Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk
February 4-10
SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | ROM 1-3
“Pousehlahte Kaiahne Kadeikpen Loalomw”
Ia Duwen Omw Kak Kolokol Kadeikpen Loalomw en Mwakelekel
6 Ia duwe, sapwellimen Siohwa ladu kante me ahneki kadeikpen loalarail? Tehk dahme wahnpoaron Pohl koasoia: “Mehn liki kan sohte iang ahneki Kosonnedo; eri soh, ni ar kin kapwaiada audepen Kosonnedo sang ni pein nsenarail, met wehwehki me re kasalehdahr me re ese dahme re uhdahn pahn wia de sohte wia, mehnda ma re sohte iang ahneki Kosonned en Moseso. Arail wiewia kan kin kasalehda me audepen Kosonnedo ntingdier nan mohngiongirail. Kadeikpen loalarail kin kasalehda duwen mehlel en met, pwehki ekei ahnsou arail madamadau kin kedipairailda oh ekei ahnsou e kin doareirailla.” (Rom 2:14, 15) Ekei ahnsou, irail kan me sehse douluhl sapwellimen Siohwa kosonned akan kin wia mehkan me kin pahrekiong sapwellime koasoandi kan. Met pwehki kadeikpen loalarail kin kamwakid irail en wia met.
Ia Duwen Omw Kak Kolokol Kadeikpen Loalomw en Mwakelekel
8 Ia duwen omw kak wiahda pilipil ehu ni omw kin doadoahngki kadeikpen loalomw? Ekei kin ihte tehk arail madamadau oh pepehm kan oh pilada dahme irail pahn wia. Irail kin nda, “Kadeikpen loalei kak mweidohng ie en wia met.” Atail ineng kak inenen kehlail oh kamwakid kadeikpen loalatail. Paipel mahsanih: “Ihs me kak wehwehki audepen mohngiong en aramas? Sohte mehkot me duwehte me diren piht; sohte kamwahupe ieu kak dierekda.” (Seremaia 17:9) Ihme kahrehda kitail sohte pahn keieu kesempwalki dahme atail mohngiong kin kamwakid kitail en men wia. Kitail men keieu medemedewe dahme pahn kaperenda Siohwa Koht.
9 Ma kitail kin doadoahngki kadeikpen loalatail me kitail kaiahnehda mwahu pwehn wiahda pilipil ehu, pilipilo pahn kasalehda atail lemmwiki Koht ahpw kaidehn atail ineng kan. Nna medewehla karasepe wet. Kepina lelepek Nehmaia kin ahneki pwuhng en ale pweinen eh doadoahk oh daksis kan sang rehn aramas akan nan Serusalem. Ahpw e sohte kin wia met. Dahme kahrehda? Pwehki e sohte men kansensuwedih Siohwa ni eh kin wia mehn katoutou ong sapwellime aramas akan. E nda me e sohte kin wia met ‘pwehki eh wauneki Koht.’ (Nehmaia 5:15) Lemmwiki Koht kin wehwehki en masak kansensuwedih Samatail nanleng oh met inenen kesempwal. Wahu wet pahn kamwakid kitail en rapahki kaweid sang Mahsen en Koht ni ahnsou me kitail anahne wiahda pilipil kan.
Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht
Ire Kesempwal akan Sang nan Pwuhken Rom
3:4. Ni ahnsou me aramas kin kosoaia mehkan me weksang dahme Koht ketin mahsanih nan sapwellime Mahsen, kitail kin kadehdehda me “Koht uhdahn pahn mehlel” ni atail kin likih mahsen en Paipel oh kin mwekid pahrekiong kupwur en Koht. Ni atail kin eimah iang doadoahk en kalohki duwen Wehio oh katohnpadahk, kitail kak sewese meteikan en diarada me Koht uhdahn pahn mehlel.
Ire Kesempwal akan Sang nan Pwuhken Rom
3:24, 25, NW—Iaduwen “tomw me Krais Sises kin ketikihda” kin kak pwainla “dihp kan me wiawi keilahn aio” mwohn e pweipweila? Keieun kokohp me pid duwen Mesaia, me kileledi nan Senesis 3:15, kin pweida nan pahr 33 C.E. ahnsou me Sises ketin pwoula pohn tuhkehn kalokoloko. (Kal. 3:13, 16) Ahpw ni ahnsowohte me Siohwa ketin wiahda kokohp wet, pweinen tomw wet pweipweilahr mwohn silangih, oh sohte mehkot kak kauhdi Koht sang eh pahn ketin kapwaiada dahme e kin ketin kupwurki. Eri pwehki meirong me Sises Krais pahn ketin wia, Siohwa kak en ketin mahkohng dipen irail akan en kadaudok en Adam me kin pwoson sapwellime inou wet. Tomw wet pil kahrehda irail Kristian en mahs akan en pil kak iang kaiasada.—Wiewia 24:15.
February 11-17
SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | ROM 4-6
“Koht Ketin Kasalehiong Kitail Sapwellime Limpoak”
“Sapwellimen Koht Kisakis me Limpoak”
5 Pohl oaralapihada met ni eh tepikihda ire mehlel wet: “Dihp tepidohng sampah sang rehn aramas tehmen, ahpw tialahng mehla. Eri, mehla lelohngehr aramas koaros, pwe aramas koaros dipadahr.” (Rom 5:12) Kitail kak wehwehki met pwehki Koht eh ketin kilelehdi nan Paipel duwen mouren aramas eh tepida. Siohwa ketin kapikada aramas riemen, Adam oh Ihp. Sounkapikadao me unsek, eri tepin aramas ko me wia tepin atail pahpa oh nohno pil unsek. Koht ketikihong ira kosonned ehu oh padahkihong ira ma ira sohte pahn peikiong, ira pahn mehla. (Sen. 2:17) Ahpw, ira pilada ira en sapeik oh kauwehla sapwellimen Koht kosonned me pwung, ira eri soikala ih nin duwen Sounketikihda kosonned oh Kaun Wasa Lapalahpie.—Deud. 32:4, 5.
Sapwellimen Koht Kisakis me Limpoak
6 Adam nainekihda seri kan mwurin eh dipada oh kadaur ong nah seri kan koaros dihp oh kasuwedpe kan. Mehlel me re sohte kauwehla sapwellimen Koht kosonned duwehte Adam, eri re sohte ale kadeikpen dihp me Adam wiahda, oh kosonned kan pil saikinte kowohng irail. (Sen. 2:17) Ahpw kadaudoken Adam kan sohsohki dihp. Eri, dihp oh mehla kin kakaun irail lao lel ni ahnsou me Koht ketikihong mehn Israel kan kosonned kan me kasalehda ni sansal me irail aramas dipan kei. (Wadek Rom 5:13, 14.) Imwilahn dihp ele kak rasehng soangen soumwahu me kitail kakete sohsohki sang atail pahpa oh nohno. Mendahki ekei seri nan ehu peneinei ele kin sohsohki soumwahu ehu sang arail pahpa oh nohno, kaidehn seri ko koaros kak sohsohki soumwahwo. Ahpw met weksang dihp. Kitail koaros sohsohki dihp sang Adam oh pwehki met, kitail koaros pahn mehla. Ia duwe, kitail kak pitsang kahpwal wet?
Sapwellimen Koht Kisakis me Limpoak
9 Ia wehwehn mahsen pwukat “pwunglahr” oh “pwungla rehn Koht” ni lokaiahn Krihk? Emen sounkawehwehn Paipel ntingihedi: “E kin kasalehda ni karasaras dahme wiawi nan mwoalen kopwung. E kin koasoia wekideklahn emen eh ehuong Koht, kaidehn wekideklahn loalen aramaso . . . E karasahiong Koht nin duwen sounkopwung men me ketin piladahr en pwungki aramas sapwungo me wisikdohng nan sapwellime mwoalen kopwung pwehki irair sapwung me e ahneki. Ahpw Koht ketin mahsanih me e pwunglahr.”
10 Ia poahsoanpen “Sounkopwung en sampah pwon” eh kak mahsanih me aramas sapwung men pwunglahr reh? (Sen. 18:25) Keieun kahk kesempwal me Siohwa ketin wiahda pwe aramas akan en kak pwungla reh iei me e ketin poaronedohng sampah sapwellime Iehros. Sises ketin wia kupwuren Semeo ni unsek mendahki kasongosong kan oh aramas akan ar kin uhdahn kapailoke oh kauwe. E kin ketin kolokol eh lelepek lao lel eh ketin pwoula pohn tuhkehn kalokoloko. (Ipru 2:10) Sang ni eh ketin tounmeteikihla sapwellime mour nin duwen aramas unsek men, Sises ketikihda meirong me pahn kamaiauda de kasaledekala kadaudoken Adam kan sang dihp oh mehla.—Mad. 20:28; Rom 5:6-8.
Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht
Ire Kesempwal akan Sang nan Pwuhken Rom
6:3-5—Ia wehwehn en papidaisla oh miniminiong Krais Sises, oh pil papidaisla oh miniminiong ih ni eh pwoula? Ni ahnsou me Siohwa ketin keiekihdi irail akan me kin idawehn Krais ngehn sarawi, irail kin miniminiong Sises oh wiahla pwihn en mwomwohdiso en Kristian keidi kan, me kin wia weren Krais, me wie Tapwi. (1 Kor. 12:12, 13, 27; Kol. 1:18) Iei met me wehwehki arail papidaisla oh miniminiong Krais Sises. Kristian keidi kan pil kin “papidaisla oh miniminiong [Krais] ni eh pwoula” sang ni arail kin mourki mour en tounmetei oh kin soikala koapworopwor en mour soutuk nin sampah. Ihme kahrehda, arail mehla pil wia meirong ehu, me pil duwehte en Sises eh pwoula, ahpw arail mehla sohte warohng ketikihda tomw kesempwal duwehte me Sises ketikihda ni eh pwoula. En papidaisla oh miniminiong Krais ni eh pwoula kin unsekla ni ahnsou me irail me keidi kan kin mehla oh kaiasada ong mour nanleng.
Mie Koapworopwor ong Kisehi kan me Melahr?
Ni me “suwed” kan ar pahn iasada, re pahn pakadeingkihda arail wiewia kan en mahs? Soh. Rom 6:7 mahsanih: “Ni emen eh pahn mehla, e kin maiaudahsang pahn manaman en dihp.” Ni me “suwed” kan arail mehla, re pwainlahr diparail kan. Kahrehda re pahn pakadeingkihda mehkan me re wia mwurin arail iasada, ahpw kaidehn sang ni mehkan me re wia mwohn arail mehla ni ahnsou me re sehse Koht. Ia duwen arail pahn paiekihda met?
February 18-24
SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | ROM 7-8
“Kumwail ‘Kin Uhdahn Kasikasik’?”
Mweidohng Siohwa en Ketin Kahluwakitailahng Saledek Mehlel
17 Pohl ntingihedi duwen saledek me Siohwa pahn ketikihong sapwellime kan nin sampah. E nda: “Audepen lahng oh sampah koaros kin kasikasik ahnsou me Koht pahn ketin kasalehda irail kan me sapwellime.” E pil kapatahiong: “Audepen lahng oh sampah uhdahn pahn maiaudahsang mouren liduwih mehla, oh pahn iang sapwellimen Koht seri kan nan arail saledek lingan.” (Rom 8:19-21) “Audepen lahng oh sampah” kin wehwehki aramas akan me ahneki koapworopwor en mour kohkohlahte nin sampah oh me pahn paiekihda en “Koht pahn ketin kasalehda irail kan me sapwellime,” me iei me keidi kan. Kasansaldao pahn tepida ni ahnsou me me keidi kan pahn sewese Krais nanleng kasohrehla aramas suwed koaros oh kahluwahlong pokon kalaimwuno nan koasoandi kapw en sampah.—Kaud. 7:9, 14.
Perenki Atail Koapworopwor
11 Siohwa ketikihong aramas akan poahsoanpen “koapworopwor” ni eh ketin inoukihda en kasaledekirail sang Sehdan me Tepil sang ni eh ketin doadoahngki kadaudoko me inoupe mie. (Kaud. 12:9; Sen. 3:15) Kadaudoko kin keieu pidada Sises Krais. (Kal. 3:16) Sapwellimen Sises pwoula oh iasada kahrehiong aramas en kak ahneki koapworopwor en saledek sang dihp oh mehla. Koapworopwor wet kin dokedoke Koht eh “pahn ketin kasalehda irail kan me sapwellime,” iei me keidi kan. Irail pwukat pil kisehn kadaudoko. Irail me keidi kan nanleng pahn kasansalda, de sansalda nin duwen nanmwarki kei rehn Krais ni arail pahn sewese Krais en ketin kasohrehla ahn Sehdan koasoandi suwed wet. (Kaud. 2:26, 27) Met pahn imwikihla komourala ong sihpw teikan me pitsang kahn kamakam kowahlap.—Kaud. 7:9, 10, 14.
Perenki Atail Koapworopwor
12 Pahr kid en sapwellimen Krais mwehi pahn imwikihla kamaiau laud ong aramas akan! Erein ahnsowo, “Koht pahn ketin kasalehda irail kan me sapwellime” ni ehu ahl tohrohr. Re pahn wia samworo kei rehn Krais oh sewese tohnsampah ren ale kapaipen sapwellime meirongo. Ni ahnsou me sapwellimen Koht Wehio pahn kaunda sampah, aramas peik kan pahn ekisekis “maiaudahsang mouren liduwih mehla.” Re pahn maiaudahsang kasuwedpen dihp oh mehla. Ma re pahn lelepek ong Siohwa erein pahr kido oh pil ni kaimwiseklahn kasongosongo, adarail kan pahn ntingdi nan “pwuhken me momour kan” kohkohlahte. Re “pahn iang sapwellimen Koht seri kan nan arail saledek lingan.” (Kaud. 20:7, 8, 11, 12) Met uhdahn wia koapworopwor kaselel ehu!
Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht
Ke Tamataman?
Ia wekpeseng en “nsenohki kapwaiada ahnepen aramas” oh “medemedewehte soahng kan me pid sapwellimen Koht manaman”? (Rom 8:6, NW)
Mehmen me kin wiewia keieun irairo kin medemedewehte oh idawehn eh ineng suwed kan, kalapw koasoia oh wiewia dahme e men wia. A mehmen me kin wiewia keriaun irairo kin kesempwalki soahng kan me pidada Koht oh sapwellime madamadau kan; soangen Kristian menet kin mweidohng sapwellimen Koht manaman en kaweid ih. Keieun irairo kin imwikihla mehla a keriaun irairo kin imwikihla mour oh popohl.—w16.12, pali 15-17.
Dahme Omw Kapakap Kin Kasalehda Duwen Kowe?
20 Ekei pak, kitail kin sehse dahme kitail pahn nda nan pein atail kapakap kan. Pohl ntingihdi: “Duwehte met sapwellimen Koht manaman pil kin iang sewese atail luwet; pwe ni atail kin sehse dahme kitail pahn anahne kapakapki duwen kahpwal, ahpw pein manamano kin peki kin kitail ni atail kin weirek oh sohte kak kasalehda. Ahpw ih [Koht] me kin ketin kasawih mohngiong kan kin mwahngih wehwehn manamano, pwehki e kin pekipeki nin duwen kupwuren Koht ong me sarawi kan.” (Rom 8:26, 27, NW) Siohwa ketin kahrehiong kapakap tohto en ntingdi nan Paipel. E kin ketin kilangwohng pekipek pwukat nin duwen pein atail oh kin ketin kapwaiada mepwukat. Koht mwahngih duwen kitail oh wehwehn soahng kan me sapwellime manaman kin kamwakid sounnting en Paipel kan en kasalehda. Siohwa kin ketin sapeng atail pekipek ni karakarahk ni ahnsou me sapwellime manaman kin “peki” kin kitail. Ahpw ni atail wehwehkihla sapwellimen Koht Mahsen, kitail pahn esehla dahme kitail anahne kapakapki.
February 25–March 3
SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | ROM 9-11
“Karasaras en Tuhkehn Olipo”
‘Ia Uwen Loalen Sapwellimen Koht Erpit!’
13 Wahnpoaron Pohl doula oh karasahiong irail kan me wiahla kadaudok en Eipraam duwehte rahntuhke en tuhkehn olip. (Rom 11:21) Tuhkehn olip wet me kin epwel mwahu kin karasaraskihong pweidahn kupwuren Koht me pid inou me kowohng Eipraam. Kalewen tuhkeo kin sarawi oh kin karasaraskihong Siohwa nin duwen Meno me kin ketin wiahda Israel en Koht duwehte kalewen tuhkeo eh kin kamour tuhkeo. (Ais. 10:20; Rom 11:16) Lukopen tuhkeo kin karasaraskihong Sises me kin ketin wia keieun kadaudok en Eipraam. Rahntuhke ko kin karasaraskihong irail “koaros” me wia keriaun kadaudok en Eipraam.
‘Ia Uwen Loalen Sapwellimen Koht Erpit!’
15 Eri, dahme Siohwa ketin wia pwe en ketin kapwaiada kupwure? Pohl kawehwehda me rahntuhke kan en tuhkehn olip en nanwel uhd kapatapatong tuhkehn olip me epwel mwahu pwe en wiliandi rah kan me tipwasangehr. (Wadek Rom 11:17, 18.) Kahrehda, Kristian keidi kan me kohsang wehi teikan, duwehte ekei nan mwomwohdisohn Rom, kin kapatapatong tuhkehn olipo ni karasaras. Ni ahl wet re kin wiahla kisehn kadaudok en Eipraam. Mahso, re sohte ahneki ahnsou mwahu pwe ren wia kisehn inou tohrohr wet oh re rasehng rahntuhke olip en nanwel. Ahpw Siohwa ketin ritingada ahl ehu ong irail pwe ren wiahla Israel en Koht.—Rom 2:28, 29.
‘Ia Uwen Loalen Sapwellimen Koht Erpit!’
19 Ei, kupwuren Siohwa me pid “Israel en Koht” kin pweida ni ahl kapwuriamwei. (Kal. 6:16, NW) Pohl kin nda duwen “mehn Israel kan koaros ar pahn mourla.” (Rom 11:26) Lel ahnsou me Siohwa ketin koasoanedier, “mehn Israel koaros” me iei mehn Israel kan en Koht koaros pahn papah nin duwen nanmwarki kan oh samworo kan nanleng. Sohte mehkot me kak kauhdi kupwuren Siohwa en pweida!
Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht
Mweidohng Sapwellimen Siohwa Kaweid en Kaiahne Iuk
5 Ia duwen ma emen kin keptakai oh sohte mweidohng Sounwia Saho Siohwa en ketin kaiahne ih? Ia duwen Siohwa eh pahn ketin doadoahngki sapwellime pwuhng nin duwen sounwia sah men? Eri ni eh kin apwal en wekidala pwehlo nin duwen me sounwia saho men wia, e kak pilada en wia mehkot me weksang, de e kak kesehla pwehlo. Met kin kalapw wiawi pwehki sounwia saho sohte wekidala mwomwen pwehlo ni pwung. Ahpw Siohwa kin ketin kaiahne aramas ni pwung ahnsou koaros. (Deud. 32:4) Ni aramas men eh sohte kin mweidohng Siohwa en ketin kaiahne ih, sapwungo kin ahnsou koaros en aramaso. Siohwa kin ketin wekidala mwomwen eh kin kaiahne aramas men sang mwomwen ahn aramaso kin mwekidki sapwellime kaweid. Ni aramas akan ar kin peikiong Siohwa, Siohwa kak ketin doadoahngki irail. Karasepe, Kristian keidi kan “milahr pahn sapwellime kalahngan” oh wiahlahr “einpwoat [“sah,” NW] . . . ehu me kaselel ong ni doadoahk kesempwal akante.” Ahpw aramas akan me sohte kin peikiong sapwellimen Koht kaweid “milahr pahn sapwellime engieng” oh e sohte kak ketin doadoahngki irail.—Rom 9:19-23.
it-1-E 1260 par. 2
Luwakahk, Luwak
Luwak ni Ahl Sapwung. Emen ele uhdahn kin ngoangki, de luwangki mehkot ehu ahpw dahme e kin ngoangki de luwangki sapwung oh kin kansensuwedih Koht. Met mehlel rehn mehn Suhs tohto ni mwein tepin Kristian ko. Re kin raparapahki ren pwungla sang ni pein arail doadoahk pahn Kosonned en Moseso. Ahpw Pohl kasalehda me arail ngoang sapwung pwehki re sohte ese padahk mehlel. Ihme kahrehda re sohte kin alehdi pwung mehlel me kohsang rehn Koht. Re pahn anahne kilang arail sapwung oh sohpeiong Koht rehn Krais pwehn alehdi pwung oh saledek sang kadeik en Kosonnedo. (Rom 10:1-10) Sohl sang Tarsus iang soangen aramaso, ni eh kin ngoangki daulihala pelien lamalam en mehn Suhs, kahrehda e “kin kaloke laud mwomwohdisohn Koht oh kauwehla.” E kin kanahieng en kapwaiada Kosonnedo duwehte emen me kin ‘kadehdehda me sohte karaunpe.’ (Kal. 1:13, 14; Pil. 3:6) Ahpw eh luwangki pelien lamalam en mehn Suhs kin sapwung. E kin mohngiong mehlel, ih kahrepen Siohwa eh ketin kasalehiong kadek sapan ni eh ketin doadoahngki Krais pwehn kasohpaidohng ih ong elen kaudok mehlel.—1 Tim. 1:12, 13.