Młodzi ludzie pytają:

Dlaczego tak trudno żyć w zgodzie z rodzeństwem?

RYWALIZACJA między rodzeństwem sięga czasów Kaina i Abla i jest wśród młodych zjawiskiem równie częstym, jak katar. W gruncie rzeczy nie chodzi tu o nienawiść do brata lub siostry. Może w głębi serca przyznajesz, że ich kochasz. Poświadczają to również poniższe wypowiedzi młodych:

„Czasami się pokłócę z siostrami i braćmi. Mówię im wtedy, że ich nienawidzę, ale wcale tak nie myślę. W rzeczywistości wszyscy bardzo się kochamy”.

„Uważam, że naprawdę kocham brata, chociaż nie pokazuję tego po sobie”.

„W głębi duszy, w swej podświadomości, czuję, że chyba kocham brata. W jakimś stopniu na pewno”.

Mimo wszystko między rodzeństwem często powstają niesnaski. A jakie mogą być skutki? 15-letnia dziewczyna wyznała: „Siostra, brat i ja ciągle się spieraliśmy — na ogół o drobnostki! W rezultacie cierpiała cała rodzina i wszyscy byliśmy nieszczęśliwi”. Czasem w niektórych rodzinach rodzeństwo jest wyraźnie wrogo do siebie usposobione. (Pewna nastolatka narysowała swych braci i swoje siostry, jak się smażą w kotle z wrzącą smołą).

Dlaczego między rodzeństwem tak często dochodzi do nieporozumień?

W artykule napisanym dla czasopisma Seventeen Claudia Schweitzer, lekarz specjalista od spraw rodzinnych, podała jeden z powodów tak częstych sprzeczek między rodzeństwem: „Każda rodzina dysponuje określonymi wartościami materialnymi i emocjonalnymi”. Dalej w tym artykule czytamy: „Najczęściej rodzeństwo sprzecza się ze sobą, gdy walczy o te dobra — począwszy od miłości rodzicielskiej, a na pieniądzach i strojach skończywszy”.

Mając brata lub siostrę, zwykle musisz się z nimi dzielić. Na przykład 18-letnia Camille oraz jej pięcioro braci i sióstr mają do dyspozycji trzy pokoje. „Czasami mam ochotę być trochę sama”, mówi Camille, „i chcę się od nich uwolnić, ale zawsze wszędzie ich pełno”. Również Jezus Chrystus od czasu do czasu odczuwał potrzebę odosobnienia się (Marka 6:31). Możesz się więc złościć, gdy brat lub siostra bez pukania wpada do twego pokoju albo gdy nie masz własnego kąta.

Sprawa ta bywa szczególnie drażliwa w rodzinach założonych po raz drugi, kiedy trzeba się dzielić poniekąd z obcymi dziećmi. „Nikt nie zapytał mnie ani brata, czy chcemy, żeby dwie przyrodnie siostry i przyrodni brat zamieszkali w naszym domu” — żaliła się pewna dziewczyna. „Po prostu któregoś dnia się wprowadzili i zaczęli się zachowywać tak, jak gdyby wszystko należało do nich. (...) Chciałabym, żeby wrócili tam, skąd przyszli”.

Innym źródłem konfliktu rodzinnego może być podział przywilejów i zajęć domowych. Starsze dzieci bywają oburzone, gdy się oczekuje, że wezmą na siebie lwią część obowiązków. Młodsze mogą się buntować, gdy starsze rodzeństwo chce nimi rządzić, albo bierze je zazdrość, gdy starsze otrzymują pewne przywileje. „Siostra chodzi na kurs samochodowy, a ja nie mogę” — skarży się nastolatka z Anglii. „Denerwuje mnie to i robię jej wszystko na złość”.

Jak położyć kres nieustannym sprzeczkom? Zacznij od przezwyciężania wszelkich skłonności do samolubstwa. Oznacza to ‛szukanie nie własnej korzyści, tylko korzyści drugiego’ (1 Kor. 10:24). Zamiast uparcie obstawać przy swoich „prawach”, bądź „skory do dzielenia się” (1 Tym. 6:18). Nie zawsze jest to łatwe. Pewien specjalista mówi: „Korzyści wynikające z tego, że się ma rodzeństwo [oczywiście z rodzeństwem przyrodnim włącznie], są większe niż związane z tym szkody. Dzięki rodzeństwu dziecko może się uczyć zgodnego współżycia z innymi dziećmi. Uczy się też dawania i brania, to znaczy dzielenia się swymi rzeczami”.

ZBYT DOBRZE SIĘ ZNAJĄ

Siedemnastoletnia Diane wychowywała się razem z czterema braćmi i trzema siostrami. Oto, co mówi: „Gdy codziennie od rana do wieczora ma się do czynienia z tą samą osobą, (...) ponadto gdy się stale widzi, jak każdego dnia robi coś, co ci działa na nerwy — można wyjść z siebie”. Niekiedy jednak wskutek własnych wad dolewamy oliwy do ognia. Młody Andre przyznaje: „Nasze zachowanie w domu mówi o tym, jacy właściwie jesteśmy. Poza domem i w towarzystwie drugich niekiedy jesteśmy całkiem inni, natomiast we własnych czterech ścianach, w swym codziennym otoczeniu człowiek ukazuje swoje prawdziwe oblicze”. Niestety, odsłonięcie „swego prawdziwego oblicza” często oznacza zapomnienie o grzeczności, życzliwości i takcie.

W książce The Private Life of the American Teenager (Życie prywatne amerykańskiego nastolatka) czytamy: „Często trudniej jest współżyć z tymi, którzy nas przypominają pod względem cech charakteru i którzy znają wszystkie nasze wady i słabe strony”. Wprawdzie jeśli siostra lub brat wykazuje te same zalety, co Ty, może was to do siebie zbliżać. Ale jak to bywa, gdy macie te same wady? W Księdze Przysłów 27:19 czytamy: „Jak w wodzie twarz odpowiada twarzy, tak serce jednego człowieka sercu drugiego”. Gdy dostrzegasz swoje wady u brata lub siostry, mimo woli przypominasz sobie własne błędy i się złościsz.

Jak można zachować pokój? Stosowaniem się do biblijnej rady, żeby ‛znosić jedni drugich w miłości’ (Efez. 4:2). Zamiast wyolbrzymiać słabostki i błędy rodzeństwa, okazuj miłość chrześcijańską, która „zakrywa mnóstwo grzechów” (1 Piotra 4:8). Nie uważaj obecności członków rodziny za coś oczywistego, nie bądź szorstki lub niegrzeczny wobec nich, lecz odsuń od siebie „złość, gniew, krzywdzenie, słowa obelżywe”, a ‛mowa twoja zawsze niech będzie ujmująca’ (Kol. 3:8; 4:6).

PUPILEK MAMY

Rodzeństwo chyba najbardziej rywalizuje ze sobą o uczucia rodziców. Profesor psychologii Lee Salk oświadczył: „Rodzicom żadną miarą nie uda się kochać wszystkich dzieci jednakowo, gdyż każde jest inne i rzecz jasna budzi w nas [rodzicach] odmienną reakcję”.

Potwierdziło się to już w czasach biblijnych. Patriarcha Jakub (Izrael) „miłował Józefa bardziej niż wszystkich innych synów”. Bracia Józefa oburzyli się zwłaszcza wtedy, gdy ojciec sprawił mu „długą, pasiastą szatę w kształcie koszuli”, zapewne taką, jaką nosiły poważane osobistości (Rodz. 37:3). Z czasem ta zazdrość przerodziła się w mściwą nienawiść. Również Ty możesz czuć się urażony, gdy rodzice zdają się wyróżniać inne dziecko. Toteż niektórzy wyładowują swoje zranione uczucia na rodzeństwie!

PRZEZWYCIĘŻANIE ZAZDROŚCI

Przyczyna zazdrości wśród braci i sióstr często tkwi w tym, że „skłonność serca człowieczego jest zła już od młodości” (Rodz. 8:21). Poza tym „z serca pochodzi niegodziwe rozumowanie” (Mat. 15:19). Młoda kobieta imieniem Lynn wspomina, jak bardzo była zazdrosna o młodszą siostrę. Kiedy ta złamała sobie rękę, Lynn oskarżyła ją, że zrobiła to celowo! Z jakiego powodu? Żeby jej nie pomagać przy składaniu pościeli. Na wrogie nastawienie Lynn wpłynęło oczywiście błędne nastawienie serca, a nie faktyczny stan rzeczy.

Sprawa przedstawia się podobnie, gdy dziecko jest zazdrosne, ponieważ uważa, że rodzice wyróżniają kogoś z jego braci lub sióstr. „Zazdrość to zgnilizna w kościach” (Prz. 14:30). Często żywi się do kogoś urazę bez uzasadnionej przyczyny. Jeśli chodzi o Jakuba, trzeba pamiętać, że Józef był synem jego ukochanej zmarłej żony Racheli. To całkiem naturalne, że ten syn był mu szczególnie bliski! Ale kochając Józefa, Jakub miłował też pozostałych synów i szczerze troszczył się o ich dobro (Rodz. 37:13, 14). Twoi rodzice też mogą być bardziej przywiązani do twego brata lub twej siostry — choćby z uwagi na wspólne zainteresowania. Nie znaczy to wcale, że Ciebie nie kochają. Kiedy więc ogarnia Cię złość lub zazdrość, pomyśl, że to po prostu niedoskonałe serce bierze nad Tobą górę. Pracuj nad przezwyciężeniem takich uczuć.

To, że masz braci i siostry, wcale nie znaczy, że musicie ze sobą rywalizować, zwłaszcza gdy naprawdę staracie się stosować do zasad biblijnych. Życie z rodzeństwem co prawda przysparza kłopotów, ale jest z tego więcej korzyści niż szkody.

[Ilustracja na stronie 15]

Dzielenie pokoju z bratem lub siostrą może być przyczyną niejednej sprzeczki