Kristian Kan Kin Diarada Peren Ni Ahr Kin Papah
“Kihwei kaperen sang ale.”—WIEWIA 20:35.
1. Madamadau sapwung dahieu kin tohtohla nan rahnpwukat, oh dahme kahrehda e keper?
EREIN sounpahr kan ni imwin senturi me ahpwtehn neko, aramas akan kin kalapw doadoahngki lepin lokaiahn wai: “me-ism.” “Me-ism” kin wehwehki “ngehi mahs” oh kin kasansalehda irairen roporop oh noahrok iangahki irair me aramas sohte kin nsenohki aramas teikan. Oh pil, kitail kak kamehlele me nan pahr akan sang pahr 2000 kohla, irairen “me-ism” pahn wiwiawihte. Pak tohto ke kin rong peidek wet, “Iaduwen pein ngehi pahn kak paiekihda sang met?” Irair en roporop ong pein emen sohte pahn kak kahrehong ih en ahneki peren. Irair wet kin weksang dahme Sises mahsanih: “Kihwei kaperen sang ale.”—Wiewia 20:35.
2. Karasepe dah kei kin kasansalehda me kihkihwei me kaperen sang ale?
2 E mehlel me kihwei kaperen sang ale? Ei, medewehla duwen Siohwa Koht. Ih me “poahsoan en mour koaros.” (Melkahka 36:9) E ketikihong kitail soahng koaros me kitail anahne pwehn nsenamwahu oh peren. Mehlel, Ih me kin wia utupen “sapan koaros oh kisakis mwahu koaros.” (Seims 1:17) Siohwa, me iei Ih “Koht peren,” kin ahnsou koaros kihkihwei. (1 Timoty 1:11) E kin ketin loalloale aramas akan oh kin ketikihong irail soahng tohto. (Sohn 3:16) Nna, pil medewehla duwen peneinei ehu. Ma kowe pahpa men de nohno men, mwein ke kin ese ia uwen tohnmetei kan me ke kin wia pwehn kekeirada seri men. Erein sounpahr tohto, seri sohte kin ese soangen tohnmetei kan me ke kin wia. E sohte kin tehk mehpwukat koaros. Ahpw, ke kin perenki kilang noumw seri kekeirada pwehki omw kin kihda tohnmetei laud. Pwekihda? Pwehki ke kin poakohng ih.
3. Dahme kahrehda e wia mehkot kaperen en papah Siohwa oh ienge tohnkaudok akan?
3 Ni ahl duwehte met, kihda tohnmetei kan me kin poahsoankihda limpoak kin wia kilelepen kaudok mehlel. Pwehki kitail kin poakohng Siohwa oh iengatail tohn kaudok akan, kitail kin perenki papah irail oh wia tohnmetei kan ong irail. (Madiu 22:37-39) Ahpw, emen me kin wia kaudok ni e kin roporop ong pein ih sohte pahn ale peren mehlel. Ahpw, irail akan me kin papah ni soh-roporop oh kin nsenohki dahme re kak kihwei oh sohte kin medemedewe dahme re pahn ale: re pahn kak diarada peren mehlel. Kitail kak wehwehki duwen mehlelpen met ni atail pahn tehk duwen iaduwen aramas akan kin doadoahngki ekei lepin lokaia kan nan Pwuhk Sarawi me kin pid duwen atail kaudok. Kitail pahn koasoaiapene lepin lokaia siluh nan artikel wet oh artikel en mwuhr.
Sapwellimen Sises Doadoahk ong Kamwahupen Wehi Pokon
4. Ia mwomwen “doadoahk ong kamwahupen wehi pokon” nan pelien Kristendom?
4 Ni lokaiahn Krihk en mahs, lepin lokaia kesempwal ehu me kin pid kaudok iei lei·tour·giʹa, oh New World Translation kin kawehwehda lepin lokaia wet “doadoahk ong kamwahupen wehi pokon.” Nan pelien Kristendom, lepin lokaia wet lei·tour·giʹa kin wiahda pil ehu lepin lokaia: “liturgy.”a Ahpw, liturgy en Kristendom kan sohte kin wia doadoahk ong kamwahupen wehi pokon ni ahl me katapan.
5, 6. (a) Doadoahk ong kamwahupen wehi pokon dahieu me wiawi nan wehin Israel, oh kapai dah kan kohwong irail? (b) Mehnia doadoahk ong kamwahupen wehi pokon me wiliandi doadoahko me wiawi nan Israel, oh dahme kahrehda?
5 Wahnpoaron Pohl doadoahngki lepin lokaiahn Krihk ehu me kin pid lei·tour·giʹa ni ahnsou me e mahsanih duwen samworo kan en wehin Israel. E mahsanih: “Samworo en mehn Suhs koaros kin wiewia ar doadoahk [lepin lokaiahn Krihk me e doadoahngki wasaht kin pid lei·tour·giʹa] rahn koaros pwehn wia doadoahk ong kamwahupen wehi pokon oh pil wiewiahte soangen meirongkohte pak tohto.” (Ipru 10:11, New World Translation) Samworo mehn Lipai kan kin wia doadoahk kesempwal ong kamwahupen wehi pokon nan wehin Israel. Irail kin padahkiong aramas akan sapwellimen Koht Kosonnedo oh re kin pil wia meirong kan me pahn pwaindi dipen aramas akan. (2 Kronikel 15:3; Malakai 2:7) Ni ahnsou me samworo kan oh aramas akan kin idawehn sapwellimen Siohwa Kosonnedo, wehio kin inenen peren.—Deuderonomi 16:15.
6 E kin wia pwais kaselel ong irail mehn Israel samworo kan ni ahr kin wia doadoahk ong kamwahupen wehi pokon, ahpw ahr doadoahk sohlahr katepe ni ahnsou me Koht soikala irail pwehki arail salelepek. (Madiu 21:43) Ahpw, Siohwa koasoanehdi mehkot me laudsang met en wiawi—iei doadoahk ong kamwahupen wehi pokon sang rehn Sises, Samworo Lapalapo. Me kin pid ih, kitail wadek: “A Sises kin ketin ieias kohkohlahte, oh sapwellime doadoahk en samworo kin poatopoatete. Eri, e ketin kak met, oh ahnsou koaros, komourala irail kan me kin patohdo rehn Koht ni mware, pwehki eh ketin ieias kohkohlahte pwe en kin louloukin irail rehn Koht.”—Ipru 7:24, 25.
7. Dahme kahrehda sapwellimen Sises doadoahk ong kamwahupen wehi pokon pahn wahdohng aramas akan kapai kan me siksang koaros?
7 Sises pahn wia doadoahk en samworo ni ahnsou kohkohlahte oh e sohte anahne emen en wiliandi ih. Ihme kahrehda, kitail wehwehki me ih kelepw pahn kak doarehla aramas akan. E kin wiahda doadoahk ong kamwahupen wehi pokon me kin siksang dahme aramas kak wia, pwe Sises sohte kin papah nan Tehnpas Sarawi me aramas wiahda, ahpw e kin papah nan sapwellimen Siohwa koasoandi lapalap en kaudok me tepida nan pahr 29 C.E. oh ni ahnsouwet Sises kin papah nan Wasa Sarawiheo, iei nanleng. Ih me “ladun wehi pokon [lei tour·gosʹ] nan Wasa Sarawihe, iei nan impwal sarawi mehlelo me wiawihkihda nin limen Koht, kaidehkin ni pehn aramas.” (Ipru 8:2; 9:11, 12) Edetehn Sises kin sapwellimaniki pwukoa laud ehu, e pil kin wia “laduhn wehi pokon.” E kin doadoahngki sapwellime manaman laud pwehn kihkihwei, kaidehn ale. Soangen kihkihwei kin kahrehong ih en sapwellimaniki peren. Met iei kisehn “peren me e kasikasik” oh met kin kakehle ih en dadaurete ni ahnsou me e ketiket sampah.—Ipru 12:2.
8. Iaduwen Sises wia doadoahk ong kamwahupen wehi pokon pwehn wiliandi Kosonnedo?
8 Pil mie ehu sawas sang sapwellimen Sises doadoahk ong kamwahupen wehi pokono. Pohl ntingihdi: “Ahpw met, Sises aleier doadoahk ong kamwahupen wehi pokon me siksang mehlel doadoahk en samworo teiko, duwehte inou lap me e ketin kadokepene nanpwungen Koht oh aramas akan eh siksang mehn mahso, pwehki eh ketin poahsoanehkihda inou lapo soahng kan me mwahu kowahlahpie.” (Ipru 8:6, NW) Moses kin kadokepene nanpwungen Siohwa oh mehn Israel kan ong inou me wia poahsoanpen ehupene me mih nanpwungen Siohwa oh wehin Israel. (Eksodus 19:4, 5) Sises kin kadokepene nanpwungen Siohwa oh me keidi kan ong inou kapw ehu, oh met kin kahrehong ipwidi en wehi kapw ehu, “Israel en Koht,” me wiawihkihda irail Kristian me keidi kan oh irail me keidi kan kin kohsang wehi tohto. (Kalesia 6:16; Ipru 8:8, 13; Kaudiahl 5:9, 10) Ia uwen kaselel doadoahk ong kamwahupen wehi pokon wet! Meid pai kitail pwe kitail kin esehla Sises, ladun wehi pokon me kitail pahn kak ale sawas en papah Siohwa ni pwung!—Sohn 14:6.
Kristian akan Pil kin Wia Doadoahk ong Kamwahupen Wehi Pokon
9, 10. Soangen doadoahk dah kei ong kamwahupen wehi pokon me Kristian akan kin wia?
9 Sohte aramas men pahn kak wia doadoahk ong kamwahupen wehi pokon duwehte me Sises kin wia. Ahpw, ni ahnsou me irail Kristian keidi kan pahn ale arail kisakis en kohdahla nanleng, re pahn mih limwahn Sises oh pil pahn iang ih doadoahk ong kamwahupen wehi pokon nin duwen nanmwarki kan oh samworo kan. (Kaudiahl 20:6; 22:1-5) Ahpw, Kristian akan nin sampah pil kin iang wia doadoahk ong kamwahupen wehi pokon, oh re pil kin diar peren laud ni ar kin wia doadoahk wet. Karasepe ieu, ni ahnsou lehk lapalap wiawi nan sapwen Palestine, wahnpoaron Pohl wahda sawas kan me kohsang brother kan nan Iurop pwehn sewese irail Kristian mehn Suhs akan nan Sudia. Met wia doadoahk ong kamwahupen wehi pokon. (Rom 15:27; 2 Korint 9:12) Rahnwet, Kristian akan pil kin perenki kihda soangen sawas, ni ahr kin mwadangete sewese riarail brother oh sister kan me kin lelohng kahpwal akan duwehte rerrer en sahpw, melimel kan de kahpwal teikan.—Lepin Padahk 14:21.
10 Pohl mahsanih duwen pil ehu elen doadoahk ong kamwahupen wehi pokon ni e ntingihdi met: “Mweinele ntahi pahn pwilwei, rasehng pilen meirong ehu pohn mehn meirong me amwail pwoson pahn meirongkihong Koht. Eri, ma ih pahn duwe, I pahn perenki, oh I pahn iang kumwail koaros pereperen.” (Pilipai 2:17) Doadoahk laud me Pohl wiaiong mehn Pilipai kan kin wia doadoahk ong kamwahupen wehi pokon me kin wiawi ni elen limpoak oh nannanti. Doadoahk ong wehi pokon duwehte met pil kin wiawi nan rahnpwukat, keieu sang rehn irail Kristian me keidi kan, me kin papah nin duwen “ladu lelepek oh loalokong,” oh kin kihda mwengehn ngehn ni ahnsou me konehng. (Madiu 24:45-47) Oh pil, nin duwen pwihn ehu, irail kin wia “pwihn samworo ehu,” oh irail kin pwukoahki “patohwandahng Koht meirong kan ni mwaren Sises Krais” oh pil kin pwukoahki “kalohkiseli wiewia kapwuriamwei kan en nin limen Koht, me ketin malipei iraildo sang nan rotorot ong nan sapwellime marain lingaling.” (1 Piter 2:5, 9) Duwehte Pohl, re kin perenki pwais pwukat edetehn irail kin ni karasaras ‘rasehng pilen meirong ehu pohn mehn meirong’ ni ahr kin kapwaiada ahr pwukoa kan. Iengerail “sihpw teikan” pil kin iang utungada doadoahk en kalohkihong aramas akan duwen Siohwa oh sapwellime kupwur kan.b (Sohn 10:16; Madiu 24:14) Ia uwen kaselel oh kaperen doadoahk wet ong kamwahupen wehi pokon!—Melkahka 107:21, 22.
Wiewia Doadoahk Sarawi
11. Iaduwen lih soukohp Ana wia mehn kahlemeng mwahu ong Kristian kan koaros?
11 Pil mie lepin lokaiahn Krihk me kin pid duwen atail kaudok, la·treiʹa, oh New World Translation kin kawehwe lepin lokaia wet: “doadoahk sarawi.” Doadoahk sarawi kin pid duwen wiewia kan nan kaudok. Karasepe ieu, lih soukohp men mware Ana e liohdilahr oh sounpahrehr 84 oh “e kin kaukaule iang towehda tuhpene kan nan Tehnpas Sarawio, oh kin wiewia doadoahk sarawi [iren Paipel wet kin doadoahngki lepin lokaiahn Krihk me kin duwehte lepin lokaia la·treiʹa] nipwong nin rahn e kin kaisihsol oh kapakap.” (Luk 2:36, 37, NW) Ana kin ngidingidki kaudokiong Siohwa ahnsou koaros. E wia mehn kahlemeng mwahu ong kitail koaros—pwulopwul oh mah, ohl oh lih. Duwehte Ana me kin wie kapakap ngidingid ong Siohwa oh rahn koaros kaudokiong Ih nan Tehnpas Sarawio, atail doadoahk sarawi pil kin oarepene kesempwalpen wie kapakap oh kaukaule iang towehda mihding kan koaros.—Rom 12:12; Ipru 10:24, 25.
12. Ia pil ehu wiewia kesempwal en atail doadoahk sarawi, oh iaduwen doadoahk wet kin pid doadoahk ong kamwahupen wehi pokon?
12 Wahnpoaron Pohl mahsanih duwen wiewia me keieu kesempwal en atail doadoahk sarawi ni e ntingihdi met: “Eri, Koht me I kin wia ai doadoahk sarawi sang nan mohngiongi unsek ni ei kin lohkiseli Rongamwahu duwen Sapwellime Iehros, iei ih me sounkadehde mehlel en ei koasoiet. Koht ketin mwahngih me I kin tamataman kumwail ahnsou koaros nan ei kapakap akan.” (Rom 1:9, NW) Ei, doadoahk en kalohki Rongamwahu kaidehn ihte doadoahk ong kamwahupen wehi pokon ahpw pil doadoahk me kisehn atail kaudok ong Siohwa Koht. Mendahki kitail kin tuhwong aramas akan me kin perenki rong de soh, doadoahk en kalohk kin wia doadoahk sarawi me kin kohwong Siohwa. Kitail kak ahneki peren laud ma kitail pahn nannanti padahkiong meteikan duwen sapwellimen Siohwa irair kaselel kan oh sapwellime kupwur kan.—Melkahka 71:23.
Iawasa Kitail en Wia Atail Doadoahk Sarawi?
13. Ia koapworopwor ong irail akan me kin iang wia doadoahk sarawi ehu nan kehlen masloalen sapwellimen Siohwa Tehnpas Sarawi, oh ihs me kin pil iang pereperen?
13 Pohl ntingwong Kristian me keidi kan oh mahsanih: “Eri, kitail patohwan kaping kalahnganki atail aleier wehi ehu me sohte kak mwekidida. Kitail wia doadoahk sarawi ong Koht oh pwongih ni wahu oh lemmwin, nin duwen me e pahn ketin kupwurperenki.” (Ipru 12:28, NW) Irail me keidi kan kin tengeteng nan arail pwoson ni arail kin kaudokiong Wasa Lapalapie oh re kin likih me re pahn sohsohki Wehio. Irailte pahn kak wia doadoahk sarawi ong Koht nan Wasa Sarawio oh kehlen masloalen Sapwellimen Siohwa Tehnpas Sarawio ni pali ngehn, oh re kin kasikasik en iang Sises papah nan Wasa Sarawieo, iei nanleng. Iengerail kan, pwihn en sihpw teikan pil kin iang perenkihda ahr koapworopwor kaselel.—Ipru 6:19, 20; 10:19-22.
14. Iaduwen pokon kalaimwun kin paiekihda sang sapwellimen Sises doadoahk ong kamwahupen wehi pokon?
14 Ahpw, iawasa irail sihpw teikan pahn wia arail doadoahk sarawi? Nin duwen wahnpoaron Sohn kilangada mwowe, pokon kalaimwun en irail sihpw teikan pwarada ni imwin rahn akan, oh “re kamwakeledahr ar likou kan, oh ntahn Sihmpwulo me re mwakelekelkilahr.” (Kaudiahl 7:14) Met kin wehwehki me irail kin duwehte iengerail tohnkaudok me keidi kan, pwe re kin pwoson sapwellimen Sises doadoahk ong kamwahupen wehi pokon: ahnsou me e meirongkihla moure unsek ong aramas akan. Sihpw teikan pil kin paiekihda sapwellimen Sises doadoahk sarawi pwe re kin “kolokol sapwellimen [Siohwa] inou kan ni loalopwoat.” (Aiseia 56:6) Irail, sihpw teikan, sohte iang kisehn inou kapwo, ahpw re kin kolokol inou kapwo me wehwehki me re kin peikiong kosonned akan me kin pid inouwo oh kapwaiada koasoandi kan me pid inou kapwo. Re kin werekiong Israel en Koht, mwengepene ni tehpel en pali ngehn oh doadoahkpene rehn towe kan, kapikapinga Koht mwohn wehi pokon oh kihda meirong ni pali ngehn akan me kin kaperenda Koht.—Ipru 13:15.
15. Iawasa pokon kalaimwun kin wia arail doadoahk sarawi, oh iaduwen irail kin mwekidki kapai wet?
15 Ihme kahrehda, pokon kalaimwun kin “uh mwohn mwoahlo oh mwohn Sihmpwulo, likawih likou pwetepwet reirei.” Oh pil, “re mihmihki mwohn mwoalen Koht oh kin papah ni rahn nipwong nan tehnpese. Me ketiket nan mwoahlo, ih me pahn kin ketin apwalih irail.” (Kaudiahl 7:9, 15) Nan Wehin Israel, aramas akan me iangala kaudok en mehn Suhs ako kin wia arail kaudok ong Koht nan maslikin kelen Tehnpas Sarawi en Solomon. Ni ahl duwehte met, irail pokon kalaimwun kin kaudokiong Siohwa nan maslikin kelen sapwellimen Koht Tehnpas Sarawi en pali ngehn. Arail kin papah wasao kin kahrehong irail en peren. (Melkahka 122:1) Pil mwurin iengerail me keidi kan koaros pahn ale arail sohso nanleng, irail pahn pousehla wia doadoahk sarawi ong Siohwa nin duwen sapwellime aramas akan.—Kaudiahl 21:3.
Doadoahk Sarawi Ehu me Sohte Pwung
16. Mehnia kaweid kan kin kohda me kin pid doadoahk sarawi kan?
16 Ni mwehin mehn Israel akan en mahs, irail anahne wia doadoahk sarawi ni ahl me pahn pahrekiong sapwellimen Siohwa kosonned akan. (Eksodus 30:9; Lipai 10:1, 2) Duwehte nan rahnwet, mie kosonned akan me kitail anahne kapwaiada ma atail doadoahk sarawi Siohwa pahn kupwurki. Ihme kahrehda, Pohl ntingwong mehn Kolose kan: “Se kin poaden kapakapkin kumwail ahnsou koaros, sangete ni ahnsou me se rongada duwen kumwail. Se kin peki Koht en ketin audehkinkumwailda kupwure iangahki erpit koaros oh marain sang rehn ngehno. Eri, kumwail ahpw pahn kak momour nin duwen me Kauno [“Siohwa,” NW] kin ketin kupwurki, oh pil wiewia dahme e kin ketin kupwurperenki. Amwail mour pahn kasalehda wa mwahu ni soangen doadoahk mwahu koaros, oh kumwail pil pahn kekeirda ni amwail marainkihla Koht.” (Kolose 1:9, 10) Kitail sohte pahn pilada ahl me konehng en papah Koht. Loalokongkihla pwung duwen Pwuhk Sarawi oh dehdehki mehkan ni pali ngehn, oh erpit me kin kohsang rehn Koht me kesempwal. Pwe ma sohte soahng pwukat, e pahn imwila suwed ong kitail.
17. (a) Iaduwen doadoahk sarawi kin saminla ni mwehin Moses? (b) Iaduwen doadoahk sarawi nan rahnpwukat kak wiawi ni ahl sapwung?
17 Tamanda mehn Israel kan ni mwehin Moses. Kitail wadek: “Koht eri sohpeisang irail, oh mweidirailla en wia doadoahk sarawi ehu ong usu kan en pahnlahng.” (Wiewia 7:42, NW) Irail mehn Israel akan pein kilang sapwellimen Siohwa manaman kehlail kan sewese pein irail. Ahpw, re kin sohpeiohng koht teikan ni ahnsou me irail lemeleme me re pahn paiekihda. Irail sohte lelepek, oh e sansal me ma atail doadoahk sarawi pahn kaperenda Koht, kitail anahne en lelepek ong Ih. (Melkahka 18:25) Ni mehlel, aramas malaulau rahnwet pahn sohpehweisang Siohwa oh uhd kaudokiong usu kan de dikedik en kouwol kohl kan, ahpw mie kaudokiong dikedik kan ni ahl teikan. Sises padahkiong kitail en dehr papah “kepwehn sampah kan,” oh Pohl koasoia me noahrok kin duwehte kaudok ong dikedik en eni kan. (Madiu 6:24; Kolose 3:5) Sehdan kin wiahki pein ih koht men. (2 Korint 4:4) Soangen kaudok ong dikedik kan kin wie tohtohla oh kin wia lidip ehu. Medewehla duwen karasepen emen me kin nda me e kin kahlemengih Sises ahpw ni mehlel e kin akadeiong wiahla emen me kepwehpwe de e kin likih pein ih oh pein eh madamadau kan. Eri, ihs me e kin uhdahn papah? Eri, e weksang irail mehn Suhs akan ni mwehin Aiseia me kin kahukihla ni mwaren Siohwa ahpw irail kin kaudokiong dikedik samin kan?—Aiseia 48:1, 5.
18. Iaduwen doadoahk sarawi kin wiawi ni sapwung ni ahnsou mahs oh pil nan rahnpwukat?
18 Sises pil mahsanih: “Ahnsou kohkohdo, mehmen me pahn kemeikumwailla pahn kihkihong me e kin papah Koht.” (Sohn 16:2) Sohl, me mwuhr wiahla wahnpoaron Pohl, kin kihkihong me e kin papah Koht ni ahnsou e ‘pwungki Stipen kamakamala’ oh ‘nannantihongete eh men kemehla tohnpadahk en Kauno.’ (Wiewia 8:1; 9:1) Rahnwet, ekei aramas kin nda me re kin kaudokiong Koht, ahpw irail kin kemehla keinek en aramas akan. Aramas tohto kin nda me re kin kaudokiong Koht, ahpw arail kaudok kin kohwong koht akan en uhki wehi, keinek kan, mwohni, pein emen, de koht teikan.
19. (a) Iaduwen kitail kin kilangwong atail doadoahk sarawi? (b) Soangen doadoahk sarawi dahieu pahn wahdohng kitail peren laud?
19 Sises mahsanih: “Ke pahn pwongih Kauno, omw Koht, oh ihete me ke pahn papah.” (Madiu 4:10) E mahsen ong Sehdan, ahpw e pil kesempwal kitail koaros en kapwaiada sapwellime mahsen pwukat! Wiewia doadoahk sarawi ong Kaunepen lahng oh sampah kin wia pwais kesempwal oh ileile ehu. Dahme kitail kak ndahki duwen wiewia doadoahk ong kamwahupen wehi pokon me kin pid atail kaudok? Wiewia doadoahk wet ong aramas teikan kin wia doadoahk kaperen ehu me kin wahdohng kitail peren laud. (Melkahka 41:1, 2; 59:16) Ahpw, soangen doadoahk wet kin kihong emen peren mehlel ihte ma e pahn wia doadoahk wet sang nan mohngiongi oh ni ahl me pwung. Ihs me kin kaudokiong Koht ni pwung? Mehnia doadoahk sarawi Siohwa kin pwungki? Kitail kak sapengla peidek pwukat ma kitail pahn sukuhliki duwen kasiluhn lepin lokaia me kohsang Pwuhk Sarawi me kin pid duwen atail kaudok. Kitail pahn sukuhliki met nan artikel en mwuhr.
[Nting tikitik me mi pahs]
a Liturgy en Kristendom kan iei ahnsoun kaudok kan de wiewia tohrohr kan en kaudok, duwehte Eucharist nan Pelien Lamalam en Roman Catholic.
b Pwuhken Wiewia 13:2 kin ripohtki me irail soukohp oh sounpadahk kan nan Andiok me kin “wie doadoahk ong kamwahupen wehi pokon” (kohsang lepin lokaiahn Krihk me kin pid lepin lokaia wet: lei·tour·giʹa) ong Siohwa. E sansal me doadoahk ong kamwahupen wehi pokon me sansalda nan irewet kin pid kalohk ong wehi pokon.
Iaduwen Ke Pahn Sapeng?
• Doadoahk ong kamwahupen wehi pokon kaselel dahieu me Sises wia?
• Doadoahk ong kamwahupen wehi pokon dahieu me Kristian akan kin wia?
• Dahkot doadoahk sarawi en Kristian, oh iawasa e kin wiawi?
• Dahme kitail anahne wia ma atail doadoahk sarawi pahn kaperenda Koht?
[Kilel nan pali 8]
Pahpa oh nohno kan kin diarada peren laud ni ahr kin kihkihwei
[Kilel nan pali 11]
Kristian akan kin wia doadoahk ong kamwahupen wehi pokon ni ahnsou me re kin sewese meteikan oh ni ahnsou re kin kalohki Rongamwahu en Wehin Koht
[Kilel nan pali 12]
Kitail anahne wehwehkihla loalokong pwung oh dehdehkihla mwahu pwehn tehk ma Koht pahn kupwurki atail doadoahk sarawi