• Epidemia AIDS trwa
    Przebudźcie się! — 1998 | 8 listopada

    • Epidemia AIDS trwa

      KAREN wychowywała się na zachodzie USA.a Jako Świadek Jehowy, w młodości trzymała się wysokich norm moralnych. W 1984 roku, gdy miała 23 lata, wyszła za Billa, który był Świadkiem zaledwie od dwóch lat. Zostali szczęśliwymi rodzicami dwojga dzieci, chłopca i dziewczynki.

      Nadszedł rok 1991, a oni kochali się jeszcze bardziej i czuli się naprawdę szczęśliwi. Pod koniec roku Bill zauważył na języku białą plamkę, która nie chciała zniknąć. Udał się więc do lekarza.

      Kiedy wrócił, Karen z dziećmi grabiła wokół domu liście. Bill usiadł na schodkach werandy i zawołał żonę do siebie. Objął ją ramieniem i ze łzami w oczach powiedział, że ją kocha i chciałby spędzić z nią całą wieczność. Skąd więc te łzy? Lekarz podejrzewał, iż Bill zaraził się HIV, wirusem wywołującym AIDS.

      Rodzina poddała się badaniom. Okazało się, że zarówno Bill, jak i Karen są nosicielami HIV. Bill został zakażony, gdy jeszcze nie był Świadkiem Jehowy, a potem przekazał wirusa żonie. Wyniki testów u dzieci wypadły pomyślnie. Po trzech latach Bill zmarł. Karen opowiada: „Bardzo trudno mi wyrazić, co czułam, patrząc, jak ukochany, kiedyś przystojny mężczyzna, z którym chciałam żyć wiecznie, stopniowo traci siły, aż zostaje z niego skóra i kości. Przepłakałam wiele nocy. Zmarł trzy miesiące przed naszą dziesiątą rocznicą ślubu. Był dobrym ojcem i wspaniałym mężem”.

      Zdaniem lekarza Karen miała szybko podzielić los męża, jednak w dalszym ciągu żyje. Choroba osiągnęła początkowe stadium.

      Karen to zaledwie jedna z około 30 milionów osób żyjących obecnie z wirusem HIV — liczba ta przewyższa łączną liczbę mieszkańców Australii, Irlandii i Paragwaju. Statystyki wskazują, że aż 21 milionów zakażonych żyje w Afryce. Według danych ONZ do końca tego stulecia grono nosicieli HIV wzrośnie aż do 40 milionów. Jak podaje oenzetowski raport, AIDS osiąga rozmiary największych epidemii w historii. Na całym świecie wśród aktywnych seksualnie ludzi w wieku od 15 do 49 lat co setny jest zarażony. Tylko co dziesiąty zdaje sobie z tego sprawę. W pewnych rejonach Afryki 25 procent dorosłych to nosiciele HIV.

      Ocenia się, że od swego wybuchu w 1981 roku epidemia AIDS uśmierciła 11,7 miliona ludzi, a w samym roku 1997 — 2,3 miliona. Niemniej ostatnie rezultaty walki z AIDS napawają optymizmem. Na przykład w ciągu poprzednich kilku lat w bogatych krajach odnotowano spadek liczby nowych zachorowań. Ponadto pojawiają się leki, które dają chorym nadzieję na poprawę stanu zdrowia i dłuższe życie.

      Jak można chronić się przed AIDS? Co nowego osiągnięto w dziedzinie leczenia i opracowywania szczepionek? Czy kiedykolwiek uda się pokonać tę chorobę? Na pytania te odpowiadają następne artykuły.

      [Przypis]

      a Imiona zostały zmienione.

  • Jak walczyć z AIDS
    Przebudźcie się! — 1998 | 8 listopada

    • Jak walczyć z AIDS

      NA RAZIE nie ma leku na AIDS i nie wydaje się, by medycyna szybko go znalazła. Wprawdzie nowe metody leczenia opóźniają postępy choroby, lecz najlepiej jest w ogóle unikać zakażenia. Zanim jednak omówimy formy profilaktyki, rozważmy najpierw, jak można, a jak nie można zarazić się wirusem HIV wywołującym AIDS.

      Wirus może dostać się do organizmu czterema głównymi drogami: 1) przez użycie zakażonej igły lub strzykawki, 2) przez stosunek płciowy (waginalny, analny lub oralny) z osobą zarażoną, 3) przez transfuzję krwi albo przyjęcie środków krwiopochodnych (choć w krajach bardziej rozwiniętych zagrożenie to zmniejszono dzięki badaniu krwi na obecność przeciwciał anty-HIV) oraz 4) przez zarażone matki, które mogą przekazać wirusa dzieciom jeszcze przed ich narodzeniem, w trakcie porodu lub podczas karmienia piersią.

      Amerykański Ośrodek Profilaktyki i Zwalczania Chorób (CDC) informuje zgodnie z obecnym stanem wiedzy naukowej, że: 1) AIDS nie można się zarazić tak jak katarem czy grypą, 2) zakażenie nie następuje wskutek siedzenia koło chorego, dotykania go lub przytulania, 3) wirus nie rozprzestrzenia się przez pożywienie brane do ręki, przygotowywane czy podawane przez osobę zakażoną oraz 4) infekcją nie grozi korzystanie razem z chorymi z tych samych toalet, telefonów, ubrań, naczyń lub sztućców. Ponadto CDC twierdzi, iż wirus nie jest przenoszony przez komary czy jakiekolwiek inne owady.

      Jak zapobiegać

      Wirus wywołujący AIDS kryje się we krwi osoby zakażonej. Gdy dostanie ona zastrzyk, na igle lub w strzykawce pozostaje trochę krwi z wirusem. Przez ukłucie kogoś innego taką zanieczyszczoną igłą można wprowadzić do jego organizmu HIV. Jeżeli więc igła lub strzykawka budzą w tobie wątpliwości, nigdy nie wahaj się powiedzieć o tym lekarzowi czy pielęgniarce. Masz do tego prawo — chodzi przecież o twoje życie.

      Poza tym HIV może być obecny w nasieniu albo wydzielinie pochwowej osoby zainfekowanej. Dlatego w sprawie profilaktyki CDC radzi: „Jedynym pewnym zabezpieczeniem jest powstrzymywanie się od stosunków płciowych. Jeżeli z kimś współżyjesz, niech będzie to osoba niezakażona — ktoś taki, jak współmałżonek — z którą łączy cię trwały związek oparty na wzajemnym dochowywaniu sobie wierności”.

      Zauważ, że aby się uchronić przed zarażeniem, konieczne jest „wzajemne dochowywanie sobie wierności”. Jeżeli pozostajesz wierny swemu partnerowi, ale on cię zdradza, grozi ci niebezpieczeństwo. Często stawia to w niezwykle trudnym położeniu kobiety żyjące w środowisku zdominowanym pod względem seksualnym i ekonomicznym przez mężczyzn. W niektórych krajach nie mogą one rozmawiać z mężczyznami o seksie, a cóż dopiero o mniej ryzykownych sposobach współżycia.

      Jednakże nie wszystkie kobiety są w takiej sytuacji bezsilne. Z ankiety przeprowadzonej w pewnym zachodnioafrykańskim państwie wynika, że niejednej niezależnej finansowo żonie udaje się bez przykrych konsekwencji unikać współżycia z zarażonym mężem. W New Jersey w USA niektóre kobiety odmawiały zbliżenia, jeśli partner nie chciał założyć prezerwatywy. Lateksowe prezerwatywy rzeczywiście mogą zabezpieczać przed HIV i wieloma chorobami przenoszonymi drogą płciową, ale trzeba ich używać prawidłowo i przy każdym stosunku.

      Kiedy się zbadać

      Karen, o której była mowa w poprzednim artykule, niewiele mogła zrobić, by uchronić się przed zakażeniem. Jej mąż zaraził się kilka lat przed ślubem. Kiedy się pobierali, epidemia AIDS dopiero zaczynała się szerzyć, a metody diagnostyczne były jeszcze w powijakach. Teraz jednak w pewnych krajach testy wykrywające HIV wykonywane są rutynowo. Dlatego osoba, która przypuszcza, że mogła się nabawić AIDS, powinna się przebadać, zanim zacznie z kimś sympatyzować. Karen radzi: „Rozważnie wybieraj partnera małżeńskiego. Zła decyzja może cię kosztować bardzo drogo, nawet życie”.

      W razie cudzołóstwa badanie pomaga stronie niewinnej uniknąć zarażenia. Ponieważ HIV może nie być wykrywalny aż do sześciu miesięcy po infekcji, testy należy powtarzać. Jeżeli ktoś podejmuje współżycie z osobą winną cudzołóstwa (co równa się przebaczeniu), to w pewnym stopniu zabezpieczeniem może się okazać prezerwatywa.

      Jak może pomóc edukacja?

      Warto zauważyć, że przed AIDS chroni stosowanie się w życiu do zasad zawartych w Biblii, choć spisano ją na długo przed pojawieniem się tej choroby. Księga ta na przykład potępia współżycie bez ślubu, wymaga wierności w małżeństwie i mówi, że chrześcijanie powinni się pobierać tylko z tymi, którzy również trzymają się jej wskazówek (1 Koryntian 7:39; Hebrajczyków 13:4). Zakazuje też uzależniania się od różnych substancji oraz przyjmowania krwi, gdyż wszystko to kala ciało (Dzieje 15:20; 2 Koryntian 7:1).

      Mądrze jest poznać zagrożenia, które mogą stwarzać osoby zainfekowane HIV. Informacje na temat tej choroby stanowią dla ludzi ochronę.

      Liga Przeciwdziałania AIDS podaje: „W większości wypadków AIDS można zapobiec. Dopóki nie znajdzie się lekarstwo, najlepszym i na razie jedynym środkiem obrony [społeczeństwa] przed tą chorobą jest edukacja” (kursywa nasza). Rodzice powinni otwarcie rozmawiać na temat AIDS zarówno ze sobą, jak i z dziećmi.

      Jakie są możliwości leczenia?

      Objawy choroby nie pojawiają się wcześniej niż sześć do dziesięciu lat po zakażeniu HIV. W tym czasie w organizmie trwa walka. Poszczególne wirusy rozmnażają się i zabijają komórki odpornościowe. Te usiłują się bronić. Jednakże codziennie pojawiają się miliardy nowych wirusów i w końcu układ odpornościowy zostaje pokonany.

      Wynaleziono różne środki mające wspomagać odporność organizmu — są to leki o skomplikowanych nazwach, znane pod skrótami: AZT, ddI i ddC. Chociaż niektórzy sądzili, że będą miały przełomowe znaczenie, a może nawet umożliwią całkowite wyleczenie AIDS, nadzieje te szybko okazały się płonne. Z upływem czasu wspomniane środki nie tylko tracą skuteczność, ale też wykazują niepożądane działania uboczne, powodując zanikanie krwinek, zaburzenia krzepnięcia krwi oraz uszkodzenia nerwów rąk i nóg.

      Obecnie pojawił się nowy rodzaj leków: inhibitory proteazy wirusowej. Lekarze przepisują je w kombinacjach trzech leków z innymi środkami przeciwwirusowymi. Badania wskazują, że chociaż w wyniku tej potrójnej terapii HIV nie ginie, to jednak rozszerza się wolniej lub przestaje się rozmnażać.

      Terapia ta radykalnie poprawia stan zdrowia chorych. Jednakże według specjalistów najlepsze efekty przynosi wtedy, gdy zostanie zastosowana wcześnie — zanim jeszcze wystąpią objawy. W takiej sytuacji możliwe jest powstrzymanie, a nawet zupełne zahamowanie rozwoju infekcji w pełnoobjawowy AIDS. Ponieważ jest to nowa metoda leczenia, dopiero czas pokaże, jak skutecznie zapobiega ona rozsiewowi wirusów.

      Wspomniana terapia jest bardzo droga. Przeciętny koszt trzech leków przeciwwirusowych oraz badań laboratoryjnych wynosi 12 000 dolarów rocznie. Choremu daje się we znaki nie tylko obciążenie finansowe, ale też częste zachodzenie do lodówki, gdzie trzeba przechowywać leki. Zwykle pewne tabletki przyjmuje się dwa razy dziennie, inne zaś trzy razy. Jedne zażywa się na czczo, a drugie po jedzeniu. Terapia staje się znacznie bardziej skomplikowana, jeśli pacjent przyjmuje jeszcze leki zwalczające liczne dodatkowe infekcje, na które chory na AIDS jest podatny.

      Lekarzy najbardziej niepokoi to, co się stanie, gdy pacjent przerwie potrójną terapię. Niewykluczone, że wirusy na nowo zaczną się mnożyć, te zaś, które przeżyły, uodpornią się na środki przyjmowane dotychczas przez zakażonego. A takie oporne na leki szczepy HIV staną się jeszcze trudniejsze do unieszkodliwienia. Co więcej, te superwirusy będą mogły rozprzestrzeniać się wśród innych ludzi.

      Czy rozwiązaniem są szczepionki?

      Niektórzy badacze uważają, że kluczem do zahamowania epidemii AIDS na świecie byłaby bezpieczna, skuteczna szczepionka. Podstawą szczepionek przeciwko takim chorobom, jak żółta febra, odra, świnka i różyczka, są osłabione wirusy. Kiedy zostaną wprowadzone do organizmu, układ odpornościowy zazwyczaj nie tylko je niszczy, ale też wytwarza środki obronne, które z powodzeniem radzą sobie z każdą inwazją zdrowych wirusów.

      Tymczasem dwa eksperymenty przeprowadzone niedawno na małpach wskazują, że wirus HIV — nawet osłabiony — bywa zabójczy. Innymi słowy, szczepionka może wywołać chorobę, przed którą ma chronić.

      Poszukiwania szczepionki nie przynoszą spodziewanych rezultatów i budzą rozczarowanie. HIV pozostaje niezwyciężony mimo poddawania go licznym eksperymentalnym uszkodzeniom, które z pewnością zabiłyby każdego mniej zjadliwego wirusa. Poza tym HIV mutuje, przez co staje się jeszcze trudniejszy do unieszkodliwienia. (Obecnie na świecie istnieje przynajmniej 10 typów tego wirusa). Na dodatek atakuje właśnie komórki układu odpornościowego, które szczepionka ma zaangażować do obrony.

      W badaniach znaczną rolę odgrywają również względy ekonomiczne. Jak podaje pewna organizacja międzynarodowa z siedzibą w Waszyngtonie, zajmująca się poszukiwaniem szczepionki przeciwko AIDS (International AIDS Vaccine Initiative), „przemysł prywatny wykazuje nikłe zainteresowanie” tego rodzaju pracami. Wynika to podobno z obawy, że szczepionka nie przyniesie zysków, ponieważ będzie sprzedawana głównie w krajach słabiej rozwiniętych.

      Pomimo przeciwności uczeni w dalszym ciągu na kilka różnych sposobów szukają skutecznej szczepionki. Na razie jednak nie wydaje się, by ich wysiłki szybko zostały uwieńczone sukcesem. A jeśli nawet taka szczepionka opuści laboratorium, nadejdzie pora na żmudny, kosztowny i być może niebezpieczny etap wypróbowywania jej na ludziach.

      [Ramka na stronie 5]

      Kto zaraża się HIV?

      Na całym świecie codziennie zaraża się około 16 000 osób. Podobno przeszło 90 procent zainfekowanych mieszka w krajach rozwijających się. Co dziesiąty nie ukończył 15 roku życia. Pozostali to dorośli, spośród których przeszło 40 procent stanowią kobiety, a połowa ma od 15 do 24 lat. (Na podstawie danych WHO i oenzetowskiego Programu Walki z AIDS).

      [Ramka na stronie 7]

      Skąd można wiedzieć, czy ktoś jest zakażony?

      Nie da się ustalić, czy ktoś jest zakażony, jedynie na podstawie jego wyglądu. Bezobjawowi nosiciele HIV mogą sprawiać wrażenie zdrowych, zarażają jednak drugich. Czy można komuś wierzyć na słowo, że nie jest zakażony? Niezupełnie. Wiele osób nie wie, iż są nosicielami HIV. Inni mogą utrzymywać to w tajemnicy albo wręcz kłamać. Z pewnej ankiety przeprowadzonej w USA wynika, że na dziesięciu nosicieli HIV czterech nie poinformowało o tym partnera seksualnego.

      [Ramka i ilustracja na stronie 6]

      Związek między HIV a AIDS

      HIV to skrót angielskiej nazwy wirusa upośledzenia odporności ludzkiej (human immunodeficiency virus), który stopniowo niszczy części składowe układu odpornościowego, zwalczającego choroby w organizmie człowieka. Natomiast AIDS (acquired immunodeficiency syndrome) oznacza zespół nabytego upośledzenia odporności. Jest to ostatnie, śmiertelne stadium zakażenia HIV. Jak sama nazwa wskazuje, wirus poważnie już uszkodził układ odpornościowy, czyniąc chorego podatnym na infekcje, przed którymi normalnie jego organizm by się obronił.

      [Prawa własności]

      CDC, Atlanta, Ga.

      [Ilustracja na stronie 7]

      Postąpisz mądrze, jeśli przed planowaniem małżeństwa sprawdzisz, czy nie jesteś nosicielem HIV

  • AIDS — jakie są widoki na przyszłość?
    Przebudźcie się! — 1998 | 8 listopada

    • AIDS — jakie są widoki na przyszłość?

      OPRÓCZ braku lekarstw, które by zapobiegały infekcji wirusem HIV lub leczyły AIDS, walkę z tą chorobą utrudniają również inne czynniki. Jednym z nich jest ogólna niechęć do zmiany stylu życia narażającego na taką infekcję. W USA na przykład, choć spadła liczba osób z pełnoobjawowym AIDS, wskaźnik zakażeń się nie zmienia. Dzieje się tak dlatego, że — jak sugeruje agencja Associated Press — „mnóstwo ludzi nie słucha ostrzeżeń dotyczących profilaktyki”.

      W krajach rozwijających się, gdzie podobno żyje 93 procent nosicieli HIV, walka z tą chorobą wiąże się z dodatkowymi trudnościami. Wiele państw jest zbyt biednych, by zapewnić swym mieszkańcom choćby podstawową opiekę zdrowotną. Nawet jeśli mieliby oni dostęp do nowych leków — a niestety większość nie ma — koszty rocznego leczenia przewyższyłyby to, co niejeden zarabia w ciągu całego życia!

      Załóżmy jednak, że wyprodukowano by nowy, niedrogi lek — rzeczywiście skuteczny. Czy dotarłby on do wszystkich potrzebujących? Najprawdopodobniej nie. Jak informuje Fundusz Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom (UNICEF), co roku około czterech milionów dzieci umiera z powodu pięciu chorób, którym dałoby się zapobiec istniejącymi, tanimi szczepionkami.

      A co mają zrobić zakażeni w rejonach, gdzie nie można otrzymać niezbędnych leków? Ruth Mota — należąca do organizacji Międzynarodowe Programy Ochrony Zdrowia z siedzibą w Santa Cruz w Kalifornii — pomaga w wielu krajach rozwijających się prowadzić akcje zapobiegania AIDS i zapewniania opieki chorym. „Z doświadczenia wiem”, mówi, „że pozytywne nastawienie jest tak samo ważne, jak dostęp do leków. Znam ludzi, którzy żyją z HIV już 10 do 15 lat i jeszcze ani razu nie przyjęli żadnego lekarstwa. Leki są pożyteczne, ale leczenie to coś o wiele więcej niż szpikowanie się środkami chemicznymi. To także odpowiednie nastawienie, wsparcie otoczenia, wartości duchowe oraz właściwe odżywianie”.

      Rozwiązanie w przyszłości

      Czy rzeczywiście można wierzyć, że któregoś dnia AIDS zostanie pokonane? Z całą pewnością. Nadzieję taką dobitnie potwierdzają słowa znane jako Modlitwa Pańska lub „Ojcze nasz”. Z modlitwy tej, zanotowanej w biblijnej księdze Mateusza, dowiadujemy się, iż wola Boża będzie się działa na ziemi, tak jak w niebie (Mateusza 6:9, 10). Bóg nie chce, by ludzkość wiecznie trapiły choroby. Z pewnością odpowie na tę modlitwę. A czyniąc to, usunie nie tylko AIDS, ale wszystkie dolegliwości dręczące ludzi. Wtedy „żaden mieszkaniec nie powie: ‚Jestem chory’” (Izajasza 33:24).

      Tymczasem najskuteczniejszy środek to profilaktyka. W wypadku wielu chorób istnieją dwa wyjścia: zapobieganie lub ewentualne leczenie. Jeśli chodzi o HIV, takiej alternatywy nie ma. Można uniknąć AIDS, ale jak na razie nie da się go wyleczyć. Dlaczego więc ryzykować własne życie? Bez wątpienia lepiej zapobiegać zarażeniu, niż potem pozostać bez żadnej możliwości wyleczenia.

      [Napis na stronie 9]

      „Leczenie to coś o wiele więcej niż szpikowanie się środkami chemicznymi. To także odpowiednie nastawienie, wsparcie otoczenia, wartości duchowe oraz właściwe odżywianie” (Ruth Mota)

      [Ramka i ilustracja na stronie 9]

      „Zbór był cudowny”

      Apostoł Paweł zachęcał chrześcijan: „Wyświadczajmy dobro wszystkim, a zwłaszcza tym, którzy są z nami spokrewnieni w wierze” (Galatów 6:10). Matka kobiety wspomnianej w pierwszym artykule tej serii opowiada, jak miejscowy zbór Świadków Jehowy zareagował na wiadomość, że Karen i Bill są zarażeni HIV. „Zbór był cudowny” — mówi. „Kiedy Bill miał zapalenie płuc, Karen też zachorowała, a mimo to usilnie starała się opiekować mężem i dziećmi. Bracia posprzątali im w domu, zreperowali samochód i zrobili pranie. Poza tym pomogli w załatwieniu formalności prawnych i przeprowadzce do nowego mieszkania. Robili dla nich zakupy i przygotowywali posiłki. Udzielali im ogromnego wsparcia pod względem emocjonalnym, duchowym i materialnym”.

      [Ilustracja na stronie 8]

      Wierność małżeńska zapobiega zarażeniu się wirusem HIV