Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • mwbr20 August pp. 1-8
  • Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk
  • Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk—2020
  • Sawaspen Oaralap kan
  • August 3-9
  • August 10-16
  • August 17-23
  • August 24-30
  • August 31–September 6
Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk—2020
mwbr20 August pp. 1-8

Iren Sawas kan ong Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting en Mour oh Kalohk

August 3-9

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | EKSODUS 13-14

“Kumwail nan Kapehd Kehlail, oh Mwasahn Dahme KAUN-O Pahn Ketin Wiahda Pwe en Ketin Kapitkumwailla”

w13 2/1 4

Moses​—Ohl Pwoson Men

Ele Moses sohte ese me Koht pahn ketin pwalangpeseng Sehd Weitahtaho oh kahrehda en mie ahl ehu me mehn Israel ko en keid ie oh pitla. Ahpw, Moses uhdahn kamehlele me Koht pahn ketin wia mehkot pwehn doarehla Sapwellime aramas ako. Moses men ienge mehn Israel ko ren pil kamehlele met. Paipel mahsanih: “Moses ahpw sapengkin irail, ‘Kumwail dehr masak! Kumwail nan kapehd kehlail, oh mwasahn dahme KAUN-O pahn ketin wiahda pwe en ketin kapitkumwailla rahnwet.’” (Eksodus 14:13) Ia duwe, Moses sewese mehn Israel ko ren ahneki pwoson laud? Ei, pwehki Paipel mahsanihki Moses oh mehn Israel ko: “Pwoson me kamengeiong mehn Israel ko re en kotehla Sehd Weitahtaho duwehte nan sahpw madekeng.” (Ipru 11:29) Ahn Moses pwoson wia kamwahu kaidehn ong ih kelehpw ahpw ong koaros me sukuhlkier duwen pwoson Siohwa eh kin wia elen erpit ehu.

w18.09 26 par. 13

Me Keieu Manaman Ahpw Kin Ketin Nsenohki Aramas akan

Wadek Eksodus 14:19-22. Medewehla me ke iang mi rehn mehn Israel ko. Ke tengla nanpwungen nein Parao karis en sounpei ko oh Sehd Weitahtao. Koht eri ketin mwekid. Uhr en depweko me mi mwohmw uhd kohdihla mwurio nanpwungen kowe oh mehn Isip ko. Ahnsou wet re mi nan rotorot, ahpw wasa me ke mi ie inenen marain! Kowe eri kilang Moses kapahla peho pohn sehdo, oh kisinieng kehlail ehu sang palimese ipido oh katohrepeseng sehdo wiahla ahl tehlap ehu me lella pali teio. Eri kowe, omw peneinei, oh noumw mahn kan alu nan ngalangalo ni ahl ehu me soandi mwahu iangahki aramas ako koaros. Ke uhdahn pwuriamweikihla me wasao sohte pwelmatak oh likekiris. Wasao madada oh kekeluwak oh mengei en alu powe. Eri, me keieu wawai nanpwungamwail pil kak lella pali teio sohte lel apwal.

w09-E 3/15 7 par. 2-3

Kumwail Dehr Manokehla Siohwa

Ni mehn Isip kan ar apwalkihda wararail mehn peidaid en mahwen kan, mehn Israel kan koaros lella ni palimesehn oaroahro. Moses eri kapahwei peho pohn Sehd Weitahtao. Ni eh wia met, Siohwa ketin kahrehiong diden pihl riauo en mweredi. Ten en pihl rar rar kei mwadangete oh ni ngihl laud koaduhpwalihdi Parao oh nah sounpei ko, oh komwopwirailla. Sohte emen rehn imwintihti pwukat pitla. Israel eri saledekla!—Eks. 14:26-28; Mel. 136:13-15.

Rong en mwekid wet kahrehiong wehi kan me kapilpene wasao en masepwehkada. (Eks. 15:14-16) Sounpar pahisek mwuri, Reap sang Seriko ndaiong ohlen Israel riemeno: “Aramas koaros nan wehiet re uhdahn masak kumwail. Se pil rong duwen en KAUN-O e ketin kammadahda Sehd Weitahta mwohmwail ni ahnsou me kumwail pedoisang nan Isip.” (Sos. 2:9, 10) Pil wehi ko me sohte kaudokiong Siohwa sohte manokehla duwen Siohwa eh ketin kapitala sapwellime aramas akan. E sansal me Israel ahneki kahrepe tohto en tamataman ih.

Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht

it-1-E 1117

Ahllap, Ahl

Sangete mahs mahsie, ahllap oh ahl akan iangahki ahl me sounpesines kan kin keid ie, kin kadokepene kahnimw kan oh wehi kan nan sapwen mehn Pilisdia kan. (Nem 20:17-19; 21:21, 22; 22:5, 21-23; Sos 2:22; Sk 21:19; 1Sa 6:9, 12; 13:17, 18; pil kilang KING’S ROAD.) Ehu ahl me aramas kin kalapw doadoahngki iei me kohsang Isip kohla lel kahnimw en Pilisdia kan nan Kasa oh Askelon oh e wetla paliepeng en palimese kohla lel Mekiddo. E popous kohla lel Eisor, palimesehn Sehd en Kalili, oh mwuri kohla lel Damaskus. Ahl wet me tang nan Pilisdia iei ahl me keieu keren pwehn kohsang Isip kohla lel Sapwen Inowo. Ahpw ni kadek, Siohwa ketin kahluwa mehn Israel kan nan ehu ahl tohrohr pwe re de nan kapehd tikitingkihla ehu mahwenen sang mehn Pilisdia kan.​—Eks. 13:17.

it-1-E 782 par. 2-3

Eksodus

Ia wasa ni Sehd Weitahtao me pwalpeseng pwehn mweidohng Israel en kotehla?

Kitail anahne tehk me, mwurin arail lel ni keriaun wasa nan arail seiloako, nan Edam me mi “limwahn irepen sapwtehno,” Koht ketin ruwese Moses me “re en pweiekdo oh kauwada imwarail impwal kan kainene Pi Airod, nanpwungen Mikdol oh Sehd Weitahtao.” Met pahn kahrehiong Parao en kamehlele me mehn Israel kan “sansaruaruseli nan sapwtehno.” (Eks 13:20; 14:1-3) Semen kan me kin medewe me ahl en el Haj kakete wia ahl me re keid loale kin nda me lepin lokaiahn Ipru ong “pweiekdo” sohte kin pidadahte “kohla ehu ahl tohrohr” de “wetla pali teio,” ahpw wehweo kin kereniong wehwehki en wekidek pwur de keidla ehu wasa me kareireila seiloako. Re nda me ni ar lel wasa ehu ni keimw en palimesehn Gulf en Suez, mehn Israel ko eri wekidek pwur oh pidekla palimesehn Jebel ʽAtaqah, nahna ehu me tehlepe lella ni irepen palikapi en Sehdo. E sohte pahn mengei ong pwihn laud me duwehte mehn Israel ko ren mwadang tangasang soangen wasakiset ma mie me pahn pwakih irail kohdo sang ni paliepeng, oh met kahrehiong irail en mi wasa ehu me sehdo ireiraildi.

Tiahk kadoudou en mehn Suhs kan ni mwehin Kristian ko kasalehda soangen madamadau wet. (Kilang PIHAHIROTH.) Ahpw kesempwalsang met, soangen irairo kin pahrekiong dahme Paipel kasalehda, ahpw madamadau en pali laud en semen kan sohte kin medewe. (Eks 14:9-16) E mwomwen me wasa me mehn Israel ko kotehla sehdo dohsang keimw en Sehdo (de palikapi en Sehd Weitahta), me kahrehda nein Parao pwihnen sounpeio sohte pahn kak pidahkihdi Sehdo oh supukdi mehn Israel ko apali sehdo.​—Eks 14:22, 23.

August 10-16

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | EKSODUS 15-16

“Kapinga Siohwa ni Koul”

w95-E 10/15 11 par. 11

Dahme Kahrehda Kitail en Lemmwiki Koht Mehlelo Met?

Siohwa eh ketin kasohrehla pwihnen sounpei en mehn Isip kan kin kawauwihala ih mwohn sapwellime tohnkaudok kan oh kahrehiong mwareo en kipehla wasa tohto. (Sosua 2:9, 10; 4:23, 24) Ei, mwareo lapalapala sang koht likamw en Isip kan me sohte arail manaman, koht kei me kadehdehda arail sohte kak doarehla arail tohnkaudok kan. En likih arail dikedik kan oh aramas oh kehlail en sounpei kin imwila suwed. (Melkahka 146:3) Ihme kahrehda mehn Israel kan mwekidkihda ren koulki koulen kaping kan me kasalehda arail lemmwiki Koht ieiaso, me ketin kapitala sapwellime aramas akan ni manaman laud!

w95-E 10/15 11-12 par. 15-16

Dahme Kahrehda Kitail en Lemmwiki Koht Mehlelo Met?

Ma kitail pil iang poadoandoarla oh kesikesihnen rehn Moses, kitail uhdahn pahn mwekidkihda koulki: “Ihs rehn koht akan me duwehte komwi, me sarawihe kowahlap? Ihs me duwehte komwi, me manaman lapalahpie, oh lammwin kowahlahpie ni wiepen nin limomwi kan?” (Eksodus 15:11) Soangen lepin lokaiahn kaping pwukat kin pwurupwurehng wiawi erein dih tohto sangete ni ahnsowo. Nan kaimwiseklahn pwuhken Paipel, wahnpoaron Sohn kawehwehda pwihn ehu en ladu lelepek keidi en Koht kan: “Irail kokoulki koulen Moses, sapwellimen Koht ladu oh koulen Sihmpwulo.” Koul mwahu dahieu met? “Maing Siohwa Koht, me Keieu Manaman, omwi wiewia kan me lapalap oh kapwuriamwei. Komwi me Nanmwarki poatopoat, alomwi kan me pwung oh mehlel. Ihs me sohte pahn lemmwikin komwi, maing Siohwa, oh kalinganahda mwaromwi, pwe komwihte me loalopwoat?”​—Kaudiahl 15:2-4.

Eri pil rahnpwukat mie tohnkaudok saledekla kan me kin kalahnganki kaidehn ihte wiepen nin limen Koht kan ahpw pil sapwellime koasoandi kan. Aramas sang wehi koaros saledeklahr, tohrohr sangehr sampah suwed wet pwehki re esedahr oh kin kapwaiada sapwellimen Koht koasoandi pwung kan. Ehuehu pahr, meh lopw kei tangasangehr sampah suwed wet pwe ren miniminiong sapwellimen Siohwa pwihn en tohnkaudok mwakelekel kan. Kereniongehr re pahn mour kohkohlahte nan sampah kapw me pwung, mwurin Koht eh pahn ketin kadeikada pelien lamalam likamw kan oh ketin kasohrehla luhwen koasoandi suwed wet.

it-2-E 454 par. 1

Koul

Pali laud en pwihnen koul en Israel kin koul ni apali pwihno koulki elep en chorus, a apali pwihno pwakih mwuri koulki lepin lokaiakohte de sapeng ni lokaia kei me weksang. De emen kin koul kelehpw a meteikan nan pwihno uhd sapeng ni koul. Nan Paipel, met mwomwen dokedoke soangen koul me “sapengala.” (Eks 15:21, NW; 1Sa 18:6, 7) Soangen wiepen koul wet sansalda sang ni mwomwen melkahka kan ar kin ntingda, me duwehte Melkahka 136. Kawehwepen pwihn laud riau me wia koulen kapingkalahngan kan ni mwehin Nehmaia oh arail pwukoa kan ni kasarawien kelen Serusalemo kin kasalehda me re wia soangen koul wet.​—Neh 12:31, 38, 40-42; kilang SONG.

it-2-E 698

Lih Soukohp

Miriam iei tepin lih me Paipel kahdaneki lih soukohp. Ni sansal, Koht ketin doadoahngki ih pwehn koasoia sapwellime mahsen kan, ele sang ni lepin lokaiahn koul kan. (Eks 15:20, 21) Ihme kahrehda Paipel ntingihedi me ih oh Aaron ndaiong Moses: “E soh pil mahseniong kita?” (Nem 12:2) Soukohp Maika kasalehda me Siohwa pein ketin mahsanih me e ketin poaronehla “Moses, Aaron, oh Miriam” mwohn mehn Israel ko ni ahnsou me e ketin kahrehiei irail sang nan Isip. (Mai 6:4) Mendahki eh ahneki pwais kaselel en wia sapwellimen Koht sounkair, eh nanpwungmwahu rehn Koht tikitik sang en rie pwutako Moses. Ni ahnsou me e sohte mihmihte nan dehu me mweimweiong ih, e alehdi peneu laud sang rehn Koht.​—Nem 12:1-15.

Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht

w11-E 9/1 14

Ke Kin Ese Duwen Met?

Dahme kahrehda Koht ketin pilada kuail pwehn kamwengehki mehn Israel kan nan sapwtehno?

Mwurin mehn Israel kan ar mweselsang Isip, pak riau Koht ketikihong irail kanarail diren sali oh sali pwukat iei menpihr kuail.​—Eksodus 16:13; Nempe 11:31.

Kuail iei menpihr tikitik kei, me mpen insis 7 (18 cm) reirei oh toutouki ouns 3.5 (100 g). Menpihr pwukat kin kaparapar oh katohtohla wahrail kan nan wasa tohto en palikapi en Eisia oh Iurop. Pwehki arail wia menpihr kei me kin kalapw keseulseli nan sahpw kan, re kin keseula Paliepeng en Aperika oh Arabia ni ahnsoun kopou. Ni ahnsou kan me re kin mwekid pwehki mesenlahng kin wekila, lapalahn pwihn en mahn pwukat kin pihr sang palimesehn oaroahr kan en Sehd en Mediderenien oh pihr pohn Peninsula en Sainai.

Ehu dikseneri en Paipel (The New Westminster Dictionary of the Bible) koasoia me kuail “kin pihr mwadang oh mwahu, oh re kin isaneki mwekid en kisinieng kan; ahpw ma kisiniengo kin wekila, de menpihr ko kin pwangada sang arail pipihr sang wasa doh, pelinmen laudo pahn kin pwupwudiong nanpwel, wasa me re kin pwuriamweila wonohn ie.” Mwohn arail pahn pwurehng pihr ni pwihn, re pahn kin komkomwoalki rahn ehu de riau, kahrehda e kin mengei ong sounparok mahn kan ren poarokiraildi. Ni tepin pahr 1900 samwa, Isip kin kadarala kuail ong sahpw teikan me tohtohki meh silirar samwa nan ehuehu pahr ong mehn mwenge.

Pak riau ko koaros me mehn Israel kan kin ale kanarail kuail e kin wiawi ahnsoun poad. Mendahki kuail kan kin pwurupwurehng pihr pohn sapwen Sanai erein soangen ahnsowo, Siohwa me ketin kupwurehda oh “kisinieng ehu ahpw kohda” me ipirodohng menpihr ko nan kahnimpwal en mehn Israel kan.​—Nempe 11:31.

w06-E 1/15 31

Peidek kan Sang Sounwadawad kan

Mwurinte arail poadoandoarla sang Isip, mehn Israel tepida kaukaulimki mwenge. Siohwa eri ketikihong irail manna. (Eksodus 12:17, 18; 16:1-5) Ni ahnsowo, Moses padahkihong Aaron: “Ale ehu sahen oh audehkihda elep en kalon en manna, ke ahpw kihdiong mwohn silangin KAUN-O pwe en nekinekiong kadaudokatail kan.” Ireo mahsanih: “Aaron eri kihdiong mwohn Kohpwahn Inowo saho, nin duwen KAUN-O eh ketin mahsanihong Moses.” (Eksodus 16:33, 34) Mwein Aaron me rikada oh kihong manna nan sah ehu ni ahnsowo, ahpw e anahne awih lao Moses wiahda Kohpwao oh kihdiong pelien takai patapat ko loale, e ahpw kihdiong saho mwohn kohpwahn Kadehdeo.

August 17-23

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | EKSODUS 17-18

“Ohl Mpahi kan Kaiahnehda Meteikan oh Kihong Irail Pwukoa kan”

w13 2/1 6

Moses Ohl Limpoak Men

Moses kasalehda limpoak ong ienge mehn Israel ko. Re ese me Siohwa ketin doadoahngki Moses pwehn kahluwa sapwellime aramas ako, kahrehda re kin kohla reh oh padahkihong arail kahpwal kan. Paipel mahsanih: “Moses ahpw soupisengkihla wiepen kopwung nanpwungen aramas ako me reperepen pwung reh sang nimenseng lel nin soutik.” (Eksodus 18:13-16) Medewehla uwen Moses eh kin pwangada mwurin eh rongorong mehn Israel ko arail kin koasokoasoiahiong ih arail kahpwal kan rahn pwon. Ahpw Moses poakohng aramas ako kahrehda e perenki sewese irail.

w03-E 11/1 6 par. 1

Likilik Kin Kesempwal ong Mour Nsenamwahu

Ohl pwukat kin kasalehda sapwellimen Koht irair kan mwohn arail pahn idihdida ong pwukoa kan me kin kohieng aramas likilik kan. Re kin anahne kasalehda me re lemmwiki Koht; arail wauneki Sounkapikadao kin toupahrek oh re masak kansensuwedihada ih. Koaros kak kilang me ohl pwukat kin wia uwen arail kak koaros pwe ren kapwaiada sapwellimen Koht koasoandi kan. Re kin kailongki soangen tiahk en ale wihn en mehkot ni ahl mwersuwed, oh met kin kasalehda me re ahneki kehl en irehdi pein irail en dehr doadoahngki ar manaman ni ahl sapwung. Re sohte kin isanekihla en aramas likih irail pwehn doadoahngkihong pein kamwahuparail de kamwahupen arail peneinei de kompoakparail kan.

w02-E 5/15 25 par. 5

Lelepek Kin Kahluwa me Pwung kan

Moses kin pil mpahi oh aktikitik. Ahnsou me e doadoahk laud oh pwangada apwahpwalih meteikan ong arail kahpwal kan, en eh pwoudo pahpao, Sedro, kihong ih kaweid mwahu ehu: En kihong ohl koahiek teikan ekei eh pwukoa ko ren uhd wia. Ni Moses eh pohnese pein eh soh itar kan, ni erpit e kapwaiada kaweido. (Eksodus 18:17-26; Nempe 12:3) Ohl mpahi men sohte kin pweiek en idihada meteikan, e pil sohte kin perki me eh manaman pahn tikitikla ni eh pahn ehukihong ohl koahiek teikan pwukoa konehng kan. (Nempe 11:16, 17, 26-29) Ahpw e kin men sewese irail ren kekeirda. (1 Timoty 4:15) E sou pahn pil konehng kitail en wia met?

Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht

w16.09 6 par. 14

“Dehr Mweidohng Pehmw kan en Mwoatohtdi”

Aaron oh Ur sewese kakehlaka pehn Moses ko ni ara kolada peh ko erein ar mahwen ong mehn Amalek ko. Rahnwet, kitail pil kak rapahki ahl akan pwehn utung oh sewese meteikan. Ekei riatail Kristian kan kin lokolok pwehki re ahneki kahpwal en mahla, kahpwal en roson, uhwong sang peneinei, kelekelehpw, de mehlahn emen me re poakohng. Kitail pil kak kakehlakahda me pwulopwul kan me kin lelohng kasongosong en wia dahme sapwung de rapahki elen “pweida mwahu” nan koasoandi wet. (1 Des. 3:1-3; 5:11, 14) Rapahki ahl akan en kasalehda omw uhdahn nsenohki meteikan nan Wasahn Kaudok, nan kalohk, erein ahnsoun mwengepene, de ni omw koasoiong irail nan delepwohn.

it-1-E 406

Wia Kisehn Paipel

Me en Moses nting ko kohsang ni kaweid en Koht, pwilsang rehn Koht, kisehn pwuhk sarawi, oh wia mehn kaweid mwahu ong kaudok mwakelekel, sohte me kak peikasalki pwehki mie mehn kadehde mwahu kan. Kaidehn sang ni pein nsenen Moses me e wiahla sounkaweid oh sounruwese mehn Israel kan; nin tapio Moses pweieksang ale pwukoa pwukat. (Eks 3:10, 11; 4:10-14) Ahpw Koht ketin kasapwilada Moses oh ketikihong ih manaman en wia soahng kapwuriamwei kan me pil kahrehda nein Parao sounakmanaman samworo kan en pil pohnese me dahme Moses wiahda pwilsang rehn Koht. (Eks 4:1-9; 8:16-19) Kahrehda kaidehn pein en Moses mehn akadei pwehn wiahla sounpadahk koahiek oh sounnting men. Ahpw pwehki Moses peikiong kehkehlik en Koht oh pwehki sapwellimen Koht manaman me sewese ih, Moses mwekidki en koasoia mahs ekei pwuhken Paipel kan a mwuri e ahpw ntingihedi.​—Eks 17:14.

August 24-30

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | EKSODUS 19-20

“Kosonned Eisek ko oh Kowe”

w89-E 11/15 6 par. 1

Dahme Kosonned Eisek ko Kin Wehwehki ong Uhk?

Tepin kosonned pahieu ko kin kasansalehda atail pwukoa kan ong Siohwa. (Keieu) Ih Koht men me ketin kupwurkihte aramas en kaudokiong ih kelehpw. (Madiu 4:10) (Keriau) Sapwellime tohn kaudok kan sohte pahn kin doadoahngki dikedik kan. (1 Sohn 5:21) (Kesiluh) Atail kin doadoahngki mwaren Kohto pahn kin pwung oh waun, sohte me pahn kin kasohwauwih. (Sohn 17:26; Rom 10:13) (Kapahieu) Atail mour unsek en keieu kesempwalki soahng sarawi kan. Met kin kahrehiong kitail en kin kommoal, de ‘wia Sapad ehu,’ sang ni atail kin nantihong en kasalehda pein atail pwung.​—Ipru 4:9, 10.

w89-E 11/15 6 par. 2-3

Dahme Kosonned Eisek ko Kin Wehwehki ong Uhk?

(Kelimau) Peik en seri kan ong arail pahpa nohno kan kin wiewiawihte pwehn papah nin duwen takain pwukakeimw en miniminpenehn peneinei, iangahki sapwellimen Siohwa kapai kan. Oh koapworopwor kaselel dahieu met me “tepin kosonned me inou ehu iang” kihda! E sohte ihte “pwe kumwail en pweida mwahu” ahpw pil me kumwail ele en ‘mour werei nin sampah.’ (Episos 6:1-3) Pwehki met kitail wie momour ni “imwin rahn akan” en koasoandi suwed wet, soangen peik me kin kohsang rehn koht kin kihong me pwulopwul kan koapworopwor en sohte douluhl pahn mehla.​—2 Timoty 3:1; Sohn 11:26.

Limpoak ong mehn mpatail pahn pere kitail sang en kamedekehla ih ni soangen wiewia suwed kan duwehte (Keweneu) kamaramas, (Keisuh) kamwahl, (Kawaluh) pirap, oh (Keduwau) wiahda koasoi likamw kan. (1 Sohn 3:10-12; Ipru 13:4; Episos 4:28; Madiu 5:37; Lepin Padahk 6:16-19) Ahpw dahme kitail pahn wia? (Keisek) en kosonnedo, me kin uhwong noahrok koaros, kin katamankihong kitail me Siohwa kin ketin kupwurki me atail koasoandi kan en kin ahnsou koaros wiawi ni pwung mwohn silangi.​—Lepin Padahk 21:2.

Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht

it-2-E 687 par. 1-2

Samworo

Kristian Samworo kei. Siohwa ketin inoukihda me ma Israel pahn kolokolete sapwellime inou irail pahn ‘wiahla wehi ehu me pahn papah ih nin duwen samworo, pwihnen aramas ehu me kasarawihong ihete.’ (Eks 19:6) Eri, keinek en Aaron me wia samworo kei wiewiawihte lao lel ni ketidohn samworo laudo me e mweteh. (Ipr 8:4, 5) E pahn dadaurete lao lel ni keimwiseklahn inou lap en Kosonnedo oh kasarawihpen inou lap kapwo. (Ipr 7:11-14; 8:6, 7, 13) Koasoandio tepin wiawi ong Israel pwehn wiahla sapwellimen Siohwa samworo kan me wie papah nan sapwellimen Koht inoun Koasoandi en Wehio; kedekedeo koasoandi wet wiewiawi leledo rehn mehn liki kan.​—Wi 10:34, 35; 15:14; Ro 10:21.

Luhwen mehn Suhs keite me pwungki Krais, kahrehda wehio sohte pahn kak kihda towe mehlel kan en wehin samworo kan oh wehi sarawio. (Ro 11:7, 20) Pwehki en Israel eh salelepek Koht kohpadahngirailehr met sounpar epwiki kei mahso ni eh ketin doadoahngki sapwellime soukohp Oseia mahsanih: “Pwehki ar pohnsehseielahr. Kumwail samworo kan sohte men pohnese ie oh soikala ei padahk. Ihme kahrehda ei soaingkumwailla oh sohte pohnese noumwail pwutak kan pwe re dehr wiahla nei samworo.” (Os 4:6) Patehng met, Sises mahsanihong kaunen mehn Suhs ko: “Wehin Koht pahn kohsang kumwail oh uhd kohieng aramas akan me pahn kapwarehda wahn Wehin Koht.” (Md 21:43) Ahpw, Sises Krais, ketiket pahn Kosonnedo ni eh ketiket sampah, mwahngih samworoun Aaron ko ni ar kin idihdiong oh e kin kaweidki irail akan me e kin kamwahwihala sang tokutok ren kohla rehn samworo oh wiahda meirong me e anahne wiahda.​—Md 8:4; Mr 1:44; Lu 17:14.

w04 4/1 31 par. 1

Ire Kesempwal akan Sang Nan Pwuhken Eksodus

20:5​—Iaduwen Siohwa ah ketikihdi “kalokolok en sapwung en pahpa kan” pohn dih kan me kohkohdo? Ni emen aramas a pahn wiahda aramas laud, emen emen kin ale kadeik poahsoanda pohn ah wiewia kan oh madamadau. Ahpw, ni wehin Israel wia dipen kaudokiong dikedik en eni oh sansal kan, e lelohng kalokepe kan me pil doudihlahng dih kan en mwuhr. Pil lel tohn Israel lelepek kan pehm me e apwal ong irail en kolokol irair en lelepek oh arail koasoandi en sarawi.

August 31–September 6

SOAHNG KESEMPWAL KAN SANG MAHSEN EN KOHT | EKSODUS 21-22

“Kasalehda Sapwellimen Siohwa Madamadau ong Mour”

it-1-E 271

Kamakam

Mehn Ipru me kin naineki lidu kin mweimweiong en poakiheki tuhke nah lidu ohl de serepein ma liduwo kin sapeik de uhwong. Ahpw ma liduwo mehkihla kamakamo, me naineki liduwo anahne kalokolok. Ma liduwo momourki rahn ehu de riau mwurin kamakamo, eri, met pahn ahnsou koaros wia mehn kadehde pwehn kasalehda me me naineki liduwo sohte kemehla aramas nan eh mohngiongo. E ahneki pwung en ruwese kalokolok, pwe liduwo wia “mehkot me uhdahn ah.” Ohl emen pahn uhdahn sohte men kauwehla ni mehlel pein eh kepwe me e kin kesempwalki. Pil, ma liduwo mehla mwurin ahnsou kis rahno de mwuhr douluhl, e pahn kakete sohte dehde mwahu ma mehlao sang ni kamakamo de sang ni ekei soahng tohrohr. Eri ma liduwo wie momourte rahn ehu de riau, en liduwo kauno sohte pahn kalokolok.​—Eks 21:20, 21.

lv irelaud 7 par. 16

Ke Kin Kesempwalki Mour Duwehte Koht?

Mour en seri pwelel me saikinte ipwidi pil kesempwal ong Koht. Nan Israel en mahs, ma emen kamedekihala lih liseian men oh liho de serio mehkihla, Koht ketin kilangwohng ih soun kamaramas men oh e anahne pwainki “mour ong mour.” (Wadek Eksodus 21:22, 23.) Kahrehda medewehla sapwellimen Siohwa pepehm ni eh kin mahsanih kamakamalahn seri tohto me saikinte ipwidi sounpar koaros. Met kin kalapw wiawi pwehki aramas tohto kin nsenohkihte dahme irail men wia oh pwe ren kin wiahte tiahk samin kan.

w10-E 4/15 29 par. 4

Siohwa Ketin Kupwurki Ken “Nsenamwahu oh Dehr Perki Mehkot”

Kalokolok me Kosonnedo kin koasoanehdi pil kin pidada ohla kan me mahn en ni ihmw kan kin kahrehda. Ma kou men kemehla aramas emen ni eh kodomdi, me naineki mahno anahne kemehla kouo pwehn doarehla aramas teikan. Pwehki me naineki kouo sohte kak kang de netikihla rehn meteikan pwe ren kang, kemehla mahno wia lapalahn luhs ehu. Ahpw e sou konehng me mwurin kou men eh kauwehla aramas emen, me nainekio sohte kihong mahno nan kehl. Mwuri dah? Ma kouwohte mwuhr kemehla emen, kouwo oh me nainekio pahn kamakamala. Kosonnedo kauhdi aramas sohte lipilipil me pahn sohte nsenohki neirail mahn akan.​—Eks. 21:28, 29.

Raparapahki Soahng Kesempwal kan Sang Mahsen en Koht

w10 1/1 10 par. 4-5

Dahme Kahrehda Ken Inoukihong Siohwa Omw Mour?

En Kristian men eh kin inoukihong Koht eh mour wia ire kesempwal ehu. E laudsang en ihte wiahda inou ehu. Inou wet kin kesempwal sang inou koaros me aramas emen kak wiahiong emen. Eri, ia duwen atail kin paiekihda inou wet? Kitail en tehk ia duwen atail kin wiahda inou ong emen eh kin wahdo kamwahu. Ehu karasepe iei en kompoakepahnki emen. Pwehn paiekihda omw kompoakepahnki emen, ke anahne kapwaiada omw pwukoa nin duwen kompoakepah men. Met kin pidada inou ehu​—ke kin ahneki pepehm en pwukoahki apwalih kompoakepahmwo. Nanpwungmwahu me Depit oh Sonadan ahneki kin wia ehu karasepe mwahu nan Paipel duwen kompoakepah mwahu. Ira pil wiahda inoun pirien nanpwungara. (Wadek 1 Samuel 17:57; 18:1, 3.) Mendahki soangen nanpwungmwahu wet sohte kin kalapw wiawi, pali laud en kompoakepah mwahu kan kin pweida mwahu ma irail kin pehm me re pwukoahki emenemen.​—Lep. Pad. 17:17; 18:24.

Kosonned me Koht ketikihong mehn Israel kan kin kawehwe pil ehu nanpwungmwahu me aramas kin paiekihda ni arail kin wiahda inou ehu. Ma lidu men nsenki doadoahk ong eh soumas kohkohlahte, e kak wiahda inou ehu reh. Kosonnedo mahsanih: “Ahpw ma liduwo kasalehda me e poakepoake eh soumaso, eh pwoud oh nah seri kan, oh e sohte men saledekla, eri, eh soumaso pahn walahng wasahn kaudok. E pahn ndahng en kesihnenda ni wenihmw de ni uhr en ihmwo, ih eri pahn kihong en doaksaleng. Liduwo eri pahn wiahla nah lidu erein eh mour.”​—Eks. 21:5, 6.

it-1-E 1143

Kod

Dahme Eksodus 21:14 koasoia ele kin wehwehki me samworo men pil kak kamakamala pwehki e kemehla aramas, de tiahk en koledi kod kan en pei sarawio sohte pahn perehla emen me nsenki kemehla aramas.​—Pil kilang 1Na 2:28-34.

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share