Kapinga Siohwa ni Omw Toukihda Pein Uhk!
“Kapinga KAUN-O! . . . aramas akan kin perenki ar pahn iang.”—SOUNKOPWUNG 5:2.
1, 2. (a) Dahme Elipas, oh Pildad nda duwen sapwellimen Koht madamadau ong atail papah ih? (b) Ia sapwellimen Siohwa madamadau ong ireo?
MAHSIE, mie ohl silimen me kohla pwehn koasoiong sapwellimen Koht ladu lelepeko, Sohp. Emen ohl ako iei Elipas mehn Teman, me idek rehn Sohp peidek kei: “Mie aramas emen, me pil keieu loalokong, me pahn mie katepe ong Koht? Omwi wiewia pwung wia kamwahu ong Koht, de omw wiewia mwahu kin sewese?” (Sohp 22:1-3) Elipas uhdahn medewe me pasapengo soh. Pil emen ohl ako, Pildad mehn Sua, pil nda me aramas akan sohte kak pwungla rehn Koht.—Wadek Sohp 25:4.
2 Elipas oh Pildad song en kahrehiong Sohp en medewe me eh kin nantihong papah Siohwa sohte katepe. Ohl pwukat mwahuki Sohp en kamehlele me aramas duwehte kisin mahn kis, de mwahs me sohte kesempwal rehn Koht. (Sohp 4:19; 25:6) Ia duwe, irail nda mepwukat pwehki re aktikitik? (Sohp 22:29) Ei mehlel, Siohwa uhdahn ketin lapalap oh kitail uhdahn tikitik kapahrekiong ih. Ma kitail iroir sang pohn nahna ehu de sang sompihr ehu, kitail kak wehwehki uwen atail tikitik oh sohte kesempwal. Ahpw ia duwe, ih met me Siohwa kin ketin medewehki atail nantihong en papah ih oh doadoahk laud ong Wehio? Soh! Siohwa ketin mahsanihong Elipas, Pildad oh kesilimen en ohl ako, Sopahr, me irail likamw. Koht eri mahsanih me e ketin kupwurperenkihda Sohp oh kamwarenki ih “ei ladu.” (Sohp 42:7, 8) Eri kitail kak kamehlele me aramas soh unsek kan uhdahn kak “mie katepe ong Koht.”
“OMWI PWUNG KIN SEWESE KOHT?”
3. Dahme Elihu koasoia duwen atail kin nanti en papah Siohwa? Ia wehwehn eh nda met?
3 Mwahnakapw men me adaneki Elihu kin wie rongorong ahn Sohp oh ohl silimen ko ar koasoakoasoi. Ni arail nek arail koasoakoasoi, Elihu idek rehn Sohp duwen Siohwa: “Omwi pwung kin sewese Koht? Sohte mehkot me Koht kin ketin anahne sang rehmwi.” (Sohp 35:7) Ia duwe, Elihu pil kin nda me atail nantihong papah Koht sohte kesempwal? Soh. Siohwa sohte ketin kapwungala Elihu, duwehte me e ketin wia ong ohl silimeno. Elihu kasalehda ire ehu me weksang ahn ohl silimen ko. E nda me Siohwa sohte ketin anahne kitail en kaudokiong ih. Siohwa sohte ketin anahne mehkot. Sohte mehkot me kitail kak wia pwe en kahrehiong ih en ketin kepwehpwehla de kehlailla. Ni mehlel, irair kaselel de koahiek me kitail ahneki kohsang rehn Koht, oh e kin ketin tehk ia duwen atail kin doadoahngki met.
4. Ia sapwellimen Siohwa madamadau ni atail kin kadek ong meteikan?
4 Ni atail kin kasalehiong limpoak poatopoat ong irail me kin kaudokiong Siohwa, e kin ketin kilangwohng atail wiewia kan mwomwen me kitail wiahiong ih. Kitail wadek nan Lepin Padahk 19:17 mahsanih: “Ni omw kin kisekise me semwehmwe kan, duwehte omw patohwanohng KAUN-O, oh KAUN-O ahpw pahn ketin kasapahldohng uhk.” Siohwa kin ketin tehk ehuehu ahnsou me kitail kasalehiong meteikan mahk. Mendahki ih me Sounkapikpen lahng oh sampah, Siohwa kin ketin pilada en kilangwohng wiewia pwukat duwehte eh ketin pweipwand ong kitail oh kin ketin katingihkin kitail kisakis kesempwal kan. Sapwellime Ohlo, Sises pil kin kamehlelehiong kitail met.—Wadek Luk 14:13, 14.
5. Peidek dah kan me kitail pahn koasoiapene ahnsou wet?
5 Mahsie, Siohwa ketin luke soukohp Aiseia en wia wiliepe oh pil papah ih ni ahl tohrohr ehu. (Ais. 6:8-10) Aiseia perenki ale luhk wet oh nda: “Iet ngehi, Maing, komwi ketin poaroneiehla.” Pil duwehte rahnwet, Siohwa kin ketikihong aramas lelepek kan ahnsou mwahu en iang wia sapwellime doadoahk. Sapwellimen Siohwa ladu kid kei pil kin kasalehda soangen madamadauohte me duwehte ahn Aiseia. Re kin perenki ale pwukoa kan en papah Siohwa ni soangsoangen ahl kan oh wasa kan oh dadaur pahn irair apwal kan. Ahpw emen ele pahn pein idek reh: ‘I kalahnganki ei kak iang toukihda pein ngehi nan sapwellimen Siohwa doadoahk, ahpw ia duwe, dahme I kin wia uhdahn mie katepe? Ma I iang de soh, Siohwa sou pahn ketin tehk mwahu pwe sapwellime doadoahko en pweida?’ Mie pak me ke ahneki soangen pepehm wet? Kitail pahn koasoiapene ia duwen wiewia kei nan mour en sapwellimen Siohwa ladu riemen mahso, Depora oh Parak, ar kak sewese kitail en sapengala peidek pwukat.
KOHT KETIN WEKIDALA PEPEHM EN MASEPWEHK ONG EIMAH
6. Dahme kahrehda e kak mwomwen mengei ong nein Sapin kariso en powehdi mehn Israel ko?
6 Parak wia sounpei en Israel men, oh Depora iei soukohp lih oh sounkopwung men. Erein sounpar 20, nanmwarki en Kenan, Sapin, kin inenen lemeiong mehn Israel ko. Nein Sapin karis kan uhdahn lemei oh suwed me kahrehda mehn Israel ko me kousoan nan kousapw kan en masepwehk oh pil perki pedoisang imwarail kan. Nein Sapin kariso wareneki werennansapw 900 me mete uhiei sang daia ko, ahpw sohte dipwisou en mahwen me mwahu de dipwisou kan en doarehla mehn Israel ko.—Sounkopwung 4:1-3, 13; 5:6-8.a
7, 8. (a) Ia tepin kaweid kan me Siohwa ketikihong Parak? (b) Ia duwen mehn Israel ko ar kalowehdi nein Sapin kariso? (Menlau kilang tepin kilel.)
7 Pahrekiong nein Sapin sounpei ko, mehn Israel ko mwomwen luwet oh mengei en kalowehdi. Ahpw Siohwa ketin doadoahngki lih soukohpo Depora pwehn mahsanihong Parak: “Ke en kohwei oh kaunda sounpei nen sang ni kadaudok en Napdali oh Sepulon, oh kahluwawohng nin Nahna Tapor. I pahn kahluwadohng rehmw Sisera, kaun lapalap en sapwellimen Sapin karis kan, pwe en mahweniong uhk ni Pillap Kison, iangahki were werennansapw kan oh nah sounpei kan; ahpw I pahn kihong uhk manaman pwe ke en powehdi.”—Sounkopwung 4:4-7.
8 Pahngok en sounpei wet kohpeseng, oh ohl 10,000 pokonpene pohn Nahna Tapor. Eri Parak oh nah ohl ako kohlahng mahweniong arail imwintihtio nan wasa me adaneki Taanak. (Wadek Sounkopwung 4:14-16.) Ia duwe, Siohwa ketin sewese mehn Israel ko? Ei. Keteu mosul mweredi oh kahrehda wasahn mahweno en pwelmatakla. Met wia kamwahu ehu ong mehn Israel ko. Parak pwakih nein Sisera kariso mwail 15 lella wasao me adaneki Arosed. Erein Sisera tangatang kohla, were werennansapwo tengla nan pwelmatak. E lusisangete pohn wereo oh tangala Sananim, ele karanih Kedes. Wasao Sisera kohla rukula nan impwal en lih emen me adaneki Sael. Sisera uhdahn pwangada oh meirkelikla. Erein eh wie memeir, Sael ni eimah kemehla ih. (Sounkopwung 4:17-21) Siohwa ketin kahrehiong mehn Israel ko en kalowehdi arail imwintihti ko!b
WEKPESENG EN MADAMADAU DUWEN TOUKIHDA PEIN KITAIL
9. Dahme kitail sukuhlkihsang nan Sounkopwung 5:20, 21 duwen mahwen me wiawihong Sisera?
9 Kitail pahn kalaudehla atail sukuhlki duwen mwekid kan me wiawi nan Sounkopwung irelaud 4 sang ni atail wadek irelaudo mwuri. Sounkopwung 5:20, 21 mahsanihong kitail: “Usu kan pil mahwen sang pahnlahng; ni ar kotekoteseli pahnlahng, re pil mahweniong Sisera. Ahd kehlail en Kison kapeiraillahr.” Ia duwe, met wehwehki me tohnleng kan sewese mehn Israel ko erein mahweno, de met wehwehki me takai mweredi sang nanleng? Paipel sohte kawehwehda duwen met. Ahpw kitail kak kamehlele me Siohwa ketin doarehla sapwellime aramas akan sang ni eh ketin kamwerehdi keteu mosul ni wasa oh ahnsou ehute, pwe en apwal ong werennansapw 900 ko en mwekid. Sohte emen sang mehn Israel 10,000 ko me toukihda pein irail warohng ale kaping pwehki arail kana. Nan Sounkopwung 4:14, 15, kitail wadek tohtohsang pak ehu me kaping kohwong Siohwa pwehki mehn Israel ko ar kana.
10, 11. Dahme kahrehda keria wiawihong Meros?
10 Ahnsou wet kitail pahn tehk soahng kapwuriamwei ehu. Mwurin mehn Israel ko kana, Depora oh Parak koulkihong Siohwa koulen kaping. Ira koulki: “Tohnleng en KAUN-O ahpw mahsanih, ‘Sapwen Meros en riahla,’ ‘Towe kan koaros en riahla. Re sohte kohdo sewese KAUN-O, nin duwen sounpei kei me pahn mahwenki ih.’”—Sounkopwung 5:23.
11 Ele keria me wiawihong Meros uhdahn pweida me kahrehda soahng koaros duwen Meros salongala. Ele tohn wasao sohte toukihda irail en iang Parak nan mahweno. Pwehki meh 10,000 me toukihda ren iang mahweniong mehn Kenan ko, mwein mehn Meros ko rong duwen pahngok en iang mahwen. De Meros wia kahnimw ehu me Sisera tangala loale ni eh song en rukusang Parak. Mwein mehn Meros ko ahneki ahnsou mwahu en koledi Sisera ahpw re sohte wia met. Medewehla arail kilang ohl lemei menet eh tang en mour kohkohla nan ahlo! Ele re kak wia mehkot katapan pwehn utung kupwuren Siohwa. Ma re wia met, e pahn ketin katingih irail. Miehier arail ahnsou mwahu en wia mehkot ong Siohwa, ahpw re sohte wia mehkot. E mwomwen me mehn Meros ko uhdahn weksang Sael me mwekid ni eimah.—Sounkopwung 5:24-27.
12. Ia wekpeseng en madamadau en aramas ako me kitail wadek nan Sounkopwung 5:9-11? Ia duwen met eh pahn kamwakid kitail?
12 Nan Sounkopwung 5:9-11 kitail kilang me madamadau en meh 10,000 ko me toukihda pein irail uhdahn weksang madamadau en irail ko me sohte wia met. Depora oh Parak kapinga “kaunen Israel kan, oh pil aramas akan me perenki ar pahn iang mahwen.” Irail uhdahn weksang ‘irail me kin dake ahs pwetepwet kan,’ me medewe me re nohn kesempwal en wia tounmetei wet. Aramas pwukat kin mwomwohd pohn “mehn dakadak kan,” nsenamwahuki arail mour, irail weksang irail ko me toukihda pein irail “me kin weid nanial akan.” Irail ko me perenki toukihda pein irail kohla mahwen ni kumwukumw en Tapor oh wahu en Kison. Ong irail ko me men ahneki mour mengei, Paipel mahsanih: “Kumwail rong!” Re anahne rong oh medewe duwen ahnsou mwahu kan me re katihasang pwehki re sohte toukihda pein irail ong sapwellimen Siohwa doadoahk. Rahnwet, kitail pil anahne tehk mwahu pein atail madamadau me pid papah Koht.
13. Ia duwen madamadau en keinek en Reupen, Dan, oh Aser ar weksang en Sepulon oh Napdali?
13 Meh 10,000 ko me toukihda pein irail ahneki ahnsou mwahu en kilangki pein masarail duwen sapwellimen Siohwa wiewia nin duwen Kaun Wasa Lapalahpie. Irail kak padahkihong meteikan dahme re kilang ni arail koasoia duwen “sapwellimen KAUN-O roson en powehdi.” (Sounkopwung 5:11) Weksang met, keinek en Reupen, Dan, oh Aser nsenohki arail pai kan, duwehte neirail pelin sihpw kan, wararail sohp kan, oh wasahn peidi en sohp kan, laudsang arail wia sapwellimen Siohwa doadoahk. (Sounkopwung 5:15-17) Ahpw kaidehn keinek ko koaros me wia met. Sepulon oh Napdali iei keinek riau ko me “pangala ara mour nan mahwen” pwehn utung Depora oh Parak. (Sounkopwung 5:18) Kitail kak sukuhlki mehn kasukuhl kesempwal ehu duwen wekpeseng en madamadau kan me pid tounmetei.
‘KAPINGA SIOHWA!’
14. Ia duwen atail kin kasalehda me kitail utung sapwellimen Siohwa kaunda rahnwet?
14 Rahnwet, kitail sohte anahne iang mahwen pwehn utung sapwellimen Siohwa kaunda. Ahpw, kitail kin kasalehda atail utuht sang ni atail kin eimah oh ngoangki kalohk. Laudsang mahs, mie anahnepen irail kan me kin toukihda pein irail nan sapwellimen Siohwa doadoahk. Riatail Kristian kan oh me pwulopwul rar rar kei kin toukihda pali laud en arail ahnsou pwehn wia soangsoangen wiepen doadoahk en papah. Karasepe, tohto kin iang doadoahk en pioneer, doadoahk nan Pedel, kauwada Wasahn Kaudok kan, oh iang sawas ni mihting tohrohr kan. Ekei elder kin doadoahk laud nin duwen Pwihn me Kin Ehuiong Imwen Wini kan oh kin koasoanehdi mihting tohrohr kan. Kitail kak kamehlele me Siohwa kin ketin kalahnganki atail perenki papah ih ni ahl koaros me anahn oh e sohte pahn ketin manokehla atail kin nannanti.—Ipru 6:10.
Mwohn omw pahn wiahda pilipil ehu, medewehla ia duwen eh pahn kamwakid omw peneinei oh mwomwohdiso (Menlau kilang parakrap 15)
15. Ia duwen atail kak tehk mwahu me atail ngoang sohte kin tikitikla ong sapwellimen Siohwa doadoahk?
15 Kitail anahne tehk pein atail madamadau ong tounmetei. Kitail kak pein idek rehtail: ‘I kin mweidohng meteikan en wia pali laud en doadoahk? I kin nsenohkihte en ahneki dipwisou kan laudsang ei papah Siohwa? De I kin alasang pwoson oh eimah en Parak, Depora, Sael, oh meh 10,000 ko me pein toukihda irail sang ni ei doadoahngki soahng koaros me I ahneki pwehn papah Siohwa? I kin medemedewe en keseula ehu kahnimw de sahpw tohrohr pwe en wiahda mwohni laud oh ahneki mour nsenamwahu? Ma ei, I kin kapakapkihong Siohwa ia duwen keseu wet eh pahn kamwakid ei peneinei oh mwomwohdiso?’c
16. Mendahki Siohwa sapwellimanki soahng koaros, dahme kitail kak patohwanohng ih?
16 Siohwa ketin kawauwihkitailla sang ni eh ketin mweidohng kitail en utung sapwellime kaunda. Sangete ni mwehin Adam oh Ihp, Tepilo mwahuki aramas en utung ih oh pelianda Siohwa. Ahpw ni atail kin utung sapwellimen Siohwa kaunda, kitail kin kasalehda ahn ihs pali me kitail iang. Atail pwoson oh loalopwoat kin kamwakid kitail en tounmeteikihla pein kitail ong sapwellimen Siohwa doadoahk, oh met kin uhdahn kaperenda ih. (Lep. Pad. 23:15, 16) Atail Koht kak ketin doadoahngki atail kin utung ih ni loalopwoat oh atail peik pwehn ketin sapengala Sehdan eh kin kauwe ih. (Lep. Pad. 27:11) Kitail kak patohwanohng Siohwa atail peik oh met kin kesempwal ong ih oh uhdahn kaperenda ih.
17. Dahme Sounkopwung 5:31 padahkihong kitail duwen dahme pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo?
17 Ahnsou keren aramas koaros nin sampah pahn pwungki sapwellimen Siohwa kaunda a kaidehn ehu kaunda tohrohr. Ia uwen atail kin kasik ahnsowo! Kitail kin ahneki pepehmohte me Depora oh Parak ahneki ni ara koulki: “Eri, Maing KAUN, sapwellimomwi imwintihti kan koaros en mehla duwehte mwo, a irail kan me kin poakohng komwi en lingaling rasehng dakadahn ketipin.” (Sounkopwung 5:31) Met pahn wiawi ni ahnsou me Siohwa pahn ketin kaimwisekala ahn Sehdan koasoandi suwed en sampah wet. Ni ahnsou me mahwen en Armakedon pahn tepida, Siohwa sohte pahn ketin anahne sawas sang aramas pwehn ketin kasohrehla sapwellime imwintihti kan. Ahpw, kitail pahn “awih” oh kilang duwen ‘KAUN-O eh pahn ketikihong kitail en powehdi.’ (2 Kron. 20:17) Erein ahnsou wet, kitail ahneki ahnsou mwahu tohto en utungada sapwellimen Siohwa kaunda ni atail pahn eimah oh ngoang.
18. Ia duwen omw toukihda pein uhk eh kak wia kamwahu ehu ong meteikan?
18 Depora oh Parak tepikihda ara koulki duwen arail kana ni ara kapinga Siohwa a kaidehn aramas akan. Ira koulki: “Kapinga KAUN-O . . . aramas akan kin perenki ar pahn iang mahwen.” (Sounkopwung 5:1, 2) Pil ni ahlohte, ni atail kin papah Siohwa ni ahl ehu me anahn, ele met pil pahn kangoange meteikan en “kapinga KAUN-O.”
a Mete ehu me duwehte naipokos me keng oh reirei oh kin kohieng ni kuruma kan, kakete ni mete en daia ko, oh kahrehda en wiahla werennansapw en mahwen kei.
b Ke kak kalaudehla omw wehwehki duwen mwekid kapwuriamwei pwukat nan Kahn Iroir (lokaiahn wai) en August 1, 2015, pali 12-15.
c Menlau kilang oaralapo “Kapwunod en Mwohni” nan Kahn Iroir en July 1, 2015.