Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • we pp. 20-25
  • Ia duwen Meteikan Ar Kak Sawas?

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Ia duwen Meteikan Ar Kak Sawas?
  • Ahnsou me Emen me Ke Poakohng Mehla
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • Dahme Ke Pahn Wia . . .
  • Dahme Kitail en Dehr Wia . . .
  • “Iang Sengiseng Rehn me Kin Sengiseng kan”
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa (Ong Onop)—2017
  • Nantihong Powehdi Omw Pahtou
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa (Ong Wehipokon)—2016
  • Ia Duwen Ei Pahn Kakohng Ei Pahtou?
    Ahnsou me Emen me Ke Poakohng Mehla
  • Ia Duwe, E Konehng I en Ahneki Soangen Pepehm Wet?
    Ahnsou me Emen me Ke Poakohng Mehla
Kilang Pil Ekei
Ahnsou me Emen me Ke Poakohng Mehla
we pp. 20-25

Ia duwen Meteikan Ar Kak Sawas?

“MA MIE mehkot I kak wia, kehsehkin ie.” Ih met me tohto kitail kin ndaiong kompoakepatail de kisehtail ahnsou me emen me re poakohng ahpwtehn mehla. Ei, kitail uhdahn mehlelki met. Kitail pahn wia mehkot sohte lipilipil pwehn sawas. Ahpw ia duwe, me pahtouo pahn koahl kitail oh nda: “I medewehdahr mehkot me ke kak sewesekin ie”? Mwein soh. E sansal, me mwein kitail anahne tiengla mwowe pwehn uhdahn sewese oh kansenamwahwih emen me kin pahtou.

Ehu Lepin padahk nan Paipel mahsanih: “Lokaia ehu ni ahnsou me konehng duwehte apel me wiawihkihda kohl oh kapwatkihda silper.” (Lepin Padahk 15:23; 25:11, NW.) Mie erpit en ese dahme ke pahn nda oh dahme ke sohte pahn nda, dahme ke pahn wia oh dahme ke sohte pahn wia. Iet ekei kaweid sang nan Paipel me ekei irail me pahtou kan kin diarada me sawas laud.

Dahme Ke Pahn Wia . . .

Rong: Seims 1:19 mahsanih: “Kumwail koaros en nan kapehd mwadang ong rong.” Ehu me pahn kak keieu sawas iei en song wehwehkihla en me pahtouo nsensuwed sang ni omw kin rong kanahieng. Ekei me pahtoula mwein pahn anahne koasoia duwen emen me re kin poakohng me mehla, me pid duwen aksident de soumwahu me kahrehiong eh mehlao, de me pid duwen ia arail pepehm ong mwurin mehlao. Eri idek: “Ke mwahuki koasoia duwen met?” Mweidohng ren pilada. Mwahnakapw men me tamanda ahnsou me eh pahpao mehla nda: “E uhdahn sawas laud ni ahnsou me meteikan idek rehi dahme wiawi oh uhdahn rong.” Rong kanahieng oh kasalehda omw poakehla. Ke sohte anahne pehm me ke anahne kihda pasapeng kan de wiepe kan me pahn kak kansenamwahwihala. Mweidohng ren kasalehda sohte lipilipil dahme re men ehukihong uhk.

Kihda kangoang: Padahkihong irail me irail wia uwen arail kak pwon (de sohte lipilipil mehkot me mehlel oh mwahu duwen irail). Padahkihong irail me dahme irail pehm, duwehte nsensuwed, lingeringer, kapwukoahki pein irail, de soangen pepehm teikan kin kalapw wiawi. Padahkihong irail me pid duwen meteikan me ke ese me powehdi soangen kahpwalohte. Lepin Padahk 16:24 mahsanih: “Ngihl kadek” kin “mwahu ong paliwar.”​—1 Deselonika 5:11, 14.

Onopada pwehn sawas: Onopada pwe ken kak sawas, kaidehn ongete tepin rahn kan me kompoakparail kan oh arail peneinei kin mihmihseli, ahpw pil sounpwong kei mwuri ahnsou me meteikan pwuralahng dahme re kin kalapw wia. Ni ahl wet ke kasalehda me pein kowe kin wia kompoakepah mehlel men, me kin mi rehn kompoakepah ni “ahnsou apwal.” (Lepin Padahk 17:17) Teresea me nah serio mehla nan aksident en sidohsa ieu koasoia: “Kompoakepaht kan kin wiahda koasoandi kan me se pahn wia pwe sen dehr mihmi ni ihmwo kelekelehpw. Met sewese kiht en powehdi at pepehm en loaleid.” Sounpar kan mwuri, rahn kan me duwehte rahn me mehlao wiawi de katamanpen rahnen kapwopwoud, kak wia ahnsou apwal ong me momouro. Ke sou kilelehdi rahn pwukat nan noumw kalender pwe ma ahnsou pwukat kohdo, ke kak onopada sawas ma konehng?

[Kilel nan pali 21]

Ma ke kilang anahn laud ehu, dehr awih ren idek rehmw​—tiengla mwowe

Tiengla mwowe: Mie soahng kan me anahn en wiawi? Irail anahne emen en kilang neirail seri kan? Kompoakparail oh arail peneinei kan me pahn mwemweitdo anahne wasa ren mi ie? Irail kan me emen me re uhdahn poakohng ahpwtehn mehla sehse dahme re pahn anahne wia. Re pil sehse dahme re pahn padahkihong meteikan ia duwen arail pahn kak sawas. Ma ke kilang anahn ehu, ke dehr awih pwe ren idek; tiengla mwowe. (1 Korint 10:24; pil kilang 1 Sohn 3:17, 18.) Emen lih me eh pwoudo mehla koasoia: “Me tohto nda, ‘ma mie mehkot sohte lipilipil me I kak wia, padahkihong ie.’ Ahpw emen kompoakepahio sohte idek. E doulongalahte nan at pereo, kihsang kidipen madireso oh tehi ko me ei pwoudo mehla powe, oh lopworada. Pil emen iengei ale pekid en pihl, oh mehn kamwakel kan oh irisada lohs me wiawihkihda likou me ei pwoudo mwusdihong powe. Mwurin wihk kei, emen elder nan at mwomwohdiso kohdo ni imweio nan eh likoun doadoahk oh iangahki eh dipwisoun doadoahk oh nda, ‘I ese me mie mehkot me I anahne kamwahwihala. Dahkot mwo?’ Ia uwen kadek en ohl menet ong ie ni eh wiahda ei wenihmwo oh wiahda lioal en dengki!”​—Pil kilang Seims 1:27.

Kasalehda kadek: Paipel kin katamankihong kitail en “kadekpene oh loallamwahupene.” (Episos 4:32) Kitail anahne keieu taman kasalehda kadek ong irail me pahtou. Koasoanehdi rahn oh ahnsou me mwahu, ahpw kaidehn sang omw ndahte “kohdo ahnsou koaros.” Ma re kahng, ke dehr mwadangete uhdi. Mwein kangoang kadek pahn anahn. Mwein re sohte men ale omw luhk pwehki irail masak de arail pepehm kan pahn sansalda mwohn meteikan. De mwein re pahn suwedki arail mwenge pereperen oh werekiong meteikan nan soangen irair me re mi loale. Tamataman Lidia lih kadek me kileldi nan Paipel. Mwurin Lidia eh luke Luk oh ienge ko ni imweo, Luk nda, “E ahpw koangngoangehkin kiht se en kohla.”​—Wiewia 16:15.

Kasalehda kanengamah oh song en wehwehki: Dehr pwuriamweikihla dahme irail me pahtou kan kakete tepte nda. Tamataman me mwein irail lingeringer oh ahneki pepehm en kapwukoahki pein irail. Ma irail kasalehda arail pepehm ni lokaia wuk, ke pahn anahne dehdehki arail pepehm oh kanengamah pwe ken dehr kasalehda omw nsensuwed. Paipel kaweidki: “Kumwail en limpoak ong me mi nan apwal akan, kadek, mpahi oh karakarahk, aktikitik oh kanengamah.”​—Kolose 3:12, 13.

Ntingihda kisinlikou: Me tohto sohte kin tehk kamwahupen ntingihdi kisinlikou ehu pwehn kasalehda arail pepehm. Ia kamwahupe? Cindy me eh nohno mehkihla kanser sapengala met: “Emen kompoakepahi ntingihdong ie ehu kisinlikou kaselel. Met uhdahn sawas pwe I kak pwurepwurehng wadek.” Kisinlikou en kangoang ong me pahtou mwein sohte anahne “nohn reirei,” ahpw anahne sang nan omw mohngiong. (Ipru 13:22) Nan noumw kisinlikouo ke kak nda me ke nsenohki me pahtouo, oh ke kin tamataman mehkot me mwahu duwen me mehlao, de ke kak kasalehda ia duwen eh kamwakid omw mour.

Iang irail kapakap: Dehr manokehla kesempwalpen kapakapki me pahtouo oh kapakap reh. Paipel mahsanih: “Kapakap en aramas mwahu men me inenen manaman.” (Seims 5:16) Karasepe, arail kin rong omw kin kapakapkin irail, kin katikala arail pepehm suwed kan duwehte arail pepehm en kapwukoahkin pein irail mehlao.​—Pil kilang Seims 5:13-15.

Dahme Kitail en Dehr Wia . . .

[Kilel nan pali 23]

Omw pwarala ni imwen wini kak kangoange me pahtouo

Dehr soikala tuhwong me pahtouo pwehki ke sehse dahme ke pahn nda de wia: Mwein kitail koaros pahn kakete pein ndahng kitail: ‘I kamehlele me re pahn men kelekelehpw ahnsou wet.’ Ahpw ni mehlel, mwein kitail kin soikala tuhwong irail pwehki kitail masak de kitail ndahla de wia mehkot sapwung. Ahpw, ma kompoakepahn me pahtouo, eh peneinei, de ienge Kristian kan kin soikala tuhwong ih, e pahn kakete kalaudehla eh pepehm en kelekelehpw oh nsensuwed. Tamataman, ke sohte anahne nda oh wia mehkot laud pwehn kasalehda kadek. (Episos 4:32) Omw pwarala pahn kak wia mehn kangoang ong me pahtouo. (Pil kilang Wiewia 28:15.) Ni Teresea eh tamanda rahn me nah serepeino mehla, e nda: “Sohte lel awa ehu, a wasahn awih nan imwen winio dirkihla kompoakepaht akan; elder kan oh arail pwoud kan koaros pil kohla. Ekei lih akan, mehn kapinipinih pitenmoangarail ko mihmihte pohn moangarail ako, a ekei likawihte arail likoun doadoahk ko kohla. Re pwilikihdi soahng koaros oh kohdo. Tohto irail ndahng kiht me re sehse dahme re pahn nda, ahpw itar pwe re kohdo.”

Dehr idingkihong ren uhdi pahtou: Kitail pahn kakete men nda: ‘Dehr sengiseng.’ Ahpw mwein e pahn mwahu ma re sengiseng. Katherine me tamanda en eh pwoudo mehlao nda: “I leme e kesempwal en mweidohng irail me pahtou en uhdahn kasalehda arail pepehm.” Dehr song en ndahng meteikan ia duwen arail pahn kasalehda ar pepehm. Oh dehr medewe me ke anahne ekihla omw pepehm pwe ke de kahrehiong arail sengiseng. Pwe Paipel kaweidki kitail en “sengiseng rehn me kin sengiseng kan.”​—Rom 12:15.

Dehr kin mwadang padahkihong irail en kesehla en me mehlao likou de kepwe kan mwohn re pahn men wia met: Mwein kitail pahn pehm me e pahn mwahu ren kesehla kepwe kan me kin katamandohng irail duwen me mehlao, pwehki kepwe pwukat kin kak kareireila arail pahtou. Ahpw lepin kahs me koasoia “Ma kitail sohte kilang, kitail sohte pahn medewe” sohte pwungohng irair wet. Mwein me pahtouo pahn anahne ekisekis manokehla eh pahtouki me mehlao. Tamanda dahme Paipel mahsanih duwen dahme Seikop wia ni ahnsou me e kamehlele me mahn lawalo men kemelahr nah pwutak pwulopwul Sosep. Mwurin Seikop kilang en Sosep likou reireio me nta mi powe, e “mwahieiki nah pwutako rahn tohtohie. Nah pwutak ko oh nah serepein koaros ahpw kin pokondohng reh, pwe re en kansenamwahwihala. Ahpw e sohte men nsenamwahula.”​—Senesis 37:31-35.

Dehr nda, ‘Ke kak pwurehng naitikihda emen serien’: Emen lih me nah serio mehla koasoia: “I kin kahng rong aramas en ndahng ie me I kak pwurehng naitikihda emen seri tohrohr.” Mwein re leme me re sawas, ahpw ong pahpa de nohnou me nah seri mehla, soangen koasoi me dene mie emen seri tohrohr kak wiliandi seri me mehlao kin “kauwehla wasa rasehng kedlahs.” (Lepin Padahk 12:18) Sohte seri men kak wiliandi emen seri tohrohr. Pwekida? Pwehki emenemente kin wekpeseng.

Dehr soikala koasoia me mehlao: Emen nohno koasoia: “Me tohto sohte kin pil men ndahla eden nei pwutako Jimmy de koasoia duwen ih. Ni mehlel, I kin medengkihla arail kin wia met.” Eri, sohte anahne wekidala dahme kumwail koasokoasoia ma e pahn pid koasoia me melahro. Idek rehn me pahtouo ma e anahne koasoia duwen me mehlao. (Pil kilang Sohp 1:18, 19 oh pil 10:1.) Ekei me pahtou kan kin perenki rong kompoakparail kan koasoia duwen irair kaselel kan me me melahro ahneki me kahrehda re perenki ih.​—Pil kilang Wiewia 9:36-39.

Dehr kin mwadang nda, ‘E pil mwahu eh wiawi met’: En song rapahkihda kamwahupen aramaso eh mehla sohte kin ahnsou koaros ‘kakehlaka irail kan me nan kapehd tikitiklahr’ pwehki arail pahtou. (1 Deselonika 5:14) Emen lih pwulopwul katamando ahnsou me eh nohnou mehla. E koasoia: “Meteikan kin nda, ‘E solahr lokolok met’ de, ‘Itar pwe e meleileidier.’ Ahpw I sohte men rong mwo.” Soangen koasoi pwukat kin mwomwen kasalehiong me pahtou ko me ren dehr nsensuwed de me en me melahro sohla mi rehrail sohte kesempwal. Ahpw, re pahn inenen nsensuwed pwe re pahn loaleidki aramas me re poakohng me melahro.

Ele e pahn mwahu ken dehr nda, ‘I wehwehki omw pepehm’: Mehlel ke ese eh pepehm? Karasepe, ke kak wehwehki pepehm en pahpa de nohno men me nah serio mehla ma ke saikinte naineki seri men me mehla? Oh ma met pil lelohng uhkehr, ke anahne pohnese me en meteikan ar pepehm ele sohte pahn uhdahn duwehte omw pepehm. (Pil kilang Koulen Kedepwidepw kan 1:12.) Ahpw ma e konehng, ele e pahn mie kamwahupen omw koasoiaiong duwen omw powehdi kahpwal en mehlahn emen me ke poakepoake. Emen lih me nah serepeino kamakamla nsenamwahuki dahme emen nohno tohrohr me nah serepein pil mehla kin koasoiaiong ih duwen mwomwen eh powehdi met oh pwuralahng eh koasoandi. E nda: “En serepein me mehlao eh nohno sohte tepkihda eh koasoi nda ‘I wehwehki omw pepehm.’ Ahpw ihte e koasoiaiong ie dahme wiawihong ih oh mweidohng ie en koasoia dahme pil wiawihong ie.”

Nin duwen atail pahn sewese emen me kin pahtou, kitail anahne kasalehda me kitail kin poakehla, dehdehki mwahu, oh poakohng ih. Dehr awih me pahtouo en kohdo rehmw. Dehr ndahte, “Ma mie mehkot sohte lipilipil I kak wia . . . ” Pein kowe anahne diarada “mehkot sohte lipilipil,” oh tiengla mwowe sawas.

Pil miehte ekei peidek kan: Dahme Paipel mahsanih me pid duwen koapworopwor en kaiasada? Ia wehwehn met ong komwi oh me ke poakohngo me mehla? Ia duwen atail ese me met koapworopwor likilik ehu?

Peidek kan me Kitail en Medemedewe

  • Dahme kahrehda e kin sawas laud ma kitail kin rong kanahieng oh song wehwehki duwen dahme me pahtouo kin koasoia?

  • Soahng dah kei me kitail kak wia pwehn kansenamwahwih emen me kin pahtou?

  • Dahme kitail en dehr koasoia de wia ong emen me kin pahtou?

Sewese Seri kan en Kakohng Mehlahn Emen

Ni ahnsou me mehla kin lelohng peneinei ehu, pahpa nohno kan, peneinei kan, oh kompoakparail kan kin kalapw sehse dahme re kak ndaiong de wiahiong seri kan pwehn sewese irail en kakohng dahme wiawi. Ahpw, seri kan anahne aramas laud kan en sewese irail en kakohng mehlahn emen. Tehk ekei peidek kan me aramas kin kalapw idek pwehn sewese seri kan en wehwehki dahkot mehla.

Ia duwen omw pahn kawehwehiong seri kan duwen mehla? E kesempwal en kawehwehda dahme wiawi ni ahl mengei. Kawehwehda ni mehlel. Dehr kahng doadoahngki soangen lepin lokaia kan, me duwehte “mehla.” Karasepe, mwein ke pahn mwohndi rehn serio, pwoalehdi ih, oh nda: “Mie mehkot me uhdahn kansensuwed wiawi. Ata pahpao soumwahu laudkihda soumwahu ehu me pali laud en aramas sohte kin alehdi [de ehu kahrepe tohrohr me ke ese me mehlel], oh mehla. Kaidehn en emen sapwung me kahrehda eh mehla. Kitail pahn uhdahn loaleidkihda ih, pwehki kitail poakepoake, oh e pil poakepoake kitail.” Ahpw, mwein e pahn pil sawas en kawehwehiong serio me ih de eh nohno sohte pahn uhdahte mehla ma e pahn iangada soumwahu ekei pak.

Kangoange irail en peidek. Irail pahn kakete nda: ‘Dahieu mehla?’ Ke pahn ele sapeng nda: “‘Mehla’ wehwehki me paliwaro uhdi doadoahk oh sohla kak wia mehkot me e kin wia mahs, e sohla kak lokaia, kilang, de rong, oh sohla kak pehm mehkot.” Pahpa de nohno men me kamehlele dahme Paipel inouki duwen kaiasada kak doadoahngki ahnsou mwahu wet en kawehwehda me Siohwa Koht kin ketin tamataman me mehlao oh kak ketin kaiasada ih ahnsou kohkohdo nin Paradais sampah. (Luk 23:43; Sohn 5:28, 29)​—Kilang pali me koasoia “Koapworopwor Mehlel ong me Melahr akan.”

Mie mehkot me ken dehr nda? E sohte sawas en koasoia me aramas me mehlao kohla seiloak. Serio kin keieu pwunodki ma emen me e kin poakohng kin kesehla ih, ahpw keieu ni ahnsou me eh pahpa de nohno mehla. Eri ma ke nda me me mehlao kohla seiloak, e pahn kalaudehla en serio pwunodki met oh ele e pahn medewe: ‘Nohno kahlap samwalahr, oh e sohte rahnmwahwih ie!’ Pil kanahieng duwen omw kin ndaiong kisin seri kan me dene me mehlao wie memeir. Seri kan sohte kin kalapw wehwehki lokaiahn karasaras. Ma seri men medewe me meir oh mehla duwehpene, e pahn kakete masak kohla meir nipwong.

Seri kan pahn anahne iang kohla ni padahk en me mehlao? Pahpa nohno kan anahne pohnese en seri kan pepehm. Ma re sohte men kohla, dehr iding irail de kahrehiong irail en suwedki arail sohte kohla. Ma re men kohla, kawehwehiong irail ni pisetik dahme pahn wiawi, oh pil ma pahn mie kohpwa oh ma e pahn ritida de ritidi. Pil kawehwehiong irail me re pahn kakete kilang aramas tohto wie sengiseng pwehki re nsensuwed. Mweidohng ren pil pwurehng idek peidek kan. Oh kehsehkin irail me re kak kohkohla ma re men.

Ia duwen seri kan ar kin mwekidki mehlahn emen? Seri kan kin kalapw pehm me irail me pwukoahki mehlahn emen me re kin poakohng. Pwehki ele mie pak serio lingeringerda pahn me mehlao, serio pahn kakete medewehki me eh madamadau de lokaia lingeringer me kahrehda mehlao. Mwein ke pahn anahne sewese kansenamwahwihala serio ni omw pahn nda: ‘Kaidehn ahmw madamadau oh lokaia me kin kahrehda aramas en soumwahuda, oh met sohte kin kahrehda aramas akan en mehla.’ Kisin seri men mwein pahn anahne pwurepwurehng rong met.

Ke anahne ekihla omw pahtou sang seri kan? Sengiseng mwohn seri kan kaidehn mehkot sapwung oh e mwahu ong roson en aramas. Oh pil, ke sohte kak ekihla douluhl omw pepehm sang seri kan; re kin uhdahn tetehk wasa oh kin kalapw ese me mie mehkot sapwung. Omw kin mehlel kasalehda omw pahtou kin sewese irail en ese me e sohte sapwung en pahtou oh ekei pak kasalehda omw pepehm.

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share