, str. 13). „Nabonid, ostatni król Chaldejskiej Babilonii, panował od roku 555 do 539 przed Chr.” — Tamże, str. 193.

„Upadek Lidii dał Persom możliwość zaatakowania Babilonii. Zdobycie tego kraju okazało się nadspodziewanie łatwe. W roku 539 przed Chr. wielkie miasto Babilon otworzyło swoje bramy wojskom perskim.” — Hutton Webster: „Ancient History”, 1913; str. 64.

„W roku 539 przed Chr. Cyrus zdobył również sam Babilon.” — W. L. Westermann: „The Story of the Ancient Nations”, 1912; str. 73.

„W roku 539 przed Chr. Cyrus wyruszył jednak na podbój Babilonii. (...) Sippar zostało zajęte bez przelewu krwi, a w dwa dni później przednie straże armii Cyrusa wkroczyły do Babilonu.” — F. K. Sanders; „History of the Hebrews”, 1914; str. 230.

„Nie wydaje się, żeby upłynęło dużo czasu od jego [Nabuchodonozora] śmierci do upadku imperium chaldejskiego pod naporem energicznie nacierającego Cyrusa w roku 539.” — W. F. Albright: „The Biblical period”; przedruk z książki Louisa Finkelsteina pt. „The Jews, Their History, Culture and Religion”, 1955; str. 49.

„Cyrus wkroczył do Babilonu 29 października roku 539 przed Chr., przedstawiając się w roli oswobodziciela ludu.” — „The Zondervan pictorial Bible Dictionary”, 1965, str. 193; zobacz także strony 93, 104, 198, 569.

„Nabuchodonozor zabezpieczył Babilon ogromnymi murami, lecz kiedy wojsko Belszazara zostało pobite, miasto w roku 539 przed Chr. poddało się bez większego oporu.” — Reither: „World History at a Clance”, 1942; str. 28, 29.

„Kiedy imperium nowobabilońskie rozpadało się pod ciosami Persów, Babilon w roku 539 przed Chr. bez oporu otworzył swe bramy Cyrusowi.” — „The Interpreter’s Dictionary of the Bible”, 1962; str. 335.

„W siedemnastym roku panowania Nabonida (rok 539 przed Chr.) Cyrus zdobył Babilon.” — Fallows: „The Popular and Critical Bible Encyclopaedia and Scriptural Dictionary”, 1913, tom 1; str. 207.

„W roku 539 przed Chr. Cyrus Wielki sprowadził Babilonię do rzędu pozostałych państw, które podbił i scalił z magiczną wprost łatwością i sprawnością.” — „A New Standard Bible Dictionary”, 1926; str. 91.

„Miasto [Babilon] zostało zajęte przez zaskoczenie w roku 539 przed Chr.” — Peloubet: „The Universal Bible Dictionary”, 1912; str. 69.

„Rok 539 przed Chr. oznaczał załamanie się hegemonii semickiej na starożytnym Wschodzie i początek przewagi Aryjczyków, która trwała co najmniej tysiąc lat. Zdobycie Babilonu przez Cyrusa stworzyło podwaliny wszystkich późniejszych wydarzeń pod rządami Greków i Rzymian.” — Whitcomb: „Darius the Mede”, 1959; Wprowadzenie, str. 2.

„Cyrus w roku 539 przed Chr. zdobył również Babilon, stając się tym samym panem Mezopotamii i Syrii.” — Hayes i Moon, „Ancient and Medieval History”, 1930; str. 92.

„Ostatnim królem Babilonu był (...) Nabonid (Nabunaid, 555-539 przed Chr.).” — „The Catholic Encyclopedia”, 1907, tom 2; str. 184.

„Imperium chaldejskie ze stolicą w Babilonie (drugie imperium babilońskie) trwało (...) do roku 539 przed Chr., kiedy zaatakowane przez Cyrusa uległo rozpadowi.” — H. G. Wells: „The Outline of History”, — 1921; str. 140.

„W roku 539 Cyrus zdobywa miasto Babilon. Babilonia staje się prowincją imperium perskiego.” — „Bibel Lexikon”, praca zbiorowa pod redakcją Herberta Haaga, wydana w Szwajcarii w roku 1951; zobacz stronę 150 pod hasłem: „Babilonia”.

„Zdobyty przez Cyrusa I w 539 r. był odtąd Babilon stolicą satrapii perskiej.” („Podręczna encyklopedia biblijna”, Poznań, 1959, tom I; str. 128.) „Po zajęciu Babilonu w r. 539 imperium Achemenidów obejmowało obszary Azji od Indii do Morza Śródziemnego.” — Tamże, str. 246.

„W przeciągu krótkiego czasu rozegrały się ważne wydarzenia, związane ściśle z historią biblijną: upadek Niniwy (...), zdobycie Babilonu (539), powrót Żydów z wygnania.” (Andre Parrot, „Biblia i starożytny świat”, Pax, 1968; str. 41.)

„W dwa dni po zajęciu Sippar, gdzie schronił się Nabonid, armia perska stanęła pod murami Babilonu 16 Teszri (październik — listopad) 539 roku. Miasto upadło.” — Tamże, str. 62.

Upadek Babilonu w roku 539 p.n.e, potwierdza także „Wielka encyklopedia powszechna”, PWN, 1966, tom 7, str. 572, i „Mała encyklopedia powszechna”, PWN, 1959, str. 61.

19. Ile więc lat upłynęło już od zdobycia Babilonu przez Persów?

¹⁹ Posiadając tak dokładnie ustalony i przez wielu uczonych uznawany punkt oparcia, jak rok 539 p.n.e., możemy z dużą pewnością określić, gdzie się obecnie znajdujemy w stosunku do upadku Babilonu sprzed dwudziestu pięciu wieków. W dniu 6 października 1968 roku minęło dokładnie 2506 lat od chwili obalenia tamtej trzeciej z kolejnych potęg światowych.e W tej sytuacji całkiem ściśle można osadzić w czasie również inne ważne wydarzenia, sięgające dalej w przeszłość niż rok 539 p.n.e. Jeżeli przy tym za aktualne przyjmiemy dane zamieszczone w Biblii, to zadanie tego rodzaju nie sprawi większych trudności, a ponadto unikniemy kilku wprowadzających w błąd pułapek, w które wpadli trzymający się tradycji rachmistrze nominalnego chrześcijaństwa.

JERUZALEM ZBURZONE W ROKU 607 P.N.E.

20. (a) Czy imię „Dariusz” pojawia się w ówczesnych napisach klinowych? (b) Czego mimo to jesteśmy pewni?

²⁰ Ludzie wierzący w Jehowę, Boga proroka Daniela, nie uzależniają swego zaufania do historycznej ścisłości Biblii od poparcia ze strony niekompletnych, niedoskonałych i nienatchnionych albo zgoła jeszcze nie odkrytych dokumentów świeckich. Toteż sama ta okoliczność, że w dotychczas znalezionych pogańskich napisach klinowych nigdzie nie napotkano imienia „Dariusz”, w najmniejszej mierze nie podważa prawdziwości świadectwa biblijnego. Fakty historyczne opisane pod natchnieniem Bożym są niedwuznaczne: „Tejże nocy zabity został Baltazar [Belszazar, NW], król chaldejski, a Dariusz Med nastąpił na królestwo, gdy miał sześćdziesiąt dwa lata.” (Dan. 5:30, 31, Wk) Niektórzy badacze są zdania — a ich argumenty wydają się dosyć mocne — że Dariusz to nie kto inny jak Gubaru, namiestnik Cyrusa, który wraz z nim wkroczył do Babilonu i urzędując w tym mieście nawet mianował gubernatorów.f Daniel jednak kilka razy wspomina o Dariuszu Medzie i nie nazywa go namiestnikiem, lecz królem; czyni tak również przy bezpośrednim zwracaniu się do niego. — Dan. 6:1, 6-9, 12-25.

21. Jakiego nadzwyczaj radosnego odkrycia dokonał Daniel w pierwszym roku panowania Dariusza?

²¹ W okresie niewielu miesięcy, kiedy na tronie zasiadał Dariusz, prorok Daniel dokonał zadziwiającego odkrycia chronologicznego: „Roku pierwszego Dariusza, syna Aswerusa, z rodu Medów, który panował nad królestwem chaldejskim, roku pierwszego królestwa jego ja Daniel zrozumiałem w księgach liczbę lat, o której stała się mowa Pańska do Jeremiasza proroka, aby się wypełniło siedemdziesiąt lat spustoszenia Jeruzalem.” (Dan. 9:1, 2, Wk) Nie ulega wątpliwości, że Danielowi mocno cisnęło się do głowy pytanie, kiedy wyznaczony okres siedemdziesięciu lat wreszcie dobiega końca. Na szczęście nie musiał już długo czekać na odpowiedź.

22. Jak długo panował Dariusz I, i kto po nim wstąpił na tron królewski w Babilonie?

²² Panowanie Dariusza I było krótkie; wzmianka o „pierwszym roku” jego władzy nasuwa jednak myśl, że był królem co najmniej przez jeden pełny rok. (Dan. 9:1; 11:1) Pod koniec roku 538 p.n.e. tron objął po nim Cyrus, lecz Daniel, prorok w służbie Jehowy, w dalszym ciągu sprawował wysokie urzędy. „Daniel ów był w poważaniu za panowania Dariusza i za panowania Cyrusa Persa.” (Dan. 6:3, 29, BT) O ścisłym związku istniejącym między tymi dwoma królami i ich królestwami świadczy chociażby wielokrotnie się powtarzające określenie: ‚Prawo medskie i perskie’. — Dan. 6:8, 12, 15.

23. (a) Jakie wspaniałe proroctwo miało się wkrótce spełnić? (b) Przed jaką datą Żydzi powrócili do swej ojczyzny? Jaki szybki rozwój wypadków umożliwił taki obrót sprawy?

²³ Dwa wieki wcześniej Jehowa oświadczył przez usta swego proroka Izajasza: „Ja mówię o Cyrusie: Mój pasterz, i spełni on wszystkie moje pragnienia, mówiąc do Jeruzalem: Niech cię odbudują, i do świątyni: Wznieś się z fundamentów!” (Izaj. 44:28, BT) To liczące już dwieście lat proroctwo miało się teraz spełnić bez dalszej zwłoki. Cyrus wstąpił na tron i „w roku pierwszym” jego panowania, nie później niż przed nastaniem wiosny roku 537 p.n.e., „pobudził Jahwe [inaczej: Jehowa] ducha Cyrusa” do wydania słynnego dekretu zezwalającego Żydom na powrót i odbudowę świątyni Jehowy, przy czym kopie tego rozporządzenia puszczono w obieg po obszarze całego państwa. Żydzi zdołali ponownie osiedlić się w swym kraju rodzinnym i „na dawnym fundamencie wznieśli ołtarz”, aby począwszy „od pierwszego dnia miesiąca siódmego” składać na nim Jehowie ofiary całopalne. Obliczenia oparte na najlepszych dostępnychg tablicach astronomicznych wykazują, że ta data „pierwszego dnia miesiąca siódmego” przypadała na 5 października (według kalendarza juliańskiego) lub na 29 września (według kalendarza gregoriańskiego) roku 537 p.n.e. — Ezdr. 1:1-4; 3:1-6, BT.

24. Kiedy w takim razie rozpoczął się okres siedemdziesięciu lat opustoszenia, i kiedy dobiegł końca?

²⁴ Mamy więc dokładnie ustalony drugi kamień milowy — czas, kiedy dobiegło końca siedemdziesiąt lat opustoszenia krainy judzkiej; stało się to mniej więcej dnia 1 października roku 537 p.n.e. (Jer. 25:11, 12; 29:10) Ustalenie, kiedy się rozpoczął okres siedemdziesięciu lat, jest teraz prostym zadaniem: wystarczy dodać 70 do 537, by otrzymać 607. A zatem całkowite spustoszenie ziemi judzkiej i jej zupełne wyludnienie stało się faktem dokonanym około 1 października roku 607 p.n.e.

25. Jaką kwestię pomoże rozwikłać ustalenie roku 607 p.n.e.?

²⁵ Znaczenie roku 607 p.n.e. w chronologii biblijnej uwidoczni się wyraźniej w następnym artykule, gdzie poszukamy odpowiedzi na kuszące pytanie: Kiedy został stworzony Adam?

[Przypisy]

[Ilustracja na stronie 3]

Potężny Babilon, na pozór nie do zdobycia, upadł w roku 539 p.n.e.