Alasang Sapwellimen Sises Aktikitik oh Eh Kin Ketin Poakehla Aramas
“Pwe duwen pein Krais eh lokolongkin kumwail oh ketikihong kumwail karasepe mwahu, ih pil duwen amwail pahn idawehn oh kahlemengih.”—1 PIT. 2:21.
1. Dahme kahrehda atail alasang Sises pahn kahrehda kitail en karanihala Siohwa?
KITAIL kin men alasang irail kan me ahneki soangen irair oh wiewia kan me kitail mwahuki. Sangete mahs lel met, Sises Krais iei me kitail en keieu alasang. Dahme kahrehda? Pak ehu Sises mahsanihki duwen pein ih: “Mehmen me kilangieier pil kilangehr Sahm.” (Sohn 14:9) Sises kin ketin kahlemengih ni unsek irair kaselel kan me Semeo sapwellimanki. Kahrehda ni atail sukuhlki duwen Sises, kitail kin sukuhlki duwen Siohwa. Oh ni atail alasang Sises, kitail kin karanihala Siohwa, me keieu Lapalahpie nanleng oh sampah. Ia uwen met eh wia pai kaselel ehu!
2, 3. (a) Dahme kahrehda Siohwa ketin kasalehiong kitail ni pisetik duwen mouren Sises? Dahme Siohwa ketin kasik kitail en wia? (b) Dahme kitail pahn koasoiapene nan iren onop wet oh pil iren onop en mwuhr?
2 Nan Paipel, Siohwa ketin kasalehiong kitail ni pisetik duwen mouren Sises. Dahme kahrehda? Pwehki e ketin kupwurki kitail en esehla Sapwellimeo pwe kitail en kak alasang. (Wadek 1 Piter 2:21.) Nan Paipel, mehn kahlemeng me Sises ketikihda kin karasaraskihong kahk kei. Ia wehwehn met? Siohwa kin ketin kupwurki kitail en idawehn kahk kan en sapwellime Ohlo, de alasang Sises ni wiewia koaros me e ketin wia. Mehlel, Sises ketin unsek, eri Siohwa sohte ketin kasik kitail en kahlemengih sapwellime Ohlo ni unsek. Ahpw, Koht kin ketin kupwurki kitail en wia uwen atail kak en alasang Sises.
3 Kitail en tehkpene ekei sapwellimen Sises irair kaselel kan. Nan iren onop wet, kitail pahn koasoiapene duwen sapwellime irair en aktikitik oh eh kin ketin poakehla aramas. Nan iren onop en mwuhr, kitail pahn koasoiapene duwen sapwellime eimah oh eh kin ketin dehdehki irair kan. Kitail pahn sapengala peidek siluh duwen ehuehu irair pwukat: Ia wehwehn met? Ia duwen Sises eh ketin kasalehda irair wet? Ia duwen atail kak alasang ih?
SISES KIN KETIN AKTIKITIK
4. Ia wehwehn aktikitik?
4 Dahkot aktikitik? Aramas tohto me aklapalap kin medewe me aktikitik kin wehwehki me ke luwet de masepwehk. Ahpw met mehlel? En kasalehda aktikitik kin wehwehki me kitail anahne kehlail oh eimah. Aktikitik uhdahn weksang madamadau en pohnmwahso oh aklapalap. Nan Paipel, lepin lokaia me kawehwehdi “aktikitik” kak wehwehki “madamadau karakarahk.” (Pil. 2:3, NW) Aktikitik kin kohsang mwomwen atail kin medewehki pein kitail. Karasepe, ehu dikseneri en Paipel koasoia: “Aktikitik iei en ese ia uwen atail uhdahn tikitik mwohn silangin Koht.” Ma kitail uhdahn aktikitik mwohn silangin Koht, kitail pahn kaleke kitail sang wiahki me kitail lapalap sang meteikan. (Rom 12:3) E sohte mengei ong aramas soh unsek en kasalehda aktikitik. Ahpw kitail kak sukuhlki en aktikitikla ma kitail kin medemedewe duwen pein kitail mwohn silangin Koht oh alasang mehn kahlemeng en sapwellime Ohlo.
5, 6. (a) Ihs tohnleng lapalapo Maikel? (b) Ia duwen Maikel eh ketin kasalehda madamadau aktikitik?
5 Ia duwen Sises eh ketin kasalehda aktikitik? Sangete mahs, sapwellimen Koht Ohlo kin ketin kasalehda aktikitik nin duwen tohnleng manaman men nanleng oh pil aramas unsek men nin sampah. Kitail tehkpene ekei karasaras.
6 Sapwellime madamadau. Nan Paipel pwuhken Sud, kitail wadek duwen sapwellimen Sises mour mwohn eh ketido sampah. (Wadek Sud 9.) Sises, me iei tohnleng lapalap Maikel, ketin “akamaiong Tepilo” duwen “paliwar en Moses.” Taman me mwurin Moses mehla, Siohwa ketin sarepedi paliwereo wasa ehu me sohte emen ese. (Deud. 34:5, 6) Mwein Tepilo men doadoahngki paliweren Moseso pwehn kangoange mehn Israel ko en wia kaudok likamw. Sohte lipilipil soangen kahrepe suwed dah me Tepilo medewe en wia, Maikel ketin eimah oh katokehdi Tepilo. Ehu dikseneri en Paipel koasoia me lepin lokaiahn Krihk me kawehwehdi “akamaiong” kin “pil kadoadoahk ong wiewiahn akupwungki mehkot nan mwoalen kopwung” oh kak wehwehki “me Maikel ‘akupwungki ahn Tepilo pwuhng’ ong paliwar en Moses.” Ahpw, tohnleng lapalapo ketin pohnese me e sohte sapwellimanki pwuhng en ketin kadeikada Tepilo. Eri, e patohwanohng Sounkopwung Lapalapo, Siohwa, me kelehpw ketin sapwellimanki pwuhng en kadeikada Sehdan. Ia uwen tohnleng lapalap menet eh ketin kasalehda madamadau aktikitik!
7. Ia duwen Sises eh ketin kasalehda aktikitik ni mwomwen eh kin mahsen oh pil ni wiewia?
7 Erein eh ketiket sampah, Sises pil ketin kasalehda aktikitik nan eh mahsen oh wiewia kan. Mwomwen eh kin mahsen. E sohte kin ketin wia de mahsanih mehkot pwe aramas akan en kapinga ih. Ahpw, e kin mahsen ni ahl ehu me kahrehda kaping koaros en kohwongete Semeo. (Mark 10:17, 18; Sohn 7:16) E sohte kin ketin mahsen ong sapwellime tohnpadahk kan ni ahl me kahrehda ren pehm me re pweipwei de sohte kesempwal. Ahpw, e ketin kawauwih oh kapinga irail pwehki irair mwahu kan me e mwahngih rehrail oh ketin kasalehda me e ketin koapworopworkin irail. (Luk 22:31, 32; Sohn 1:47) Sapwellime wiewia kan. Sises ketin pilada en ahneki mour ehu me sohte kin kedirepwkihla kepwe tohto. (Mad. 8:20) E pil kupwurki wia soangen doadoahk me meteikan sohte men wia. (Sohn 13:3-15) E ketin kasalehda aktikitik ni ahl keieu laud sang ni eh ketin peik. (Wadek Pilipai 2:5-8.) Weksang aramas aklapalap kan me sohte mwahuki peikiong emen, Sises kin patohwan uhpah ni aktikitik soahng koaros me Siohwa ketin mahsanihong ih en wia “lao lel mehla.” Met uhdahn kasalehda me Sises, Nein-aramas, ketin “nan kapehd karakarahk.”—Mad. 11:29.
ALASANG SAPWELLIMEN SISES AKTIKITIK
8, 9. Ia duwen atail kak kasalehda aktikitik?
8 Ia duwen atail kak alasang sapwellimen Sises aktikitik? Atail madamadau. Aktikitik kin kahrehiong kitail en dehr wia mehkot me kitail sohte ahneki pwuhng en wia. Ma kitail pohnese me kitail sohte ahneki pwuhng en kadeik, kitail sohte pahn mwadang kauwehki meteikan sapwung kan me re wiahda de peidengki kahrepen arail wiewia kan. (Luk 6:37; Seims 4:12) Aktikitik kin sewese kitail en “dehr nohn kin men wiahla aramas pwung,” oh kilangdiohng irail kan me sohte ahneki koahiek de pwais kaselel kan me kitail ahneki. (Ekl. 7:16) Elder aktikitik kan sohte kin wiahkin irail me irail lapalap sang iengerail me pwoson kan. Ahpw, soangen sounsilepen sihpw pwukat kin “medewe me meteikan lapalap sang” irail, me iei, en leme me meteikan kesempwal sang irail.—Pil. 2:3, NW; Luk 9:48.
9 Medewehla W. J. Thorn, me wia sounapwalih me kin seiloak sang pahr 1894. Mwurin sounpar tohto nan doadoahk wet, e pekederla nan wasahn apwalih malek kan nan Kingdom Farm en New York. E nda: “Ahnsou koaros me I kin nohnla medemedewe duwen pein ngehi, I kin uhdi oh nda: ‘Kowe kisin weren pwelpar kis. Dahme ke ahneki pwe ken aklapalapkihla?’” (Wadek Aiseia 40:12-15.) Ia uwen eh kasalehda madamadau aktikitik!
10. Ia duwen atail kak kasalehda aktikitik ni mwomwen atail lokaia oh wiewia kan?
10 Mwomwen atail lokaia. Ma kitail uhdahn aktikitik, e pahn kamwakid mwomwen atail lokaiahiong meteikan. (Luk 6:45) Ni atail kin koasoakoasoiong irail, kitail sohte pahn koasoiahte dahme kitail kin pweida loale oh atail pwais kaselel kan. (Lep. Pad. 27:2) Ahpw, kitail pahn rapahki soahng mwahu kan rehn riatail Kristian kan oh kapingahki irail arail irair kaselel kan, arail koahiek kan oh soahng kan me re kin pweida loale. (Lep. Pad. 15:23) Atail wiewia kan. Kristian aktikitik kan sohte kin rapahki en lapalapala nan koasoandi en sampah wet. Ahpw, re pilada en ahneki soangen mour me sohte kin kedirepwki wiewia kan me sohte uhdahn kesempwal, oh re pil kin wiewia soangen doadoahk kan me sampah wet medewe me sohte katepe. Re kin pilada soahng pwukat pwe ren kak papah Siohwa ni uwen arail kak. (1 Tim. 6:6, 8) Laudsang met, kitail kak kasalehda aktikitik sang ni atail kin peik. Kitail anahne aktikitik pwe kitail en ‘peikiong atail sounkaweid akan’ nan mwomwohdiso oh pwungki oh idawehn kaweid kan me kitail alehdihsang sapwellimen Siohwa pwihn.—Ipru 13:17.
SISES KIN KETIN POAKEHLA ARAMAS
11. Menlau kawehwehda ia wehwehn poakehla aramas.
11 Poakehla kin wia kisehn irair en limpoak me duwehte “pepehm en kadek” duwehte kalahngan. Paipel kin mahsanih duwen “kupwurkalahngan oh kadek,” oh pil “kalahngan.” (Luk 1:78; 2 Kor. 1:3) Me pid duwen poakehla, ehu dikseneri en Paipel nda: “Met pidada laudsang en ihte poakehla me paisuwed kan. E kin pidada atail en uhdahn nsenohki oh kihda sawas sang ni atail wia soahng kan me pahn kahrehiong mouren ekei en mwahula.” Emen me kin poakehla aramas kin mwekidki en sewese meteikan pwe ren wiahda wekidekla kan nan arail mour.
12. Dahme kasalehda me Sises kin ketin poakehla meteikan? Dahme met kamwakid ih en ketin wia?
12 Ia duwen Sises eh kin ketin poakehla aramas? Sapwellime pepehm oh wiewia. Sises kin ketin poakehla aramas. Ni eh mahsanihada kompoakepah Mery oh pil irail ako me iang mwahieiki rien Mery ohlo Lasarus, Sises “ahpw ketin tentenihr.” (Wadek Sohn 11:32-35.) Eri, soangen pepehmohte me kamwakid ih en kupwurki kaiasada nein liohdio nah pwutako iei me pil kamwakid ih en ketin kaiasada Lasarus. (Luk 7:11-15; Sohn 11:38-44) Pwehki wiewia limpoak wet, Sises ele ketikihong Lasarus koapworopwor en mi nanleng. Mwoweo, Sises ketin poakehla pokon ehu me pokondohng reh. Pwehki e ketin poakehla irail, e “ketin tapihada kawehwehiong irail soahng tohto.” (Mark 6:34) Ia uwen met eh wekidala mouren koaros me mwekidki sapwellime padahk kan! Sises eh ketin poakehla meteikan sohte wiahte pepehm ehu, ahpw e pil kamwakid ih en ketin sewese irail kan me anahne sawas.—Mad. 15:32-38; 20:29-34; Mark 1:40-42.
13. Ia duwen Sises eh kin mahsen ni elen limpoak ong meteikan? (Menlau kilang tepin kilel.)
13 Eh mahsen kan. Sises eh ketin poakehla aramas kamwakid ih en mahsen ni elen limpoak, ahpw mehlel ong irail kan me kin lokolok. Wahnpoaron Madiu doadoahngki dahme Aiseia nda pwehn kawehwehda duwen Sises: “E sohte pahn ketin katipwasang ahlek pwoat me raukdier, de kakunla lamp ehu me pahn kunlahr.” (Ais. 42:3; Mad. 12:20) Ia wehwehn met? Sises sohte ketin lemei ong aramas akan. Ahpw e kin mahsen ni ahl ehu me kakehlakahda loalarail. E ketin kalohki duwen koapworopwor ehu ong “me nan kapehd toutoulahr akan.” (Ais. 61:1) E ketin luke irail kan me ‘pwangadahr oh toutoukilahr arail mehn wisik kan’ ren kohdo reh oh e ketin kamehlelehiong irail me re pahn “diar kommoalpen” loalarail. (Mad. 11:28-30) E inoukihong nah tohnpadahk kan me Koht kin ketin nsenohki emenemen Sapwellime tohnkaudok kan, pil iangahki me “tikitik” kan, de irail kan me aramas en sampah wiahki me re sohte kesempwal.—Mad. 18:12-14; Luk 12:6, 7.
ALASANG SISES EH KIN KETIN POAKEHLA ARAMAS
14. Ia duwen atail kak kasalehda pepehm en poakehla meteikan?
14 Ia duwen atail kak alasang Sises eh kin ketin poakehla aramas? Atail pepehm en poakehla aramas. Paipel padahkihong kitail en nantihong kasalehda pepehm en poakehla, mehnda ma kitail sohte ipwidihte ahneki soangen irair wet. Soangen pepehm wet wia kisehn “mour kapw” me Siohwa ketin kasik Kristian koaros en ahneki. (Wadek Kolose 3:9, 10, 12.) Ia duwen omw kak kasalehda pepehm en poakehla aramas? Paipel mahsanih: “Langahda douluhl mohngiongimwail kan!” (2 Kor. 6:11-13) Rong kanahieng ni emen eh kin ehukihong uhk eh pepehm oh pwunod kan. (Seims 1:19) Medewehla oh pein idek rehmw: ‘Ma I mi nan eh irairo, ia pahn ei pepehm? Dahme I pahn anahne?’—1 Pit. 3:8.
15. Dahme kitail kak wia pwehn sewese irail kan me ele kin pahtou de wie lokolok?
15 Atail wiewiahn limpoak. Poakehla meteikan kin kamwakid kitail en sewese irail, ahpw mehlel irail kan me kin pahtou de wie lokolok. Ia duwen atail kak sewese irail? Rom 12:15 mahsanih: “Iang sengiseng rehn me kin sengiseng kan.” Irail me kin nsensuwed ele anahne ken wehwehki arail pepehm laudsang omw pahn kihda kaweid. Emen sister me nah serepeino mehla ndahki duwen rie Kristian kan arail kamweitala ih: “I kalahnganki ahnsou me kompoakepahi ko kohdo oh iangete ie sengiseng.” Kitail pil kak kasalehda atail poakehla aramas sang ni atail wiahda soahng mwahu kan pwehn sewese irail. Mwein mie liohdi men me anahne sawas en kamwahwihala mehkot ni imweo. De mie Kristian mah men me anahne mehn peidaid pwehn kohla iang mihting, kalohk, de kohla rehn toahkte. Mehnda ma wiewiahn kadeko tikitik, ahpw e kak wia mehkot laud nan mouren emen me anahne sawas. (1 Sohn 3:17, 18) Laudsang met, kitail kak kasalehda atail poakehla meteikan sang ni atail kin wia uwen atail kak en kalohki rongamwahwo. Sohte ahl ehu me laudsang met me kak sewese irail me ahneki mohngiong mehlel ren wiahda wekidekla kan.
16. Dahme kitail kak nda pwehn kangoange irail kan me nsensuwed?
16 Atail lokaia ni elen limpoak. Atail pepehm en poakehla aramas pahn kamwakid kitail en “kakehlaka irail kan me nan kapehd tikitik” sang ni mwomwen atail lokaiahiong irail. (1 Des. 5:14) Dahme kitail kak nda pwehn kangoange irail? Kitail kak ndaiong irail ia uwen atail nsenohkin irail. Kitail kak kapinga irail oh sewese irail en kilang arail irair kaselel oh koahiek kan. Kitail kak katamankihong irail me Siohwa me ketin sewese irail en diarada padahk mehlel, eri re uhdahn kesempwal mwohn silangih. (Sohn 6:44) Kitail kak kamehlelehiong irail me Siohwa uhdahn ketin nsenohki sapwellime ladu kan me “nan kapehd tikitiklahr” de “sohla ar koapworopwor.” (Mel. 34:18) Atail lokaia ni elen limpoak kak kansenamwahwihala irail kan me nsensuwed.—Lep. Pad. 16:24.
17, 18. (a) Dahme Siohwa kin ketin kasik elder kan en wiahiong sapwellime sihpw kan? (b) Dahme kitail pahn koasoiapene nan iren onop en mwuhr?
17 Elder kan, Siohwa kin ketin kasik me kumwail en apwalih sapwellime sihpw kan ni elen limpoak. (Wiewia 20:28, 29) Tamataman me amwail pwukoa iei en padahki, kangoange, oh kamweitala sapwellime sihpw kan. (Ais. 32:1, 2; 1 Pit. 5:2-4) Eri, elder men me ahneki pepehm en poakehla sohte pahn song en kaunda rie kan, de wiahda kosonned kan, de idingkihong ren wia laudsang dahme arail irairo kakohng sang ni eh kahrehiong irail en namenekki me re sohte kin wia laudsang dahme re kak. Ahpw, elder men kin men rie Kristian kan en uhdahn peren, oh kin koapworopworki me arail poakohng Siohwa pahn kamwakid irail en papah ih ni uwen arail kak.—Mad. 22:37.
18 Ni atail kin doudouloale sapwellimen Sises aktikitik oh eh kin ketin poakehla aramas, kitail pahn mwekidkihda en alasang ih. Nan iren onop en mwuhr, kitail pil pahn koasoiapene ia duwen atail kak alasang sapwellimen Sises eimah oh eh kin ketin dehdehki irair kan.