Atrakcje kuchni

„NIE wchodź do kuchni!” — słyszy niejedno głodne dziecko, gdy próbuje uszczknąć coś z kolacji przed podaniem do stołu. Zamiast jednak trzymać dzieci z dala od kuchni, rodzice powinni je raczej tam zapraszać. Dlaczego? Ponieważ jest to niemal wymarzone miejsce do nauki.

Właśnie w kuchni dzieci mogą rozwijać inwencję twórczą i umiejętność rozwiązywania problemów, uczyć się pracy zespołowej i usługiwania innym, brać udział w pouczających, trafiających do serca rozmowach i niepostrzeżenie przyswajać sobie właściwe wartości. Tak, podczas przygotowywania posiłków, wśród zapełnionych szafek, szuflad i półek każdej kuchni, można nabyć i zastosować w praktyce wiele cennych umiejętności.

Dlaczego w erze techniki i informacji mielibyśmy szkolić dzieci w kuchni? Krótko mówiąc, chodzi o czas. Wielu rodziców zdaje sobie sprawę, iż nic nie zastąpi czasu spędzonego z dziećmi — trzeba im go poświęcać naprawdę dużo.a Szkopuł w tym, że nie wiadomo, skąd go brać. Niektórzy specjaliści zachęcają rodziców do zastanowienia się, czy niektórych zajęć domowych nie mogliby wykonywać wspólnie z dziećmi i przy okazji ich uczyć. Jest to zgodne z przykazaniem, jakie Bóg dał rodzicom w starożytnym Izraelu: „Niechaj słowa te, które Ja ci dziś nakazuję, będą w twoim sercu. Będziesz je wpajał w twoich synów i będziesz o nich mówił, przebywając w swoim domu, idąc drogą, kładąc się i wstając” (5 Mojżeszowa 6:6, 7).

Kuchnia wydaje się doskonałym miejscem do wspólnych przedsięwzięć rodzinnych, ponieważ wszyscy musimy regularnie w niej bywać. Głód nie pozwala odwlekać wizyt w tym pomieszczeniu, a tymczasem żeby gdzieś specjalnie wyjść, nieraz trzeba poczekać, aż znajdzie się na to czas, energia i pieniądze. Poza tym to zupełnie naturalne, że kuchnia budzi ciekawość dzieci. Przecież właśnie tutaj uczą się ostrożnie posługiwać nożem i różnymi sprzętami kuchennymi. Jakiego bałaganu potrafią przy tym narobić! Czego jednak mogą się w kuchni nauczyć?

Nauka w kuchennej „klasie”

Louise Smith — znana swym czteroletnim podopiecznym jako Pani Pierniczek — na podstawie swego 17-letniego doświadczenia w uczeniu małych dzieci gotowania wyciągnęła taki wniosek: „Produkty żywnościowe są świetnymi pomocami naukowymi, ponieważ wszystkie dzieci je znają. Mają bardzo wrażliwy zmysł powonienia, smaku i dotyku, więc takie lekcje mogą całkowicie pochłaniać ich uwagę. Posługując się żywnością, można uczyć fonetyki, matematyki i umiejętności rozwiązywania problemów”. Nalewanie, ucieranie, obieranie, przesiewanie, mieszanie i wałkowanie produktów pomaga dzieciom rozwinąć zdolności manualne oraz koordynację ruchów oczu i rąk. Sortowanie (oddzielanie rodzynek od orzechów) oraz układanie przedmiotów w kolejności (ustawianie miarek według wielkości) uczy podstaw matematyki. Przyrządzanie dania z przepisu to ćwiczenie w posługiwaniu się liczbami, miarami, zegarkiem, rozumem i językiem. Poza tym dziecko nie może wkroczyć w skomplikowany i pełen zasadzek świat kuchni, jeśli nie dowie się czegoś o ostrożności, odpowiedzialności, pracy zespołowej i organizacji.

Nie można też przeoczyć wartości nauki gotowania. Dzieci, które pomagają w kuchni, zazwyczaj już jako nastolatki umieją przygotować cały posiłek. Którzy spośród zajętych rodziców nie chcieliby, by od czasu do czasu dzieci wyręczyły ich w gotowaniu? Co więcej, umiejętność ta wzmacnia w młodych osobach poczucie własnej wartości i przekonanie, że potrafią się o siebie zatroszczyć, co przyda im się później, gdy wezmą na siebie obowiązki ludzi dorosłych — w stanie wolnym lub w związku małżeńskim (porównaj 1 Tymoteusza 6:6).

Lee, który się ożenił po trzydziestce, wspomina: „Mama zaczęła mnie uczyć gotowania, gdy miałem sześć lat. Na początku interesowałem się głównie robieniem ciast, ciasteczek i innych słodkości. Ale w wieku dziewięciu lat umiałem już zaplanować oraz przygotować cały posiłek dla rodziny i robiłem to regularnie. Kiedy dorosłem, stwierdziłem, że umiejętność wykonywania rozmaitych prac domowych, z gotowaniem włącznie, ułatwia samodzielne życie. A teraz mogę z przekonaniem powiedzieć, że przyczynia też szczęścia mojemu małżeństwu”.

Gotowanie to przyjemność!

Jak rodzice mają znaleźć czas na uczenie dzieci gotowania? Pewna matka radzi wybrać porę, kiedy jak najmniej rzeczy rozprasza uwagę. Jeżeli masz kilkoro dzieci, może najpierw zechcesz szkolić każde z nich osobno. Weźcie się więc do pracy wtedy, gdy inne dzieci śpią albo są w szkole. Pamiętaj, że zabierze ci to więcej czasu, niż gdy gotujesz sama. I bądź przygotowana na zabawę w kuchni!

Za pierwszym razem mogłabyś pozwolić dziecku wybrać coś, co lubi. Poszukaj jakiegoś prostego przepisu na danie, które można szybko przygotować. Upewnij się, czy dziecko będzie mogło wykonać konieczne czynności. Aby się nie wierciło i nie nudziło, zleć mu zawczasu znalezienie potrzebnych składników i sprzętów kuchennych. Niektóre z nich możesz nawet wcześniej naszykować sama, żeby lekcja nie była zbyt długa ani męcząca.

Razem z dzieckiem przeczytaj przepis i pokaż mu, jak wykonać poszczególne czynności. Niech dziecko ma w kuchni własny kącik — na przykład szufladę z paroma miskami i sztućcami. Daj mu też fartuch. Jeżeli jest to chłopiec, nie zakładaj mu damskiego fartuszka, ale raczej postaraj się o męski. Od samego początku podkreślaj konieczność zachowywania ostrożności i ustal rozsądne reguły pracy w kuchni (patrz ramka na stronie 18 „Pierwsza lekcja — zasady bezpieczeństwa”).

Przede wszystkim staraj się zapewnić dziecku dobrą zabawę. Nie chodzi o to, aby tylko patrzyło na to, co ty robisz — niech umyje ręce i samo zajmie się przygotowywaniem posiłku. Dawaj mu sposobność do badań, eksperymentów i stawiania pytań. I nie przejmuj się, gdy potrawa nie wyjdzie najlepiej. Jeżeli dziecko przyrządziło danie samodzielnie, najprawdopodobniej też je zje!

Rodzina razem

Niewątpliwie do największych korzyści płynących ze wspólnej pracy w kuchni należy wzmocnienie jedności w rodzinie i więzi pomiędzy jej członkami. Może zauważyłeś, że w niektórych domach każdy jest pochłonięty własnymi sprawami i właściwie nie ma kontaktu ze swymi bliskimi. Dom przypomina wówczas hotel albo stację benzynową. Natomiast rodzina, która razem gotuje, na ogół też razem spożywa posiłki i razem po nich sprząta. Dzięki temu jej członkowie mają okazję regularnie ze sobą rozmawiać, oddziaływać na siebie i pielęgnować wzajemną więź. „Najwspanialsze rozmowy przeprowadziłam z chłopcami przy kuchennym zlewie” — wspomina pewna matka. A Hermann, ojciec będący chrześcijaninem, dodaje: „Umyślnie nie kupowaliśmy przez kilka lat zmywarki do naczyń, żeby trzeba je było myć i wycierać ręcznie. Nasi synowie mieli kolejno dyżury przy wycieraniu. Była to najlepsza okazja do swobodnej wymiany myśli”.

A zatem czas spędzany z dziećmi w kuchni — tydzień po tygodniu, rok po roku — stanowi grunt, na którym mogą się rozwijać wartości duchowe i zbożne przymioty. Właśnie wtedy, gdy odprężeni członkowie rodziny robią coś wspólnie, nieraz spontanicznie wywiązują się szczere rozmowy i rodzice niepostrzeżenie oddziałują swym przykładem na serca dzieci. Z tego szkolenia będą one odnosić korzyści przez całe życie, Księga Przypowieści 22:6 mówi bowiem: „Wychowuj chłopca odpowiednio do drogi, którą ma iść, a nie zejdzie z niej nawet w starości”.

Jeżeli więc jako rodzice szukacie sposobu, by spędzać z dziećmi więcej czasu, poproście je o pomoc w przygotowaniu ciasta albo całego posiłku. Przekonacie się, że dzięki wspólnej pracy w kuchni będziecie mogli nie tylko karmić, ale też wychowywać wasze dzieci.

[Przypis]

[Ramka na stronie 18]

Pierwsza lekcja — zasady bezpieczeństwa

Zachowuj ostrożność:

• W poważny, choć łagodny sposób opowiedz dziecku o zagrożeniach związanych z pracą w kuchni, podobnie jak byś mówiła o niebezpieczeństwach na ruchliwej ulicy. Sama dawaj dobry przykład.

• Dziecku pracującemu w kuchni zapewnij opiekę osoby dorosłej. Nie pozwalaj mu używać sztućców lub urządzeń, zwłaszcza elektrycznych, dopóki nie nauczy się nimi właściwie posługiwać.

• Utrzymuj porządek. Szybko wycieraj mokre plamy i usuwaj niepotrzebne rzeczy. Dbaj, by podczas gotowania nie było w kuchni żadnych zwierząt domowych ani niczego, co mogłoby odwracać uwagę.

Chroń palce:

• Dziecko może używać mikserów i krajalnic elektrycznych jedynie w obecności osoby dorosłej. Zanim włoży sztuciec do miski miksera, upewnij się, że urządzenie to jest odłączone od prądu.

• Dbaj, żeby noże były ostre, gdyż tępe wymagają użycia większej siły i łatwiej się mogą obślizgnąć.

• Ucząc dziecko posługiwać się nożem, poleć mu wykonać następujące czynności: 1) chwycić za trzonek, 2) przyłożyć ostrze noża do produktu, 3) drugą rękę położyć na grzbiecie noża i 4) nacisnąć nóż.

• Używaj deski do krojenia. Aby warzywa nie wymykały się dziecku spod noża, przekrój je wcześniej na pół i ułóż na desce płaską stroną.

Wystrzegaj się oparzeń:

• Kuchenka lub piekarnik powinny być zawsze wyłączone, jeśli z nich nie korzystasz. Ścierki, książki i rękawice kuchenne trzymaj z dala od palników.

• Uchwyty rondli ustawiaj w kierunku środka kuchenki, gdzie trudniej o nie zahaczyć i spowodować wylanie zawartości.

• Jeżeli pozwalasz dziecku pracować przy kuchence, sprawdź, czy stoi ono na twardym i stabilnym podłożu.

• Nie bierz do ręki gorącego naczynia, dopóki nie jesteś pewna, gdzie je postawisz. Niech inne osoby w kuchni wiedzą, dokąd je niesiesz, zwłaszcza jeśli koło nich przechodzisz.