Ke Kin Ahneki Sapwellimen Siohwa Madamadau Duwen Mehkan Me Sarawi?
“Kumwail kanahieng . . . pwe emen kumwail de mour samin de sohte kin wauneki mehkot sarawi.”—IPRU 12:15, 16.
1. Sapwellimen Siohwa ladu kan sohte pwungki soangen lamalam dahieu?
SAMPAH wet sohte kin tehk mehkan me sarawi duwehte mahs. Emen sounpadahk en mwekid en aramas akan (sociologist) en mehn France Edgar Morin koasoia: “Poahsoan koaros me tiahk kan kin poahsoankihda—Koht, kapikipikdah kan, sahpw me aramas kohsang, poadoapoad, kahrepe—aramas tepida peikasalki kateparail. . . . Aramas akan kin pwekada oh pilada dahme re katapanki.” Met kin kasalehda “ngenen sampah wet” de “ngehn me kin kamwakamwakid oh kakaun irail kan me kin uhwong Koht.” (1 Korint 2:12; Episos 2:2) Irail kan me inoukihong Siohwa arail mour oh perenki utungada sapwellime pwung en kaunda sohte kin pwungki soangen ngehn me sohte kin kasalehda wahu. (Rom 12:1, 2) Ni pali teio, sapwellimen Koht ladu kan kin wehwehki kesempwalpen mehkan me sarawi nan arail kaudok ong Siohwa. Soahng dah kan nan atail mour anahne sarawi? Artikel wet pahn koasoia duwen soahng limau me wia mehkan me sarawi ong sapwellimen Koht ladu kan. Artikel en mwurin met pahn koasoia duwen kasarawi en atail mihding en Kristian akan. Ahpw, ia uhdahn wehwehn lepin lokaia “sarawi”?
2, 3. (a) Iaduwen iren Paipel kan kin kasansalehda sapwellimen Siohwa sarawi? (b) Iaduwen kitail kin wiahki mwaren Siohwa mehkot me sarawi?
2 Ni lokaiahn Ipru en Paipel, lepin lokaia “sarawi” kin wehwehki katohrohrpeseng. Nan kaudok, “sarawi” kin pid mehkot me katohrohrsang soahng kan aramas kan kin kalap doadoahngki, de mehkot me re kin lemeleme sarawi. Siohwa iei sarawi ni unsek. E kin adaneki “Me [Keieu] Sarawio.” (Lepin Padahk 9:10; 30:3) Nan Israel en mahs, samworo lapalap kin pirehiong ni temwen lisoarop ehu kapwat me wiawihkihda kohl oh mahsen pwukat me ntingdi pohn kapwato “Kasarawihong Siohwa.” (Eksodus 28:36, 37) Iren Paipel kan kin kasalehda me kerup kan oh serap kan en nanleng me kin mihmi limwahn sapwellimen Siohwa mwoahl kin pakpakairki: “Sarawi, sarawi, sarawi Siohwa.” (Aiseia 6:2, 3; Kaudiahl 4:6-8) Arail kin pwurepwurehng pakairki met kin kasansalehda me Siohwa iei sarawi, mwakelekel oh min ni unsek. Ni mehlel, e wia utupen soahng koaros me sarawi.
3 Mwaren Siohwa me sarawi. Sounmelkahka men koasoia: “Aramas koaros pahn kin kapinga lapalap oh lingan en mware. Ih me sarawihe!” (Melkahka 99:3) Sises padahkiong kitail en kapakap: “Samat me ketiket nanleng: Mwaromwi en sarawihla rehn aramas koaros.” (Madiu 6:9) Inen Sises en sampah, Mary, ketihtihki: “Ngeniet kin kapinga Siohwa; pwehki soahng kapwuriamwei kan me Koht, Wasa Lapalahpie, ketin wiadahr rehi. Mware iei me sarawi” (Luk 1:46, 49) Nin duwen sapwellimen Siohwa ladu kan, kitail kin wiahki mwareo mehkot sarawi oh liksang en wia soahng koaros me kak kanamenek pohn mwahr sarawio. Kapataiong met, kitail kin ahneki sapwellimen Siohwa madamadau duwen mehkan me sarawi, met wehwehki, kitail kin wiahki mehkot sarawi soahng kan me e ketin mahsanih me sarawi.—Eimwos 5:14, 15.
Dahme Kahrehda Kitail Uhdahn Wauneki Sises
4. Dahme kahrehda Paipel koasoiahki Sises nin duwen “me Sarawi”?
4 Nin duwen “Iehros” en Koht me sarawi, Siohwa, Sises wiawihda sarawi. (Sohn 1:14; Kolose 1:15; Ipru 1:1-3) Ih eri adaneki “sapwellimen Koht me Sarawio.” (Sohn 6:69) E kolokol ah irair en sarawi ni ahnsou me ah mour wisiksang nanleng ohng sampah, pwehki pahn manaman en ngehn sarawi Mary neitikihdier Sises. Tohnleng men padahkiong ih, “Ngehn sarawi pahn ti pohmwi oh . . . seri sarawio pahn mwarenki Sapwellimen Koht.” (Luk 1:35) Nan kapakap ong Siohwa, Kristian akan nan Serusalem pak riau koasoiahki sapwellimen Koht Ohl nin duwen “sapwellimomwi ladu sarawi Sises.”—Wiewia 4:27, 30.
5. Soangen pwukoa sarawi dahieu Sises kapwaiadahr pohn sampah, oh dahme kahrehda sapwellime nta kesempwal?
5 Sises sapwellimaniki pwukoa sarawi ehu en kapwaiada ni ahnsou me e ketiket pohn sampah. Ni ah papidaisla nan pahr 29 C.E., Sises kesepwildahr nin duwen Samworo Lapalap en sapwellimen Siohwa tehnpas lapalap sarawi en ngehn. (Luk 3:21, 22; Ipru 7:26; 8:1, 2) Kapataiong met, eh pwoula pahn nin duwen meirong ehu. Sapwellime nta pahn kaunopada tomw me aramas dipan akan pahn komourkihla. (Madiu 20:28; Ipru 9:14) Kitail eri kin wiahki ntahn Sises mehkot sarawi, “kesempwal.”—1 Piter 1:19.
6. Ia atail lamalam ong Krais Sises, oh pwekida?
6 Ni ah kin kasalehda me kitail kin uhdahn wauneki atail Nanmwarki oh Samworo Lapalap, Krais Sises, wahnpoaron Pohl ntingihdi: “Pwehki kahrepe wet Koht ketin kasapwilda [sapwellime Ohl] ohng nan wasa me keieu ileile, oh ketikihong mwar ehu me lapalapasang mwar akan koaros; pwe mehkoaros me momour nanleng, oh nin sampah, oh pil pahn sampah,en kelehpwikihdi, pwe re en wauneki mwaren Sises; oh koaros en sakarkihda ni sansal me Sises Krais me Kaun, ong ni kalinganpen Koht Sahm.” (Pilipai 2:9-11) Kitail kin kasalehda me kitail kin ahneki sapwellimen Siohwa madamadauohte duwen mehkan me sarawi ni atail kin perenki uhpahiong atail Kaun oh Nanmwarki me kakaun, Krais Sises, Kaunen Mwomwohdiso en Kristian.—Madiu 23:10; Kolose 1:18.
7. Iaduwen kitail kin kasalehda atail kin uhpahiong Krais?
7 Uhpahiong Krais pil kin pid atail kin kasalehda wahu ong ohl kan me e kin ketin doadoahngki pwehn tiengla mwowe nan doadoahk me e kin ketin kahre ni ahnsou wet. Kitail anahne pohnese pwukoa en me keikihdi ngehn sarawi kan me kin wia Governing Body oh en sounapwalih kan me re idihada nan branch ohpis kan, district kan, circuit kan, oh mwomwohdiso kan nin duwen pwukoa sarawi ehu. Ihme kahrehda koasoandi wet kin warohng atail wahu loal oh uhpah.—Ipru 13:7, 17.
Aramas Sarawi
8, 9. (a) Ni ahl dahieu mehn Israel kan wia aramas sarawi kei? (b) Iaduwen Siohwa ketin kasalehong mehn Israel kan mouren kosonned me pid soahng sarawi kan?
8 Siohwa ketin wiahda inou ehu rehn Israel. Nanpwung wet kihong wehi kapw wet irair tohrohr ehu. Irail sarawihla, de katohrohrla. Pein Siohwa mahsanihong irail: “Kumwail pahn kin sarawi oh uhdahn wia nei aramas, pwehki ngehi me Siohwa oh I me sarawi. I pilkumwaildahr sang nanpwungen wehi teikan pwe kumwail en wiahla nei aramas.”—Lipai 19:2; 20:26.
9 Ni ahnsou me wehin Israel ahpwtehn wiawihda, Siohwa ketin katengehdiong nan madamadau en mehn Israel kan mouren kosonned me pid soahng sarawi kan. Irail sohte mweimwei en sair nahna, wasa me e ketikihda Kosonned Eiseko, pwe re de kamakamkihla. Nahna Sainai wia wasa me sarawi. (Eksodus 19:12, 23) Koasoandi en samworo kan, Impwal sarawi, oh ah dipwisou kan kin wia mehkan me sarawi. (Eksodus 30:26-30) Ia irair en mwomwohdiso en Kristian?
10, 11. Dahme kahrehda kitail kak nda me mwomwohdiso en Kristian keidi kan me sarawi, oh iaduwen met kin doakedoake “sihpw teikan”?
10 Mwomwohdiso en Kristian me keidi kan kin wia mehkot sarawi mwohn silangin Siohwa. (1 Korint 1:2) Ni mehlel, pwihn pwon en Kristian me keidi kan me mih pohn sampah kin ahnsou koaros karasaraski tehnpas sarawi ehu, mendahki re sohte kin wia sapwellimen Siohwa tehnpas sarawi lapalap en ngehn. Siohwa kin ketiket nan tehnpas sarawio ki sapwellime ngehn sarawi. Wahnpoaron Pohl mahsanih: “Krais [Sises] me kin ketin kolpene tehnpas wet unsek, oh ketin kakairada pwe en wiahla tehnpas sarawi ehu me kasarawihong Siohwa. Pwehki amwail miniminiong Krais kumwail pil iang koukoudahng wiahla tehnpas ehu me Koht kin ketketki loale sapwellime ngehn.”—Episos 2:21, 22; 1 Piter 2:5, 9.
11 Pohl kapatahiong oh ntinglahng Kristian me keidi kan: “Ia duwe? kumwail ese duwen amwail wialahr tehnpas en Koht, oh duwen ngenen Koht eh kin ketiket loalamwail? . . . Pwe tehnpas en Koht me sarawi; eri, pein kumwail me iei tehnpaso.” (1 Korint 3:16, 17) Ki sapwellime ngehn sarawi, Siohwa ketin ‘kousoanla’ rehn me keidi kan oh ‘alialu nanpwungarail.’ (2 Korint 6:16) E kin ketin pousehlahte kaukaweidi sapwellime “ladu” lelepek. (Madiu 24:45-47) “Sihpw teikan” kin kesempwalki arail pwais en iang pwihn en tehnpas wet.—Sohn 10:16; Madiu 25:37-40.
Mehkan me Sarawi nan Mour en Kristian
12. Soahng dah kan kin wia mehkan me sarawi nan atail mour, oh pwekida?
12 E sohte kapwuriamwei me soahng tohto me pid duwen mouren me keidi kan en mwomwohdiso en Kristian oh iangarail kan kin wia mehkan me sarawi. Atail nanpwung mwahu rehn Siohwa mehkot sarawi. (1 Kronikel 28:9; Melkahka 36:7) E inenen kesempwal ong kitail me kitail sohte kin mweidong mehkot de emen en kauwehla atail nanpwung mwahu rehn Siohwa. (2 Kronikel 15:2; Seims 4:7, 8) Kapakap kin wia sawas kesempwal ong atail kin kolokol nanpwung keren rehn Siohwa. Kapakap kin wia mehkot sarawi ong soukohp Daniel kahrehda mendahki ah mour miehla nan irair keper ieu, e kolokol ah lelepek nan ah tiahk en kapakap ong Siohwa. (Daniel 6:7-11) “Kapakap en sapwellimen Koht aramas akan” de Kristian me keidi kan, kin rasehng warpwohmwahu me kadoadoahk nan tehnpas sarawi ong kaudok. (Kaudiahl 5:8; 8:3, 4; Lipai 16:12, 13) Karasaras wet kin kasansalehda uwen sarawi en kapakap. Ia uwen pwais laud ehu me kitail kak kapehse rehn Kaunepen lahng oh sampah! Ihme kahrehda kapakap kin wia mehkot sarawi nan atail mour!
13. Mehnia manaman me sarawi, oh iaduwen kitail anahne mweidong ih en doadoahk nan atail mour?
13 Mie manaman ehu me mih nan mour en Kristian me keidi kan oh iangarail kan me re kin uhdahn wiahki mehkot sarawi—ngehn sarawi. Ngehno iei sapwellimen Siohwa manaman, oh pwehki e kin kadoadoahk ni ahl me pahrekiong kupwuren Koht me sarawi, e konehng en adaneki “ngehn sarawi.” (Sohn 14:26; Rom 1:4) Ki ngehn sarawi, Siohwa ketikihong sapwellime ladu kan manaman en kalohki rongamwahu. (Wiewia 1:8; 4:31) Siohwa ketikihda sapwellime ngehn ong “irail koaros me kin peikiong ih,” ong irail kan me kin “weweidki ngehno,” kaidehn ineng en paliwar akan. (Wiewia 5:32; Kalesia 5:16, 25; Rom 8:5-8) Manaman kehlail wet kin kahrehiong Kristian akan en kak kasalehda “wahn ngehn”—irair mwahu kan—oh wiewia kan me kin “mwakelekel oh kasarawihong Koht.” (Kalesia 5:22, 23; 2 Piter 3:11) Ma ngehn sarawi kin wia mehkot sarawi ong kitail, kitail pahn liksang wia soahng koaros me pahn kansensuwedih ngehno, de kerempwa ah doadoahk nan atail mour.—Episos 4:30.
14. Mehnia pwais me keidi kan kin wiahki mehkot sarawi, oh iaduwen sihpw teikan kin iang pwais wet?
14 Atail pwais en weuwa mwaren Koht sarawi, Siohwa, oh en wia sapwellime Sounkadehde kin wia mehkot me kitail wiahki sarawi. (Aiseia 43:10-12, 15) Siohwa kin ketin kahrehiong Kristian me keidi kan en kakehr “koahiengki papah sapwellime kadehde kapw [‘inou kapw,’ New World Translation of the Holy Scriptures-With References].” (2 Korint 3:5, 6) Nin duwen met, irail kin ahneki pwukoa en kalohki “rongamwahu en wehio” oh katohnpadahk “tohn wehi kan koaros.” (Madiu 24:14; 28:19, 20) Irail kin ni lelepek kapwaiada pwukoa wet, oh aramas rar kei me rasehng sihpw kin mwekidki, oh ndaiong me keidi kan ni karasaras: “Se pahn ianguhkala, pwe se rong me Koht kin ketin ieiang uhk.” (Sekaraia 8:23) Irail kin perenki papah oh “wiahda mwetuwel” oh “apwalih mwetin wain kan” ni pali ngehn ong “ladun Koht” me keidi kan. Ni ahl wet, sihpw teikan kin uhdahn sewese me keidi kan pwehn kapwaiada arail doadoahk en kalohk nin sampah pwon.—Aiseia 61:5, 6.
15. Mehnia doadoahk me Pohl wiahki mehkot sarawi, oh dahme kahrehda kitail kin ahneki soangen madamadauohte?
15 Karasepe, wahnpoaron Pohl kin wiahki ah kalohk ong wehi pokon mehkot sarawi. E koasoia duwen pein ih nin duwen “ladun Krais Sises oh wiewia sapwellime doadoahk [‘doadoahk sarawi,’ NW].” (Rom 15:16) Ni ah ntinglahng Kristian akan nan Korint, Pohl koasoia duwen ah doadoahk en kalohk nin duwen “pai kesempwal.” (2 Korint 4:1, 7) Sang nan atail kalohk ong wehi pokon, kitail kin kasansalehda “mahsen sarawi en Koht.” (1 Piter 4:11, NW) Kahrehda, sohte lipilipil ma kitail me keidi kan de sihpw teikan, kitail kin wiahki doadoahk en kalohk pwais sarawi ieu.
“Sarawihla Unsek ni Atail Lemmwiki Koht”
16. Dahme pahn sewese kitail en dehr wiahla aramas akan me “sohte kin wauneki mehkot sarawi.”?
16 Wahnpoaron Pohl kaweidih ienge Kristian akan en dehr wiahla soangen aramas akan me “sohte kin wauneki mehkot sarawi.” Ni pali teio, e kaweidih irail en ‘rapahki mour sarawi,’ “kanahieng pwe emen dehr . . . duwehla kisin tuhke katik oh keirda oh kahrehiong aramas teikan apwal tohto pwehki eh pwoisin.” (Ipru 12:14-16) Lepin lokaia kan “kisin tuhke katik” kin wehwehki me mehkei nan mwomwohdiso en Kristian me kin kauwe elen koasoandi kan me kin wiawi. Karasepe, irail mwein ele pahn sapwungki sapwellimen Siohwa madamadau duwen kasarawi en kapwopwoud de anahnpen tiahk mwakelekel. (1 Deselonika 4:3-7; Ipru 13:4) De irail mwein ele pahn ehukihong meteikan madamadau en irail akan me kin lahlahwe padahk mehlel, “koasoi mwahl akan me kin uhwong Koht,” me irail akan me “keselahr ahl mehlelo” kin kihda.—2 Timoty 2:16-18.
17. Dahme kahrehda me keidi kan anahne ahnsou koaros nantiong kasalehda sapwellimen Siohwa madamadau duwen sarawi?
17 Ong rie me keidi kan, Pohl ntingihdi: “Kompoakepahi ko, kitail kamwakeleikitailsang mehkoaros me kin kasaminehla paliwar oh pali ngehn, oh kitail song en sarawihla unsek, ni atail pahn kin momour nan atail lemmwiki kupwur en Koht.” (2 Korint 7:1) Mahsen wet kin kasalehda me Kristian me keidi kan, “me Koht pil ketin malipeier,” anahne ahnsou koaros nantihong kasansalehda me irail kin kasalehda sapwellimen Siohwa madamadau duwen sarawi nan soahng koaros nan arail mour. (Ipru 3:1) Duwehte met, wahnpoaron Piter kangoange rie kan me ipwikihdi ngehn sarawi: “Kumwail peikiong Koht; soangen ineng kei mie rehmwail ahnsou me kumwail saikinte marainkihla Koht, eri, kumwail dehr mweidohng soangen ineng ko en kaunda amwail mour ahnsou wet. Ahpw kumwail en sarawihla ni mehkoaros me kumwail kin wia, duwen Koht me ketin malipeikumwaildo, eh ketin sarawi.”—1 Piter 1:14, 15.
18, 19. (a) Iaduwen irail kisehn “pokon kalaimwun” kin kasalehda me re kin ahneki sapwellimen Siohwa madamadau duwen mehkan me sarawi? (b) Artikel en mwurin met pahn koasoia mehnia irair en atail mouren Kristian?
18 Iaduwen irail me kisehn “pokon kalaimwun” me pahn pitsang “kahn kamakam kowahlap”? Irail pil anahne kasalehda me re kin ahneki sapwellimen Siohwa madamadau duwen mehkan me sarawi. Nan pwuhken Kaudiahl, irail kin “papah” Siohwa nan masloalen kehl en sampah en sapwellime tehnpas sarawi en ngehn. Irail kin pwoson tomw en Krais, ni karasaras ‘kamwakeledahr ar likou kan, oh ntahn Sihmpwulo me re mwakelekelkilahr.’ (Kaudiahl 7:9, 14, 15) Met kin kihong irail irair en mwakelekel mwohn Siohwa oh kihong irail pwukoa en “kamwakelei [irail] sang mehkoaros me kin kasaminehla paliwar oh pali ngehn, oh song en sarawihla unsek, ni arail kin lemmwiki kupwur en Koht.”
19 Ire kesempwal ehu nan mour en Kristian me keidi kan oh iangarail kan iei en kaukaule tuhpene ong kaudokiong Siohwa oh onop sapwellime Mahsen. Siohwa kin ketin kilangwohng pokonpenehn sapwellime aramas akan mehkot sarawi. Artikel en mwurin met pahn koasoia iaduwen oh dahme kahrehda kitail anahne ahneki sapwellimen Siohwa madamadau duwen mehkan me sarawi nan ire kesempwal wet.
Kousapahl
• Sapwellimen Siohwa ladu kan sohte kin ahneki soangen madamadau en sampah dahieu?
• Dahme kahrehda Siohwa me wia Utupen soahng koaros me sarawi?
• Iaduwen kitail kin kasalehda me kitail kin wauneki sapwellimen Krais sarawi?
• Soahng dah kan kitail anahne kolokol nan atail mour nin duwen mehkan me sarawi?
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 5]
Nan Israel en mahs, koasoandi en samworo kan, impwal sarawi, oh ah dipwisou kan kin wia mehkan me sarawi
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 6]
Kristian me keidi kan pohn sampah kin wia tehnpas sarawi ehu
[Kawehwehpen kilel kan nan ehu ehu pali 7]
Kapakap oh atail kalohk en wehi pokon kin wia pwais kan me sarawi