Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • T-19 pp. 2-6
  • Sampah Wet Pahn Mihmihte?

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Sampah Wet Pahn Mihmihte?
  • Sampah Wet Pahn Mihmihte?
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • Sampah Ehu Ohla—Ehu Tohrohr Wiliandi
  • Ahnsou Kohkohdo ong Sampah Wet
  • “Kilelo”
  • Nohlik Pahn Pwurehng Kauwehla Sampah?
    Sukuhlki Sang Sounpadahk Lapalapo
  • Atail Mwasamwasahn Wia Mehkot Karuwaru Ong Kitail
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2004
  • Imwin Sampah Kerendohr?
    Dahme Paipel Kak Padahkihong Kitail?
Sampah Wet Pahn Mihmihte?
T-19 pp. 2-6

Sampah Wet Pahn Mihmihte?

Sohte ehu dih me kin keieu kalapw rong duwen koasoipen imwin sampah duwe dih wet. Tohto kin perki me sampah wet ele pahn ohkihla pakudang en nuclear. Mehteikan medemedewe me saminlahn sampah pahn kawehla sampah wet. Ekei pwunodki me pingiping kan en pai en wehi pahn kahrehong aramas akan en kawehla emen emen.

Pahn kak sampah wet en ohla? Ma ei, ia wehwehn? Mie pak me sampah ehu ohla mahso?

Sampah Ehu Ohla—Ehu Tohrohr Wiliandi

Ehi, miehier ehu sampah me ohla. Tehk duwen sampah me inennen suwedla ni rahn akan en Noha. Paipel kawehwehda: “Duwen sampah eh ohkihla pihl kawao, pilen nohlik.” Paipel pil mahsanih: “[Koht] sohte ketin koledihsang kaloke sampah en kawao, ahpw doarehla Noha, sounpadahk en me pwung, oh pil iangahki aramas isimen me e ketin kamourala ni ahnsou e ketikihdiong pohn tounsampah suwed ko Nohlik lapalap.”—2 Piter 2:5; 3:6.

Tehk ia wehwehn imwin sampaho oh dahme e sohte kin wehwehkiong. E sohte wehwehki imwilahn aramas koaros. Noha oh ah peneinei pitsang Nohlik lapalaplo. Pil duwehte weren Sampah oh nanleng me diren usu kan. “Tohnsampah suwed” me sohrala, koasondi suwed en mehkan.

Kedekedeo, ni en nein Noha kan kaparaparla oh tohtohla, ehu sampah tohrohr miehla. Sampah keriau wet, de koasondien mehkan, mihmi lao lel atail ahnsou. Eh poadoapoad direkihla mahwen, mwersuwed, oh tiahksuwed. Dahme pahn wiawihong sampah wet? E pahn mihmihte?

Ahnsou Kohkohdo ong Sampah Wet

Mwerin eh mahsanih me sampah ni mwein Noha lellong kasohrala, Paipel pousehla: “Eri, nanleng oh sampah en ahnsou wet mihmiehki mahsenohte en Koht oh wia nekinek ong ni ahnsou re pahn ohkihla kisiniei.” (2 Piter 3:7) Mehlel, duwen me emen sounnting en Paipel kawehwehda: “Sampah [me mihmi rahnpwukat] kin sosohrala.”—1 Sohn 2:17.

Paipel sohte koasoia me weren sampah de nanleng me diren usu kan pahn sohrala, duwehte ni mwehin Noha mehpwukat pil sohte sohrala. (Melkahka 104:5) Ahpw, sampah wet, iangahki “nanleng,” de kaun en wehi kan me mih pahn manaman en Sehdan, oh iangahki “sampah,” de koasondi en aramas, iei me pahn sohrala duwehte ma e ohkihla kisiniei. (Sohn 14:30; 2 Korint 4:4) Sampah wet de koasondi en mehkan pahn sohrala duwehte sampahn kawao mwohn Nohliko. Sises Krais pil mahsanih duwen irair en “ni mwehin Noha” nin duwen mehn karasepe ehu ong dahme pahn wiawi mwohnte imwilahn sampah wet.—Madiu 24:37-39.

Me kesempwal, ni en Sises mahsanih duwen rahn ako en Noha, met e wia nin duwen pasepeng ong peidek sang rehn nah tohnpadahk kan: “Dahme pahn wia kilel en omwi ketdo, oh imwin sampah?” (Madiu 24:3, King James Version) Sapwellimen Sises papah kan eseier me sampah wet pahn sohrala. Mehwet me mih mwohrail kamasapwek irail?

Me wuksang met, ni en Sises kasalehda wiewia kan me pahn pweida mwohn imwin sampah, e kangoange irail en peren ‘pwehki kamourparail kerendohr.’ (Luk 21:28) Ehi, maioudasang Sehdan oh eh koasondi suwed en mehkan ahpw kamourlahng nan sampah meleilei kapw ehu!—2 Piter 3:13.

Ahpw iahd me sampah wet pahn imwisekla? “Kilel” dah me Sises ketkihda duwen e pahn “ketido oh imwin sampah”?

“Kilelo”

Lepin lokaiahn Krihk me kawehwehdiehr “ketido” iei pa·rou·siʹa, oh e wehwehki “ketiehr,” wehwehki miheier wasao. Eri ni sansaldahn “kilelo” e sohte pahn wehwehki me Krais pahn kereniong ketido ahpw me e pwuredohr oh ketiketier. E pahn wehwehki me e tepier kakaun ni soh sansal nin duwen nanmwarki men nanleng oh e pahn keren kasohrala eh imwintihti kan.—Kaudiahl 12:7-12; Melkahka 110:1, 2.

Sises sohte kasalehda me wiewiatehieu me pahn wia “kilelo.” E kawehwehda soangen wiewia tohto kan en sampah oh irair akan. Soahng pwukat koaros pahn wiawi erein ahnsowo me souninting en Paipel kan kin kahdaneki “imwin rahn akan.” (2 Timoty 3:1-5; 2 Piter 3:3, 4) Tehk ekei wiewia kan me Sises kohpada pahn wia kilelpen “imwin rahn akan.”

“Ehu sahpw pahn uhwong ehu sahpw, oh ehu wehi pahn mahweniong ehu wehi.” (Madiu 24:7) Mahwen nan ahnsou pwukat wiawi tohtohsang mahsie. Emen soupoad kasalehda: “Mahwen Keieu en Sampah [tepiada nan 1914] iei keieu en mahwen ‘mwuledek unsek’.” Ahpw mahwen keriau suwedsang douluhl. Oh mahwen wia kawekawehla sahpw sampah wet. Ehi, mahsan ako en Sises wia pweipweida ni ahl kapwuriamwei ehu!

“Pahn mie lehk.” (Madiu 24:7) Mwerin Mahwen Keieu en Sampah lehk keieu laud kowahlap nan poadoapoad tepidahr. Lehk laud pil idawehndo Mahwen Keriau en Sampah. Duhpek oh soh itar en mwenge kin lel limekis ehu en tohnsampah, kahrehda mehlahn mpen seri rar pak 14 nan pahr koaros. Mehlel, miehier “lehk en mwenge”!

“Pahn mie rerrer en sahpw akan.” (Luk 21:11) Ni uwe me kalap wiwiawi ele pahn pak eisek uwen tohtohn aramas mehkihla rerrer en sahpw ehu ehu pahr tepsang 1914 ma kapahrekiong pahr epwuki kan mwowe. Tehk ekeite rerrer en sahpw laud kan: 1920, China, aramas 200,000 mehla; 1923, nan Japan, irail kan me soahn me 99,300; 1939, Turkey, 32,700 mehla; 1970, Peru, 66,800 mehla; oh 1976, China, irail kan me soahn mpen 240,000 (de ekei wasa kan kasalehda, 800,000). Ni mehlel, “rerrer en sahpw akan”!

“Wasa koaros soahngen soumwahu kan pahn tohtohla.” (Luk 21:11) Mwerin Mahwin Keieu en Sampah, aramas ele million 21 mehkihla soumwahu en Spanish flu. Science Digest ripohtki: “Nan poadoapoad en aramas sohte ehu soangen moahl en mehla me luslus oh uk duwe met.” Mwurin mwo, soumwahu en mongiong, kanser, AIDS, oh soangen soumwahu tohto teikan kemehlahr aramas rar pak epwiki kei.

“Sapwung pahn pweida kohwahlap.” (Madiu 24:12) Atail sampah me tepsang 1914 wadawadkihlahr ah diren mwersuwed oh wiewia lemei kan. Nan sahpw tohto aramas kin perki mih nanial mehnda ma pil ni rahn. Ni pwong kan aramas akan loakehdi imwarail oh katengehdi mwahu, mihmihte loalle oh masak pidoila liki.

Soahng tohto teikan pil kohpadahr me pahn pweida erein imwin rahn akan, oh soang pwukat koaros pil pweidahier. Met wehwehki me imwin sampahwet me keren. Ahpw, kaperen, pwe pahn mie me pahn kamourla. Mwerin eh mahsanih me “sampah pahn sosohrala,” Paipel inoukihdi: “Ih me pahn kapwaiahda kupwuren Koht pahn momour kohkohlahte.”—1 Sohn 2:17.

Eri se anahne sukuhlki kupwuren Koht oh kapwaiahda. Eri ahpw kitail pahn kak kamourla sang kasohralahn sampah wet oh paieki soutuk kapai kan en sampah kapw en Koht. Paipel inoukihda me ni ahnsowo: “Koht . . . pahn limwiahsang pilen meserail [mesen aramas ko] , oh mehla pahn solahr, pil solahr mwahiei, solahr senseng de medek.”—Kaudiahl 21:3, 4.

Likin me kileldi kan, koaros iren Paipel kan kohsang kawehwehn New World Translation of the Holy Scriptures.

[Picture Credit Line on page 6]

Photo Credits: Airplane: USAF photo. Child: WHO photo by W. Cutting. Earthquake: Y. Ishiyama, Hokkaido University, Japan.

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share