ŹRÓDŁO

Naturalny wypływ wody na powierzchnię ziemi (Wj 15:27) — w przeciwieństwie do studni i cystern, które zwykle kopano (Rdz 26:15); także to, co stanowi początek czegoś; to, skąd coś się wywodzi. Na „źródło” tłumaczy się dwa hebrajskie słowa: ʽájin (dosł. „oko”) oraz pokrewne maʽján. Ich greckim odpowiednikiem jest pegé. Źródła od czasu do czasu czyszczono i pogłębiano, stąd niekiedy nazwy „źródło” używano wymiennie ze „studnią” (Rdz 16:7, 14; 24:11, 13; Jn 4:6, 12; zob. CYSTERNA; STUDNIA).

Kiedy Mojżesz opisywał Izraelitom Ziemię Obiecaną, przedstawił ją jako krainę „źródeł i głębin wodnych wypływających na dolinnej równinie i w górzystej okolicy” (Pwt 8:7). W Palestynie jest sporo źródeł, przeciętnie 6—7 na 100 km². Ponieważ góry Judy i Efraima składają się głównie z porowatej skały, woda z zimowych deszczów szybko przenika na dużą głębokość. W końcu dociera do warstwy nieprzepuszczalnej, spływa po niej, a później wytryska ze źródeł po zach. stronie doliny Jordanu, na zach. brzegu Morza Martwego, a nawet w dnie tego akwenu. Wiele źródeł zasilających bezpośrednio dolny Jordan i Morze Martwe ma gorące wody. Po zach. stronie łańcucha górskiego można napotkać źródła we wsch. sektorach długiej niziny nadbrzeżnej, a część wód dostaje się pod ziemią wprost do Morza Śródziemnego. Niektóre źródła, np. w okolicach Jerozolimy i Hebronu, biją w pobliżu lub wręcz na samej krawędzi wzniesień pogórza palestyńskiego. Topniejące śniegi Hermonu i Libanu zasilają liczne źródła, które dają początek Jordanowi, rzece Litani oraz rzekom Damaszku.

O znaczeniu źródeł świadczy liczba miejscowości, których nazwa zaczyna się od „En”, czyli „źródło; zdrój” (Joz 15:62; 17:11; 1Kl 1:9; zob. AIN). Wioski i miasteczka często powstawały w pobliżu źródeł, gdyż większość palestyńskich „rzek” to w gruncie rzeczy sezonowe potoki, które w miesiącach letnich wysychają. Ze względów obronnych większe miasta na ogół budowano na wzniesieniach, toteż źródła nieraz znajdowały się w dolinie poza murami. Szczególnego znaczenia nabierało więc zapewnienie dostępu do wody. W celu doprowadzenia wody ze źródła bezpośrednio do miasta budowano kanały. Jeden z nich rozkazał wykuć król Ezechiasz, żeby skierować do Miasta Dawidowego wody Gichonu (2Kl 20:20; 2Kn 32:30). Niekiedy do źródła prowadziły ukryte przejścia lub tunele, dzięki czemu mieszkańcy miasta mieli pod dostatkiem wody nawet w razie oblężenia. Podczas asyryjskiej inwazji na Judę Ezechiasz zatkał źródła znajdujące się poza Jerozolimą, aby odciąć najeźdźców od wody (2Kn 32:2-4; zob. EZECHIASZ 1 [Przedsięwzięcia budowlane]; FORTYFIKACJE).

Znaczenie przenośne. Jehowa stworzył „źródła wodnej głębiny” (Prz 8:28; Rdz 7:11). Jest też Źródłem życia, Źródłem wody żywej i Źródłem Izraela (Ps 36:9; 68:26; Jer 2:13). Jego Syn, Jezus Chrystus, daje wodę, która w pijącym staje się „źródłem wody tryskającej ku udzielaniu życia wiecznego” (Jn 4:14). Joel przepowiedział, że gdy narody zostaną stratowane w tłoczni winnej na nizinie Jehoszafata, z domu Jehowy wytryśnie orzeźwiające źródło (Jl 3:12, 13, 18).

Jakub, chcąc podkreślić znaczenie należytego posługiwania się językiem, zapytał chrześcijan, którzy powinni udzielać innym wody życia: „Czyż źródło tryska z tego samego otworu słodyczą i goryczą?” (Jak 3:11).

Kiedy Jezus uzdrowił kobietę trapioną od 12 lat upływem krwi, „jej źródło krwi wyschło” (Mk 5:25-29). Wyrażenie „źródło wody” zostało odniesione również do źródła zadowolenia seksualnego (Prz 5:18).