Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Ponapean
  • PAIPEL
  • SAWASEPEN PAIPEL KAN
  • MIHTING KAN
  • fy irelaud 15 pp. 202-212
  • Wauneki Atail Pahpa Nohno me Mahla

Sohte kasdo ong met

Kupwurmahk, mehkot sapwung en kihda kasdo

  • Wauneki Atail Pahpa Nohno me Mahla
  • Sawas ong Nsenamwahu en Peneinei
  • Sawaspen Oaralap kan
  • Ire kan me Duwehte Met
  • POHNESE AR ANAHN EN PEPEHM
  • SAWASKI ANAHN EN WAR
  • LIMPOAK OH TOUNMETEI
  • EN POAKEHLA OH WEHWEHKI
  • AHNEKI MADAMADAU PWUNG
  • ME KIN APWALIH ME MAH KAN PIL ANAHNE SAWAS
  • KEHL ME LAUDSANG ATAIL
  • Kihda Sawas ong me Mah kan
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2014
  • Kahkahki me Mah kan Nanpwungamwail
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2014
  • Apwalih Me Mah Kan—pwukoahn Kristian Akan
    Kahn Iroir Pakpakairki Wehin Siohwa—2004
  • “Kahkahki Semomw oh Inomw”
    Atail Mour en Kristian oh Kalohk—Doaropwehn Kasukuhl ong Mihting—2018
Kilang Pil Ekei
Sawas ong Nsenamwahu en Peneinei
fy irelaud 15 pp. 202-212

Irelaud Eisek Limau

Wauneki Atail Pahpa Nohno me Mahla

1. Dahme kitail kin pweipwandkihong atail pahpa nohno? Ia pahn atail pepehm oh wiewia ong ira?

MAHSO, ohl erpit men kaweidki: “Rong omw pahpa me kahrehda ken ipwidi, oh dehr mwamwahliki omw nohno pwehki eh likeilapala.” (Lepin Padahk 23:22, NW) Mwein ke pahn nda, ‘I sohte pahn wia met!’ Kitail sohte kin mwamwahliki atail nohno de pil pahpa, ahpw pali laud en kitail kin uhdahn poakohng ira. Kitail kin pohnese me kitail kin pweipwand laud ong ira. Keieu, atail pahpa nohno kihong kitail mour. Mendahki Siohwa iei utupen mour, ma sohte atail pahpa nohno kitail sohte pahn mie. Kitail sohte kak kihong atail pahpa nohno mehkot me kesempwal sang mour. Nna medewehla uwen tounmetei, pwunod, mwohni oh nsenoh laud me kin pidada sewese seri men sang ni eh pwelel lao e laudla. Eri, ia uwen pwung en Mahsen en Koht me kaweidki: “Kahkahki semomw oh inomw, . . . pwe ke en pweida mwahu oh mour werei nin sampah”!—Episos 6:2, 3.

POHNESE AR ANAHN EN PEPEHM

2. Ia duwen seri laud kan ar kak “dupukohng” arail pahpa nohno?

2 Wahnpoaron Pohl ntinglahng Kristian kan: “Irail [neirail seri oh nein neirail seri] uhdahn pahn kapwaiada mahs arail pwukoa doadoahk ong arail peneinei, pwe iei duwen arail pahn dupukohng arail pahpa oh nohno kan, de arail pahpa oh nohno kahlap akan; oh iei me Koht kin ketin kupwurperenki.” (1 Timoty 5:4) Seri laud kan kin “dupukohng” pahpa nohno de pahpa nohno kahlap kan ni arail kin kasalehda arail kalahnganki limpoak, doadoahk oh nsenoh me arail pahpa nohno oh pahpa nohno kahlap kan kin wiahiong irail. Seri kan kin kak wia met ni arail kin pohnese me me mah kan pil kin duwehte aramas teikan me kin anahne limpoak oh kangoang. Re kin anahne met ahnsou koaros. Irail kin anahne pehm me irail kesempwal oh mie kateparail duwehte kitail koaros.

3. Ia duwen atail kak wauneki pahpa nohno oh pahpa nohno kahlap?

3 Kitail kak wauneki atail pahpa nohno oh pahpa nohno kahlap ni atail kin kasalehiong irail me kitail kin poakohng irail. (1 Korint 16:14) Ma atail pahpa nohno sohte kin mihmi rehtail, kitail anahne tamataman me irail kin kesempwalki atail kin koasoiong irail. Atail kin ntingla, delepwohnla de mwemweitla rehrail kin uhdahn kaperenihirailda. Miyo me kin mihmi Sapan me sounpar 82 nda nan nah kisinlikowo: “Nei serepein [me eh pwoud wia sounapwalih me kin seiloak] ndaiong ie: ‘Nohno, menlau iang kiht “seiloak.”’ E kadarodohng ie ara koasoandien seiloak oh nempehn delepwohn ong wasa me ira pahn kohla ie ehuehu wihk. I kak pahkalahng nei mapo oh nda: ‘Oh. Ira mihmier wasaht!’ I kin kalahngankihong Siohwa ahnsou koaros kapaipen naineki soangen seri duwehte met.”

SAWASKI ANAHN EN WAR

4. Ia duwen tiahk en pelien lamalam en mehn Suhs eh kin kahrehda aramas en sempoak ong arail pahpa nohno me mahlahr?

4 Ia duwe, atail kin wauneki atail pahpa nohno kin kak pid atail apwalih arail anahn en war? Ei. Ih me kalapw wiawi. Ni mwehin Sises, kaunen pelien lamalam en mehn Suhs kan kin utung arail tiahk me dene ma emen nda me nah mwohni oh eh dipwisou kan iei “sapwellimen Koht,” eri e saledeksang eh pwukoahn doadoahngki mepwukat pwehn sewese eh pahpa nohno. (Madiu 15:3-6) Meid sempoak! Ni mehlel, kaunen pelien lamalam pwukat kin kangoange aramas akan ren dehr kin kahkahki arail pahpa nohno ahpw ren mwamwahliki irail ni arail sohte kin kihong irail arail anahn. Kitail sohte pahn men wiahiong irail met!—Deuderonomi 27:16.

5. Mendahki sawas kan me koperment en ekei sahpw kin kihda, dahme kahrehda wauneki ahn emen pahpa nohno ekei pak kin pid kihong sawas en mwohni?

5 Nan sahpw tohto rahnpwukat, koperment kin kihda ekei sawas me duwehte mwenge, likou oh wasahn kousoan ong me mah kan. Patehng mepwukat, me mah kan kak pein nekidala mehkot ong ahnsou me re pahn mahla. Ahpw ma soahng pwukat sohte itar de nekila, seri kan kin wauneki arail pahpa nohno ni arail kin sawaski dahme re kak sawaski pwe ren kaitarala anahn en arail pahpa nohno. Ni mehlel, apwalih omw pahpa nohno me mahlahr iei kadehdehpen omw kin poadidiong Siohwa Koht, me ketin wiahda koasoandi en peneinei.

LIMPOAK OH TOUNMETEI

6. Soangen koasoandi dah me ekei wiadahr pwe ren kak apwalihala anahn en arail pahpa nohno?

6 Aramas tohto kin apwalihala anahn en arail pahpa nohno me soumwahu ni limpoak oh tounmetei. Ekei kin wahla arail pahpa nohno rehrail de kin kosoula wasa me pahn karanih ira. Ekei kin kohla mihmi rehn arail pahpa nohno. Soangen koasoandi pwukat kin wia kapai ehu ong pahpa nohno oh pil seri kan.

7. Dahme kahrehda e mwahu en dehr kin mwadang wiahda koasoandi kan me pid pahpa nohno me mahlahr kan?

7 Ahpw ekei pak soangen koasoandi pwukat sohte kin imwila mwahu. Dahme kahrehda? Pwehki koasoandi kan kin nohn mwadang wiawihda de kin poahsoankihda pepehmte. Paipel kin kaweidki: “Aramas loalokong kin kanahieng arail kahk koaros.” (Lepin Padahk 14:15) Karasepe, mwein omw nohno mahlahr oh e apwal en kelehpw mihmi oh ke medewe me e pahn mwahu en kohwei mihmi rehmw. Ni omw kin medemedewe mwahu omw koasoandi kan, ke kak tehk peidek pwukat: Dahme ei nohno uhdahn anahne? Mie sawas sang koperment de pwihn kan me kin kihda sawas ong eh anahn? E men kohkohsang imweo? Ma ei, dahme met pahn wiahiong eh mour? E pahn kohkohsang kompoakepah kan? Ia duwen met eh pahn kamwakid eh pepehm? Se koasoiaipenehier soahng pwukat? Dahme met kak wiahiong ie, ei pwoud oh nei seri kan? Ma ei nohno anahne sawas, ihs me pahn wia met? Mie me kak iang sawas? I koasoiaiongehr ei peneinei kan me pil iang pwukoahki met?

8. Ihs me ke kak ale sawas sang reh ni omw pahn koasoanehdi duwen omw pahn kin sewese omw pahpa nohno me mahla?

8 Pwehki pwukoa wet kin pid seri koaros nan peneineio, e pahn mwahu peneinei en kohpene oh koasoipene pwe koaros en kak kasalehda arail lamalam ong pilipil kan. Omw kin koasoiong elder kan nan mwomwohdiso de pil kompoakepahmw kan me lelohngehr soangen irair wet pahn pil sawas. Paipel kaweidki: “Ale kaweid koaros uwen me ke kak, ke ahpw pahn pweida, pwe ma soh, ke pahn pwupwudi.”—Lepin Padahk 15:22.

EN POAKEHLA OH WEHWEHKI

9, 10. (a) Mendahki pahpa nohno kan arail mahlahr, dahme kitail anahne tamataman duwen irail me mah kan? (b) Sohte lipilipil dahme emen pahn koasoanehdi ong eh pahpa nohno, dahme e anahne kasalehda ahnsou koaros?

9 Kitail anahne poakehla oh wehwehki atail pahpa nohno me mahla pwe kitail en wauneki irail. Ni arail mahmahla, mwein me mah kan kin apwalki alu, mwenge oh kin limanokonokla. Re kin anahne sawas. Seri kan kin nohn pwunodki kahpwal kan me kak lelohng arail pahpa nohno oh re kin ndaiong irail dahme irail pahn wia. Ahpw me mah kan iei aramas laud kei me ahnekier loalokong oh koahiek, re kin pein apwalih irail oh pein wiahda arail pilipil kan erein arail mour. Arail pwukoa nin duwen pahpa nohno oh pil aramas laud kin kasalehda ihs irail oh kahrepen arail wauneki pein irail. Pahpa nohno kan me pehm me re anahne mweidala arail mour pwe neirail seri kan en kin kaweid kin mworusala de lingeringer. Ekei kin lingeringerda oh uhwong soahng kan me re medewe me kin kihsang arail saledek.

10 E kin apwal en kamwahwihala soangen kahpwal pwukat, ahpw e pahn kin mwahu en mweidohng omw pahpa nohno me mahla en pein apwalih ira oh wiahda ara pilipil kan ni uwen me ira kakohng. E sohte kin mwahu en wiahda pilipil kan ong omw pahpa nohno ni omw sohte koasoiaiong ira. Ira sohla kak wia soahng tohto pwehki ira mahla. Mweidohng ira en kin wia soahng kan me ira kak pein wia. Omw nanpwungmwahu rehn omw pahpa nohno pahn mwahula ma ke katikala omw kin ndaiong ira dahme ira pahn wia. Ira pahn kin peren oh ke pil pahn peren. Mehnda ma ke pil anahne idingohng ira mehkot me pahn mwahu ong ira, ke anahne kasalehda omw wauneki ira pwe ira warohng. Mahsen en Koht kaweidki: “Kahkahki oh wauneki me mah kan.”—Lipai 19:32.

AHNEKI MADAMADAU PWUNG

11-13. Ma seri men sohte kin ahneki nanpwungmwahu rehn eh pahpa nohno, ia duwen eh kak powehdi kahpwal en apwalih ira ni ara pahn mahla?

11 Ekei pak seri kan kin apwalki wauneki pahpa nohno ni ara mahla pwehki dahme pid nanpwungarail mahso. Mwein omw pahpa kin sempoak oh omw nohno kin lemei oh men kaunda. Ele ke kin nsensuwedla, lingeringerda de medekla pwehki omw pahpa nohno sohte kin wia soangen pahpa oh nohno me ke mwahuki. Ia duwe, ke kak powehdi soangen pepehm pwukat?a

12 Basse me keirda nan Finland nda: “Ohl me pwoudiki ei nohno wia emen opiser en Nazi nan Sehmen. E kin kehlingeringer oh pil kin keper. Pak tohto e kin keme nohno mwohi. Mie pak me e mwehlda pahi oh wohkikin ie eh mehn katengo oh pwakelo lel meseie. Uwen eh uk, I pwupwsang pohn pehto.”

13 Ahpw pil mie soahng teikan me e kin wia. Basse nda: “E kin uhdahn doadoahk laud oh ahnsou koaros kin kihong kiht at anahn en war. E sohte kin kasalehiong ie limpoak me pahpa men kin kasalehiong nah seri, ahpw I ese me eh mehn pepehm ohla. Eh nohno kausala ih ni ahnsou me e wia kisin pwutak. E kin pepeiseli oh ih iangala mahwen ni eh pwulopwul. I kak ekis wehwehki eh pepehm oh I kin medewe me kaidehn eh sapwung. Ni ahnsou me I laudla oh ei pahpao soumwahula, I kin men sewese ih ni uwen ei kak lao e mehla. E sohte mengei, ahpw I kin wia uwen ei kak. I kin song I en wia pwutak mwahu men lao pahpa mehla oh I ese me e wiahkin ie nah pwutak mwahu.”

14. Mehnia kaweid en Paipel me kitail kak doadoahngki nan soangen irair koaros me pil iangahki, apwalih atail pahpa nohno me mahlahr kan?

14 Kitail kak doadoahngki kaweid en Paipel wet nan irair kan en peneinei duwehte atail kak doadoahngki nan irair teikan: “Kumwail en limpoak ong me mi nan apwal akan, kadek, mpahi oh karakarahk, aktikitik oh kanengamah. Kumwail en sawaspene oh mahkpene nanpwungamwail, ni emen rehmwail eh pahn kin kaulime emen. Kumwail uhdahn pahn mahkpene nanpwungamwail, nin duwen Kaun-o eh ketin mahkohngkumwailehr.”—Kolose 3:12, 13.

ME KIN APWALIH ME MAH KAN PIL ANAHNE SAWAS

15. Dahme kahrehda apwalih atail pahpa nohno kin kansensuwed ekei pak?

15 Atail apwalih pahpa de nohno me luwetalahr kin pid doadoahk laud, doadoahk tohto, pwukoa laud oh ahnsou laud. Ahpw me keieu apwalo iei atail pepehm. E kin kansensuwed en kilang omw pahpa nohno ara luwetala, limanokonokla oh pil sohla kak pein wia ira. Sandy sang Puerto Rico nda: “Ei nohno me kin katanga at peneinei. E inenen apwal en apwalih oh kilang eh lokolok. Nin tapio e kin alu suwed; mwuri e anahne sokon, oh mwuri mehn alu, oh mwurin mwo wihlsehr. Ahpw mwurin mwo, e susuwedla oh mehla. Pwehki e ahneki kanser en tih, e kin anahne sawas ahnsou koaros, ni rahn nipwong. Se kin kaduhp, kamwenge oh wadawadohng. E inenen apwal, ahpw mehlel ei pepehm. Ni ei esehda me ei nohno pahn melahr, I sengiseng pwehki I uhdahn poakepoake.”

16, 17. Mehnia kaweid me kak sewese emen me kin apwalih emen me soumwahu en kak toupahrek?

16 Ma ke mi nan soangen irair wet, dahme ke kak wia pwe ken powehdi kahpwal kan? Rong Siohwa ni omw kin wadek Paipel oh pato ong ih ni kapakap pahn kin seweseiuk laud. (Pilipai 4:6, 7) Kang mwenge me katapan me pahn kin sewese paliweromw oh nantihong en kin itar omw meir. Ni omw kin wia met, ke pahn kehlail ni pepehm oh paliwar pwe ken kin kak apwalih emen me ke kin poakohng. Ke kak koasoanehdi ahnsoun kommoal sang omw doadoahk en ehuehu rahn. Mehnda ma ke sohte kak kommoal reirei, e konehng ken koasoanehdi omw ahnsoun kommoal. Mwein ke kak koasoanehdi emen en kin mihmi rehn omw pahpa de nohno me soumwahwo pwe ken kak kommoal.

17 Aramas laud me kin apwalih me soumwahu kan kin medewe me re kak wia soahng kan me laudsang dahme re kak wia. Dehr suwedki omw sohte kak wiahda soahng koaros. Ma kowe me kin apwalih emen me soumwahu, wiahte soahng kan me ke kak wia. Ma konehng, peki sawas sang rehn meteikan. Ke anahne toupahrek ong anahn en omw pahpa nohno, noumw seri kan, omw pwoud oh pil pein kowe.

KEHL ME LAUDSANG ATAIL

18, 19. Sawas dah me Siohwa ketin inoukihda oh dahme kasalehda me e kin ketin kolokol sapwellime inou?

18 Siohwa kin ketikihda ni limpoak kaweid sang sapwellime Mahsen, Paipel me kak sewese laud emen ni eh kin apwalih eh pahpa nohno me mahla. Ahpw kaidehn ihte me e kin ketin sawaski. Sounmelkahkao ntingihedi: “E kin ketiket limwahn irail kan me kin likweriong . . . e kin ketin karonge ar likwer, oh kin ketin komourirailla.” Siohwa pahn kin ketin doarehla de sinsile sapwellime kan me kin lelepek, pil ni ahnsou me keieu apwal.—Melkahka 145:18, 19.

19 Myrna, mehn Philippine men me kilangada duwen met eh kin mehlel ni ahnsou me e kin apwahpwalih eh nohno me mwoatorala. E ntingihedi: “Sohte mehkot me kansensuwed laudsang omw kin kilang emen me ke poakohng eh kin lokolok oh sohte kak ndaiong uhk ia wasa me medek reh. E duwehte ei kilikilang eh kikihrla ahpw I sohte kak wia mehkot. Pak tohto I kin kelepwikihdi oh patohwanohng Siohwa uwen ei pwangadahr. I kin sengiseng duwehte Depit me peki Siohwa en ketin nekidala pilen mese nan edin kilin mahn oh ketin tamataman ih. [Melkahka 56:8, NW] Oh nin duwen Siohwa eh ketin inoukihda, e ketikihong ie kehl me I anahne. ‘Siohwa ketin seweseiehda.’”—Melkahka 18:18, NW.

20. Mehnia inou en Paipel me kin sewese irail me kin apwalih me soumwahu ren kin ahneki koapworopwor, mehnda ma aramaso mehla?

20 Dene apwalih omw pahpa nohno me mahla kin duwehte “soai pwoat me imwio sohte mwahu.” Mendahki epwel me keieu mwahu, me mah kan kak mehla duwehte ahn Myrna nohno. Ahpw irail kan me kin likih Siohwa ese me mehla kaidehn ih imwin soaio. Wahnpoaron Pohl koasoia: “I koapworopworki Koht, . . . me aramas koaros, me mwahu oh suwed, pahn iasada sang mehla.” (Wiewia 24:15) Irail me arail pahpa nohno melahr kin ale kamweit sang koapworopwor en kaiasada iangahki inoupen Koht eh pahn ketin wiahda sampah kapw me “mehla solahr pahn wiawi.”—Kaudiahl 21:4.

21. Ia imwila mwahu me kohsang wauneki pahpa nohno me mahla kan?

21 Sapwellimen Koht ladu kan kin uhdahn nsenohki arail pahpa nohno mehnda ma re mahla. (Lepin Padahk 23:22-24) Re kin waunekin irail. Ni arail kin wia met, re kin kilang mehlelpen lepin padahk wet: “Kihong semomw oh inomw kahrepen ara pahn suweikin uhk; ih duwen omw pahn kaparanda inomw.” (Lepin Padahk 23:25) Laudsang koaros, irail me kin wauneki arail pahpa nohno me mahla pil kin kaperenda oh kawauwih Siohwa Koht.

[Nting tikitik me kileldi pah]

a Met sohte kin koasoia duwen ahnsou kan me pahpa de nohno kin wiahda mehkot me inenen suwed me kak uhwong kosonned.

IA DUWEN IRE MEHLEL EN PAIPEL PWUKAT EH KAK SEWESE . . .

KITAIL EN WAUNEKI ATAIL PAHPA NOHNO ME MAHLA?

Kitail kin anahne kasapahlkalahngan ong atail pahpa nohno oh pahpa nohno kahlap. —1 Timoty 5:4.

Kitail kin anahne wia soahng koaros ni limpoak.—1 Korint 16:14.

Dehr kin karuwaru en wiahda koasoandi kesempwal kan.—Lepin Padahk 14:15.

Kitail kin anahne wauneki atail pahpa nohno mehnda ma irail soumwahu oh luhluwetala.—Lipai 19:32.

Mahla oh mehla sohte pahn mihmi kohkohlahte.—Kaudiahl 21:4.

[Kilel nan pali 207]

E sohte mwahu en wiahda pilipil kan ong pahpa de nohno ni omw sohte koasoiaiong

    Pwuhk kan en lokaiahn Pohnpei (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Ponapean
    • Share
    • Me Ke Mwahuki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share