Koaloalamahwiahla Koaros Kamweit Me Siohwa Ketikihda
“Eri, at koapworopworkin kumwail me uhdahn kehlail; pwe se ese, me duwen amwail kin iang kiht nan at lokolok kan, kumwail pil kin iang kiht ale sawas akan me se kin ale.”—2 KORINT 1:7.
1, 2. Ia ekspiriens ong me tohto irail aramas akan me wiahla Kristian nan rahnpwukat?
TOHTO aramas akan me kin ni ahnsowet wadek makisihn me oralape The Watchtower kin tikida oh sehse loalokong mehlel en Koht. Ele mwein, met pil mehlel ong kowe. Ma ei, tamanda duwen omw pepehm me ke ahneki ahnsou ke tepin wehwehkihla padahk mehlel. Karasepe ieu, ahnsou ke tepin sukuhliki me mehlahr akan sohte kin ale kalokolok oh irail sohte kak kehn mehkot, ke sohte nsenamwahukihla ese padahk wet? Oh ni ahnsou ke sukuhliki koapworopworo ong me mehlahr akan, me aramas lik kei pahn iasada nan sapwellimen Koht sampah kapw, ke sohte nsenamwahukihla met?—Eklesiasdes 9:5, 10; Sohn 5:28, 29.
2 Iaduwen sapwellimen Koht inou en katokedi mwersuwed oh kawukihla sampah wet en wiahla paradais ehu? Ahnsou ke sukuhliki duwen met, e soh kamweitala kowe oh kakele omw ineng en kaskasik paradais wet? Ia omw pepehm kan ni ahnsou ke tepin sukuhliki duwen koapworopwoar en sohte mehla ahpw kak memour oh mih nan paradais? Sohte peikidpe, ke uhdahn dihrkihla peren. Ei, ke aleheir sapwellimen Koht kamweit me kin lohkiseli nan sampah pwon sang Sounkadehdehn Siohwa kan.—Melkahka 37:9-11, 29; Sohn 11:26; Kaudiahl 21:3-5.
3. Dahme kahrehda irail kan me kin padahkiong mehteikan duwen sapwellimen Koht kamweit kan kin lelong kalokolok kan?
3 Ahpw, ni ahnsou ke song en padahkiong mehteikan duwen Paipel, ke pohneseher me “kaidehn aramas koaros kin kamehlele mahseno.” (2 Deselonika 3:2) Ele mwein ekei koampoakpomw kan kapailoke iuk pwehki ke kawehwehong irail duwen inou en Paipel kan. Mwein ke pil lelong kalokolok pwehki ke pousehla onop Paipel rehn Sounkadehdehn Siohwa kan. Uhweng kan lalaudla, ahnsou ke tepida kapwaiada nan omw mour kaweid en Paipel kan. Ke tepida ekspiriens kalokolok me Sehdan oh nah sampah kin wiaiong aramas koaros me kin ale kamweit me kin kohsang rehn Koht.
4. Ni ahl dah kei mwein me kapw kan pahn mwekidiki kalokolok kan?
4 Ahpw, nin duwen me Sises kohpadahr, kalokolok kin kahrehong ekei en dipwekelekel oh sohlahr werekiong mwomwohdiso en Kristian. (Madiu 13:5, 6, 20, 21) Mehteikan kin dadaurte pwehki irail kin mweidong ahr madamadau kan en tengediong pohn inou kan me irail kin sukuhliki. Oh mwuri re kin inoukihong ahr mour ong Siohwa oh pepdaisla nin duwen sapwellime Ohl, Sises Krais. (Madiu 28:19, 20; Mark 8:34) Ni mehlel, kalokolok kan sohte pahn uhdi ni ahnsou Kristian men pahn pepdaisla. Karasepe ieu, ong aramas men me kin wia dihp en nenek mahs, e pahn mwein anahne peiong eh ineng suwed akan. Mehteikan kin ahnsou koaros lelong uhweng kan me kohsang tohnpeneinei soh-pwoson kan. Ahpw sohte lipilipil soahngen kalokolok dah, koaros me kin ni lelepek nantiong en inoukihong eh mour ong Siohwa, ni mehlel kakete ekspiriens met-Irail pahn ekspiriens kamweit oh sawas me kohsang rehn Koht.
“Koht me Pwarer en Kansenamwahu Koaros”
5. Edetehn Pohl kin lelong kasongosong tohto, dahme e pil kin ekspiriens ni ahnsowohte?
5 Emen me inenen kalahnganki kamweit me Koht kin ketin ketikihda, iei wahnpoaron Pohl. Mwurin e lelong kasongosong laud ehu nan Eisia oh Masedonia, e inenen nsenamwahukihla rong duwen mwomwohdiso en Korint me mwekidiki eh kisinlikou en kaweid ong irail. Met kamwekidada ih en ntingihdi kariau en eh kisinlikou ong irail, iet ekei koasoi kan en kaping: “Kitail kapinga kalahngan en Koht, Semen atail Kaun Sises Krais, ih Samatail me kalahngan oh Koht me pwarer en kansenamwahu koaros. Ih me kin ketin sewese kitail nan atail apwal akan koaros.”—2 Korint 1:3, 4.
6. Dahme kitail sukuhliki sang mahsen en Pohl me diarekda nan 2 Korint 1:3, 4?
6 Mahsen pwukat me Koht kamwekidada Pohl en koasoi, kin kihong kitail tohto ire kan en medemedewe duwen. Eri, kitail en tehk mahsen pwukat. Ni ahnsou Pohl kapinga de kalahnganki Koht de wia pekipek ehu nan nah kisinlikou kan, kitail kin kalapw diarada me e kapataiong eh kalahngan laud ong Sises, Tapwin mwomwohdiso en Kristian. (Rom 1:8; 7:25; Episos 1:3; Ipru 13:20, 21) Ihme kahrehda, Pohl kin kalahnganki oh kapinga “Koht oh Semen atail Kaun Sises Krais.” Oh, ni ahnsowet, e tepin doadoahngkihla lepin lokaia “kalahngan”, ni lokaiahn Krihk. Lepin lokaia wet kin kohsang ehu lepin lokaia me wehwehki emen pahn kasalehda e poakpoake emen me kin lelong kalokolok kan. Ihme Pohl kin kasansalehda pepehm kan en Koht me e kin poakpoake sapwellime ladu lelepek kan me kin lelong kalokolok kan—pepehm kan me kin kamwekidada Koht en apwalih irail ni kadek. Ikmwuri, Pohl kin sohpeiwohng Siohwa nin duwen utupen irair kaselel wet oh likweri ih “Samatail me kalahngan.”
7. Dahme kahrehda Siohwa iei “Koht en kamweit”?
7 Sapwellimen Koht “kalahngan” kin imwikihla sawas ong emen me kin lelong kalokolok kan. Eri Pohl kin kasansalehda Siohwa nin duwen “Koht en kamweit akan.” Eri, sawas de kamweit me kitail alehier sang kadek kan en iangatail pwoson kan, kitail kak kapinga Siohwa nin duwen utupen kamweit wet. Kamweit de sawas mehlel koaros kin kohsang rehn Koht. Oh, Ih me kapikada aramas rasehng ih, oh met sewese kitail en pil kamweitala de sewese aramas teikan. Oh sapwellimen Koht ngehn sarawi kin kamwekidada sapwellime ladu kan en kasalehda kadek ong irail akan me anahne kamweit.
Ale Kaiahn en Kamweitala Mehteikan
8. Edetehn Koht kaidehn utupen kalokolok kan me kitail kin lelong, kamwahupen dah kak imwikihla sang ni atail pahn dadaur mihla pahn kalokolok kan?
8 Edetehn Siohwa Koht kin mweidong sapwellime ladu lelepek kan en lelong kasongosong kan, kaidehn ih me utupen kasongosong pwukat. (Seims 1:13) Ahpw, kamweit me e kin ketikihong kitail pwen sewese kitail en dadaur pahn kalokolok kan, pahn kak kaiane kitail en pil tehk duwen anahn en mehteikan. E pahn imwikihla dah? “Pwe kitail en pil kak sewese irail kan me kin mihla nan soangen apwal koaros, ni atail kin doadoahngki soangen sawasohte me pein kitail kin ale sang rehn Koht.” (2 Korint 1:4) Eri Siohwa kin kaiane kitail en koahiekla sewese de kamweitala iengatail pwoson kan oh pil irail kan me kitail kin tuhwong nan atail doadoahk en kalohk nin duwen kitail pahn kahlemengih Krais oh “koaloalamwahwihala koaros me kin pahtou kan.”—Aiseia 61:2; Madiu 5:4.
9. (a) Dahme pahn kak sewese kitail en dadaur pahn kalokolok kan? (b) Iaduwen mehteikan kin kehlailda ni ahnsou kitail ni lelepek dadaur pahn kalokolok kan?
9 Pohl kin dadaur pahn eh kalokolok tohto pwehki sawas laud me e ale sang rehn Koht ki Krais. (2 Korint 1:5) Kitail pil kak ekspiriens kamweit laud sang ni atail medemedewe duwen sapwellimen Koht inou kan, ki kapakapki peki sapwellime ngehn sarawi, oh pein atail ekspiriens me Koht kin sapengki atail kapakap kan. Sang ni ahl wet, kitail pahn ale kakehl en pousehlahte utungada sapwellimen Siohwa kaunda oh kasansalehda me Tepil likamw. (Sohp 2:4; Lepin Padahk 27:11) Ni ahnsou kitail ni lelepek dadaurete pahn kalokolok kan, kitail anahne duwehte Pohl, kapingahki Siohwa me kin ketin koaloalamwahwihala kitail koaros oh sewese Kristian akan en lelepek pahn kasongosong kan. Ni ahnsou Kristian lelepek kan kin dadaur, met kin kamweitala kitail koaros, seweseda mehteikan en pil “kanengamahiong apwal ko te.”—2 Korint 1:6.
10, 11. (a) Ia ekei wiewia kan me kahrehong mwomwohdisohn Korint en mahs en lelong kahpwal akan? (b) Iaduwen Pohl koaloalamwahuwiahala tohnmwomwohdiso en Korint, oh koapworoapwoar dahieu e kasansalehda?
10 Mehn Korint kan kin ahneki ahr kahpwal kan me kin kohwong Kristian mehlel kan koaros. Ahpw likin met, re pil anahne kaweid en piskensang aramas men me sohte koluhla sang dihp en nenek. (1 Korint 5:1, 2, 11, 13) Pwehki irail sohte wia met, oh katokedi saminimin kan, met kahrehong mwomwohdiso en kahdsuwedala. Ahpw mwuhr irail kapwaiada kaweid en Pohl oh kasalehda koluhla mehlel. Ihme, Pohl kapinga irail oh koasoiada me ahr kin koluhla mehlel kin koaloalamwawihala ih. (2 Korint 7:8, 10, 11, 13) Ni sansal, emen me piskensang mwomwohdiso pil koluhla. Eri Pohl kaweidkin irail en ‘mahkohng oh sewesehda, pwe eh nsensuwed dehr lalaudla oh kauwehla eh mouren souleng, (Kristian).’—2 Korint 2:7.
11 Kisinlikou kariau en Pohl, me koaloalamwawihala tohnmwomwohdiso en Korint. Met ehu kahrepe e ntingwong irail kisinlikou wet. E kawehwehda: “Eri, aht koapworopworkin kumwail me uhdahn kehlail; pwe se ese, me duwen amwail kin iang kiht nan aht lokolok kan, kumwail pil kin iang kiht ale sawas akan me se kin ale.” (2 Korint 1:7) Ni kaimwseklahn nah kisinlikou, Pohl kangoange irail: “Kumwail deila mehlel . . . en koaloalamwahuwiala, . . . oh popohl en Koht en limpoak oh popohl pahn kin ketin ieiang kumwail.”—2 Korint 13:11.
12. Anahn dahieu Kristian kan koaros kin ahneki?
12 Kitail kak sukuhliki sang iren kasukuhl kesempwal wet! Tohnmwomwohdiso kan koaros en mwomwohdisohn Kristian anahne “Koaloalamwahwiahla koaros me pahtou” me Koht ketikihda sawas sang sapwellime Mahsen, sapwellime ngehn sarawi, oh sapwellime pwihn sansal nin sampah. Irail kan me piskensang mwomwohdiso mwein anahne kamweit ma re koluhla mehlel oh kawiliakapwala. Ihme kahrehda, “ladu lelepek oh loalokong” koasonehdier koasondi koampoak ehu en sewese irail. Pak ehu ni ehu ehu sounpahr, elder riemen kak tuhwong ekei me piskensang mwomwohdiso. Aramas pwukat mwein sohlahr ahneki ngehn en uhweng de wiewia dihp laud oh ele mwein anahne sawas en esehla kahk kan en pwurodo nan mwomwohdiso.—Madiu 24:45; Esekiel 34:16.
Kalokolok me Pohl Lelong nan Eisia
13, 14. (a) Iaduwen Pohl kawehwehda duwen ahnsou kalokolok laud ehu me e lelongehr nan Eisia? (b) Mehnia ahnsou me Pohl medemedewe duwe?
13 Soangen kalokolok me tohnmwomwohdiso en Korint kan lelong, sohte laud duwehte kalokolok kan me Pohl dadaur. Ihme, e kak katamanda irail: “Pwe I men katamankin kumwail, riei ko, duwen apwal akan me lelohng kiht nan wehin Eisia. Soangen apwal ko inenen katoutou kowahlap ong kiht, iei me sohla at koapworopwor me se kak mour. Se lemelemehte me se pahn melahr. Ahpw mepwukat wiawihong kiht, pwe se en dehr koapworopworki pein kiht ahpw Kohtohte me kin ketin kaiasada me melahr akan. Ih me ketin doareikitala sang soangen apwal en mehla pwukat, oh ih me pil pahn ketin doareikitala; ei, se uhdahn koapworopworki me e pahn keti pwurehng doareikitala.”—2 Korint 1:8-10.
14 Ekei me samani Paipel kin kamehlele me Pohl koasoi duwen moromor me wiawi nan Episos, me kak kahrehong Pohl oh ienge kan, mehn Masedonia riamen, Gaius oh Aristarchus en mehla. Pwihnen moromoro, re ahpw tangahkiniralahng nan wasahn poudiahl mwadong ehu, oh pwihnen moromoro koaros ahpw wiahkinteieu weriwerki erein awa riau, ndinda, “Meid lapalap Artemis [koht lih men] en Episos!” Mwuhr emen laud nan kanihmwo eh kameleileidi pokono. Kahpwal wet me kereniong kihsang mouren Gaius oh Aristarchus me inenen kainsensuwediahla Pohl. Ni mehlel, e men koasoiong pwihnen moromor wet, ahpw irail wahnpoaron ko iangahki aramas teikan kauhdi ih.—Wiewia 19:26-41.
15. Irair kapwuriamwei dahieu pwarada nan pwuhken 1 Korint 15:32?
15 Ahpw, ele mwein Pohl kin koasoi duwen ehu ahnsou me inenen suwed sang ekspiriens wet. Pwehki nan nah keieun kisinlikou ong mehn Korint kan, Pohl idekda rehrail: “Dah katepehiong ie ma I peiong mahn lawalo kan nan Episos?” (1 Korint 15:32) Ele mwein met kin wehwehki me mouren Pohl kin lelong kahpwal laud oh kereniong mehla sang kaidehn ihte aramas me rasehng mahn lawalo kan ahpw sang uhdahn mahn lawalo kan nan wasahn mwadong nan Episos. Aramas suwed akan ekei pak, kin ale kalokolok ki peiong mahn lawalo kan oh ni ahnsowohte tohto aramas akan kin kilang oh weriwer. Ma Pohl kin lelong uhdahn mahn lawalo kan, eri ni sansal ni ahnsowohte Koht kin sewese ih sang mehla, duwehte Koht me sewese Daniel en pitsang auwen mahn laion kan.—Daniel 6:22.
Kahlemeng kan nan Atail Ahnsou
16. (a) Dahme kahrehda tohto Sounkadehdehn Siohwa kan kak pehmada kalokolok me Pohl lelongehr? (b) Dahme kitail kak uhdahn kamehlele, ong irail kan me mehkihla ahr pwoson? (c) Imwi mwahu dahieu kin wiawi ni ahnsou Kristian akan ekspiriens pitsang mehla?
16 Tohto Kristian akan nan rahnpwukat pil kin lelong kalokolok kan me pahrehkiong kalokolok kan me Pohl kin lelong mahs. (2 Korint 11:23-27) Rahnwet, Kristian akan kin “inenen katoutou kowahlap,” oh tohto kin lelong irair kan me ‘sohla ahr koapworopwor me re kak mour.’ (2 Korint 1:8) Ekei me mehkihla pehn aramas akan me kin kamehla pwihn en aramas tohto oh sang pehn sounkalokolok lemei kan. Ahpw kitail kak kamehlele me sapwellimen Koht manaman en koalolamwahuwiahla irail me pweida oh sewesehda ihr en dadaurete lao lel mehla, oh mongiongirail oh ahr madamadau kan me tengla pohn koapworopwor en mour soutuk, nanleng de sampah. (1 Korint 10:13; Pilipai 4:13; Kaudiahl 2:10) Ahpw ekei pak, Siohwa me sewese riatail brother kan en pitsang mehla. Sohte peikidpei, me irail kan me pitsang mehla me kalaudehla ahr liki “Koht me kin kaiasada me melahr akan.” (2 Korint 1:9) Mwurin ahr ekspiriens met, re kakete ni eimah laudsang mahs en sewese mehteikan en esehla sapwellimen Koht padahk kan me kin koaloalamwahwihala kitail.—Madiu 24:14.
17-19. Mehnia ekspiriens ko me kasansalehda me riatail brother kan nan sahpwen Rwanda kin sewese mehteikan ki sapwellimen Koht kamweit?
17 Riatail brother kan nan Rwanda me ahpwtehn lelong soahngen ekspiriens me Pohl oh ienge kan lelongehr. Tohto me mehla, ahpw Sehdan sohte pweida en kawehla ahr pwoson. Riatail brother kan nan sahpw wet me ekspiriens sapwellimen Koht kamweit ni ahl tohto. Erein kamakamalahn mehn Tutsi oh Hutu me koasoan nan sahpwen Rwanda, mie mehn Hutu kan me tohnmeteikihla ahr mour ong mehn Tutsi kan oh mie mehn Tutsi kan me perehla mehn Hutu kan. Ekei me mehla ni ahnsou re kin song en perehla iengarail pwoson kan. Karasepe ieu, emen Sounkadehde, mehn Hutu, adaneki Gahizi mehla mwurin e perehla emen sister, Sounkadehde, mehn Tutsi adaneki Chantal. Ahn Chantal pwoud me pil mehn Tutsi adaneki Jean, me rukla nan ehu wasa tohrohr oh emen sister mehn Hutu adaneki Charlotte me sewese ih. Erein rahn 40 Jean oh emen brother me pil mehn Tutsi rukla nan lapalahn chimney ehu, oh ekei ahnsou kan ni ahnsou mwotomwot ira kin pidoi sang chimney ni pwong kan. Erein ahnsou pwukat, Charlotte kin sewese ira ki mwenge oh perehla ira, edetehn e wasahn koasoan me karanih ehu camp en sounpei en mehn Hutu kan. Nan pali wet, ke kak kilang ehu kilel me Jean oh Chantal pwurehng tuhpene, oh me inenen kalahnganki riarail sounkaudok Hutu kan me ‘lelohng nan keper laud pwehki ira’ duwehte Prisca oh Aquila wia ong wahnpoaron Pohl.—Rom 16:3, 4.
18 Pil emen Sounkadehde me mehn Hutu, adaneki Rwakabubu, ale kaping sang nuhspepa, Intaremara ong perehla ienge pwoson mehn Tutsi kan.a Eh koasoia: “Pil emen adaneki Rwakabubu, ih emen Sounkadehdehn Siohwa kan, me kin kaukaule karukihala aramas akan wasa koaros rehn rie brother kan (ihme irail kin likweri iengarail pwoson kan). E kin ni rahn pwon wahda mwenge oh pihl rehrail, mehnda ih emen soumwahuki nget. Ahpw Koht kakehlailda ih.”
19 Medemedewe duwen mehn Hutu pwopwoud men adaneki Nicodeme oh Athanasie. Mwohn kamakamalahn aramas akan tepida, pwopwoud wet me ononop Paipel rehn emen Tutsi, Sounkadehde adaneki Alphonse. Ira kin sewese ih en rukihla nan imwara edetehn pein ara mour pahn kak lelong keper. Ahnsoukis mwuhr, re pohnese me ihmwara keper, pwehki mehn mpara Mehn Hutu kan pil tepida esehla duwen kompoakara mehn Tutsi men. Ihme kahrehda, Nicodeme oh Athanasie karukihala Alphonse nan ehu pwoar likin imwara. Met wiewia loalokong ehu pwehki mehn mparail kan tepida raparapahki Alphonse kereniong rahn koaros. Ni ahnsou Alphonse kin wonohn nan pwoar wet erein rahn 28, e kin medemedewe duwen poadopoad en Paipel kan duwehte Reap, me karukihala mehn Israel riemen ko pohn imwe nan Seriko. (Sosua 6:17) Lel rahnwet, Alphonse kin pousehla oh kaukaule wia eh doadoahk en kalohki rongamwahu nan sahpw en Rwanda, oh e inenen kalahnganki ira tohnsukuhl en Paipel riamen me mehn Hutu kan me kin lelong keper ong pein ara mour pwehki ih. Oh iaduwen Nicodeme oh Athanasie? Ni ahnsowet ira pepdaisla nin duwen Sounkadehdehn Siohwa kan oh ira kin wia Paipel study daulih aramas 20.
20. Ni ahl dah kei Siohwa kaloalamwahwiahla riatail brother kan nan Rwanda, ahpw anahn dahieu tohto rehrail ahneki?
20 Ni ahnsou kamakamalahn aramas akan tepida nan sahpwen Rwanda, sounkalohk meh 2,500 me kin kalohki rongamwahu nan wehio. Edetehn aramas epwuki kei mehla de kalipilipla sang wehio, nempe kan en Sounkadehde kan wia tohtola oh daulihlahr 3,000. Met ehu mehn kadehde me Koht kin ketin koaloalamwahiala riatail brother kan. Ahpw iaduwen irail liohdi kan oh sopwoupwou kan en Sounkadehdehn Siohwa kan? Ni mehlel, aramas pwukat kin lelong kapwal akan oh anahne sawas kaukaule. (Seims 1:27) Pilen mesarail kan pahn kohsang ihte ni ahnsou kaiasada pahn wiawi nan sapwellimen Koht sampah kapwo. Ahpw, kalahnganki sawas kan sang riarail brother kan oh pwehki irail kin kaudokiong “Koht en pwarer ong nsenamwahu koaros,” re kak powehdi ahr kahpwal akan.
21. (a) Pil iawasa riatail brother kan anahne kamweit me kin kohsang rehn Koht, oh iaduwen kitail koaros kak sawas? (b) Iahd atail anahn ong kamweit pahn itarohng kitail koaros ni unsek?
21 Nan wasa teikan tohto, duwehte Eritrea, Singapore, oh mahs adanekihla Yugoslavia, riatail brother kan kin pousehlahte papah Siohwa ni lelepek edetehn irail kin lelong kasongosong kan. Kitail en sewese riatail brother kan ni atail pahn kaukaule kapakap ni ngidingid pwen irail pahn kak ale kamweit. (2 Korint 1:11) Oh pein kitail en dadaurete lelepek lao lel ahnsouhn Koht sang Sises Krais pahn “ketin limwihasang pilen masarail koaros” ni unsek. Eri, ni ahnsowo kitail pahn ekspiriens ni unsek kamweit me Siohwa pahn ketikihong kitail nan sapwellime sampah kapw ehu.—Kaudiahl 7:17; 21:4; 2 Piter 3:13.
[Nting tikitik me mi pah]
a The Watchtower, January 1, 1995, pali 26, koasoi ekspiriens en nein Rwakabubu serepein, Deborah, kapakap me kamwekidada pwihn en sounpei Hutu kan oh met doarehla peneinei sang kamakamala.
Komw Eseier?
◻ Dahme kahrehda Siohwa adanekihla “Koht en Pwarer en Kansenamwahu kan Koaros”?
◻ Iaduwen kitail pahn kilangwong kalokolok kan?
◻ Ihs kitail pahn kak kaloalamwahwiahla?
◻ Iaduwen atail anahn ong kamweit pahn kak kaitarala kitail ni unsek?
[Kilel nan pali 15]
Jean oh Chantal, edetehn ira Sounkadehde mehn Tutsi kan, Sounkadehde mehn Hutu kan karukiahla ira nan wasa tohrohr riau erein kamakamalahn aramas akan wiawi nan sahpwen Rwanda
[Kilel nan pali 15]
Sounkadehdehn Siohwa kan kin pousehlahte kalohki sapwellimen Koht kamweit rehn mehn mparail kan nan Rwanda