Duwen Atail Pahn Doadoahngki Rohng Mwahu Sang Rehn Koht!
Pwuhk Kapw Wiawihda Pwehn Sewese Kitail en Pwurala Rehn Aramas oh Tapiada Onop Paipel kan
1. Pwuhk kapw dahieu me kohda ni mihting tohrohr en “Kanahieng Omw Madamadau!” me wiawihda pwehn sewese kitail en pwurehng pwurala rehn aramas oh tapiada onop Paipel?
1 Ni Mihting Tohrohr en “Kanahieng Omw Madamadau!,” kitail perenkihda atail alehdi kisin pwuhk kapw me pahn sewese kitail en pwurala rehn aramas oh tapiada onop Paipel. Pwuhken Rohng Mwahu Sang Rehn Koht! duwehte pwuhken Kupwurki me e wiliandi, pwe iren mehn kasukuhl kan kin kasalehda ire koaros me konehng. Met pahn sewese kitail en kak wia onop en Paipel ni atail pil kesikesihnen oh koasoakoasoi. Pwuhken Kupwurki kin koasoia dahme Kristian kan anahne wia me tohnsukuhl kapw kan kak apwalki pwungki, ahpw pwuhk kapwo kin koasoiahte rongamwahu me mi nan Paipel.—Wiewia 15:35.
2. Ia kahrepen pwuhken Rohng Mwahu eh wiawihda?
2 Ia kahrepen eh wiawihda? Riatail Kristian tohto nan sampah kin pekipeki mehkot mengei me pahn kamwakid aramas akan ren men ese padahk mehlel oh kahrehiong ren tepida onopki Paipel Padahngki me kitail kin keieu doadoahngki en wia onop Paipel kan. Aramas akan me kin apwalki onopki pwuhk mosul pahn men onop Paipel ma kitail doadoahngki pwuhk me palihte 32. Patehng met, soangen pwuhk wet kin mengei en kawehwehdiong ni lokaia tohto.
3. Ia duwen pwuhk wet eh weksang pwuhken onop teikan?
3 Mwomwen Eh Wiawihda: Tohtohn neitail pwuhken onop kin ntingda pwe aramas men en kak wadek oh wehwehki padahk mehlel mehnda ma sohte emen sewese. Pwuhk wet weksang. E ntingda nin duwen mehn kaweid pwe ni emen eh sukuhlki Paipel, e pahn anahne emen sounkaweid. Kahrehda ni atail kin kihong emen pwuhk wet, e pahn keieu mwahu en wadek oh koasoiapene parakrap ehu de riau. Parakrap kan me mwotomwot, eri kitail pil kak kesihnente oh koasoiapene ni eh wenihmwo de ni eh wasahn doadoahk. Mendahki iren mehn kasukuhl 1 iei wasa mwahu en tepida onop, ahpw kitail kak tepida onop wasa sohte lipilipil nan pwuhko.
4. Ia duwen pwuhko eh sewese kitail en padahk sang nan Paipel?
4 Nan neitail pwuhk tohto, pasapengpen peidek kan kin dierek nan parakrap kan. Ahpw nan pwuhk wet, pali laud en pasapeng kan kin dierek nan Paipel. Pali laud en aramas akan men sukuhl sang nan Paipel a kaidehn sang neitail pwuhk kan. Ihme kahrehda kereniong iren Paipel koaros me kileldi, audepe ko sohte kasansalda nan parakrap kan. Ire ko anahne wadawad sang nan Paipel. Met kin sewese tohnsukuhl kan ren pohnese me dahme re sukuhlki kohsang rehn Koht.—Ais. 54:13.
5. Dahme kahrehda e kesempwal tohnpadahko en kaunopada mwahu ong ehuehu ahnsoun onop?
5 Pwuhk wet sohte kin kawehwehda iren Paipel kan koaros. Dahme kahrehda? E wiawihda pwehn kangoange tohnsukuhlo en idek peidek kan, oh e mweidohng tohnpadahko en doadoahngki eh koahiek en padahk. Ihme kahrehda e kesempwal en kaunopada mwahu ong ehuehu ahnsoun onop. Ahpw tamataman: Dehr kalapw lokaia. Kitail kin perenki kawehwehda iren Paipel kan. Ahpw onop Paipel kin kalapw pweida ni atail kin luke tohnsukuhlo en kasalehda eh madamadau ong iren Paipelo. Sang ni atail kihda peidek kan ni kamantik, kitail kak sewese ih en medewe oh pein wehwehki dahme ehuehu ire kin kasalehda.—Wiewia 17:2.
6. Ia duwen atail kak doadoahngki pwuhk wet (a) wasa aramas akan sohte nohn kamehlele Koht oh Paipel? (b) nan kalohk en ihmw lel ihmw? (c) ong tapiada onop en Paipel ni atail idek rehn tohnihmwo ma e men onop? (d) ni atail pwurala rehn aramas akan?
6 Duwehte ekei neitail pwuhk kan ong wia onop en Paipel, kitail kak kihla pwuhk wet ahnsou sohte lipilipil mehnda ma e sohte iang pwuhk en kihla nan ehu sounpwong. Me tohto pahn men doadoahngki ong ar pahn tepidahte idek rehn tohnihmw kan ma re men onop Paipel mehnda ma re kesihnente oh koasoi ni eh wenihmwo. Patehng met, nin duwen eh sansalda nan Mihting Tohrohro, atail doadoahngki ni atail pwurala rehn aramas akan me men rong “kak uhdahn kaperen!”—Kilang koakon kan me sansal nan pali 5-7.
7. Ia duwen omw pahn wia onop en Paipel ni omw doadoahngki pwuhk wet?
7 Duwen Atail Pahn Wia Onop en Paipel: Kitail kak tepida koasoi rehn tohnihmwo sang atail wadekpene rehn tohnihmwo peidek kan me mi ni mesen nting mosul. Mwuhr, wadek parakrap kan oh iren Paipel kan me mi ni mesen nting pangapang. Eri, mwohn atail pahn doulahng ehu ire, peki rehn tohnihmwo en sapengala peideko me mi ni mesen nting mosul pwe kitail en ese ma e uhdahn wehwehki ireo. Ong tepin rahn ko me kitail pahn kohla, mwein e pahn mwahu en onopki ehute peidek me mi ni mesen nting mosul. Ahpw mwuhr, kitail kak kareireila onopo pwehn onopki iren mehn kasukuhl ehu pwon.
8. Ia duwen atail pahn kasalehda iren Paipel kan, oh dahme kahrehda?
8 Iren Paipel kan me mi mwohn lepin lokaia “wadek” iei me keieu sapengala peidek me mi ni mesen nting mosul. Ni omw pahn kasalehda iren Paipel kan, dehr nda, “Wahnpoaron Pohl ntingihedi” de, “Tehk dahme Seremaia kohpada.” Tohnihmwo ele pahn medewe me kitail wadewadek koasoin aramas. E pahn mwahu en nda “Mahsen en Koht mahsanih” de, “Tehk dahme Paipel kohpada.”
9. Kitail anahne wadekala iren Paipel koaros ni atail wia onop?
9 Kitail anahne wadekala iren Paipel koaros, de iren Paipel kante me lepin lokaia “wadek” iang? Met pahn poahsoankihda irair en aramaso. Mie kahrepen iren Paipel kan ar kileldi nan pwuhko. Ehuehu iren Paipel audaudki ire kan me mwahu en koasoiapene. Ahpw nan ekei irair, ahn tohnsukuhlo ahnsou, uwen eh men ese, de koahiek en wadawad ele kahrehda kitail en tehkadahte iren Paipel kan me iang lepin lokaiao “wadek.”
10. Iahd me kitail kak wilian pwuhken onopo ong Paipel Padahngki?
10 Ahnsoun Wilianohng Pwuhken Paipel Padahngki: Mwurin atail onopehr rehn tohnihmwo erein ahnsou kei oh mie atail koasoandi mwahu ong onopo en kin kaukaule wiawi, kitail kakehr wilian pwuhken Rohng Mwahu ong Paipel Padahngki de doulahte doadoahngki lao kitail kanekehla. Sounkalohk kan kak doadoahngki arail koahiek en pilada iahd pahn mwahu en wilian pwuhko. Ni atail wilian pwuhko ong Paipel Padahngki, kitail anahne tepisang ni tepin pwuhko? Sohte mie kosonned ong met. Aramas koaros wekpeseng. Ahpw, pali laud en tohnsukuhl kan pahn paiekihda arail pwurehng sukuhlki ire kan ni oaritik nan pwuhken Paipel Padahngki.
11. Dahme kahrehda kitail anahne doadoahngki mwahu pwuhk kapw wet?
11 Nan sampah ehu me rohng mwahu apwal en diar, kitail ahneki pwais kaselel en kalohki rohng me keieu mwahu, me Wehin Koht kaundahier oh e pahn kereniong wahdo sampah kapw, wasa me irair pwung pahn poadada ie! (Mad. 24:14; 2 Pit. 3:13) Kitail kamehlele me irail tohto me rong rohng wet pahn pwungki mahsen pwukat: “Meid lingan oh kaselel atail udiahl meninkeder men ni eh kin kotehdo nahna kan wa kohdo rongamwahu, rongamwahu en popohl! E pakairki duwen manaman en powehdi, oh ndaiong Saion, ‘Omwi nanmwarki, iei Koht!’” (Ais. 52:7) Kitail en doadoahngki pwuhk wet pwehn wa rohng mwahu sang Koht ong irail me men nimpildahr nan atail wasahn kalohk!
[Kaokon nan Pali 5]
Wasa Aramas Sohte Nohn Kamehlele Koht oh Paipel:
● Nan ekei wasa, sounkalohk kan kin diarada me lepin lokaia “Koht” oh “Paipel” kin kahrehda aramas sohte men rong. Ni omw pahn tepin tuhwong soangen aramas menet, e pahn keieu mwahu en koasoia ire kan me aramas akan kin kalapw medemedewe. Soangen ire me duwehte, dahme anahn pwehn mie koperment mwahu, ia wasa aramas kak ale sawas mwahu ong arail peneinei, oh dahme pahn wiawi ahnsou kohkohdo. Mwein pahn mwahu ma mwurin atail ekisekis koasoiaiong tohnihmwo ire kan duwehte ia duwen atail ese me Koht uhdahn mie oh kahrepen atail kak likih Paipel, kitail kak kasalehiong pwuhken Rohng Mwahu.
[Kaokon nan Pali 6]
Ni Atail Kalohk Ihmw Lel Ihmw:
● “I pwarodo pwehn kasalehiong uhk uwen mengei atail kak diarada dahme Koht ketin koasoanedier ong tohnsampah ahnsou kohkohdo. Mie pak me ke medewe ma Koht pahn ketikihsang atail lokolok? [Mweidohng tohnihmw en sapeng.] Kisin pwuhk wet kasalehda wasa nan Paipel me ke kak diarada pasapengpen peidek wet. [Kihong ih pwuhko, oh wadek keieun parakrap nan iren mehn kasukuhl 1, oh pil Seremaia 29:11.] Sang ire pwukat, ke medewe me e uhdahn pwung Koht en ketin kupwurki kitail en ahneki mour ahnsou kohkohdo me pahn mwahusang dahme kitail ahneki ahnsou wet? [Mweidohng en sapeng.] Ma ke mwahuki, ke kak ale noumw pwuhket. Ni ei pahn pwurodo, kita kak koasoiapene keriaun parakrap pwehn diarada pasapeng sang Paipel ong peideket, ‘Ia duwen Koht eh pahn ketikihsang soahng kan me kin kahrehda lokolok?’” Ma mwomwen me mie ahn tohnihmwo ahnsou ni omw tepin tuhwong, kumwa kak wadekpene oh koasoiapene keriaun parakrap oh iren Paipel siluh ko me iang. Koasoanehdi en pwurala pwe kumwa pahn uhd koasoiapene keriaun peidek nan iren mehn kasukuhlo.
● “Aramas tohto kin men kapakap, ahpw keieu ni arail ahneki kahpwal kan. Ke kin kapakap ekei pak? [Mweidohng tohnihmw en sapeng.] Ia duwe, ke medewe me Koht kin ketin karonge kapakap kan koaros, de e sohte kin ketin kupwurki ekei atail kapakap? [Mweidohng en sapeng.] I wahda pwuhk ehu me kasalehda mwomwen atail kak diarada pasapengpen Paipel ong peidek pwukat. [Kihong ehu pwuhko oh kumwa koasoiapene keieun parakrap en iren mehn kasukuhl 12 oh wadek iren Paipel kan me lepin lokaia “wadek” iang.] E sou kaselel me Koht ketin kupwurki karonge kitail? Ahpw pwe kitail en kapakap nin duwen kupwuren Koht, kitail anahne esehla mwahu duwen Koht. [Pahkalahng iren mehn kasukuhl 2 oh kasalehiong sawasepen oaralap ko.] Ma ke mwahuki, I kak pwilikihdi pwuhk wet rehmw, oh I kak pwurodo pwe kita en wadekpene pasapeng kan sang Paipel ong peidek mwahu pwukat.”
● “Kahrepen ei kohkihdo iei pwehki aramas tohto kin pwunodki dahme kin wiewiawihong sampah. Ia duwe, ke medewe me irair kan en sampah pahn mwahula? [Mweidohng tohnihmw en sapeng.] Aramas tohto kin pwuriamweikihla arail diarada me Paipel audaudki rongamwahu me kak kihong kitail koapworopwor. Iet akan ekei peidek me Paipel sapengala.” Kihong ehu pwuhk, oh mweidohng en pilada ehu peidek me e pahn keieu perenki sang pali me keieu mi mwuri. Kowe eri kohlahng iren mehn kasukuhlo oh kasalehong mwomwen onop eh kin wiawi. Koasoanehdi en pwurala reh oh koasoiapene pil ehu peidek nan iren mehn kasukuhlo.
[Kaokon nan Pali 7]
Song Tepidahte Wia Onop:
● “I pwaredo pwehn koasoia duwen wiepe kapw ehu en onop Paipel. Pwuhk wet audaudki mehn kasukuhl 15 me kasalehda ia wasa nan Paipel ke kak diar pasapengpen peidek kesempwal kan. [Kasalehiong mwohn oh mwurin pwuhko.] Mie pak ke song wehwehki Paipel? [Mweidohng tohnihmw en sapeng.] Menlau mweidohng ie en kasalehwei ia uwen mengei en wia kasukuhl pwukat. [Koasoiapene duwen keieun parakrap en peidek 3 nan iren mehn kasukuhl 3, oh wadek Kaudiahl 21:4, 5. Ma konehng, kumwa koasoiapene parakrap keriau oh iren Paipel kan me anahne wadawad.] Ma ke mwahuki, I kak kihdi pwuhk wet rehmw. Se men kangoange iuk ken song ehu pak onopki Paipel. Ma ke perenki, ke kak pousehlahte onop. Mwuhr kita kak koasoiapene iren mehn kasukuhl keieu. Tehk me e reireiki pali ehute.”
[Kaokon nan Pali 7]
Kasalehda Pwuhko ni Omw Pwurala:
● Ni atail pwurala rehn emen me men rong, kitail kak nda: “I perenki ata pwurehng tuhpene. I wahdo kisin pwuhket me kihda pasapeng sang Paipel ong peidek mwahu tohto. [Kihong ih kisin pwuhko oh mweidohng en kilang mwurin pwuhko.] Mehnia oaralap me ke keieu perenki? [Mweidohng tohnihmwo en sapeng. Eri pahkalahng iren mehn kasukuhlo me e pilada.] I men kasalehwei ia duwen omw kak doadoahngki pwuhk wet pwehn diarada pasapeng kan nan Paipel.” Kamwomwada onop ni amwa koasoiapene parakrap ehu de riau oh iren Paipel me lepin lokaia “wadek” iang. Eri, ke wiahdahr ehu onop en Paipel! Pwilikihdi kisin pwuhko oh wiahda koasoandi en pwurala. Ni omw kanekehla iren kasukuhlo, ke kak doulahng ehu iren mehn kasukuhl me tohnihmwo pilada de tepida sang ni tepin pwuhko.