E Konehng Kristian kan en Kaudok ni Soangen Wasa Sarawi kan?

SOUNPAR koaros aramas tohtohsang wenerar kin seiloaklahng wasa doh ehu me direki tuhke sidar nan Shima Peninsula nan Sapan. Irail kin kohla ni Wasa Sarawi Lapalap en Ise, wasa me lamalam en Shinto koht lih en ketipin mi ie, Amaterasu Omikami, me aramas kin kaudokiong erein sounpar riekid samwa. Keieu tohnkaudok kan kin kamwakeleiraillda ni arail pahn widenda pehrail oh ewerail kan. Eri, ni arail kin kesihnen mwohn haiden (wasahn kaudoko), re kin idawehn arail tiahk en kaudok ehu me re kin poaridi, lopw, oh kapakapohng koht liho.a Pelien lamalam en Shinto kin mweidohng neirail tohnkaudok kan en iang ehu kaudok tohrohr, oh ekei pwihnen Buddhist kan, irail kan me dene irail Kristian kei, oh meteikan sohte kin kilang me e sapwung en wia tiahk en kaudok en Shinto ni wasa sarawi wet.

Tohto pelien lamalam laud kan nan sampah pwon kin mie arail wasa sarawi kan,b oh aramas rar kei kin kohla wasa pwukat. Nan sahpw kan me dene irail Kristian kei, tohto imwen sarawi kan oh wasa sarawi kan me kin wiawihda ong kawauwih Sises, Mery, oh sansal en irail me lapalap kan. Me duwehte wasa pwukat, pil soangen wasa sarawi kan kokouda nan wasa me koasoipen Paipel wiawi ie mahso de “soahng kapwuriamwei kan” me dene pwarada ni ahnsou keren kan de wasa kan me re kin nekidala arail kepwe sarawi kan. Aramas tohto kin kohla wasa pwukat pwehki re kamehlele me arail kapakap kan pahn kakete pweida ma e wiawi nan soangen wasa sarawi pwukat. Ong ekei, en lella wasa sarawi ehu iei me re kesempwalki, kahrehda re kin seiloak reirei pwehn kasalehda arail poadidiong arail pelien lamalam.

Ia duwe, kapakap oh pekipek kan ele pahn kakete pweida oh pasapengla pwehki e wiawi nan wasa sarawi kan? Koht pahn ketin kupwurperenki loalopwoat en irail kan me kin wia seiloak reirei kohla soangen wasa sarawi kan? Ire kesempwal wasaht iei, e konehng Kristian kan en kaudok nan soangen wasa sarawi kan? Pasapengpen peidek pwukat sohte pahn ihte padahkihong kitail ia duwen atail pahn medewehiong wia kaudok wasa pwukat ahpw e pil pahn sewese kitail en wehwehki soangen kaudok me uhdahn kin kaperenda Koht.

KAUDONGKI SAPWELLIMEN KOHT MANAMAN OH PADAHK MEHLEL

Koasoakoasoipene nanpwungen Sises oh lihen Sameriao kasalehda sapwellimen Koht madamadau ong kaudok ni wasa ‘sarawi kan’ de soangen wasa kan me kin kawauwih aramas de dikedik kan. Sises ketin seiseiloaklahng Sameria oh uhdi pwehn kommoaldi pohn pwarer ehu limwahn kahnimw en Saikar. E tepida koasoiong lih emen me kohdohn idipil ni pwarero. Ni ara koasoakoasoi, liho kasalehda duwen wekpeseng laud en pelien lamalam en mehn Suhs oh Sameria kan. E koasoia: “Samat ako kin kaudok pohn nahna wet, a kumwail mehn Suhs kin nda me dene Serusalemte, iei wasa me aramas pahn kaudokohng Koht ie.”​—Sohn 4:5-9, 20.

Nahna me liho koasokoasoia iei Nahna Kerisim, me mi mpen mwail 30 (50 km) paliepeng en Serusalem. Wasao mie tehnpas ieu mahso me mehn Sameria kan kin wia arail kasarawi kan me duwehte Pahsohpa. Ahpw, sang ni eh sohte ketin medemedewehte duwen wekpeseng en ara pelien lamalam, Sises ketin mahsanihong liho: “Lih kamehlele ie, ahnsou pahn leledo me aramas solahr pahn kaudok ong Sahmo pohn nahna wet, de pil nan Serusalem.” (Sohn 4:21) E uhdahn kapwuriamwei koasoi wet, ahpw mehlel sang emen mehn Suhs! Dahme kahrehda kaudok nan Tehnpas en Koht nan Serusalem pahn sohla?

Sises ketin pousehla: “Ahnsou pahn leledo, oh e lelehr, me tohn kaudok mehlel kan pahn kaudokiong Sahmo ni ngehn oh mehlel, pwe iei soangen tohn kaudok kan me Sahmo ketin kupwurki en kaudokiong ih.” (Sohn 4:23) Erein sounpar tohto, mehn Suhs kan kin medewehiong tehnpas lingano nan Serusalem me iei wasahn arail kaudok. Irail kin seiloaklahng wasao pak siluh nan ehu pahr pwehn wia meirong ong arail Koht, Siohwa. (Eksodus 23:14-17) Ahpw Sises ketin mahsanih me mepwukat koaros pahn wekila oh “tohn kaudok mehlel kan” pahn kaudok “ni ngehn oh mehlel.”

Ahn mehn Suhs tehnpaso uhdahn ihmw ehu me mihmi wasa ieu. Ahpw “ngehn oh mehlel” kaidehn soahng kei me kitail kak doahke, de kin mi wasa ieu. Ihme kahrehda, Sises kin kawehwe me kaudok mehlel en Kristian sohte pahn poahsoankihda mehkot duwehte ihmw ehu de uhdahn wasa ieu, me duwehte Nahna Kerisim, tehnpaso nan Serusalem, de wasa sarawi teikan.

Koasoakoasoipene nanpwungen ih oh lihen Sameriao, Sises pil ketin mahsanih me “ahnsou” ehu ong wekideklahn mwomwen kaudokiong Koht pahn “leledo.” Iahd me met pahn wiawi? Ahnsowo leledo ni ahnsou me Sises ketin kaimwisekala koasoandien kaudok en mehn Suhs kan me poahsoankihda Kosonned en Moseso sang sapwellime pwoula. (Rom 10:4) Ahpw, Sises pil ketin mahsanih: “Ahnsou . . . lelehr.” Dahme kahrehda? Pwehki nin duwen Mesaia, e ketin kihkihpenehier sapwellime tohnpadahk kan me pahn peikihong kehkehlik wet: “Ngehn ehu Koht, oh me kin kaudokiong re en kaudongki ngehn oh mehlel.” (Sohn 4:24) Eri, ia duwe, ia wehwehn en kaudongki “ngehn oh mehlel”?

Ni Sises eh mahsanih duwen kaudongki “ngehn,” e mahmahsanih duwen sapwellimen Koht manaman eh kin kaukaweid mwomwen atail kaudok, duwehte manamano eh kin kaweid kitail ong wehwehkihla Paipel. (1 Korint 2:9-12) Oh me mehlelo me Sises ketin mahsanih duwe iei padahk mehlel pwung kan en Paipel. Ihme kahrehda, kaidehn soangen wasa tohrohr ehu me kesempwal pwe atail kaudok en pwung ong kupwuren Koht, ahpw atail kaudok pahn pwung ong kupwuren Koht ma kaudoko kin idawehn dahme Paipel padahngki oh mi pahn kaweid en sapwellimen Koht manaman.

MADAMADAU EN KRISTIAN ONG SOANGEN WASA SARAWI KAN

Eri, ia duwen Kristian kan ar pahn kin kilangwohng wia soangen seiloak reirei oh kaudok nan soangen wasa sarawi kan? Ni atail pahn medemedewe duwen kehkehlik me Sises ketikihong tohnkaudok mehlel kan en kin kaudongki sapwellimen Koht manaman oh padahk mehlel, met pahn sansal ong kitail me Samatail nanleng sohte kupwurki soangen kaudok me kin wiawi ni wasa me dene sarawi de wasa tohrohr ehu. Pil ehu, Paipel padahkihong kitail ia kupwuren Koht me pid kawauwih dikedik kan nan kaudok. E mahsanih: “Kadohwaneweisang kumwail tiahk en pwongih dikedik en eni kan” oh “kadohwaneweisang kumwail koht likamw akan!” (1 Korint 10:14; 1 Sohn 5:21) Eri, Kristian mehlel men sohte pahn kaudok ni wasa sohte lipilipil ieu me aramas kin wiahki me e sarawi de kin kangoange kaudok ong dikedik.

Ahpw, met sohte wehwehki me Mahsen en Koht kalikedi en mie atail wasahn kapakap, onop, de doudouloale. Wasahn mihting me kin soandi mwahu oh wahu kin kangoange kasukuhl oh koasoakoasoipenehn soahng kan me pid atail kaudokiong Siohwa. Pil sohte sapwung en kihdi takain kataman ni sousoun emen me melahr. Ihte me met wia iei kasalepen en me poakepoake me mehlao wasa me e sarepedi ie. Ahpw, e pahn uhdahn uhwongada mahsen en Sises ma kitail kin medewehiong me soangen wasao kin wia wasahn kasarawi sansal de mehn kataman ong kaudok.

Eri, ke sohte anahne kohla ni wasa sarawi kan pwehn kasik me ele iei soangen wasa pwukat me Koht pahn ketin karonge omw kapakap kan. Koht pil sohte pahn ketin kupwurperenki de ketin kapaia omw wia seiloak reirei ehu pwehn lella ni wasa sarawi kan. Paipel padahkihong kitail me Siohwa Koht, “Kaunepen lahng oh sampah, oh e sohte kin ketiket nan imwen kaudok me aramas kin wiahda.” Ahpw met sohte wehwehki me Koht ketin dohsang kitail. Kitail kak kapakapohng oh e kak ketin karonge kitail wasa sohte lipilipil pwehki “Koht sohte dohsang emenemen kitail.”​—Wiewia 17:24-27.