Me Opampap kan Pahn Sohsohki Sampah
Emen semen palien mwakelekel en wasahn kousoan, nan France, me ede Jean Marie Pelt koasoia: “I kin medemedewe me audepen sampah pahn wekila oh pwurehng mwahula. . . . Kaidehn lakapw, ahpw e pahn inenen werei ahnsou me pahn miehla lahng kapw oh ampah kapw.”
ANG ni kapwunod en saminlahn wasahn kousoan oh irair suwed en mour en aramas pohn sampah, aramas tohto pahn men kilang atail sampah en wiahla paradais. Ineng wet kaidehn auraman ehu ohngete senturi 21. Mahs, Paipel inoukihda kapwurpwurdohn irair en paradais pohn sampah. Sises mahsanih: “Me opampap kan . . . pahn sohsohki sampah” oh “kupwuromwi en wiawi sampah duwen ah pahn wiawi nanleng,” iei ekei iren Pwuhk Sarawi me aramas tohto esehlahr. (Madiu 5:5; 6:10, Revised Standard Version) Nan rahnwet, kaidehn aramas tohto kei me kin kamehlele me irail me opampap akan pahn sohsohki paradais nin sampah. Ohng pali moron en aramas me dene irail kin nda me paradais solahr mie.
Makasihn en France me ede La Vie me kin ntingda pak ehu nan wihk koaros kin kawehwehda dahme kahrehda kamehlele me mie Paradais—ma sampah de nanleng—sohlahr kin mihmi nan madamadau en aramas akan, eri mehlel nan sarawi en Catholic oh nda: “Mwurin padahk kan en mwomwohdiso en Catholic kin kehlailki erein pahr kid duwepwiki samwa, paradais sohlahr kin iang kisehn ahnsoun liksang lokaia ohng lih kadek kan, padahk en rahn sarawi kan, kasukuhl en kaunen lamalam kan oh onop en kadekisimus.” Lepin lokaia Paradais kin mihla pahn “rotorot mosul” en “padahk ekiek oh kasapwurpwur kan.” Ekei sounpadahk en nan mwoahl kan kin pilahnehda ren dehr koasoia Paradais pwe “e kin kasalehda madamadau tohto duwen peren pohn sampah.”
Ohng Frederic Lenoir, sountetehk duwen kousoanpenehn aramas akan, me semen nan palien sarawi kan, dene madamadau en Paradais wiahlahr “madamadau en oaralap” me sohte wehwe. Pil Duwehte Jean Delumeau me pil ntingihada pwuhk tohto me pid duwen Paradais, e medemedewe me pweidahn inou en Paipel akan kin mih ni karasaras. E ntingihdi: “Ohng peidek wet ‘Dahme luwehdi ohng paradais?’ Pwoson en Kristian kihda pasapeng pwukat: Kalahnganki iasada en sounkomour. Ehu rahn kitail koaros pahn kolpehiong oh masatail akan pahn kilang peren.”
Iaduwen, rohng me pid paradais nan sampah kin mehlel ohng kitail? Dahme uhdahn pahn wiawihong sampah? Kasansal me pid ahnsou kohkohdo kin edied mwohn masatail kan, de e kak sansal mwahula? Artikel en mwurin met pahn sapeng peidek pwukat.