Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • w02 7/1 pp. 3-4
  • Ke Kin Likih Koht emen me Uhdahn Mie?

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Ke Kin Likih Koht emen me Uhdahn Mie?
  • Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2002
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • Koht akan me “Doarehla Aramas”
  • “Sohte Mehmen me Sapeng”
  • Kadehde Ehu Pohn Nahna Karmel
    Mehn Kasukuhl kan me Ke Kak Sukuhlkihsang Paipel
Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2002
w02 7/1 pp. 3-4

Ke Kin Likih Koht emen me Uhdahn Mie?

Pwihn en aramas iei me pekeder sang palien American Museum of Natural History seiloakih sahpw ehu nan “Arctic” pwehn tehk wasa me Robert E. Peary (explorer) pakairki me e kilang sounpahr isuh mwowe​—⁠nan pahr 1906.

PEARY kilang sang Cape Colgate wasa me keieu mihdahla ni paliepeng en North Amerika, oh e kilang dahme likamwete nahna kan me pwetepwetki sinoh ni wasa doh. Ih eri kihong eden sahpwo “Crocker Land” (Crocker iei eden aramas emen me sewese pwain a seiloako). Ia uwen peren ahnsou me pwihn en aramaso kilangada mwohrail uluhl akan, wahu kan oh komwon nahna kan me kidikidki sinoh! Ahpw, irail mwadangete diarada me dahme re kilikilango ngeningen en nan wehwe. Lingan epied en nan wehwe wet pitiedi mesen Peary oh met aramas pwukat kesehla mwohni laud, ahnsou oh arail kehl pwehn pwarek mehkot me sohte mie.

Nan rahnwet, aramas tohto kin lelepekiong oh kihong arail ahnsou laud ong koht akan me irail kamehlele me uhdahn mie. Nan mwehin sapwellimen Sises wahnpoaron kan, soangen Koht akan me duwehte Hermes oh Zeus aramas kin kaudokiong. (Wiewia 14:11, 12) Rahnwet, koht akan me mehn Shinto, Hindu, oh sarawi teikan nan sampah kin kaudokiong lel meh million kei. Ei, iei me Paipel mahsanih: “mie ‘koht’ tohto oh ‘kaun’ tohto.” (1 Korint 8:5, 6) Iaduwen​—⁠irail pwukat koaros wia koht mehlel kei?

Koht akan me “Doarehla Aramas”

Karasepe ieu, tehk duwen doadoahngki dikedik en eni kan de sansal kan nan kaudok. Ong irail oko me likih irail oh kin doadoahngki irail nan kapakap, sansal takai pwukat kin wia duwehte doareparail me mie arail manaman tohrohr me kak kisekisehkin irail mehkot de pil pere irail sang kahpwal? Ahpw, uhdahn re kak doare irail? Ong dipwisou pwukat, sounmelkahka koulki: “Dikedik en eni me ahn wehi kan iei silper oh kohl, pehn aramas me kin wiairailda. Mie ewerail, re ahpw sohte kak lokaia; mie masarail, re ahpw sohte kak kilang wasa; mie salengarail, re ahpw sohte kak rong wasa. re pil sohte kak esingek.” Ni mehlel, irail koht ekei me “sohte kak doarehla aramas.”​—Melkahka 135:15-​17; Aiseia 45:20.

Mehlel, irail me kin wiahda sansal takai kan kak wiahki arail doadoahk en pehrail akan pahrekiong mour oh manaman. Oh irail me kin kaudokiong sansal pwukat kin likihala irail. Soukohp Aiseia mahsanih: “Irail kin kapaikada [sansal takai ieu] pohn pwopwerail, irail kauwada wasa me ren kesihnenda sohte mwekid.” Soukohp Aiseia pil kapataiong: “Wasa me e kin mih ie, e sohte kak mwekid wei sang ie. Ma emen pahn kapakap ong, e sohte kak sapeng; oh ahnsou me aramaso lel apwal, e sohte kak doarehla.” (Aiseia 46:7) Ni mehlel, sansal takai sohte mour loale mendahki aramas kin kamehlele oh likih irail. Soangen sansal takai pwukat kin wia “koht sohte katepe kei.”​—Apakuk 2:18.

Linganiki, wauneki oh kapinga sounkamweit akan, sounmwadong kan, koasoandi en kaundahn wehi kan oh soangsoangen kaunen lamalam akan​—⁠mehkot me rek nan rahnwet. Oh pil, mwohni kin wia “koht” ong aramas tohto. Ahpw, aramas kin lemeleme me soangen “koht” pwukat kin ahneki irair oh manaman tohrohr, ahpw ni mehlel, re sohte kin. Re sohte kak kihda soahng koaros me aramas akan me kamehlele irail kin inengieng sang rehrail. Karasepe, kepwehpwe likamwete kolokol pasapengpen kahpwal tohto, ahpw kehl en kepwehpwe me likamw. (Mark 4:19) Emen aramas loalokong idek: “Iaduwen kitail kak kawehwehda irair mehlel wet me mehkotet me aramas tohto kin inenen inangih oh kamehlele me e kak kamwahuwihala soahng koaros, ni atail kin alehdi kin uhd wahdo soahng tohto kei, sangete pepehm kapahtou lel kamedek?” Ei, repen kepwehpwe kak kahrehda aramas en meirongkihla dahme uhdahn kesempwal, me duwehte roson en war, peren en peneinei, karanih kompoakepatail, de pil atail ehuiong Sounkapikpatail. Ah “koht”​—⁠mwohni oh kepwehpwe​—⁠uhd wiahla ‘dikedik en mehkot likamw’ me sohte katepe!​—Sona 2:8.

“Sohte Mehmen me Sapeng”

E wia irair en pweipwei en nda me mehkot me mie ni ah sohte mie. Sounkaudok kan en koht Paal ni mwein soukohp Elaisa diarada ni met ni arail lelohng irair apwal. Irail kamehlele me mie ahn Paal kehl en kamwerehdi kisiniei sang nanleng pwehn isikada meirong en mahn ehu. Ni mehlel, “irail likilikwerih eden Paal sang ni menseng lel ni souwas, ndinda: ‘Paal, sapeng kiht!’ ” Iaduwen​—⁠mie salengen Paal pwe en kak rong de mie ewen Paal pwe en kak sapeng? Wasaht doula oh kasalehda me: “Sohte pasapeng kohdo, oh sohte ngihl ehu peido.” Ni mehlel, “sohte mehmen me sapeng.” (1 Nanmwarki 18:26, 29) Paal sohte mour; e sohte mwekimwekidseli wasahkis.

Ia uwen kesempwal kitail en ese oh kaudokiong Koht emen me uhdahn mie! Ahpw ihs ih? Oh iaduwen likih ih a pahn wia kamwahu ong kitail?

[Kilels nan Pali 3]

Ohl me kin iang Peary me ede Egingwah kin rapahki sahpw akan

Robert E. Peary

[Credit Lines]

Egingwah: Sang pwuhk me oaralap koasoia The North Pole: Its Discovery in 1909 Under the Auspices of the Peary Arctic Club, 1910; Robert E. Peary: NOAA

[Kilels nan Pali 4]

Soahng kan me aramas tohto kin kesempwaliki kin kalap pitih irail

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share